You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
E PËRDITSHME<br />
E PAVARUR<br />
Drejtor:<br />
FAHRI BALLIU<br />
Kryeredaktor:<br />
ILIR NIKOLLA<br />
Nr. 5 (4430)<br />
Viti XV i botimit<br />
(numri i parë doli<br />
më 18.10.1997)<br />
E diel,<br />
9 janar 2011<br />
Zëvendës/ndihmës Sekretari<br />
amerikan i Shtetit për<br />
Evropën Tomas Kantrimen, i<br />
ka bërë thirrje opozitës<br />
shqiptare t’i bindet vendimit<br />
të KQZ-së dhe të<br />
bashkëpunojë për<br />
kapërcimin e ngërçit politik.<br />
Ai kërkon kapërcimin e<br />
ngërçit politik, duke kujtuar<br />
se bojkoti dhe sjelljet antiinstitucionale<br />
po dëmtojnë<br />
imazhin e vendit dhe po<br />
shtyjnë afatin e hyrjes në BE<br />
NË BRENDËSI<br />
FOTOLAJM<br />
CMYK<br />
Adresa: Adresa: Rruga<br />
Rruga<br />
“Medar “Medar “Medar Shtylla Shtylla Shtylla”, Shtylla ”,<br />
qendra qendra qendra e e biznesit<br />
biznesit<br />
Tel: el: 04/2321364,<br />
04/2321364,<br />
Tel: el: 04/232136<br />
04/2321366,<br />
04/232136<br />
Fax:04/2321365,<br />
Fax:04/2321365,<br />
Tiranë<br />
Tiranë<br />
E-mail:<br />
info@<strong>gazeta</strong><strong>55</strong>.net,<br />
info@<strong>gazeta</strong><strong>55</strong>.net,<br />
info@<strong>gazeta</strong><strong>55</strong>.net,<br />
<strong>gazeta</strong><strong>55</strong>mail@<br />
<strong>gazeta</strong><strong>55</strong>mail@<br />
<strong>gazeta</strong><strong>55</strong>mail@<br />
yahoo.com,<br />
yahoo.com,<br />
Internet:<br />
www www.<strong>gazeta</strong><strong>55</strong>.al<br />
www www.<strong>gazeta</strong><strong>55</strong>.al<br />
.<strong>gazeta</strong><strong>55</strong>.al<br />
Çmimi Çmimi 30 30 lekë<br />
lekë<br />
Greqi Greqi 1,5 1,5 EURO<br />
EURO<br />
DITA 15-23<br />
SUPLEMENTI “LETRAT”<br />
Shtëpia Botuese “<strong>55</strong>” së shpejti hedh në treg një<br />
nga librat më të rëndësishëm të Erik Laurent<br />
Eric Laurent: "Ana<br />
e Fshehtë e bankave"<br />
SKANDALE DHE ZBULIME<br />
NË MJEDISET FINANCIARE<br />
SHBA: KQZ në Tiranë veproi<br />
drejt, partitë t’i binden vendimit<br />
Listat e zgjedhësve - flet kreu i Arkivit<br />
Qendror të Shtetit, Nevila Nika<br />
“Ligji “Ligji i i arkivave<br />
arkivave<br />
lejon lejon përdorimin<br />
përdorimin<br />
e e të të dhënave<br />
dhënave<br />
për për hetimet<br />
hetimet<br />
parlamentare”<br />
parlamentare”<br />
Pas Pas fletëvotimeve,<br />
fletëvotimeve,<br />
kauzë kauzë e e majtë<br />
majtë<br />
socialiste socialiste mbeti mbeti veç<br />
veç<br />
timoni timoni i i makinës<br />
makinës<br />
Redaksionale<br />
Durim Hushi flet<br />
për kalimin e tij te LSI<br />
Iu Iu përmbajta përmbajta bindjeve bindjeve të<br />
të<br />
mia mia të të majta majta - - në në PS PS ka<br />
ka<br />
filluar filluar gjuetia gjuetia e e shtrigave<br />
shtrigave<br />
“Unë nuk bëj pjesë në merkaton<br />
ku duhet të bëjë lëvizje nga një<br />
parti në tjetrën”. Kështu u shpreh<br />
politikani dhe deputeti i njohur në<br />
disa legjislatura Durim Hushi,<br />
DITA<br />
Gjykata e Tiranës lë në arrest<br />
shtëpie të birin e Arta Dades - konfirmohet<br />
krimi i bllokmenëve të rinj<br />
Prokuroria kërkoi 20 ditë burg deri në hetimin e<br />
plotë të ngjarjes, si dhe përpilimin e dosjes me<br />
akuzën e “plagosjes së rëndë”, si dhe<br />
“armëmbajtjes pa leje”, por gjykata s’e ka<br />
përballuar presionin e mediave majtiste dhe ka<br />
vendosur veç për masën e arrestit shtëpiak<br />
Djali i ish deputetes së Laguës, Arta Dade mori pjesë<br />
pak ditë më parë në një përplasje me armë mes<br />
trashëgimtarëve të familjeve ish bllokmene, ku la të plagosur<br />
nipin e Adil Çarçanit, ish kryeministri i fundit i<br />
Berisha në Dajt, me nipin dhe mbesat,<br />
për të shijuar natyrën e Shqipërisë Europiane<br />
Kryeministri Berisha së bashku me familjen po kalon fundjavën në malin e Dajtit. Ditën e<br />
djeshme, kryeministri ua ka kushtuar mbesave dhe nipit të tij, me të cilët ka kaluar një paradite<br />
të këndshme, por edhe ka shfrytëzuar mundësinë që të jep maja e malit të Dajtit për të shpjeguar<br />
gjurmën nga ku kalon Rruga e Arbërit, së bashku me historikun e këtij kalimi malor<br />
FORUM<br />
Të Të gjithë<br />
gjithë<br />
thonë thonë “P “Po”! “P ”!<br />
Nga Qemal Sakajeva<br />
Me përjashtim të “Vetvendosjes”,<br />
të gjithë thonë “PO!” :<br />
të nisin bisedimet Prishtinë -<br />
Politika olitika e e Jashtme<br />
Jashtme<br />
e e SHBA-ve: SHBA-ve: Çfarë<br />
Çfarë<br />
(nuk (nuk) (nuk ) do do të<br />
të<br />
ndodhë ndodhë më më 2011 2011-n 2011 -n<br />
Nga Jennifer Rubin<br />
(Washington Post)<br />
Pak veta do të kishin vënë bast<br />
se bota në 2010-ta do të ishte më<br />
pak e rrezikshme dhe e paparash<br />
Autonomi<br />
Autonomi<br />
demokratik demokratike demokratik e për<br />
për<br />
kurdët kurdët e e Azisë Azisë së së V VVogël!<br />
V ogël!<br />
Nga Ali Bulaç (Zaman)<br />
Çështja kurde vazhdon të mbetet<br />
çështja më me rëndësi në Turqi.<br />
Javën e fundit, “Asambleja e Sho<br />
DITA/8<br />
Referendumi<br />
Referendumi<br />
afrikan afrikan sot<br />
sot<br />
rithemelon<br />
rithemelon<br />
shtetin shtetin e e formuar<br />
formuar<br />
nga nga nipi nipi i<br />
i<br />
Muhamed Muhamed Aliut<br />
Aliut<br />
Mbahet sot në Sudan referendumi<br />
për pavarësinë e Jugut<br />
me popullsi të krishterë dhe animiste,<br />
ku sipas sondazheve, 97<br />
përqind do votojnë “pro”.<br />
Zona e fitoi autonominë më<br />
1870, nën qeverisjen e Ismail<br />
Pashës dhe nën emrin “Ekuatoria”,<br />
ndërkohë që komuniteti<br />
ndërkombëtar, pas Kosovës,<br />
pritet të bekojë edhe një tjetër<br />
shtet të ri, anëtar të OKB-së<br />
E diel, 9 janar 2011<br />
<strong>55</strong> 1
POLITIKË<br />
2<br />
<strong>55</strong><br />
E diel, 9 janar 2011<br />
Kreu i PDU-së, Shpëtim Idrizi flet për peticionin kundër raportit të zviceranit, Dick Marty<br />
“Asambleja Parlamentare e Këshillit të Evropës do informohet për shpifjet e pseudo-raportit”<br />
Raporti i Dick Marty ka një provë të<br />
madhe inteligjence për vetë Këshillin e<br />
Europës, por që në të vërtetë nuk pasqyron<br />
asgjë.<br />
Me anë të kësaj deklarate, Kreu i PDUsë<br />
Shpëtim Idrizi dha mesazhin pas<br />
organizimit në Tiranë, dhe mbledhjes së<br />
firmave që do ti bashkohen peticionit që<br />
pritet të dorëzohet në Asamblenë Parlamentare<br />
të Këshillit të Europës. Ndër<br />
firmëtarët e këtij peticioni ishte dhe<br />
deputeti i PS, Pandeli Majko, i cili gjatë<br />
Gjykata e Tiranës<br />
lë në arrest<br />
shtëpie të birin e<br />
Arta Dades -<br />
konfirmohet krimi i<br />
bllokmenëve të rinj<br />
Prokuroria kërkoi 20 ditë burg<br />
deri në hetimin e plotë të<br />
ngjarjes, si dhe përpilimin e<br />
dosjes me akuzën e “plagosjes<br />
së rëndë” si dhe “armëmbajtjes<br />
pa leje”, por gjykata s’e ka<br />
përballuar presionin e mediave<br />
majtiste dhe ka vendosur veç për<br />
masën e arrestit shtëpiak<br />
Djali i ish deputetes së Laguës,<br />
Arta Dade mori pjesë pak ditë më<br />
parë në një përplasje me armë mes<br />
trashëgimtarëve të familjeve ish<br />
bllokmene, ku la të plagosur nipin<br />
e Adil Çarçanit, ish kryeministri i<br />
fundit i nomenklaturës hoxhiste.<br />
Gjykata ka dhënë dje masën e<br />
ndëshkimit, ndonëse është treguar<br />
tolerante nga kjo anë. Vetëm arrest<br />
shtëpie për Besnik Dabullën, është<br />
masa e sigurisë caktuar nga Gjykata<br />
e Tiranës, ndërsa Prokuroria e<br />
Tiranës kërkoi 20 ditë burg. Ai akuzohej<br />
për “armëmbajtje pa leje” dhe<br />
“plagosje të rëndë”.<br />
Mbrëmjen e së mërkurës, Dabulla<br />
akuzohet se ka plagosur shokun<br />
e tij Endri Lufi, në dalje të lokalit,<br />
në zonën e ish-bllokut në Tiranë.<br />
Edrin Lufi deklaron në aktin në fjalë<br />
se plagosja e tij ishte aksidentale<br />
dhe se ka raporte shumë miqësore<br />
me Dabullën.<br />
Ndalimi i Dabullës u krye po atë<br />
natë në dalje të spitalit, ku i riu<br />
kishte shkuar për të dorëzuar për<br />
mjekim Lufin, nipi i ish-kryeministrit<br />
komunist të Shqipërisë, Adil<br />
Çarçani.<br />
viteve të luftës në Kosovë ka qenë kryeministër<br />
i Shqipërisë.<br />
“Raporti nuk është i shkruar për<br />
disa ditë, por i bërë prej dy vitesh.<br />
Zgjodhi një moment të caktuar për të<br />
pasur impakt mediatik, pasi ky raport<br />
duhej dorëzuar në 25 maj, dhe pas 6<br />
muajsh kemi vendimin e Gjykatës së<br />
Hagës dhe zgjedhjet ne Kosovë, dhe pas<br />
zgjedhjeve, ku qeveria e Kosovës do të<br />
ulet me palën e Serbisë, dhe kjo do të<br />
sillte një prishje të imazhit të Kos-<br />
Kryeministri Sali Berisha në<br />
mbledhjen e radhës së e radhës së<br />
Task Forcës për reformën në shëndetësi<br />
vlerësoi si objektiv kryesor<br />
luftën kundër korrupsionit si<br />
kushtin e të gjitha kushteve për<br />
suksesin e reformave.<br />
Kreu i qeverisë Berisha vlerësoi<br />
si një tjetër zhvillim të rëndësishëm<br />
në kuadër të reformës në<br />
shëndetësi edhe hartimin e<br />
udhërrëfyesve dhe protokolleve të<br />
praktikës klinike. Gjithashtu Berisha<br />
e konsideroi reformën në<br />
shëndetësi si një nga më të vështirat<br />
por dhe më të rëndësishmet.<br />
Kreu i ekzekutivit Berisha theksoi<br />
se prioritet mbetet përllogaritja<br />
e kostove të çdo procedure dhe çdo<br />
ndërhyrjeje , si kusht bazë për të<br />
rritur cilësinë e shërbimit.<br />
Gjatë kësaj mbledhjeje së Task<br />
Forcës,kryeministri Berisha theksoi<br />
se projektligji i sigurimeve<br />
shëndetësore i miratuar në<br />
mbledhjen e fundit të qeverisë është<br />
zgjidhja më e mirë pasi nuk rrit<br />
taksën për qytetarët e siguruar dhe<br />
detyron qeverinë të paguajë për ata<br />
që nuk kanë mundësi.<br />
Duke theksuar se kjo është<br />
reforma më e vështirë por, më e<br />
rëndësishmja ndër të gjitha reformat,<br />
kryeministri Berisha përgëzoi<br />
punën e madhe që është bërë<br />
si dhe rezultatet që janë arritur,<br />
veçanërisht në luftën kundër korrupsionit.<br />
Kryeministri e vlerësoi luftën<br />
kundër korrupsionit si kushtin e<br />
të gjitha kushteve për suksesin e<br />
reformave, e se nuk ka rrugë më<br />
të sigurt për të kapur standardet<br />
e duhura sesa lufta kundër korrupsionit.<br />
Kreu i qeverisë falënderoi të<br />
gjithë drejtuesit e shërbimeve,<br />
departamenteve, mjekët, infermierët<br />
e aktorë të tjerë të përfshirë<br />
në proces, për punën e shkëlqyer<br />
që kanë bërë gjatë vitit në<br />
ovës”, tha Idrizi.<br />
Ndërkaq, kreu i PDU ka ri-sjellë edhe<br />
një herë në fokus, krizën politike, ngërci i<br />
krijuar mes dy palëve.<br />
Sipas tij, ky është një tregues se<br />
demokracia ka arritur që këto kriza ti stisë<br />
vetë, dhe ende nuk është vënë gishti te<br />
një palë, por sepse një vend anëtar i<br />
NATO-s, duhet të ketë një klasë politike<br />
të maturuar. Ishte një vit i tërë, ku mesa<br />
duket nuk ishin palët të interesuara të<br />
zgjidhnin këtë krizë.<br />
Reforma në Shëndetësi, flet kryeministri Sali Berisha<br />
Tolerancë zero ndajkorrupsionit,<br />
kushti absolut i suksesit të reformave<br />
Nga Elda Tomani<br />
hartimin e udhërrëfyesve dhe të<br />
protokolleve të praktikës klinike,<br />
çka përbën një arritje të madhe, që<br />
do të mundësojë finalizimin sa më<br />
shpejt të kostifikimit në shërbimet<br />
shëndetësore, si një nga kushtet<br />
themelore, për të përmirësuar në<br />
vazhdimësi cilësinë e shërbimit<br />
dhe për të përdorur në mënyrën më<br />
efiçente burimet e disponueshme<br />
financiare.<br />
Gjithashtu kryeministri vuri<br />
theksin edhe në projekt ligjin për<br />
sigurimin e detyrueshëm shëndetësor<br />
që u miratua këtë javë në<br />
mbledhjen e qeverisë, ligj i cili garanton<br />
vendosjen e skemës së sigurimit<br />
të detyrueshëm shëndetësor<br />
e mundëson ndër të tjera<br />
hapjen gjerësisht drejt sektorit privat.<br />
Kreu i qeverisë nënvizoi se ky<br />
ligj është zgjidhja më e mirë, pasi<br />
nuk rrit taksën për qytetarët e siguruar,<br />
zgjidhje e cila e detyron<br />
qeverinë që të ndihmojë kategori<br />
të caktuara, të cilat do të kenë të<br />
garantuar kujdesin shëndetësor.<br />
“Asgjë nuk ka më të rëndësishme<br />
se shëndeti dhe asgjë më<br />
përcaktuese në drejtim të ruajtjes,<br />
mbrojtjes zhvillimit, trajtimit të<br />
problematikës shëndetësore, nuk<br />
ka sesa reforma”, deklaroi Berisha<br />
në mbledhjen e djeshme të Task<br />
Forcës. Fillimisht kryeministri<br />
Berisha vuri theksin te rezultatet<br />
e arritura në luftën kundër korrupsionit.<br />
Luftën kundër korrupsionit<br />
kryeministri Berisha e konsideroi<br />
kushtin e të gjitha kushteve<br />
për suksesin e reformave, jo vetëm<br />
në shëndetësi, por në çdo fushë tha<br />
përmes fjalës së tij shefi i qeverisë<br />
Berisha.<br />
“Ju dëgjoni që Shqipëria është<br />
27 për qind më lart se vendet e tjera<br />
të OECD për regjistrimin e biznesit.<br />
Është sepse është luftuar korrupsioni<br />
me ato procedura. Gjithçka<br />
digjitalizohet dhe shkon jashtë<br />
sistemit të korrupsionit. Ne duhet<br />
të kemi të qartë se për të kapur<br />
standardet, nuk ka rrugë më të sigurt<br />
sesa lufta kundër korrupsionit”,<br />
tha në fjalën e tij kryeministri<br />
Berisha. “Ne duhet të kemi të<br />
qartë se për të kapur standardet,<br />
nuk ka rrugë më të sigurt sesa lufta<br />
kundër korrupsionit”, tha kreu<br />
i qeverisë.<br />
Më tej Berisha përgëzoi të gjithë<br />
drejtuesit e shërbimeve, departamenteve,<br />
mjekët, infermierët e aktorë<br />
të tjerë të përfshirë në proces<br />
për këtë punë të shkëlqyer që kanë<br />
bëra gjatë vitit që kaloi, për<br />
hartimin e udhërrëfyesve dhe protokolleve<br />
të praktikës klinike. Kjo<br />
përbën një arritje të madhe,<br />
themelore e cila do të mundësojë<br />
finalizimin sa më shpejt të kostifikimit<br />
të çdo procedure, të çdo vizite,<br />
të çdo medikamenti, të çdo<br />
ndërhyrje , si kusht bazë për të rritur<br />
në mënyrë të pandërprerë cilësinë<br />
e shërbimit, si kusht i të gjitha<br />
kushteve për të përdorur në<br />
mënyrën më efiçente, burimet e<br />
disponueshme financiare. Si kusht<br />
mbi të gjitha kushteve për të përcaktuar<br />
objektivat zhvillimorë të<br />
fushave të caktuara.<br />
Kryeministri Berisha vuri theksin<br />
se duhet të jemi të vendosur të<br />
fillojmë aplikimin edhe në rast se<br />
jo çdo gjë e kemi të përgatitur ne<br />
duhet të bëjmë provën me kostifikimin<br />
tha ndër të tjera Berisha. “<br />
Duhet të bëjmë që çdo faturë e<br />
kostifikuar t’i shkojë institutit.<br />
Faturat, kostot e çdo analize e çdo<br />
medikamenti dhe çdo procedure, t’i<br />
dërgohet institutit të sigurimeve<br />
të kujdesit shëndetësor. Kjo nuk<br />
është një praktikë e thjeshtë, që<br />
duhet ta instalojmë sepse është<br />
themelore”, u shpreh më tej kryeministri.<br />
Kryeministri Berisha<br />
kërkoi të gjithë përkushtimin e<br />
ekipeve mjekësore në zbatimin e<br />
tyre.<br />
“Le të fillojmë zbatimin e tyre.<br />
Jam i bindur që do të ketë mangësira,<br />
do të ketë pasaktësi, përndryshe<br />
ne nuk përsosemi, nuk<br />
korrigjohemi”m u shpreh kryeministri<br />
Berisha. Kreu i qeverise<br />
vlerësoi si tejet të rëndësishëm<br />
miratimin pas një debati e konsultimi<br />
4-vjeçar të ligjit për sigurimet<br />
shëndetësore.<br />
“Ligji u hartua me ndihmën e<br />
BB-së, sipas shefit të qeverisë Berishës<br />
përveçse garanton vendosjen<br />
e skemës së sigurimit të<br />
detyrueshëm shëndetësor, hapet<br />
gjerësisht drejt sektorit privat, pra<br />
ka meritën tjetër që autorizon institucionet<br />
shëndetësore publike,<br />
ministrinë të blejnë shërbime dhe<br />
nga sektori privat dhe unë e konsideroj<br />
se ky është një hap shumë<br />
i rëndësishëm. Janë kategori të cilat<br />
do të ndihmohen dhe do të kenë<br />
të garantuar kujdesin shëndetësor”,<br />
ka theksuar kryeministri.<br />
Sias tij, rëndësi të madhe ka<br />
fakti që projektligji për sigurimin<br />
e detyrueshëm shëndetësor kaloi.<br />
“Mori fund një debat i gjerë 4<br />
vjeçar. Ka pasur shumë ide nga më<br />
kontradiktoret për vendosjen e këtij<br />
sistemi, por është bërë zgjidhja më<br />
e mirë, më realiste, zgjidhje e cila<br />
nuk rrit taksën për qytetarët e siguruar,<br />
zgjidhje e cila e detyron<br />
qeverinë të paguajë për ata që nuk<br />
kanë mundësi të paguajnë”, përfundoi<br />
kryeministri.
SHBA: KQZ në Tiranë<br />
veproi drejt, partitë<br />
t’i binden vendimit<br />
Zëvendës/ndihmës Sekretari amerikan i Shtetit për Evropën Tomas Kantrimen, i ka bërë thirrje opozitës shqiptare t’i<br />
bindet vendimit të KQZ-së dhe të bashkëpunojë për kapërcimin e ngërçit politik. Ai kërkon kapërcimin e ngërçit politik,<br />
duke kujtuar se bojkoti dhe sjelljet anti-institucionale po dëmtojnë imazhin e vendit dhe po shtyjnë afatin e hyrjes në BE<br />
A mendoni se për një vend anëtar të<br />
NATO-s si Shqipëria, çështja e kontestimit<br />
të zgjedhjeve duhet të ishte një<br />
çështje e së kaluarës, e zgjidhur që<br />
para se vendi të anëtarësohej në<br />
NATO? Sa e kanë dëmtuar Shqipërinë<br />
mosmarrëveshjet e fundit mbi zgjedhjet<br />
e 2009?<br />
Shqipëria është një vend i NATO-s që i<br />
ka marrë seriozisht angazhimet e saj në<br />
këtë aleancë duke kontribuar në misionin<br />
e aleancës në Afganistan. Kjo është e<br />
rëndësishme dhe është vlerësuar nga<br />
vendet e aleancës. Shqipëria u bë anëtare e<br />
NATO-s pasi plotësoi standardet e aleancës<br />
për një demokraci parlamentare<br />
evropiane. Që nga ajo kohë, ngërçi me<br />
zgjedhjet dhe mospjesëmarrja brenda<br />
sistemit politik shqiptar, ka dëmtuar jo<br />
vetëm emrin e Shqipërisë, por edhe<br />
mundësinë e saj për të ecur përpara drejt<br />
integrimit evropian, për t’u bërë anëtare e<br />
BE-së. Si anëtare e NATO-s dhe si një<br />
vend që thotë se është i gatshëm të fillojë<br />
negociatat me Bashkimin Evropian,<br />
shqiptarët duhet të jenë në gjendje të<br />
negociojnë me njëri-tjetrin dhe t’i zgjidhin<br />
problemet vetë në mënyrë demokratike<br />
përmes dialogut dhe kompromisit. Çdo<br />
vonesë në këtë drejtim dëmton imazhin e<br />
vendit ose afatin për të hyrë në BE.<br />
Ato që ju sapo thatë nuk kanë<br />
ndodhur. Klasa politike shqiptare nuk<br />
ka qenë në gjendje t’i zgjidhë problemet<br />
me dialog. Para pak kohe ju jeni<br />
shprehur se Shtetet e Bashkuara janë<br />
të gatshme të ndihmojnë për të kapërcyer<br />
ngërçin, në mënyrë që zgjedhjet të<br />
mos kontestohen më. Për çfarë ndihme<br />
e keni fjalën konkretisht?<br />
Po, në radhë të parë, OSBE-ja, në<br />
raportin e saj për zgjedhjet e 2009-ës, e<br />
bëri të qartë se ç’duhet të bëjnë partitë për<br />
të përmirësuar procesin zgjedhor. Ka më<br />
duket 31 rekomandime konkrete. Më e<br />
rëndësishmja është e para, që partia në<br />
pushtet të tregojë vullnetin e nevojshëm<br />
politik për të zhvilluar zgjedhje të besueshme.<br />
Është kjo kërkesë e parë, si edhe<br />
të tjerat, që ende nuk janë zgjidhur nga<br />
partitë drejtuese në Shqipëri. Së dyti, për<br />
sa i takon zgjedhjeve, dua të përmend<br />
rastin e zgjedhjeve të muajit të kaluar në<br />
Kosovë. Unë isha vetë atje. Këto ishin<br />
zgjedhjet e para që pas pavarësisë. Nuk<br />
ishin më të mirat, prandaj një pjesë po<br />
përsëriten të dielën. Por ajo që më bërë<br />
përshtypje të madhe ishte fakti që mbi 30<br />
mijë qytetarë të Kosovës kishin dalë<br />
vullnetarë për të shërbyer si vëzhgues të<br />
pavarur për të garantuar pastërtinë e<br />
zgjedhjeve. Do të doja që edhe në Shqipëri<br />
të fillonte tani një proces ku 30, 60 apo 90<br />
mijë qytetarë të shërbejnë si vëzhgues<br />
zgjedhjesh për ditën e votimeve. Është një<br />
detyrë që nuk i takon vetëm komunitetit<br />
ndërkombëtar por u takon vetë qytetarëve<br />
të dalin e të vëzhgojnë vetë zgjedhjet e<br />
tyre që ato të jenë të drejta dhe të pastra.<br />
Pikërisht këtu mund të ndihmojnë Shtetet<br />
e Bashkuara.<br />
Si?<br />
Duke ndihmuar organizatat jo-qeveritare<br />
të organizojnë këto grupe vullnetarësh.<br />
Zgjedhjet në Shqipëri nuk i<br />
përkasin dy a tri partive. Ato i përkasin<br />
popullit shqiptar. Dhe i takon banorëve<br />
të dalin vullnetarë dhe ditën e votimeve të<br />
vëzhgojnë për të shmangur çdo kontradiktë<br />
apo mashtrim gjatë zgjedhjeve. Ne jemi<br />
të gatshëm të ndihmojmë në këtë përpjekje.<br />
Do të ndihmojmë në se të dy<br />
partitë tregojnë vendosmëri për të biseduar<br />
me njëra-tjetrën dhe të arrijnë kompromis<br />
për rregullat zgjedhore. Përsëritja e<br />
asaj që ndodhi në zgjedhjet e kaluara,<br />
mungesa e besueshmërisë, dhe një ngërç i<br />
ri në jetën politike të Shqipërisë do ta<br />
kthente vendin pas nga arritjet<br />
mbresëlënëse të 20 vjetëve të fundit.<br />
Dhe një pyetje e fundit për Shqipërinë.<br />
Aspirata për anëtarësim në<br />
NATO dhe në BE për vendet e Ballkanit,<br />
i ka shërbyer perëndimit si një mjet i<br />
efektshëm për t’i nxitur ato drejt<br />
reformave. Tani që Shqipëria është në<br />
NATO dhe pas heqjes së vizave, që për<br />
shumë njerëz mund të shihet si<br />
anëtarësim në BE, çfarë mjetesh i<br />
kanë mbetur perëndimit për t’i nxitur<br />
vendet drejt reformave?<br />
Ajo që ka arritur Shqipëria me anëtarësimin<br />
në NATO dhe liberalizimin e vizave<br />
është e rëndësishme. Shtetet e Bashkuara<br />
besojnë se anëtarësimi në Bashkimin<br />
Evropian dhe procesi për ta realizuar këtë<br />
janë jetike për të nxitur procesin e reformave<br />
në Evropën Juglindore. Ju keni të drejtë se<br />
liberalizimi i vizave është ana më e prekshme<br />
e këtij përparimi, anët e tjera të<br />
përparimit mund të mos jenë kaq të dukshme.<br />
Por mundësia për zhvillim ekonomik<br />
dhe social i Shqipërisë dhe fqinjëve të saj<br />
është shumë e madhe. Në se Shqipëria<br />
synon të ketë një ekonomi të shekullit të<br />
21, në se dëshiron të ketë një qeveri të<br />
pastër, në se dëshiron të ketë respekt për<br />
shtetin ligjor, ajo duhet të vazhdojë të<br />
punojë në rrugën e saj drejt Bashkimit<br />
Evropian. Shqipëria ka nevojë, siç e kemi<br />
thënë shumë herë edhe për vende të tjera të<br />
rajonit, të fillojë me çështjen e shtetit ligjor,<br />
me transparencën dhe një qeveri të pastër.<br />
E diel, 9 janar 2011<br />
POLITIKË<br />
Viti 2011, vit<br />
premtues dhe vit<br />
ndryshimesh të<br />
rëndësishme për<br />
pushtetin lokal<br />
Deputetë demokratë e cilësojnë vitin<br />
që lamë pas si të suksesshëm, duke<br />
kujtuar se “u shemb muri i izolimit dhe<br />
u hap drita jeshile për integrimin”<br />
Mesila Doda - “Viti 2010 ishte i suksesshëm,<br />
sepse Partia Demokratike arriti të<br />
shembë një mur shekullor izolimi. Jo vetëm<br />
kaq, por ka qenë një vit i krizës së thellë të<br />
euros dhe një pasqyrim pozitiv të ekonomisë<br />
shqiptare”. Ndërsa Shqipëria europiane, integrimi<br />
europian janë dhe mbeten projekti<br />
më madhor për vitin 2011, deputetja e PD,<br />
Mesila Doda solli në vëmendje rrugën pozitive<br />
në të cilën po ecën PD dhe efektet pozitive<br />
të cilat janë reflektuar.<br />
“Kemi rritje të të ardhurave dhe të eksporteve,<br />
me rreth 58 për qind dhe dimension<br />
të fortë e cila është reflektuar gjatë këtij<br />
viti, ku gjatë muajit korrik u rritën rrogat<br />
dhe pensionet”, tha ajo. Ndërkaq, kur PS<br />
ka hapur një strategji për antikorrupsion,<br />
Doda veçoi faktin se gjatë periudhës 2005-<br />
2010, Partia Demokratike ka nisur qeverisjen<br />
me një moto të caktuar, e cila ka të bëjë me<br />
korrupsionin dhe krimin e organizuar. Për<br />
këtë, deputetja e PD-së, foli me shifra duke<br />
bërë një rezyme të përgjithshme, ndërsa 140<br />
zyrtarë janë proceduar. Ndërsa Komisioni<br />
Qendror i Zgjedhjeve miratoi djegien e<br />
fletëve të votimit të zgjedhjeve të 28 qershorit,<br />
Mesila Doda, vlerësoi se KQZ-ja duhet<br />
ta kishte marrë këtë vendim në muajin<br />
korrik kur e parashikonte ligji.<br />
Deputeti demokrat Gerti Bogdani e<br />
përcakton Bashkinë e Tiranës si sfidën e<br />
këtij viti/Viti 2011 premton shumë, zgjedhjet<br />
lokale do të zgjidhin kulmin e konfliktit<br />
politik të radhës. Ndonëse të vetmet gjëra<br />
që nuk ndryshuan as në fillim dhe as në<br />
fund të vitit 2010 ishin retorika e ashpër<br />
politike midis liderit të mazhorancës dhe<br />
opozitës. Deputeti i Partisë Demokratike,<br />
Gerti Bogdani, theksoi dje gjatë një komunikimi<br />
me mediat se zgjedhjet lokale tashmë<br />
do të vijnë me një sërë ndryshimesh të<br />
cilat kanë të bëjnë me regjistrin elektronik,<br />
me karta identiteti dhe pasaporta biometrike.<br />
Për këtë, ai u shpreh i sigurt në fitore, pasi<br />
PD ka arritur të tregojë se synimin që ka<br />
për të fituar, arrin ta fitojë. “Në Bashkitë<br />
kryesore të vendit ka nevojë për ndryshim,<br />
pasi pushteti lokal ka çaluar në plotësimin<br />
e nevojave të qytetarëve”, u shpreh deputeti<br />
demokrat, Gerti Bogdani. Duke i vënë në<br />
një baraspeshë arritjet e vitit 2010, me shkronja<br />
të mëdha e cilësoi si vitin e arritjeve<br />
të mëdha. “Është për liberalizmin e vizave<br />
pas viteve të izoluara nga regjimi komunist.<br />
Shqiptarët që shikonin vizat si molla e<br />
ndaluar e Migjenit, tashmë përbën një ndër<br />
liritë dhe të drejtat e njeriut. Kjo është ëndrra<br />
që bëhet realitet për shqiptarët”, deklaroi<br />
ligjvënësi i PD-së. Tashmë viti 2010,<br />
është një vit i rëndësishëm si për procesin e<br />
integrimit në BE, dhe kjo sipas tij, sepse<br />
jemi shumë pranë procesit te negociatave,<br />
dhe i vetmi kriter ka të bëjë me krizën politike.<br />
Për deputetin e PD-së, i vetmi kriter i<br />
cili ka mbetur pas, ka të bëjë me krizën politike.<br />
Duke iu referuar forumit rinor të PD,<br />
Bogdani theksoi se ky forum është brenda<br />
limiteve kohore, dhe për këtë PD funksionon<br />
më së miri dhe se duhet të harxhojë energjitë<br />
duke qeverisur.<br />
<strong>55</strong> 3
FORUM<br />
Kontaktoni në opinion@<strong>gazeta</strong><strong>55</strong>.net<br />
Komenti/Vasilika<br />
Hysi, e prekur<br />
nga Sindroma<br />
e Stokholmit<br />
Nga Shqipe Xoxi<br />
Partia akuzoi nëpërmjet deputetes<br />
Vasilika Llambi Hysi kryetari<br />
e KQZ-së, z. Arben Ristani “se<br />
nëpërmjet djegies së fletëve, po synojnë<br />
të zhdukin provat për manipulimin<br />
e zgjedhjeve të 28 qershorit”.<br />
Përtej të pavërtetave që artikulon<br />
në mënyrë kriminologjike Zhysh<br />
Vasi: Flokët e krehur, të fryrë paksa<br />
duket se i shkojnë më shumë se<br />
krehja drejt me baluke mbi sy, staturë<br />
me të cilën e kemi parë shpesh.<br />
Ajo ka fytyrë të përshtatshme për çdo<br />
stinë, një trup mëmësor, pa linja obesiteti,<br />
si dhe një buzëqeshje<br />
vetëkënaqësie prej Zyshe që të kap<br />
me fletën e kopjes në provim. Sa<br />
herë del përpara kamerave ish-kryetarja<br />
e Komitetit Shqiptar të Helsinkit<br />
- që shpesh herë kemi stigmatizuar<br />
për veprimet anormale në<br />
gjykatë kushtetuese: kujtojmë padinë<br />
kundra Ligjit të “Lustracionit” dhe<br />
Ligjin “Anti-mafia” – kemi një sy protektiv.<br />
Sa për paditë e KKSH-së i kanë<br />
bërë gjithmonë në aleancë dhe në<br />
union me Partinë Socialiste. çka<br />
detyrimisht u shpërblye me për<br />
zgjedhjen e Vasilika Hysi si krye-listoja<br />
e PS-së në kryeqytet për deputet.<br />
Jo të gjithë e dinë se ajo është<br />
lindur dhe rritur në Tiranë para 47<br />
vitesh, në një familje që i përket minoritetit<br />
grek në Shqipëri, me një vëlla<br />
dhe një motër. Nuk është se ka<br />
qenë e përkëdhelura e prindërve,<br />
ndryshe nga dy fëmijët e tjerë. Thjesht<br />
ka pasur një fëmijëri monotone: ku<br />
shkonte në shkollë, nganjëherë merrte<br />
pjesë në veprimtari që organizoheshin<br />
në të, ndiqte kurse të organizuara<br />
në Pallatin e Pionierit. çdo gjë<br />
në jetën e saj gjithçka shkonte normalisht<br />
deri në momentin kur vëllai<br />
saj i vetëm humb jetën në një aksident<br />
automobilistik dhe rrjedha e<br />
jetës së saj mori drejtim tek përfundimi<br />
i studimeve të shkollës së mesme<br />
në 1981. Kjo traumë kaloi shpejt<br />
sepse nuk kishte kohë të mendonte<br />
për vetën sepse përqendrimi i saj<br />
shkoi tek përkujdesja për motrën e<br />
vogël dhe më shumë vëmendje për<br />
prindërit. Familja e saj prindërore ka<br />
pasur shumë pak gëzime, pas fatkeqësisë<br />
që i kishte rënë. Ndoshta i<br />
vetmi momenti gëzimi mund të ketë<br />
qenë kur Vasi Hysi merre “medaljes<br />
së artë” në shkollën “Qemal Stafa”.<br />
Sapo kishte nisur studimet për drejtësi,<br />
kur në gjimnazin ku kishte studiuar<br />
u organizua ceremonia modeste<br />
për dhënien e medaljeve të arta. Pasioni<br />
i saj i fshehtë ka qenë mjekësia,<br />
por zgjodhi Drejtësinë duke u<br />
diplomuar në 1985, duke u specializuar<br />
në drejtësinë penale të të miturve.<br />
Gjithashtu pedagoge në Fakultetin<br />
e Drejtësisë të Universitetit të<br />
Tiranës. Ndofta një shpjegim mund<br />
të jetë se fakti që vëllai i saj humbi<br />
jetën edhe nga pakujdesia e treguar<br />
nga mjekët në trajtimin e tij pas aksidentit<br />
dhe se hetimi penal për aksidentin<br />
u mbyll me një “falje” mes viktimës<br />
dhe autorit, ka vendosur të mos<br />
studionte për mjekësi. Sot është<br />
nëna e një vajze, që njëkohësisht<br />
është edhe kolege e saj. Punon si<br />
pedagoge në të njëjtin fakultet, por<br />
në fusha të ndryshme. Tani më<br />
shumë se më parë nuk gjen shumë<br />
kohë të lirë me familjen, për pak libra,<br />
gatimin që e ka aq shumë për<br />
zemër apo pse jo për filma e argëtime<br />
të tjera. Koha e saj materiale<br />
sot është monopolizuar nga shefi i<br />
saj politik Edi Rama. Nuk sheh<br />
shumë televizor por shpesh është<br />
protagoniste e saj.<br />
4<br />
<strong>55</strong><br />
E diel, 9 janar 2011<br />
Nga Qemal Sakajeva<br />
Me përjashtim të “Vetvendosjes”,<br />
të gjithë thonë “PO!” : të<br />
nisin bisedimet Prishtinë - Beograd.<br />
Po, thotë Kosova; po, thotë<br />
Shqipëria; po, thotë Uashingtoni;<br />
po, thotë Bashkimi Europian; madje,<br />
Serbia sillet më e zellshme, duke<br />
u ankuar disi, se Kosova po vonon.<br />
Ky kor i plotë, me zëra të ndryshëm,<br />
a do të mund të interpretojë<br />
“Këngën e Pajtimit?”.<br />
Kjo është kryepyetja, të cilës,<br />
të gjithë i përgjigjen me notën më<br />
të ulët: e rëndësishme është që të<br />
dy palët, agresori dhe i sulmuari,<br />
do të shtrëngojnë duart, do të ulen<br />
në të njëjtën tavolinë, do të rrinë<br />
kaq pranë e përballë, do të shprehin<br />
pikëpamjet e veta, ndoshta,<br />
as në kryeqytetin e Kosovës, as në<br />
kryeqytetin e Serbisë, veç diku në<br />
Europën Perëndimore, me një<br />
ndryshim jo aq pa domethënie,<br />
sepse përveç BE si ndërmjetësues,<br />
Prishtina kërkon të jenë aty dhe<br />
SHBA, ndërsa Beogradi bën çmos<br />
të përjashtojë Uashingtonin, me<br />
arsyetimin se kjo është çështje<br />
vetëm europiane. Ky argument bie.<br />
e duhet të rrëzohet: përderisa çlirimi<br />
nuk ishte vetëm çështje europiane<br />
(madje më shumë amerikane),<br />
përderisa pavarësimi nuk<br />
ishte vetëm çështje europiane<br />
(madje më shumë amerikane),<br />
edhe nisja e bisedimeve, le të themi<br />
si fillim i një pajtimi të largët, nuk<br />
mund të mos bëhet edhe çështje<br />
amerikane.<br />
Të gjithë thonë “Po”!<br />
Nisja e dialogut, për Kosovën<br />
do të jetë si në tregimet e shkurtra<br />
të O’Henrit: zbërthimi i një dyzine<br />
paragrafesh vjen beftas, dhe vetëm<br />
me një rresht a gjysmë radhe, krejt<br />
në fund, dhe pikë: Kosova është<br />
e pavarur. Kjo e bën keq palën biseduese,<br />
e shtrënguar të ulet përballë<br />
shtetit që nuk e njeh, vetëm për të<br />
prekur interesa të shpejta, sepse i<br />
duhet të dorëzojë pyetësorin e të<br />
përshpejtojë procesin e integrimit<br />
në BE. Kosova nuk është problemi,<br />
qoftë për bisedime, qoftë për fqinjësi,<br />
qoftë për bashkëpunim. Por<br />
besohet se ajo futet në bisedime<br />
pa vullnet, nga që Serbia as nuk ka<br />
kërkuar ndjesë e as nuk e njeh<br />
pavarësi. Në këtë ngushticë politike<br />
përjeton siguri sepse si mburojë<br />
nxjerr pavarësinë me njohje<br />
domethënëse anembanë globit dhe<br />
sovraniteti si fakt i kryer i është<br />
garantuar nga aleatët e mëdhenj.<br />
Nisja e dialogut, për Serbinë do<br />
të jetë si roman i mërzitshëm i realizmit<br />
sovjetik “Çimentoja” - Beogradi<br />
nuk do të thotë asgjë të<br />
veçantë, përveçse ngrirjen politike<br />
do t’ia hedhë mbi tavolinë palës<br />
së Kosovës, po njësoj, siç gjithçka<br />
kanë thënë kundër çlirimit qysh<br />
njëmbëdhjetë vjet e, gjithçka kanë<br />
bërë qysh prej tre vitesh plot<br />
kundër pavarësisë, që nga Beogradi<br />
deri në OKB, që nga Brukseli<br />
deri në Hagë, që nga Moska deri<br />
në Uashington, që nga Johanesburgu<br />
deri në Pekin, që nga Egjipti<br />
deri në Venezuelë. Serbia jo<br />
vetëm që nuk do të ndjehet asfare<br />
agresore, por gjatë bisedimeve do<br />
të bëjë ca nga Jugosllavia megalomane<br />
e shumë nga Serbia nacionaliste,<br />
do të bëjë shtetin e<br />
Mbibarabartë përballë të panjohurës<br />
të Nënbarabartë. Kjo do të<br />
jetë shprehje e mungesës së vullnetit<br />
ngaqë Serbia as nuk ka<br />
kërkuar falje dhe vjen në bisedime<br />
duke paradeklaruar se pranimi i<br />
dialogut nuk do të thotë njohje e<br />
pavarësisë.<br />
Beogradi nuk e do kurrsesi<br />
Uashingtonin të jetë ndërmjetësues<br />
gjatë bisedimeve. Por SHBA,<br />
vendi i parë perëndimor drejtues i<br />
çlirimit të Kosovës, njohësi i parë<br />
i pavarësisë së Kosovës, shteti i<br />
parë i sigurisë së Kosovës me një<br />
Bonstill aty. edhe nëse nuk do të<br />
marrë pjesë në bisedime, është<br />
shprehur fare pa lëvozhgë mbi dialogun,<br />
duke thënë: e rëndësishme<br />
është që palët të ulen të bisedojnë,<br />
duke këshilluar edhe temën e parë<br />
të karakterit teknik, mundet për<br />
çështjen e të zhdukurve.<br />
Fabulat e mëdha mbijetojnë<br />
kohërave: “Ujku dhe qingji”, vjen<br />
si e krijuar enkas për këtë dyshe<br />
fqinjësh. Serbia vërtitet penguese<br />
e keqdashëse nëpër kryeqytetet e<br />
Botës e brenda Kosovës nëpër pakicën<br />
serbe, dhe vikat se pavarësia<br />
ia turbullon ujin! Kur lexon<br />
raporte nxirosëse kundër shtetit të<br />
vogël, që bashkëshoqërohen me<br />
ngazëllim serb, ndërsa mizoritë<br />
serbe, as shenjuar as ndëshkuar,<br />
nuk të vjen habi (më kot bëjnë të<br />
çuditurin ca të huaj), pse shqiptarët<br />
ndjehen borxh dhe miq të<br />
mëdhenj të SHBA. Vetëm ta çosh<br />
nëpër mendje që, sikur pas këtij<br />
populli të martirizuar, të mos ishin<br />
mbrojtësit e përtej Atlantikut,<br />
vështirë njeriu edhe të hamendësonte<br />
deri ku do ishin ndalur punët<br />
e prapësisë serbe.<br />
Është një proverb rumun që<br />
thotë se, “Kur dy vetë bisedojnë,<br />
ata nuk mund të zihen”. Kjo fjalë<br />
e urtë parathënëse për çdo dialog,<br />
nuk vlen për Beogradin, sepse Serbisë<br />
nuk i duhen thëniet e mençura<br />
të askujt, por mbështetja politike<br />
fort e zellshme e Rumanisë dhe<br />
katër vendeve të tjera të BE kundër<br />
pavarësisë së Kosovës. Sigurisht,<br />
bisedimit do të fillojnë kur të gjithë<br />
thonë “Po!”, e sidomos kur të dy<br />
palët kundërshtare, të shtrënguara<br />
shqiptojnë “Po!”. Dhe “bisedimet<br />
nisën” do të bëhet lajm botëror.<br />
Serbia ka për t’ia marrë frytin<br />
atypëraty, si i arrirë në serë, ndërsa<br />
Kosova, BE dhe SHBA do të<br />
presin sa të mbijë fara, sa të rritet<br />
bima, sa të lidhen kokrra e deri sa<br />
të piqen. Ky fryt, të cilit po i shërbehet<br />
me durim, synohet të ketë<br />
këtë shije: Serbi, hiqju qafe Kosovës!<br />
Më e mira është - bashkëpuno!<br />
Më e mira fare - njih shtetin<br />
e ri! Ky mendohet si fundi,<br />
po që askush nuk ia di fundin. Por,<br />
edhe ai pritet të jetë si në tregimet<br />
e shkurtra të O’Henrit: Serbia dhe<br />
Kosova askund tjetër, askund ndryshe,<br />
secili në BE, veç në kohë të<br />
ndryshme, Serbia shpejt, Kosova<br />
vonë. Kësisoj do të krijohet edhe<br />
një rrezik i ri, për të cilin bëhen<br />
paralajmërime, por nuk jepen<br />
shpjegime.<br />
Pas fletëvotimeve, kauzë e majtë socialiste mbeti veç timoni i makinës<br />
Redaksionale<br />
E shtuna e 8 Janarit ishte një<br />
ditë ters për Kryetarin e PS-së Edi<br />
Rama, por një ditë e mbarë për<br />
demokracinë shqiptare. Këto janë<br />
dy gjërat e qarta, menjëherë pasi u<br />
pa indiferenca e opinionit publik për<br />
të blerë diçka të pashijshme nga<br />
tregu i audiencës opozitare, ose/<br />
edhe nga mediat që i qëndisnin<br />
reklamat “pro-kutisë” me fillin e<br />
mëndafshtë të asgjësë, paçka se<br />
dolën krejt fiasko. Imazhet mbi<br />
djegien e fletëve të votimit s’duhet të<br />
na trembin aspak sepse janë në<br />
konform të ligjit dhe të Kushtetutës.<br />
Bile është i vonuar procesi i asgjësimit.<br />
Thirrja e PS-së se “po groposen<br />
faktet” ra përgjithësisht në vesh të<br />
shurdhër. Pinoku brenda balenës së<br />
sëmurë PS vetëm sa të cimbis me<br />
hundën që i zgjatet sa herë që flet<br />
për “fakte”! Sepse vetëm “fakte” apo<br />
“grup fakte” s’ka qenë në gjendje të<br />
provojë. Është e qartë si dita me<br />
diell se njerëzit nuk duan më “luftë<br />
për kutinë”, ata duan paqe sociale,<br />
punë dhe angazhim për integrimin e<br />
vendit në BE. Kjo kuptohet aq<br />
dukshëm sa edhe lufta e salmonit<br />
kundër rrymës.<br />
Mirëpo as vetë opozita me këto<br />
konferenca bajate për shtyp “për<br />
vota të vjedhura” sipas deputetes<br />
së Helsinkit, Zysh Vasilika Hysi<br />
nuk beson dhe as s’do transparencë<br />
zgjedhore. Duan veç pushtet<br />
në tavolinë. Komiteti Shqiptar i<br />
Helsinkit bën mirë të marrë nën<br />
shqyrtim deklaratën e lexuar nga<br />
zonja Hysi, pasi aty do të gjejë<br />
material të bollshëm për të diagnostikuar<br />
patologjinë. Reagimi i<br />
PS-së përmes një deklarate të<br />
Hysit tregon që s’ka as fuqi, as<br />
vullnet për ta vazhduar këtë<br />
çështje. Fitore e plotë e Ligjit dhe e<br />
Kushtetutës.<br />
Mjerisht ngelet në eter edhe në<br />
faqet e shtypit të sotëm hartimi i<br />
djeshëm i lexuar prej Zonjës së<br />
nderuar Vasi Hysi, të përpunuar nga<br />
dora e kryetarit të PS-së, sepse<br />
vetëm ai përdor fjalët a togfjalëshat<br />
propagandistikë “për të groposur<br />
dhe djegur faktet e krimit elektoral”<br />
ose “kryeministri i votave të vjedhura”<br />
apo “vendimi për të burgosur për<br />
plot 25 vjet listat e zgjedhësve”, dhe<br />
“Saliu filloi t’i djegë fletët si një kusar<br />
duke u fshehur rrëzave”, apo edhe<br />
“tentativë kriminale për të varrosur<br />
listat”.<br />
Pa dyshimin më të vogël themi<br />
se ky nuk është fjalori politik i<br />
zonjës Vasilika Hysi, apo i ish-<br />
kryetares së Komitetit Shqiptar të<br />
Helsinkit, por vetëm udhëzimet,<br />
mesazhet dhe leksiku i një njeriu që<br />
ka abdikuar nga rruga e Perëndisë.<br />
Me një llaf, vetëm një njeri nën<br />
efektin e substancave narkotike<br />
mund të prodhojë radhë që përfytyrojnë<br />
imazhe prej Neronit.<br />
Domethënë asgjë nga fronti i<br />
Lindjes.<br />
Sidoqoftë, PS-ja, pa tjetër kauzë<br />
politike, pos kutisë, gjendet e kapur<br />
pas bishtit të kryetarit Rama, i cili<br />
përditë e më shumë po tregon se ka<br />
kurorëzuar divorcin e plotë me<br />
arsyen. Çdo socialist i ndershëm<br />
sot pret ca përgjigje: Pse Edi Rama<br />
humbi zgjedhjet? Pse gënjeu për<br />
transparencën, pasi transparencë<br />
nuk bëri... as me fletët e as me<br />
materialet, edhe pse nxori në shesh<br />
militantët dhe qytetarët opozitarë,<br />
edhe pse futi në grevë 200 persona,<br />
etj. Sepse njëherë kërkonte fletët e<br />
votimit, pastaj si pa gjë të keq,<br />
megjithëse ishte gati të flijonte<br />
njerëz për fletët, duke mos ngrënë,<br />
tha se “fletët nuk na duhen për<br />
transparencën”.<br />
Nuk është e vërtete se materialet<br />
mund të shikohen pas 30 vitesh.<br />
Është gënjeshtra e radhës e Ramës<br />
që s’do transparencë por zhurmë<br />
për të mos pranuar humbjen. Ja<br />
çfarë thotë ligji për arkivat: “Neni 21;<br />
E drejta e njohjes së informacionit.<br />
Një person mund të njihet me një<br />
informacion të klasifikuar, nëse ai<br />
siguron një të drejtë njohjeje nga një<br />
drejtues institucioni apo personi të<br />
cilit me ligj i është deleguar një e<br />
drejtë e tillë kur: a) personi ka nevojë<br />
për njohje informacioni për përmbushjen<br />
e qëllimeve të ligjshme; b)<br />
kur personi ka nënshkruar një<br />
marrëveshje për mos-ekspozimin e<br />
informacionit; c) personi ka garanci<br />
sigurie”. Me një llaf nëse ndjek<br />
procedurat këto materiale merren pa<br />
problem nga PS-ja në kohë shumë<br />
të shpejte.<br />
Kuptohet vetiu se Opozita po<br />
humbet besueshmëri qeverisëse,<br />
pikërisht në momentin kur duhet të<br />
tregojë se është e aftë të mendojë<br />
me platforma ideore e struktura të<br />
mirë-organizuara, në prag të<br />
zgjedhjeve lokale. Ajo të lë përshtypjen<br />
se është e marrë peng nga<br />
qarqe okulte, që janë pak të<br />
interesuara për fatet e një opozite të<br />
bashkuar. Dhe përshtypja sa vjen e<br />
vërtetohet pikërisht kur sheh se si<br />
Edvin Rama rrethohet në haremin<br />
politik nga ndërtues, biznesmenë,<br />
afaristë e karrieristë, që të majtë<br />
s’kanë asgjë përveç timonit të<br />
makinës.
E diel, 9 janar 2011<br />
POLITIKË<br />
Rama mbledh nesër Asamblenë, nis ritet e shfajësimit<br />
Në ambientet e selisë rozë, lart e poshtë<br />
qarkullojnë zëra të ndryshëm dhe të dyshimtë, lidhur<br />
me mbledhjen e Asamblesë Kombëtare të Partisë<br />
Socialiste. Edi Rama ka njoftuar deputetët dhe<br />
anëtarët e forumeve drejtuese të PS-së, për një<br />
mbledhje emergjente të hënën, vetëm pak ditë pas<br />
zbatimit të ligjit nga KQZ, për asgjësimin e materialeve<br />
zgjedhore të 28 qershorit.<br />
Qëndrime patetike dhe aspak të përputhshme me<br />
realitetin, aq më tepër kur dihet se KQZ zbatoi<br />
thjesht ligjin dhe njëherazi u mbrojt fort nga Shtetet<br />
e Bashkuara të Amerikës, nga ku zëvendës/ndihmës<br />
sekretari amerikan i shtetit, Tomas Kantrimen, u shpreh<br />
se institucioni që administron zgjedhjet zbatoi thjesht<br />
ligjin dhe Kushtetutën.<br />
Në këtë sens, ende nuk bëhet e ditur se si do iu<br />
drejtohet të pranishmëve Rama, por ajo që është e sigurt<br />
nga e gjithë kjo, është fakti se prej aty vështirë se mund<br />
të dalin zëra kritikë, pas pastrimit të fundit të Asamblesë<br />
nga elementë kritikë, të konsideruar të padëshiruar si dhe<br />
plan-prishës. Prandaj, Edi Rama thërret Asamblenë nga 3<br />
herë në muaj, pasi aty askush përveç kryetarit s’ka<br />
shansin të flasë dhe të shpalosë alternativat e dialogut të<br />
brendshëm politik.<br />
DJEGIA E FLETËVE TË VOTIMIT Durim Hushi flet për<br />
kalimin e tij te LSI<br />
Agresiviteti i Ramës, tregoi se është<br />
kundër ligjit, votës së lirë dhe lirive civile<br />
Depot ku Komisioni Qendror i<br />
Zgjedhjeve mban materialet e<br />
zgjedhjeve të fundit, po boshatisen.<br />
Pas inventarit nga punonjësit<br />
e administratës, fletët ndahen nga<br />
materialet zgjedhore. Materialet do<br />
të flenë në arkiv për 25 vjet, listat<br />
e votuesve për të paktën 50 vjet,<br />
kurse fletët e votimit janë dënuar<br />
të asgjësohen.<br />
Jashtë kapanoneve presin kamionët<br />
e ushtrisë të pajtuar enkas për<br />
transportin. Kamioni që del nga<br />
rezervat e shtetit, kthehet majtas.<br />
Djegia nuk do të bëhet në Sharrë,<br />
sipas një informacioni të parë, por<br />
në breg të lumit Erzen, pranë urës<br />
së Farkës. Fletët spërkaten me<br />
benzinë, për të ndihmuar djegien.<br />
Nuk e kishim parë kurrë më<br />
parë se ç’bëhej me votat tona.<br />
Opinioni publik ka ruajtur me vite<br />
të tëra një indiferencë konstante<br />
ndaj materialeve zgjedhore, pasi<br />
përfundonte procesi. Kjo me të<br />
drejtë në fakt.<br />
E kujt po i interesonin ca copëra<br />
fletësh votimi, apo një listë e gjatë<br />
shumë emërorëshe. Por për nxehtësinë<br />
që çliroi politika për më<br />
shumë se një vit, ky proces paraqiti<br />
një interes të veçantë. Për dikë<br />
është flaka që iu vu shpresës për<br />
kompromis, kurse për punëtorët,<br />
veç një proces rutinë pune, që buron<br />
nga zbatimi i ligjit.<br />
E në të vërtetë, ato fletë që tashmë<br />
përfunduan nën rrogozin e benzinës,<br />
pra sipas formës që parashikonte<br />
ligjit, nxorën në pah egërsinë<br />
e socialistëve dhe Edi Ramës<br />
ndaj zgjedhjeve të lira dhe të ndershme.<br />
PS vazhdon qëndrimin absurd<br />
Komisioni Qendror i<br />
Zgjedhjeve ka miratuar dje vendimin,<br />
sipas të cilit listat e zgjedhësve<br />
të 28 qershorit 2009, do t’i dërgohen<br />
në një dosje të veçantë Arkivit<br />
të Shtetit. Nënkryetarja e KQZ-së,<br />
Dëshira Subashi ka komentuar vendimin<br />
KQZ për arkivimin e listave<br />
të zgjedhjeve. Subashi tha se duhej<br />
që hapja e kutive të bëhej pasi<br />
Listat e zgjedhësve - flet Drejtoresha e Drejtorisë së Përgjithshme të Arkivave, Nevila Nika<br />
“Ligji i arkivave lejon përdorimin<br />
e të dhënave për hetimet parlamentare”<br />
Debati politik për vendimin e KQZ për të arkivuar listat e zgjedhësve,<br />
pjesë e materialeve zgjedhore, si material i klasifikuar në Arkivin Qendror<br />
të Shtetit për kreun e këtij institucioni Nevila Nika është një diskutim<br />
absurd dhe aspak i drejtuar nga ligji.<br />
Në një intervistë për mediat, Nika sqaron se në bazë të ligjit për<br />
arkivat miratuar në 2003, materialet e arkivuara qofshin këto dhe të<br />
klasifikuara, mund të vihen në dispozicion të palëve të 3-ta si komisionet<br />
hetimore apo organet e drejtësisë pa kaluar afati 25 vjeçar i parashikuar<br />
në dispozitat ligjore, por sigurisht duke mos prekur të dhënat<br />
personale, që ndodhen në listat e zgjedhësve.<br />
Një ditë më parë, Komisioni Qendror i Zgjedhjeve jo pa debat miratoi<br />
me 4 vota pro arkivimin e listave të zgjedhësve të zgjedhjeve parlamentare<br />
të 2009 në Arkivin e Shtetit si material i klasifikuar. Ky vendim<br />
u interpretua nga opozita si një tentativë e mazhorancës për të<br />
penguar transparencën e zgjedhjeve të shkuara.<br />
të zgjidhej ngërçi politik. Subashi<br />
tha se hapja e kutive është pranua<br />
unanimisht nga KQZ dhe duhej<br />
pritur që hapja e kutive, të bëhej<br />
kur të zgjidhej ngërçi politik. Ajo<br />
tha se është proces konform kodit<br />
elektoral. Subashi tha se zgjedhjet<br />
e ardhshme kërkojnë bazën materiale<br />
dhe se KQZ ka në dorë problemin<br />
e listës zgjedhore. Subashi<br />
nënvizoi se KQZ s’bëhet palë e<br />
ngërçit politik, pasi shmangia e<br />
votimeve te kualifikuara,<br />
s’funksionon. Ajo ka theksuar se<br />
mungesa e konsensusit politik<br />
cenon zgjedhjet.<br />
Zëvendëskryetarja Dëshira Subashi<br />
u deklarua kundër vendimit<br />
të KQZ-së për të arkivuar listat e<br />
zgjedhjeve, duke e quajtur jo kompetencë<br />
të Komisionit Qendror<br />
të Zgjedhjeve dhe që bie në<br />
kundërshtim me Kodin Zgjedhor.<br />
Sipas saj, kryetari i KQZ-së, me<br />
vendimin e fundvitit, shmangu<br />
udhëzimin e 30 marsit 2006, i cili<br />
parashikon se çfarë ndodh me listën<br />
e zgjedhësve, pas hapjes së kutive<br />
të votimit.<br />
Në këtë sens, duket qartë që<br />
Në këto kushte, anëtarët e Asamblesë socialiste do<br />
jenë thjesht në rolin e dëgjuesit, ndërsa kreu i PS-së,<br />
Edi Rama, do deklarojë ç’ti dojë ënda dhe sipas situatës<br />
në fjalë sigurisht që s’do dorëzohet, por do i<br />
vërtitet mazhorancës me akuzat e njohura tashmë.<br />
Kushtëzimi i raporteve me Kuvendin, ishte edhe<br />
kryefjala e bashkëbisedimit të fundit me <strong>gazeta</strong>rët, por<br />
kur kemi mësuar dhe qëndrimin e DASH, atëherë<br />
mund të thuhet me ligjërim të plotë se bojkoti i<br />
Kuvendit këtë herë do jetë thjesht një ëndërr që do<br />
myket në mendjet e lidërve të platformave antidemokratike<br />
dhe antiintegruese.<br />
Partia Socialiste dhe eksponentët<br />
e saj, e kanë thuajse të pamundur<br />
të pranojnë një realitet që është as<br />
më shumë e as më pak, por thjesht<br />
një procedurë normale, rutinë dhe<br />
jo shumë e rëndësishme. Ajo që i<br />
dha rëndësi procedurës se çfarë<br />
bëhej me dokumentet zgjedhore<br />
pas mbylljes së procesit, ishte një<br />
ngërç politik artificial, i trumbetuar<br />
si rruga e transparencës, por<br />
që në të vërtetë, pas kësaj tendence<br />
nuk fshihej tendenca, fshihej frika<br />
e Edi Ramës për të pranuar humbjen<br />
e zgjedhjeve.<br />
Iu<br />
përmbajta<br />
bindjeve të<br />
mia të<br />
majta - në<br />
PS ka filluar<br />
gjuetia e<br />
shtrigave<br />
“Unë nuk bëj pjesë në<br />
merkaton ku duhet të bëjë<br />
lëvizje nga një parti në<br />
tjetrën”.<br />
Kështu u shpreh politikani<br />
dhe deputeti i njohur<br />
në disa legjislatura<br />
Durim Hushi, lidhur me<br />
lëvizjen e tij nga PS për<br />
tek LSI. Nisur nga situata<br />
politike dhe klima<br />
aspak normale në Partinë<br />
Socialiste, Hushi tha se<br />
bëri një zgjedhje që i përputhej<br />
bindjeve të tij politike.<br />
Ai foli për zgjedhjen e<br />
tij, duke e mbështetur në<br />
dy pika strategjike, lidershipi<br />
dhe programi i LSIsë.<br />
“Që nga korriku i<br />
2007, e deri më sot kam<br />
pasur mundësi të monitoroj.<br />
Arsyet pse zgjodha<br />
LSI-në ka të bëjë me lidershipin<br />
dhe programin e<br />
LSI-së. Që nga viti 1991,<br />
që kam qenë në PS, kam<br />
takuar Ilir Metën dhe kam<br />
qenë anëtar i forumit më<br />
të lartë të PS, kam qenë<br />
kontribuues në PS.<br />
Zgjedhja ime ka të bëjë me<br />
programin, që mund ta<br />
asimiloja më mirë, pasi<br />
vinte nga një parti e majtë”.<br />
Ndërkaq, lëvizjen e<br />
ish-anëtarit të Asamblesë<br />
së PS, Ylli Manjani,<br />
Hushi e vlerësoi si një të<br />
drejtë te njeriut, ku çdo<br />
kush duhet ta mbrojë.<br />
<strong>55</strong> 5
FORUM<br />
6<br />
<strong>55</strong><br />
Politika e Jashtme e SHBA-ve:<br />
Çfarë (nuk) do të ndodhë më 2011-n<br />
Nga Jennifer Rubin<br />
(Washington Post)<br />
Pak veta do të kishin vënë<br />
bast se bota në 2010-ta do të<br />
ishte më pak e rrezikshme dhe e<br />
paparashikueshme. Sigurisht,<br />
operacionet ushtarake amerikane<br />
në Irak tash kanë përfunduar me<br />
sukses, por se Koreja e Veriut<br />
është bërë përherë e më agresive<br />
(përderisa Kina është ulur me<br />
nge në një anë), programi<br />
bërthamor iranian nuk është<br />
ndalur (është vonuar ca, ndofta<br />
për shkak të një virus-i kompjuteri),<br />
Pakistani është gjithnjë e<br />
më problematik dhe “procesi i<br />
paqes” në Lindjen e Mesme ka<br />
dështuar. Çfarë pritet në 2011?<br />
Cliff May, president i Fondacionit<br />
për Mbrojtjen e Demokra-<br />
Juba e Sudanit Jugor<br />
dhe interesat perëndimore<br />
Nga Beqë Cufaj<br />
Si zoti Kerry ashtu edhe zonja Clinton kanë arsye të mira për të qëndruar<br />
në këtë vend. Sepse s’kanë ngelur më as një ditë kur në Sudanin Jugor do të<br />
organizohet Referendumi për shkëputjen e këtij territori autonom nga shteti i<br />
Sudanit - shtet ky me një madhësi territoriale sa shtatë herë Gjermania dhe<br />
me pasuri të jashtëzakonshme me naftë dhe me pasuri të tjera nëntokësore<br />
- sidomos në pjesën jugore të tij, pra pikërisht në atë pjesë që do shkëputjen<br />
nga kryeqyteti i Khartoumit. Pritjet janë mëse të mëdha që territori autonom<br />
me shumicën e saj do të shprehet pro shkëputjes nga Sudani dhe me këtë<br />
referendum, i cili fillon më 9 janar dhe përfundon më 15 po të këtij muaji, bota<br />
do ta ketë edhe një shtet të ri në hartën e saj.<br />
Arsyet që këtë territor dhe këtë popullsi, e cila sikurse krejt Sudani, deri në<br />
vitet ‘50 ishte një koloni britanike e kanë shtyrë të ndërmerrte këtë hap janë të<br />
shumta dhe kanë karakter etnik (Sudani është territor afrikan me popullsi<br />
arabe, por edhe afrikane - me shumicë të madhe myslimane), por edhe<br />
politik dhe ekonomik. Konflikti mes Jugut dhe Veriut tashmë dy dekada ishte<br />
një prej më të përgjakshmëve në Afrikë dhe në botë, pa i harruar këto kolonat<br />
e gjata të refugjatëve dhe të të goditurve nga uria, varfëria dhe luftërat e<br />
udhëheqësve lokalë të këtij rajoni.<br />
Jo rrallë, sidomos administrata(t) amerikane janë kritikuar nga elitat e<br />
vendit dhe të botës që për Sudanin duhej gjetur një zgjidhje, e cila do t’i<br />
kënaqte të gjithë. Edhe pse në hartën e shteteve me potencial terrorist,<br />
udhëheqja ushtarake në Khartoum në krye me presidentin Omar al Baschir<br />
kishte pranuar autonominë e Jugut të Sudanit në vitin 2005 dhe tashti ka<br />
dhënë sinjale që do ta respektojë vendimin e popullsisë së Sudanit Jugor<br />
për pavarësi në referendumin e kësaj fundjave. „Ne nuk guxojmë ta luftojmë<br />
njëri-tjetrin“, tha al Baschir pas një takimi me senatorin Kerry dje. Dhe kjo do<br />
të thotë që edhe presidenti aktual ka shpresa të hiqet nga lista e zezë në<br />
Uashington. Natyrisht që sponsorizimi ose thënë edhe më mirë përkrahja e<br />
fuqishme amerikane për pavarësinë e këtij territori nuk ka të bëjë vetëm me<br />
aspektin humanitar të krizës permanente në Sudanin Jugor, por edhe me<br />
faktin që ky territor shihet si një xhevahir i mundshëm për ekonominë amerikane<br />
me pasuritë nëntokësore.<br />
Kësaj duhet t’ia shtojmë edhe një element esencial: Kinën dhe shtrirjen<br />
e saj në këtë shtet si eksportuesin më të madh në Sudan, por edhe në krejt<br />
Afrikën. Amerika është jetësisht e interesuar ta shtrijë ndikimin e saj në Afrikë,<br />
duke filluar nga krijimi i këtij shteti të ri.<br />
Çfarë ka të bëjë pavarësia e Sudanit Jugor me Kosovën? Janë dy elemente<br />
esenciale: i pari element ka të bëjë me shtrirjen dhe shikimin edhe<br />
më intensiv amerikan drejt Afrikës dhe elementin tjetër, atë edhe më të rëndësishëm:<br />
Kosova, prej mesit të janarit lirisht do ta heqë nga fjalori i saj politik,<br />
diplomatik e publicistik nocionin e të qenit „shteti më i ri i botës“. Në këtë<br />
kontekst, do të jetë interesant se a do të mund të mësojmë nga, sipas të<br />
gjitha gjasave, shteti më i ri në botë, Sudani Jugor, dhe kryeqyteti Juba, kur<br />
njohjet dhe jo vetëm këto... janë në pyetje!...<br />
Marrë nga e përditshmja e Prishtinës, „Zëri“<br />
E diel, 9 janar 2011<br />
cive (Foundation for Defense of<br />
Democracies)”, më tha: „Unë<br />
nuk mund të parashikoj se çfarë<br />
do të ndodhë në 2011. Mund të<br />
parashikojë se çfarë nuk do të<br />
ndodhë. Nuk do të t’i jepet<br />
fund luftës së nisur nga xhihadistët<br />
shi’itë dhe suni’të ndaj<br />
Perëndimit, nuk do të ketë paqe<br />
të veçantë për Izraelin, pa marrë<br />
parasysh se sa Presidenti<br />
Obama dhe / ose izraelitët e<br />
duan, nuk do të ketë shërim<br />
dinamik e ekonomik në vendet<br />
që nuk do të inkurajojnë<br />
“sipërmarrjen” dhe as do të ketë<br />
reforma në vende që janë të<br />
korruptuara dhe ironikisht të<br />
referuara si Kombet e Bashkuara.<br />
Dhe së fundi, nuk do të<br />
gjendet shërim nga gripit”.<br />
Për të ecur përpara me<br />
vizionin e botës “me shpresa<br />
të ri-dimensionuara”, ja çfarë<br />
na jep Daniel Gordis, Zv/<br />
President i Qendrës për Lindjen<br />
e Mesme “Shalem Center”:<br />
“Bibi Netanyahu do të kalojë të<br />
gjitha vështirësitë dhe do të<br />
mbetet në detyrë gjatë gjithë<br />
vitit. Marrëdhëniet midis SHBA<br />
dhe Izraelit, tashmë larg nga<br />
forma e mirë, nuk do të<br />
përmirësohet shpejt. Gilad<br />
Shalit, tragjikisht, nuk do të<br />
lirohen dhe për këtë, ne, do të<br />
kemi çdo të shtunë të “Shabbath”<br />
në tryezë bukë të copëtuar,<br />
si një kujtim simbolik të<br />
fatkeqësisë së tij. Marrëdhëniet<br />
ndërmjet Turqisë dhe Izraelit<br />
nuk do të bëhet më të<br />
përzemërta aq shpejt. Në 2011,<br />
Izraeli nuk do të sulmojë Iranin<br />
(edhe pse unë shpresoj se mund<br />
të gaboj), ndpnëse ndoca<br />
ekspertë të tjerë iranianët do të<br />
vdesin në mënyrë misterioze<br />
Çështja kurde vazhdon të mbetet<br />
çështja më me rëndësi në Turqi. Javën<br />
e fundit, “Asambleja e Shoqërisë<br />
Demokratike”(TDK), që është një organizëm<br />
mjaft i afërt me “Partinë e<br />
Punëtorëve të Kurdistanit”(PKK), dhe<br />
“Partia për Shoqëri<br />
Demokratike”(BDP; pro-kurde) bënë<br />
publike në Diyarbakir një projekt për<br />
“Autonomi demokratike”, projekt i cili<br />
ndezi debate cep e skaj Turqisë. Zhvillimi<br />
i këtyre debateve është<br />
dobisjellës ngaqë mundëson gjetjen<br />
e zgjidhjeve të duhura për këtë problem.<br />
Politika e mbajtjes së negociatave<br />
në një klimë të çlirët nga dhuna e<br />
diktati, ka shumë gjasa të krijojë<br />
mundësinë e gjetjes së gjuhës së<br />
përbashkët brenda këtyre debateve.<br />
Teksti i drafti të paraqitur që synon<br />
“autonomi demokratike” përbën në<br />
vetvete një kërkesë politike, dhe natyrshëm<br />
që ai mund të skicohet si projekt<br />
politik. Nga ana tjetër, çfarëdo lloj<br />
projekti politik nuk mund të identifikohet<br />
me vetë çështjen. Çështja ka të<br />
bëjë me njohjen e identiteteve të komuniteteve<br />
të përfillshëm në numër<br />
që shquhen si kurdë – dikush mund<br />
t’i quajë edhe grupime etnike, popullatë,<br />
kombësi, apo diçka tjetër – dhe<br />
heqjen dorë nga praktikat e ushtrimit<br />
të trysnisë ndaj përdorimit lirisht të<br />
gjuhës së tyre amtare. Ka tri pika kryesore,<br />
sipas meje, që përbëjnë thelbin<br />
e kësaj çështjeje që e kam marrë<br />
në shqyrtim qysh prej vitit 1990, dhe<br />
që mund të shpien drejt gjetjes së<br />
zgjidhjes së duhur të problemit.<br />
E para, duhet të njihet e pranohet<br />
identiteti etnik i kurdëve dhe duhet të<br />
shmangen pengesat ligjore e kushtetuese<br />
që kanë të bëjnë po me këtë<br />
çështje. Këto përmirësime ligjore<br />
kanë lidhje në mënyrë më të drejt-<br />
ose/dhe vështirësi të tjera do të<br />
ndikojë në sistemin e tyre. As<br />
Shtetet e Bashkuara nuk do të<br />
sulmojë Iranin apo që sanksionet<br />
do të forcohet në mënyrë të<br />
konsiderueshme. Perëndimi do<br />
të vazhdojë të demonstrojë<br />
falimentimin e vet moral dhe të<br />
heqin dorë nga përgjegjësitë për<br />
mbrojtjen e lirive, që ne nuk<br />
jemi të gatshëm të heqin dorë,<br />
por ne jemi aq shumë frikacakë<br />
sa për të mbrojtur duke luftuar<br />
vërtet”.<br />
Në një këndvështrim më<br />
optimist Ileana Ros-Lehtinen,<br />
kryetare e ardhshme e Punëve të<br />
Jashtme të Kongresit, tha se:<br />
”çdo Viti të Ri ne themi: Vitin e<br />
ardhshëm do ta festojmë në<br />
Havanë! Dhe një ditë do të jetë e<br />
vërtetë”.<br />
Ajo që ne e dimë me siguri<br />
është se edhe pse Obama nuk do<br />
përdrejtë me kurdët, por në mënyrë<br />
të vetëkuptueshme këtu përfshihen<br />
edhe bashkësi të tjera etnike si<br />
kirkizët, gjeorgjianët, shqiptarët,<br />
boshnjakët, etj. E dyta, i duhet dhënë<br />
fund njëherë e mirë ndalimit të përdorimit<br />
të gjuhës amtare; bashkë me<br />
turqishten si gjuhë zyrtare dhe e përbashkët,<br />
të tjera gjuhë amtare duhet<br />
të gjejnë shtrirje përdorimi edhe në<br />
shumë rrafshe të tjera të jetës, përfshirë<br />
këtu median dhe arsimin. E treta,<br />
duhet nxitur zhvillimi dhe rritja e<br />
mëtejshme e nivelit ekonomik e shoqëror<br />
të këtyre rajoneve, si për shembull,<br />
pjesa juglindore dhe lindore e<br />
Anadollit; e në disa raste të veçanta,<br />
edhe duke përdorur për situata të<br />
koklavitura të ashtuquajturin “diskriminim<br />
pozitiv”.<br />
Duhet të lejohet përdorimi i toponimeve<br />
apo edhe vendosja e emrave<br />
në gjuhën kurde të ngrehinave, krahinave<br />
apo lumenjve, etj; duhen amnistuar<br />
të gjithë ata militantë të PKKsë<br />
që nuk kanë lyer duart me gjak;<br />
duhet të përmirësohen marrëdhëniet<br />
ekonomike, sociale, shoqërore<br />
dhe kulturore me kurdët e vendeve<br />
fqinjë; duhet të lehtësohet lëvizja e<br />
lirë ndërmjet vendeve të rajonit. Janë<br />
të gjitha mundësitë që këto synime<br />
të jetësohen. Ka edhe propozime të<br />
tjera për zgjidhjen e çështjes, por ato<br />
janë kryesisht të natyrës politike. Gjithsesi,<br />
debati duhet të përthithet dhe t’i<br />
përmbahet frymës pozitiviste, si edhe<br />
rrafshit ligjor e politik.<br />
Projekti i paraqitur dhe<br />
shqetësimet e ngritura nuk kanë të<br />
bëjnë vetëm me projekt-hartuesin<br />
dhe shpallësin e këtij synimi, por ato<br />
shtrihen edhe më tej; ngaqë janë<br />
shqetësimi edhe i shumë partive të<br />
tjera të singjashme që mbartin kapital<br />
politik me vlerë për të ndryshuar<br />
në thelb jetën e tyre politike, shoqërore<br />
dhe administrative. Në këtë<br />
të jetë një president “i kohës së<br />
luftës” (ose të humbasë kohë me<br />
burime për politikën e jashtme),<br />
ai - si të gjithë presidentët - nuk<br />
mund t’i shpëtojë kërkesës që<br />
bota ka ndaj superfuqisë së<br />
vetme botërore.<br />
Dhe ndërsa planet e çuditshme<br />
të Obamës (angazhimi me<br />
Iranin, angazhimin me Sirinë,<br />
obsesioni me vendbanimet<br />
izraelite) po bien, ne vetëm<br />
mund të shpresojmë që ai të<br />
marri një vizion më të matur<br />
ndaj punëve të botës dhe të<br />
marrë pjesën më të mirë të<br />
politikës së paraardhësit të tij<br />
(“vendosmëri për të triumfuar në<br />
luftën kundër xhihadistëve islam<br />
dhe për të përmirësuar marrëdhëniet<br />
me aleatët tradicional,<br />
e angazhuar për nxitjen e<br />
demokracisë dhe mbrojtjen e të<br />
drejtave të njeriut).<br />
Autonomi demokratike<br />
për kurdët e Azisë së Vogël!<br />
Nga Ali Bulaç (Zaman)<br />
kuptim, projekti i “autonomisë” lidhet<br />
në mënyrë të drejtpërdrejtë me çdo<br />
shtetas turk: a) me rreth 73 milionë<br />
banorë, b) me të gjithë kurdët, c)me<br />
kurdët, arabët dhe armenët që jetojnë<br />
në rajonin e Anadollit juglindor e lindor.<br />
Asnjë projekt politiko-administrativ<br />
nuk mund të jetësohet vetvetiu,<br />
përmes pushtetit politik apo edhe me<br />
masa shtrënguese. Nëse do të ishte<br />
mundësuar prej kohësh vënia në<br />
zbatim përmes pushtetit, nuk do të<br />
ishte folur me kohë për ‘çështje kurde’;<br />
nëse do të ishin vënë në përdorim<br />
masat shtrënguese për t’ia<br />
arritur qëllimit, PKK-ja do të kishte dalë<br />
me qarin prej shumë kohësh. Duke<br />
lënë mënjanë faktorët shtinjakë të<br />
brendshëm e të jashtëm, që i bien<br />
prej kohësh tam-tameve të fatalizmit,<br />
mund të dëshmojmë se nuk kemi<br />
nevojë për trysni politike dhe forcën e<br />
armëve për të zgjidhur problemet<br />
përmes gjuhës së dialogut; duhet të<br />
shfaqemi aftë se mund të biem në<br />
ujdi edhe vetë, pa praninë e të tretëve.<br />
Një pikë tjetër me rëndësi është<br />
se askush nuk duhet të rrahë gjoksin<br />
se zgjidhja që i shkon ndërmend atij<br />
është e vetmja që garanton liritë dhe<br />
të drejtat, apo se është e vetmja<br />
zgjidhje demokratike dhe që zgjidhjet<br />
e tjera nuk vlejnë as edhe një<br />
kacidhe. Duhet pasur parasysh se<br />
zgjidhjet që synojnë autonominë,<br />
decentralizimin e mëtejshëm nën<br />
çatinë e një shteti të përbashkët, fuqizimin<br />
e qeverisjeve lokale,<br />
demokraci rajonale apo federatë, në<br />
trajta të theksuara apo të zbehta, janë<br />
të ndryshme nga njëra-tjetra vetëm në<br />
lidhje me nivelin, por në thelb janë të<br />
së njëjtës natyrë. Çdo lloj tranzicioni i<br />
synuar përmes metodave radikale<br />
mund të të joshë fillimisht, por më pas<br />
mund të krijojë një rrjet të tërë problemesh<br />
ku përllogaritja dhe zgjidhja e<br />
tyre vështirësohen skajshëm.
FOKUS<br />
Viti 2011, 100vjetori<br />
i lindjes,<br />
Presidentit<br />
Ronald Reagan<br />
Nga Beqir Sina<br />
Shtetet e Bashkuara për njëqind<br />
vjetorin e Reganit gjatë gjithë<br />
vitit 2011, do të organizojnë festime<br />
të veçanta përkujtimore. Festimet<br />
do të mbahen nga DC, në<br />
California dhe Illinois, ku do të<br />
kujtojnë Reaganin-president, yll<br />
filmi dhe madje edhe deri në vitet<br />
e rinisë si kujdestar plazhi (lifeguard).<br />
Ai nuk është i gjallë, për<br />
të festuar, por kujtimi i tij në 100vjetorin<br />
e lindjes, do të jetë një<br />
kujtim i madh, ka thënë Shtëpia<br />
e Bardhë, teksa ka miratuar edhe<br />
një ligj të posaçëm vitin e kaluar<br />
për festimet e këtij 100-vjetori.<br />
Ronald Wilson Reagan lindi<br />
me 6 shkurt të vitit 1911 në<br />
Tampico (Dixon) të shtetit Ilinois.<br />
Ai u rrit në pjesën qendrore të<br />
Amerikës, dhe pati një karrierë të<br />
shumëllojshme, nga komentator<br />
sporti, në aktor filmash, zëdhënës<br />
konservator, guvernator i Kalifornisë,<br />
e më në fund President i<br />
40-të i Shteteve të Bashkuara.<br />
Përkujtimi i 100-Vjetorit të<br />
lindjes të Presidentit të 40-të të<br />
Shteteve të Bashkuara, filloi në<br />
ditën e parë Vitit të Ri, me një<br />
noton të veçantë në Turneun vjetor<br />
“Regan” të mbajtur në ditën<br />
“Roses Parade - Parada e<br />
Tradafilave”, para lojës në stadiumin<br />
Rose Bowl në Pasadena,<br />
mes skuadrave të Texas Christian<br />
University dhe Universitetit të<br />
Wisconsin. Më pas festimet<br />
kushtuar Presidentit të 40-të, të<br />
Shteteve të Bashkuara, Roland<br />
Regan, do të përcillen në<br />
kryeqytetin amerikan Uashington<br />
D.C, me hapjen e një ekspozite<br />
në sallën e ndërtesës<br />
Arkivat Kombëtare, në seksionin<br />
„Publik Vaults“, që titullohet<br />
„Centennial Reagan“. Ekspozita<br />
do të shfaqë dokumentet më<br />
origjinale dhe objektet presidenciale<br />
të paekspozuara ndonjëherë.<br />
Ekspozita „Centennial<br />
Regan“, çelet me partneritetin e<br />
Bibliotekës Presidenciale<br />
“Ronald Regan” në Kaliforni<br />
dhe Muzeut Kombëtar.<br />
Ngjarje të tjera janë planifikuar<br />
në të gjithë vendin - madje<br />
edhe jashtë SHBA deri në Londër<br />
- Britaninë e Madhe<br />
Mirëpo, ajo që do të shënojë<br />
madhështinë e Reganit dhe që<br />
do të jetë një nga ngjarjet me të<br />
rëndësishme të njëqindvjetorit<br />
jashtë Shteteve të Bashkuara, do<br />
të jetë ngritja e një statuje të<br />
Reaganit në qendër të Londrës,<br />
me sponsorizimin e gruas së<br />
hekurt, ish-Kryeministres së<br />
Britanisë së Madhe, Margaret<br />
Thatcher.<br />
E diel, 9 janar 2011<br />
FORUM<br />
Më 8 janar kujtojmë përvjetorin<br />
e vdekjes së Imzot Ernest Çobës<br />
31 vjet më parë, më 8 janar<br />
1980, vdiq në burg dëshmitari i<br />
fesë së krishterë, Imzot Ernest<br />
Çoba, kryeipeshkëv i Shkodrës<br />
duke dëshmuar me qëndresë të<br />
pashoq Krishtin ndër tortura mizore,<br />
që ia shkurtuan edhe jetën.<br />
U bë kështu model për të krishterët<br />
e grigjës që i qe besuar. Ipeshkvi<br />
shembullor, imzot Ernest<br />
Çoba lindi më 16 shkurt 1912 në<br />
një familje të vjetër qytetare shkodrane.<br />
Mësimet e para dhe ato<br />
të mesme i kreu në Seminarin Papnor<br />
të qytetit. U shugurua meshtar<br />
më 9 shkurt 1936. Kreu detyra<br />
të ndryshme pranë seminarit papnor,<br />
ku ishte përgatitur. Shërbeu<br />
edhe si mësues i besimit ndër shkollat<br />
e qytetit. Pas vdekjes së<br />
Imzot Thaçit dhe arrestimit të<br />
Dom Mikel Koliqit, kreu njëherësh<br />
detyrën e zëvendës-famullitarit<br />
dhe të famullitarit të Shkodrës.<br />
Ishte një nga ipeshkvijtë që u shugurua<br />
në kohën më kritike për<br />
Kishën katolike në Shqipëri, kur<br />
bëheshin përpjekjet për ta shkëputur<br />
nga Selia e Shenjtë. Në atë<br />
kohë, i vetmi ipeshkëv që ishte<br />
ende gjallë e jo në pranga, Imzot<br />
Bernardin Shllaku, e shuguroi atë,<br />
së bashku me ipeshkvin e Durrësit,<br />
Imzot Pjetër Demën më 20<br />
prill të vitit 1952. Imzot Ernest<br />
Çoba merrte në duar një mision,<br />
që i ngjiste shumë misionit të ipeshkvijve<br />
të parë të krishterimit,<br />
të cilët shumë shpesh e bënë edhe<br />
më të theksuar veprimtarinë e tyre<br />
si ungjillëzues e dëshmitarë të<br />
Mësuesit Hyjnor e të Ungjillit të<br />
Tij, duke e vulosur misionin e tyre<br />
shpirtëror me gjakun e derdhur<br />
amfiteatrove për t’i qëndruar besnikë<br />
Krishtit dhe Kishës së të tij<br />
mbi tokë, me në krye Papën e<br />
Romës. Pak kohë pas shugurimit<br />
të tij, imzot Shllaku vdiq. Dioqeza<br />
e Shkodrës, që mbas shkëputjes<br />
nga dioqeza e Tivarit, kishte pasur<br />
pesë ipeshkvij të mëdhenj: Imzot<br />
Karl Pooten, Pashko Guerinin,<br />
Jak Serreqin, Lazër Mjedën dhe<br />
Gaspër Thaçin, mbeti ndër duart<br />
e ipeshkvit të butë, të ëmbël, simbol<br />
i gjallë i dashurisë së krishterë,<br />
imzot Ernest Çobës.<br />
Ja si e përshkruan ipeshkvi ndihmës<br />
i Shkodrës, që mbijetoi nga<br />
persekutimi komunist, Imzot Zef<br />
Simoni në librin e tij „Portrete<br />
klerikësh katolikë“: „ Imzot Coba<br />
kishte trup të shkurtë, sy të shkathët,<br />
gjysmë të mshehun mbas<br />
syzeve të errta kur shërbente në<br />
kishë apo në zyrë. Kishte cilësi të<br />
mira: ishte i përvujtë, kryeulun, i<br />
qetë, i matun, i palodhun në shërbime,<br />
deri ndër ato që nuk i përkitshin<br />
si ipeshkëv.<br />
Monsinjori do të gjindej çdo<br />
ditë, mbasi kremtonte Meshën e<br />
orës 6, mbi krye të sëmurëve të<br />
qytetit, ndër koliba, tue çue sakramendet<br />
shenjte, ndërmjet fëmijëve<br />
në orë katekizmi masiv, kur Kisha<br />
e madhe gumëzhinte nga zanet<br />
fëminore. Kjo bani të fitonte popullaritet<br />
të madh e simpati, sidomos<br />
ndërmjet të vorfënve. Qe drejtues<br />
i shoqnisë së Kryqtarëve të<br />
vegjël pranë etërve jezuitë, njohës<br />
i tri gjuhëve të huaja, specialist i<br />
teologjisë morale dhe i lëndëve të<br />
besimit, e jo ma pak, meshtar praktik<br />
në punët e fesë e të liturgjisë.<br />
Nuk mujti të marrë pjesë në Koncilin<br />
II të Vatikanit por, me largpamësinë<br />
e tij, bani të depërtojë<br />
fryma e Koncilit në gjithë jetën e<br />
Kishës. Pati guximin të mblidhte<br />
një grup dëshmitarësh për rrugën<br />
e meshtarisë dhe të shuguronte<br />
shatë prej tyne, ashtu si dhe guximin<br />
të mbante lidhje të ngushta<br />
me Selinë e Shenjtë, duke shfrytëzue<br />
të gjitha mjetet dhe rrugët e<br />
mundshme“. Në prag të mbylljes<br />
së Kishave e tempujve nga regjimit<br />
komunist e ateist në Shqipëri,<br />
në një të djelë të hidhur, derisa<br />
ishte thirrur që të akuzohej nga<br />
regjimi diktatorial, u kthye në<br />
akuzues, duke mbajtur një fjalim<br />
të fortë e bindës në mbrojtje të<br />
fesë në Zotin e sulmuar, e të<br />
Kishave në prag të rrënimit të<br />
madh.Megjithatë, jo shumë kohë<br />
më vonë dyert e Kishave do të mbylleshin<br />
nga komunizmi. Atëherë<br />
imzot Ernest Çoba u detyrua të<br />
kthehej pranë familjes. Prej derës<br />
atërore doli me pranga ndër duar.<br />
Ishte viti 1976. Gjyqi komunist e<br />
dënoi me 25 vjet burgim, si të ishte<br />
më i madhi kriminel. Akuzohej<br />
se kishte mbajtur lidhje me Selinë<br />
e Shenjtë të Vatikanit me anën e<br />
legatës italiane. Vuajti me durim<br />
të pashoq, me shqetësimin e<br />
vetëm që t’i ngjante sa më shumë<br />
Krishtit në Kalvar, derisa vdiq në<br />
spitalin e burgut në Tiranës më 8<br />
janar 1980. Ishte një vdekje misterioze,<br />
- siç dëshmon në librin e<br />
lartpërmendur Imzot Zef Simoni.<br />
Mbyllte sytë pas një injeksioni që<br />
iu bë në ditët e para të janarit<br />
1980, pak ditë para përkujtimit të<br />
Shën Ernestit. Për figurën e tij<br />
është shkruar disa herë, e sigurisht<br />
që do të shërbinin shmuë<br />
dëshmitë mbi qëndrimin ungjillor,<br />
heroik dhe fundin e jetës së<br />
tij, që e flijoi për Fe e Atdhe.<br />
Komenti - Solemniteti i<br />
Pagëzimit të Krishtit Zot, thirrje<br />
për çdo të pagëzuar të ecë<br />
në rrugën e jetës dhe të shenjtërisë/Në<br />
festën e Pagëzimit të<br />
Jezu Krishtit Zot, Kisha na nxit<br />
të jetojmë me thjeshtësi, sinqeritet,<br />
dashuri e harmoni vëllazërore,<br />
duke pasur si model jete Familjen<br />
e Shenjtë të Nazaretit. E kështu<br />
na fton të rizbulojmë<br />
domethënien dhe bukurinë e<br />
Pagëzimit tonë, në të cilin jemi<br />
bërë bijë të dashur të Hyjit Atë e<br />
të Shenjtënueshmes Trini. Duke<br />
përshkuar e kujtuar fjalët e ungjilltarëve,<br />
Kisha nënvizoi se Jezusi<br />
foli me Atin qiellor pasi pati<br />
marrë Pagëzimin në lumin Jordan.<br />
E nuk u lut vetëm për vete, por<br />
për të gjithë ne. E atëherë qielli u<br />
hap! Nga kjo ngjarje kuptojmë se<br />
sa më shumë të jetojmë në bashkim<br />
me Jezusin në realitetin e<br />
pagëzimit tonë, aq më shumë do<br />
të hapet mbi ne qielli, sepse me<br />
Pagëzim bëhemi bij të familjes së<br />
Zotit.<br />
Në këtë festë, Kisha ripohoi se<br />
të krishterët janë të thirrur të ecin<br />
në rrugën e shenjtërisë, e cila u<br />
përket gjithë të pagëzuarve. Në<br />
vërtet Bashkësia apostolike e<br />
vlerësonte Pagëzimin e Krishtit si<br />
ngjarje tepër të rëndësishme jo<br />
vetëm sepse qe dëftim i qartë dhe<br />
i plotë i misterit Trinitar, pra i<br />
Trinisë Shenjte Hyjnore, por edhe<br />
pse me të nisi misioni publik i Jezusit<br />
nëpër udhët e Palestinës e<br />
të njerëzimit mbarë. Pagëzimi i<br />
Jezusit në lumin Jordan paralajmëron<br />
pagëzimin e Tij me gjak<br />
mbi Kryq, simbol i mbarë veprimtarisë<br />
sakramentore përmes së<br />
cilës Shëlbuesi Jezus realizoi<br />
shpëtimin e mbarë njerëzimit.<br />
Kështu në këtë festë, Kisha e vënë<br />
në dukje lidhjen e ngushtë ndërmjet<br />
pagëzimit të Krishtit e pagëzimit<br />
tonë.<br />
Përmes këtij sakramenti ne<br />
bëhemi pjesë e Korpit mistik të<br />
Krishtit, që është Kisha, vdesim e<br />
ringjallemi me Të, vishemi me Të,<br />
siç pohon disa herë Shën Pali<br />
Apostull. Nga Pagëzimi buron impenjimi<br />
për ta dëgjuar Jezusin, do<br />
të thotë për të besuar në Të e për<br />
ta ndjekur pas pa fjalë, duke bërë<br />
vullnetin e Tij. Në këtë mënyrë<br />
secili mund të synojë shenjtërinë,<br />
cak drejt të cili, siç porosit Koncili<br />
II i Vatikanit, janë të thirrur<br />
të ecin gjithë të krishterët. Kisha<br />
pra, kremton festën e Pagëzimit<br />
të Jezu Krishtit Zot. Kanë kaluar<br />
mase 2000 vjet që kur edhe Krishti<br />
vetë, ndonëse i pamëkat, deshi<br />
t’u afrohej brigjeve të Jordanit për<br />
të marrë pagëzimin e për t’u solidarizuar<br />
kështu me pendestarët në<br />
kërkim të shpëtimit të shpirtit të<br />
njerëzimit. Me praninë e tij, Jezusi<br />
e shenjtëroi këtë rit pagëzimor.<br />
Kështu pagëzimi nuk do të ishte<br />
më thjeshtë rit pendese e pastrimi,<br />
sepse përmes Tij shpirti i Zotit<br />
e vendos banesën e vet në atë që e<br />
merr sakramentin. Ky gjest i Jezusit<br />
është pajtim hyjnor me gjininë<br />
njerëzore, pas mëkatit të<br />
rrjedhshëm. Edhe ne pra, me<br />
Pagëzim jemi të pajtuar me Hyjin<br />
At përmes Jezu Krishtin dhe të<br />
shenjtuar në Shpirtin Shenjt. Që<br />
nga Pagëzimi, ne jetojmë përmasën<br />
e re të jetës me Zotin, duke gëzuar<br />
e shijuar çdo ditë hiret dhe<br />
bekimet Hyjnore, e këtë edhe duhet<br />
ta dëshmojmë para botës:<br />
dashurinë që Zoti ka për ne e të<br />
përshkojmë Udhën e jetës që na<br />
tregon e propozon Jezusi.<br />
<strong>55</strong> 7
DITA<br />
SHBA-ja SHBA-ja kërk kërkon kërk on të<br />
të<br />
forcojë forcojë bashkëpunimin<br />
bashkëpunimin<br />
ushtarak ushtarak me me Kinën<br />
Kinën<br />
Ministri amerikan i Mbrojtjes, Robert Gejts,<br />
ka nisur dje një vizitë në Kinë, me synimin<br />
për të forcuar bashkëpunimin ushtarak<br />
SHBA-Kinë dhe për të inkurajuar dialogun mes<br />
dy ushtrive. Gejts u takua me presidentin Hu<br />
Xhintao – vetëm dy javë para vizitës së paralajmëruar<br />
të Husë në Uashington – si dhe me<br />
zyrtarë të lartë të ushtrisë kineze. Shefi i Pentagonit<br />
ka thënë se Kina dhe Shtetet e Bashkuara<br />
mund të bashkëpunojnë në çështjet ku<br />
kanë interesa të përbashkët strategjikë, siç<br />
janë: sjellja provokative e Koresë Veriore. Kjo<br />
e fundit ka përsëritur propozimin e saj për<br />
nisjen e bisedimeve pa kushte me Korenë e<br />
Jugut. Oferta e Veriut vjen disa ditë pasi Koreja<br />
Jugore dhe Shtetet e Bashkuara kanë<br />
hedhur poshtë thirrjen koreanoveriore për negociata,<br />
duke thënë se ata duan të shohin veprim<br />
nga Veriu e jo vetëm fjalë.<br />
Oferta për bisedime është lëshuar dje nga<br />
Komiteti i Koresë Veriore për Ribashkim Paqësor<br />
të Koreve, në deklaratën e të cilit thuhet<br />
se nuk ka “kushtëzime” e as arsye për dyshim<br />
në qëllimet e Veriut. Tensionet mes Koreve<br />
janë përshkallëzuar pasi katër koreanojugorë<br />
humbën jetën nga një artileri e Koresë Veriore<br />
në nëntor të 2010-ës.<br />
Marrëdhëniet ishin përkeqësuar edhe pasi<br />
Koreja e Veriut u fajësua për fundosjen e një<br />
anije luftarake të Koresë së Jugut në marsin e<br />
kaluar. Ndërkohë, edhe Kina është shprehur<br />
se ajo është e gatshme të ndërmjetësojë në<br />
bisedimet midis Koresë së Veriut dhe Koresë<br />
së Jugut. Geits ka përshëndetur zotimin e<br />
Kinës duke u shprehur se Kina mund të jetë<br />
“censi” që mund të përdoret për të hapur marrëdhënie<br />
paqësore diplomatike midis dy Koreve.<br />
Zhvillimi i armëve të shkatërrimit në masë<br />
në Iran, armët bërthamore, pirateria dhe terrorizmi<br />
ishin temat e tjera që pasuan bisedimet<br />
midis Kinës dhe SHBA-ve. Në prag të<br />
udhëtimit, Gejts citohet të ketë vlerësuar se<br />
marrëdhëniet ushtarake mes SHBA-ve dhe<br />
Kinës po riparohen.<br />
Tendencë- Klinton nis turneun në Lindjen<br />
e Mesme, i kërkon shteteve të këtij rajoni<br />
të mbështesin qeverinë e re të Irakut/<br />
Sekretarja amerikane e Shtetit, Hillari Klinton,<br />
nis sot turneun në vendet e Lindjes së Mesme.<br />
Gjatë udhëtimit 5-ditor në Emiratet e Bashkuara<br />
Arabe, Oman dhe Katar, Klinton pritet<br />
të kërkojë nga udhëheqësit e tyre që të punojnë<br />
në drejtim të forcimit të marrëdhënieve me<br />
qeverinë e Irakut, të mbështetur nga SHBA-të.<br />
Sekretarja Klinton pritet të diskutojë edhe<br />
mënyrat për t’i bërë presion Iranit rreth programit<br />
të tij bërthamor. Bëhet e ditur se ajo do<br />
të kërkojë nga vendet e Gjirit të ndihmojnë<br />
përpjekjet për të ringjallur bisedimet e drejtpërdrejta<br />
izraelito-palestineze. Ndërkohë një<br />
takim të veçantë, Hilari Klinton, do të mbajë<br />
me zyrtarët e lartë shtetëror ku administrata<br />
Obama planifikon të rrisë përkrahjen ushtarake<br />
dhe financiare për Pakistanin, në përpjekje<br />
për të forcuar angazhimet që do të sillnin paqe<br />
dhe stabilitet në rajon. Zyrtarë amerikanë të<br />
kenë thënë se zëvendës/presidenti Xho Bajden<br />
do të diskutojë ndihmën e propozuar gjatë një<br />
udhëtimi në Pakistan javën e ardhshme. Bajden<br />
do të kërkojë nga zyrtarët pakistanezë të<br />
shpjegojnë strategjinë e tyre afatgjatë dhe të<br />
tregojnë se çfarë ndihme është e nevojshme<br />
për të mposhtur talibanët në zonat kufitare me<br />
Afganistanin. Presidenti Obama dhe ndihmësit<br />
e lartë të sigurisë kombëtare kanë hedhur poshtë<br />
propozimet e disa zyrtarëve të zbulimit, se<br />
forcat tokësore të SHBA-ve duhet të lejohen të<br />
kryejnë bastisje në strehimoret e kryengritësve<br />
në Pakistan.<br />
8<br />
<strong>55</strong><br />
E diel, 9 janar 2011<br />
Referendumi afrikan sot<br />
rithemelon shtetin e<br />
Mbahet Mbahet sot sot në në Sudan Sudan referendumi<br />
referendumi<br />
për për pavarësinë pavarësinë e e Jugut Jugut me<br />
me<br />
popullsi popullsi të të krishterë krishterë dhe<br />
dhe<br />
animiste, animiste, ku ku sipas sipas sondazheve, sondazheve, sondazheve, 97<br />
97<br />
përqind përqind do do votojnë votojnë “ “ “pro “ pro pro”. pro . Zona Zona e e<br />
e<br />
fitoi fitoi autonominë autonominë më më 1870 1870 1870, 1870 1870,<br />
, nën<br />
qeverisjen qeverisjen e e Ismail Ismail Pashës Pashës dhe dhe nën<br />
nën<br />
emrin emrin “Ekuatoria “Ekuatoria”, “Ekuatoria , ndërk ndërk ndërkohë ndërk ndërk ohë që<br />
që<br />
komuniteti omuniteti ndërk ndërkombëtar<br />
ndërk ombëtar ombëtar, ombëtar , pas pas<br />
pas<br />
Kosovës, osovës, pritet pritet të të bek bekojë bek ojë edhe edhe një<br />
një<br />
tjetër tjetër shtet shtet të të ri, ri, ri, anëtar anëtar të të OKB-së<br />
OKB-së<br />
formuar nga nipi i Muhamed Aliut<br />
Banorët e Sudanit jugor do të votojnë<br />
sot me anë të një referendumi për shkëputjen<br />
nga veriu i vendit dhe pavarësinë prej tij.<br />
Të krishterët e këtij rajoni autonom do të<br />
votojnë pro ose kundër shpalljes së pavarësisë<br />
nga qeveria veriore e dominuar nga<br />
myslimanët arabë. Sudani Jugor është një<br />
rajon autonom në Sudan. Juba është kryeqyteti<br />
i saj. Ajo kufizohet nga Etiopia, në lindje,<br />
Kenia, Uganda dhe Republikën Demokratike<br />
të Kongos në jug, dhe në Republikën<br />
Qendrore Afrikane në perëndim. Në veri<br />
kufizohet me rajonin arab dhe mysliman me<br />
kryeqytetin e saj në Khartum. Statusin autonom<br />
ky rajoni e fitoi pas luftës së dytë<br />
civile në Sudan, si rezultat i një marrëveshje<br />
paqeje ndërmjet Ushtrisë Çlirimtare të Popullit<br />
të Sudanit dhe (SPLA / M) dhe qeverisë<br />
së Sudanit e përfaqësuar nga Partia e<br />
Kongresi Kombëtar. Konfliktit, përbënte<br />
luftën më të gjatë civile që ishte zhvilluar<br />
ndonjëherë në Afrikë. Lufta shkaktoi vde-<br />
Irani përdor klerikun Al-Sader, për të propaganduar<br />
në Irak urrejtjen ndaj SHBA-ve dhe Izraelit<br />
Pasi është kthyer nga vetë-mërgimi në Iran pas afro 4 vjetësh, i indoktrinuar me tezat ahmadinexhade kundër SHBA-ve dhe<br />
Izraelit, kleriku mjaft popullor i Irakut i ka bërë thirrje popullit irakian që të luftojnë kundër amerikanëve dhe izraelitëve<br />
Kleriku irakian me ndikim, Moqtada al-Sader,<br />
ka mbajtur fjalimin e tij të parë publik që pas kthimit<br />
nga vetëmërgimi në Iran pas afro 4 vjetësh. Saderi<br />
është një nga figurat teologjike dhe politike<br />
më me influencë në Irak. Muqtada al-Sadr ka fituar<br />
popullaritet në mesin e irakianëve pas rrëzimit të<br />
qeverisë së Huseinit nga pushtimi i vitit 2003 i<br />
Irakut, kryesisht për shkak të statusit të tij. Në perëndim<br />
ai njihet si dora që fshihet pas sulmeve kamikaze.<br />
Mijëra përkrahës entuziastë erdhën për të<br />
ndjekur paraqitjen e parë të rëndësishme të tij në<br />
bastijën e tij në Najaf. Ishte një fjalim i shkurtër, i<br />
përzier me thirrje fetare dhe parulla kundër<br />
Amerikës dhe Izraelit. Por në të kishte edhe mesazhe<br />
të qarta. Rezistenca kundër pushtuesit<br />
amerikan, tha ai, duhet të vazhdojë, por vetëm personat<br />
e caktuar duhet të mbajnë armë. “Kishte<br />
rrugë të tjera rezistence”. Duke folur për sulmet e<br />
përgjakshme sektare të 2006-7, ai tha se irakianët<br />
duhet të harrojnë çfarë u ndodhi në të shkuarën<br />
dhe të rrinë tashmë përkrah njëri-tjetrit.<br />
Paqja, tha ai, duhet të jetë për gjithë irakianët dhe<br />
kjen e 2 milionë njerëzve që nga viti 1983-<br />
2005. Analistët pohojnë se referendumi<br />
mund ta ndajë vendin më të madh afrikan<br />
në pjesën myslimane dhe atë të krishterë.<br />
Në listat e votuesve janë rreth 3.9 milionë<br />
qytetarë, kryesisht nga Sudani jugor, por<br />
edhe pjesëtarët e pakicave nga veriu i vendit<br />
dhe diaspora. Presidenti i Sudanit, Omar al-<br />
Bashir, gjatë një vizite në jug të vendit, ka<br />
thënë se ai “personalisht do të jetë shumë i<br />
pikëlluar nëse Sudani ndahet”, por do ta<br />
respektojë vendimin e votuesve. Të paktën<br />
60 %e votuesve duhet të dalin në referendum<br />
në mënyrë që ai të jetë i vlefshëm. Rajoni<br />
i Sudanit jugor është shkatërruar nga<br />
lufta civile tridhjetë vjeçare. Thabo Mbeki,<br />
ish-presidentit të Afrikës së Jugut i cili aktualisht<br />
është kryetar i Bashkimit Afrikan e<br />
Panelit të Nivelit të Lartë të Implementimi<br />
mbi Sudan, tha se ka një sens optimizmi<br />
midis Sudanezëve jugorë përpara votimit.<br />
“Për ta, ky është një moment i çlirimit,”tha<br />
në veçanti ai përmendi të krishterët që kanë qenë<br />
objekt i sulmeve të ekstremistëve sunitë. Qeveria<br />
e re irakiane në të cilën pasuesit e Moqtada al<br />
Sadrit kanë postet e tyre, duhet ndihmuar për t’i<br />
ofruar shërbime popullit sa më shpejt që të jetë e<br />
mundur. Kleriku shiit i Irakut, Moqtada al-Sader, i<br />
bëri këto deklarata paqësore për të zbehur mesazhet<br />
e vërteta të ligjërimit të ti. Ai ka bërë thirrje<br />
mbështetësve të tij “t’u rezistojnë Shteteve të Bashkuara<br />
dhe të gjithë pushtuesve të Irakut, por jo<br />
domosdo me armë”. Al-Sader i bëri këto komente<br />
në fjalimin e parë publik pas kthimit nga ekzili i vetimponuar<br />
në Iran. “Iraku ka kaluar nëpër rrethana<br />
të vështira që kanë trazuar popullin dhe ka qenë<br />
burim i shqetësimit për të gjithë, me përjashtim të<br />
armiqve tanë: Amerikës, Izraelit dhe Britanisë”, ka<br />
thënë ai, duke u bërë thirrje mbështetësve që të<br />
përkrahin qeverinë e re, një thirrje hipokrite me<br />
qëllim që të zbehte disi ligjërimin e tij anti-amerikanë<br />
dhe anti- izraelitë. Gjatë qëndrimit të tij katër<br />
vjeçar në Iran, Al-Sader është parë të frekuentohet<br />
me zyrtarë të larë iranian. Për Iranin, Al-Sader për-<br />
ai. Mbeki tha se aspekti tragjike e historisë<br />
sudanez është se marrëdhëniet në mes të<br />
veriut dhe jugut “nuk kanë qenë kurrë marrëdhënie<br />
të barazisë”. Ai tha se njerëzit në<br />
Sudan do të ripërcaktojnë rindërtimin e<br />
marrëdhënieve mes veriut dhe jugut pas<br />
referendumit që do të zhvillohet. Sipas marrëveshjes<br />
paqësore të vitit 2005, në pjesën<br />
jugore, e cila ka autonomi të gjerë, sundon<br />
ish grupi kryengritës, i cili ka marrë miliarda<br />
dollarë nga donatorët, gjithashtu mbledh<br />
edhe të ardhurat nga nafta. BE-ja ka përshëndetur<br />
zhvillimin e referendumit duke e<br />
cilësuar atë si një faktor të rëndësishëm<br />
për paqen. “Mbajtja e referendumit për vetëvendosje<br />
në Sudanin jugor është e një<br />
rëndësie të madhe për paqe të qëndrueshme<br />
në këtë vend”, ka deklaruar shefja për politikë<br />
të jashtme e Bashkimit Evropian,<br />
Kethrin Eshton.. BE-ja ka vendosur numër<br />
të madh vëzhguesish për të vëzhguar referendumin.<br />
bën një “armë” të vërtetë kundër SHBA-ve, një armë<br />
më efikase se vetë bomba atomike. Ahmadinexhat<br />
gjithmonë ka kërkuar më shumë influencë në<br />
Irak për të sulmuar armikun e saj të përbetuar, dhe<br />
me popullaritetin e Al-Saderit, tani për Iranin kjo<br />
përbën një sukses të vërtetë, në luftën e saj ndaj<br />
SHBA-ve. Ndërkohë lidhur me çështjen bërthamor,<br />
takimi Perëndim-Iran për çështjen bërthamor do<br />
të zhvillohet më 20-janar. Zyrtarët e Bashkimi Evropian<br />
thanë se Irani dhe fuqitë perëndimore do të<br />
takohen më 20 janar në Stamboll për bisedime<br />
mbi programin shumë të diskutuar bërthamor të<br />
Teheranit. Bashkimi Evropian ka lënë të kuptohet<br />
se do të refuzojë ftesën e Iranit për të vizituar impiantet<br />
bërthamore këtë muaj. Shefja e politikës së<br />
jashtme të BE-së Catherine Ashton tha se<br />
përgjegjësia për inspektimin i takon agjencisë së<br />
OKB-së për energjinë bërthamore. Ajo i bëri komentet<br />
sot pas takimit me ministrin e jashtëm të<br />
Hungarisë. Takimi më 20 janar do të përfshijë pesë<br />
vendet anëtare të përhershme të Këshillit të<br />
Evropës si dhe Gjermaninë.
SHBA-të, të vendosura që<br />
Kosova të njihet plotësisht<br />
nga komuniteti ndërkombëtar<br />
Ndihmës sekretari amerikan i Shtetit, Tom Kantrimen, tha se Shtetet e Bashkuara janë të vendosura që Kosova të njihet<br />
plotësisht nga komuniteti botëror dhe të bëhet anëtare e të gjitha institucioneve kryesore ndërkombëtare. Ai komentoi<br />
edhe raportin e Dik Martit duke përsëritur qëndrimin e SHBA-ve se një raport i tij i pabazë s’ka nevojë për hetim<br />
Tom Kantrimen, ndihmës sekretari amerikan i Shtetit,<br />
tha “se në të njejtën kohë është e rëndësishme që Kosova<br />
të vazhdojë zgjerimin e shpejtë dhe mbresëlënës të institucioneve<br />
të saj qeveritare për t’i treguar komunitetit ndërkombëtar<br />
se është e aftë për një qeverisje të fortë dhe njëkohësisht<br />
e aftë edhe për të qënë ekonomikisht e qëndrueshme,<br />
madje anëtare e Bashkimit Evropian në të<br />
ardhmen”.Ndihmës sekretari i Shtetit, Kantrimen, komentoi<br />
edhe akuzat për veprimtari kriminale ndaj udhëheqjes së<br />
Kosovës nga Senatori zviceran, Dik Marti, në një raport për<br />
Këshillin e Evropës: “Ne e marrim këtë raport tepër seriozisht<br />
, por në qoftë se ato pasqyrojnë të njëjtat akuza që<br />
janë bërë më parë dhe që kanë rezultuar të pavërteta atëherë<br />
s’ka nevojë për hetim. Deri më të tani, Dik Marti ka paraqitur<br />
vetëm akuza të pabazuara dhe, EULEX-i, Misioni i Bashkimit<br />
Evropian për Shtetin Ligjor në Kosovë, i ka hetuar<br />
edhe më parë akuza të tilla. Nëse raporti përmban të dhëna<br />
të reja, apo dëshmitarë të rinj, atëherë duhet t’ia japë edhe<br />
EULEX-it dhe autoriteteve të tjera kompetente që t’i he-<br />
Isa Mustafa hedh poshtë deklaratat<br />
e PDK-së, s’ka koalicion me PDK-në<br />
LDK-ja ka refuzuar ofertën e PDK-së për të krijuar bashkërisht koalicionin e ardhshëm<br />
qeveritar. Deklarata e Isa Mustafës vjen menjëherë pas asaj të nënkryetarit të PDK-së,<br />
Hajredin Kuçi, i cili u shpreh se për PDK-në është e pranueshme edhe LDK-ja për koalicion<br />
Isa Mustafa ka refuzuar kërkesën e mundshme të PDK-së<br />
për të hyrë sërish në koalicion me këtë subjekt politik. Ai ka<br />
hedhur poshtë deklaratat e nënkryetarit të PDK-së, Hajredin<br />
Kuqi, i cili deklaroi se partia e Thaçit i ka të hapura dyert për<br />
koalicion edhe për LDK-në, kryetari i kësaj të fundit. “Kurrsesi<br />
dhe në asnjë mënyrë nuk do të bëjmë koalicion me PDKnë”,<br />
ka thënë lideri i LDK-së, Isa Mustafa, në takimin përmbyllës<br />
të fushatës, të mbajtur dje në Isniq të Deçanit. Ai pasi ka<br />
shprehur keqardhje për abuzimet me vota dhe rivotimet, ka<br />
treguar se e gjithë kjo ka ardhur pa fajin e LDK-së, por sipas tij<br />
është fakt se është dhunuar vota e qytetarëve dhe është sjellë<br />
në pikëpyetje legjitimiteti i zgjedhjeve, por edhe i qeverisjes së<br />
ardhshme. “Nuk mund të kemi parlament dhe institucione të<br />
dala nga zgjedhjet, të cilat nuk kanë legjitimitetin e qytetarëve”,<br />
ka theksuar Musatafa, pas vendimit të cilin e ka marrë<br />
Gjykata Supreme e Kosovës për përsëritjen e zgjedhjeve edhe<br />
në Mitrovicë për shkak të parregullsive të mëdha. Ndërkaq, po<br />
sot nënkryetari i PDK-së, Hajredin Kuqi, kishte deklaruar se<br />
PDK-ja mund të bëjë koalicion edhe me LDK-në. Ndërkohë,<br />
analistët politikë shprehen pesimist për krijimin e qeverisë së<br />
ardhshme. Ata parashohin vonesa në krijimin e qeverisë së<br />
ardhshme. Procesi i stërzgjatur zgjedhor dhe nevoja për krijimin<br />
e një koalicioni qeverisës, sipas tyre, nuk premton se<br />
Kosova mund të ketë një qeveri të re para pranverës. Procesi i<br />
stërzgjatur zgjedhor dhe negociatat e ardhshme për koalicionin<br />
qeverisës mund të ndikojnë që Kosova të mos e ketë të<br />
formuar qeverinë e ardhshme para pranverës, thonë analistët.<br />
Sipas tyre, deklaratat aktuale të partive politike për vijat e<br />
kuqe apo kushtet për t’u përfshirë në koalicion me këtë apo<br />
atë parti politike, janë ende pjesë e fushatës. Analisti Ramush<br />
Tahiri thotë se deri më tani partitë politike janë deklaruar<br />
në bazë të fushatës, por ai pret që pas certifikimit të rezultateve,<br />
ato të reflektojnë institucionalisht dhe të përfshihen në nego-<br />
tojnë ato. Ne presim dhe mirëpresim fjalën e qeverisë së<br />
Prishtinës dhe asaj të Tiranës, se ato do të bashkëpunojnë<br />
në procesin e hetimit të këtyre akuzave. Në përgjithësi, i<br />
gjithë qëllimi i këtyre hetimeve ka qenë përcaktimi i<br />
përgjegjësive individuale për krimet që kanë ndodhur. Ne<br />
nuk mund të mbajmë përgjegjës kolektivisht të gjithë serbët,<br />
të gjithë shqiptarët, apo të gjithë kroatët për veprimet<br />
e disave. Ne e kemi thënë vazhdimisht se nuk ka asgjë më<br />
të rëndësishme se sa vendosja e shtetit ligjor në rajonin e<br />
Evropës Juglindore”, tha ndihmës sekretari i Shtetit, Kantrimen,<br />
i cili më tej theksoi se “se duhen ndërmarrë veprime<br />
më të efektshme nga qeveritë kombëtare në bashkëpunim<br />
me autoritetet lokale për të punuar për shtetin ligjor”.<br />
Shtetet e Bashkuara janë të angazhuara për të qëndruar në<br />
Ballkan”, përfundoi ndihmës sekretari amerikan i Shtetit,<br />
Tom Kantrimen. “Ne kemi qenë atje gjatë ditëve më të<br />
vështira dhe më të dhunshme të shpërbërjes së Jugosllavisë<br />
dhe jemi atje edhe sot për të dhënë një ndihmë të rëndësishme<br />
për zhvillimin ekonomik dhe social”.<br />
ciata për qeverinë e ardhshme. “Mendoj se të gjitha partitë e<br />
synojnë pushtetin dhe të gjitha partitë nuk i kanë armiqësitë<br />
ndërmjet veti më të mëdha sesa interesi i Kosovës dhe, mbi këtë<br />
bazë, si dhe në bazë të platformës, ato duhet të ofrojnë ndërtimin<br />
e qeverisë”, thotë Tahiri. Ramush Tahiri thekson se partitë politike<br />
nuk kanë nevojë të paraqesin vija të kuqe për njëra-tjetrën,<br />
pasi që ato janë pjesë e një sistemi legal shtetëror të Kosovës.<br />
Madje, ai nuk sheh asnjë formulë eventuale qeverisëse si një<br />
koalicion i panatyrshëm. Para se të fillojnë negociatat për qeverinë<br />
e ardhshme, Kosova po ballafaqohet me një proces të stërzgjatur<br />
të zgjedhjeve, thotë analisti tjetër, Arben Qirezi. Pas rivotimeve<br />
të pjesshme të 9 janarit, tani dalin edhe nevoja për rivotime<br />
tjera, nënvizon ai, çka, sipas Qirezit, lë të nënkuptohet se<br />
mund të ketë vonesa serioze në formimin e institucioneve të<br />
reja”Mendoj se kjo do të marrë një kohë të caktuar, brenda së<br />
cilës, pikë së pari, siç po vërehet, PDK-ja është në kërkim të<br />
partnerëve për të krijuar një qeveri të koalicionit. Pra, do të jetë<br />
një proces i vështirë, që mund të zgjasë mjaft shumë, e mbase<br />
s’’mund të presim krijimin e qeverisë së re deri diku në mars<br />
apo prill”, vlerëson Qirezi. Sa u përket qëndrimeve definitive të<br />
subjekteve politike rreth përfshirjes së tyre në qeverinë e ardhshme,<br />
Qirezi thotë se këto pozicione do të qartësohen kur ato do<br />
t’i dinë me saktësi rezultatet dhe numrin e ulëseve që kanë<br />
fituar në Parlament. “Nuk do të ishte e pritshme që partitë<br />
politike t’i japin deklarimet e tyre definitive para se të përfundojë<br />
procesi zgjedhor për shkak se pozicioni i tyre eventual negociator<br />
pas përfundimit të procesit zgjedhor, do të jetë i varur,<br />
përveç tjerash, edhe nga numrat, pra nga përqindja e votave e<br />
rezultatit definitiv zgjedhor”, shton Qirezi. Pavarësisht vonesave<br />
eventuale deri te formimi i qeverisë, analistët veçojnë edhe<br />
sfidat e qeverisjes së ardhshme, të cilat, sipas tyre, kanë të bëjnë<br />
me zhvillimin ekonomik, sundimin e ligjit, integrimet evropiane<br />
dhe normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë.<br />
E diel, 9 janar 2011<br />
DITA<br />
Fakti/Ligjit për<br />
Mbrojtjen e Dëshmitarëve<br />
“nxeh” atmosferën<br />
politike në Kosovë<br />
Edhe në ditën e heshtjes zgjedhore për zgjedhjet e 9 janarit<br />
kanë vazhduar akuzat dhe kundër akuzat dy partitë më të<br />
mëdha në Kosovë, Partia Demokratike e Kosovës dhe Lidhje<br />
Demokratike e Kosovës. Një ditë më parë kryeministri në<br />
dorëheqje Hashim Thaçi tha se LDK-ja është ajo e cila ka<br />
zvarritur Ligjin për mbrojtjen e dëshmitarëve. Ndaj kësaj deklarate<br />
ka reaguar LDK-ja një ditë më pas duke ia hedhur<br />
fajin partisë tjetër për lënien në sirtarë të këtij ligji. Ish-zëvendësministri<br />
i Drejtësisë, Arsim Janova ka hedhur poshtë<br />
deklaratat e kryeministrit në largim Hashim Thaçi, i cili ditë<br />
më parë tha se LDK-ja është fajtore që ligji për dëshmitarët<br />
nuk është proceduar në Kuvendin e Kosovës.<br />
“Lidhur me deklaratën e Qeverisë së shkarkuar se LDK-ja<br />
është fajtore për zvarritjen e nxjerrjes së Ligjit për Mbrojtjen<br />
e Dëshmitarëve, LDK-ja hedh poshtë këtë deklaratë dhe e<br />
konsideron tentim për të manipuluar me të vërtetën dhe me<br />
opinionin publik”, tha Janova. Në një konferencë për shtyp,<br />
dje Janova theksoi se Ministria e Drejtësisë i ka përfunduar<br />
të gjitha detyrimet lidhur me këtë ligj, por, sipas tij, Ministria<br />
e Ekonomisë dhe Financave, e ka penguar procedimin e<br />
mëtejmë të projekt ligjit, për shkak të implikimeve buxhetore.<br />
“Në shkurt të vitit 2010 sipas procedurave të nevojshme<br />
Ministria e Drejtësisë i ka bërë kërkesë Ministrisë së Ekonomisë<br />
dhe Financave për ligjshmërinë e deklaratës dhe<br />
përkrahjen e këtij ligji. Për fat të keq MEF-i me arsyetimin se<br />
ky ligj ka kosto shumë lartë. Deri kur ministri dhe zëvendës<br />
ministri ishim në detyrë nuk e ka nënshkruar deklaratën e<br />
nevojshëm financiare për ti hapur rrugë miratimit të tij në<br />
qeveri”, bëri të ditur ai. Sipas Janovës, edhe vet kryeministri<br />
në dorëheqje Thaçi e di mirë se ky draft ligj gjendet në sirtarët<br />
e MEF-t, dhe ka shtuar se ndonëse ka kërkuar nga ai që<br />
të ndikoj që ky ligj të procedohet më tutje, Ministria e Drejtësisë<br />
nuk ka gjetur përkrahjen e tij. PDK-së, sipas këtij zyrtari<br />
të LDK-së, i intereson zvarritja e këtij ligji, i cili do ta luftonte<br />
krimin dhe korrupsionin në Kosovë. Por, Janova, nuk dha<br />
ndonjë shpjegim pse pikërisht partisë së kryeministrit në<br />
largim po i konvenon kjo shtyrje.<br />
“Mungesa e vullnetit të qeverisë së shkarkuar për të proceduar<br />
më tutje këtë ligj tregon se e njëjta nuk ka gatishmëri<br />
për të balancuar sundimin e ligjit në Kosovë, për të luftuar<br />
krimin e organizuar dhe dukuritë tjera negative”, theksoi ishzëvendësministri<br />
Arsim Janova. LDK-ja gjithashtu reagoi edhe<br />
ndaj deklaratës së Demokracisë në Veprim, e cila akuzoi këtë<br />
parti për prishjen e heshtjes zgjedhore. Sipas Janovës, kjo<br />
konferencë për shtyp kishte të bëjë me një çështje krejt tjetër<br />
dhe me përsëritjen e zgjedhjeve të së dielës.<br />
REPUBLIKA E SHQIPËRISË<br />
KËSHILLI I MINISTRAVE<br />
DREJTORIA E SIGURIMIT TË<br />
INFORMACIONIT TË KLASIFIKUAR<br />
NJOFTIM PËR SHPALLJEN E FITUESIT<br />
Z. Myrtezan Kollçaku, shpallet fitues i konkursit për vendin e lirë<br />
të punës në pozicionin: Përgjegjës i Sektorit të Financës, Buxhetit,<br />
Burimeve Njerëzore dhe Shërbimeve Mbështetëse, në Drejtorinë Juridike,<br />
Mbikëqyrjes Shtetërore dhe Shërbimeve Mbështetëse, në Drejtorinë<br />
e Sigurimit të Informacionit të Klasifikuar (DSIK).<br />
<strong>55</strong> 9
REKLAMA<br />
10<br />
Botimet e reja<br />
<strong>55</strong><br />
E diel, 9 janar 2011<br />
“Shqipëria, kopshti<br />
shkëmbor i Europës Juglindore”<br />
Shtëpia Botuese<br />
“<strong>55</strong>” ka hedhur në<br />
treg librin “Shqipëria,<br />
kopshti<br />
shkëmbor i Europës<br />
Juglindore”<br />
shkruar nga Faik<br />
Konica. Me parathënie<br />
nga Fan<br />
Noli, libri është jo<br />
vetëm një përshkrim<br />
i hollë i Konicës<br />
për Shqipërinë<br />
e paraviteve<br />
’40-të, por edhe<br />
një rrëfim për vetë<br />
Konicën, si një<br />
personalitet i rrallë<br />
në letrat shqipe.<br />
Libri rivjen për lexuesin<br />
nën përkthimin<br />
e Ferdinand<br />
Lekës, dhe është<br />
pjesë e kolanës<br />
“Intelligenda”<br />
Botimet e reja
E diel, 9 janar 2011<br />
DITA<br />
Ministri Pollo: 2011: Viti i Internetit falas dhe Rrjetit Kombëtar Brezgjerë<br />
Këtë vit shqiptarët që përdorin telefon celular do të përfitojnë shërbime më të mira dhe çmime më të lira<br />
Ministri për Inovacionin e Teknologjinë e Informacionit<br />
e të Komunikimit z. Genc Pollo tha dje në një konferencë<br />
për shtyp:<br />
„Në 2011-ën shqiptarët që përdorin telefon celular do<br />
të përfitojnë shërbime më të mira dhe çmime më të lira.<br />
Si pasojë e rregullimit dhe rritjes së konkurrencës në<br />
treg ne presim zhvillime të qarta në këtë drejtim duke<br />
filluar nga pranvera e këtij viti. Për më tepër me përdorimin<br />
në rritje në treg të teknologjisë 3G do të kemi<br />
internet me shpejtësi të lartë në dorën tonë. Sot kushdo<br />
që ka një telefon celular të avancuar (smart phone) do të<br />
ketë shërbime kudo që të ndodhet: në Shqipëri apo me<br />
pushime, në Tiranë, Shkodër apo Korçë, në dhomën e<br />
ndjenjes apo në restorant, do të informohet, veprojë e<br />
ndërveprojë në mënyrë të vazhdueshme 24 orë në 24. Në<br />
pranverë të vitit 2011 do të realizohet portabiliteti i<br />
numrit celular, pra çdokush mund të ndryshojë opera-<br />
QËLLIMI ËSHTË PARANDALIMI I PËRSËRITJES SË FENOMENIT TË PËRMBYTJEVE NË TË ARDHMEN<br />
Përmbytjet, BB nis studimin<br />
e zonës së Nënshkodrës<br />
Për vitin 2011, nga Banka Botërore është akorduar një fond prej 10 milionë dollarësh<br />
për emergjencat, që do të administrohen me prezencën dhe asistimin e vetë specialistët e saj<br />
Ekspertët e Bankës Botërore do<br />
te bëjnë studimin e zonave të<br />
prekura nga përmbytjet në Shkodër,<br />
me qëllim parandalimin e<br />
përsëritjes së këtij fenomeni në të<br />
ardhmen. Drejtori i menaxhimit të<br />
tokave dhe ujërave në Ministrinë e<br />
Bujqësisë, Ushqimit dhe Mbrojtjes<br />
së Konsumatorit, Esat Hasani,<br />
gjatë një prononcimi për mediat<br />
bëri të ditur se Banka Botërore është<br />
e angazhuar maksimalisht për<br />
të vënë në dispozicion ekspertët e<br />
saj më të mirë për të ndihmuar në<br />
parandalimin e përmbytjeve të<br />
përsëritura shpesh vitin e fundit<br />
në Shkodër. Për vitin 2011, nga<br />
Banka Botërore është akorduar një<br />
fond prej 10 milionë dollarësh për<br />
emergjencat, që do të administrohen<br />
me prezencën dhe asistimin e<br />
vetë specialistët e saj. Hasani pohoi<br />
se asistenca kryesore do të jetë<br />
e përqendruar kryesisht në<br />
rinovimin e teknologjisë te hidrovorit<br />
të Çasit në komunën e Velipojës,<br />
aty ku është edhe problematika<br />
më e madhe për momentin,<br />
në rinovimin e stacionit të pompave<br />
të ujit, të cilat do të ndikojnë<br />
në përmirësimin e gjendjes në ato<br />
zona, në përmirësimin edhe më<br />
cilësor të furnizimit me energji<br />
elektrike në një teknologji tjetër,<br />
përmes sistemi kabllor, etj. Sipas<br />
tij, ekipet e BB-së, të cilët do të<br />
koordinohen edhe me specialistët<br />
më të mirë shqiptarë të Ministrisë<br />
së Bujqësisë dhe Mjedisit, do fillojnë<br />
sot një studim tërësor të bazenit<br />
të Drinit si dhe të lumit<br />
Buna, përfshirë edhe liqenin e Sh-<br />
kodrës. Këto grupe do të merren<br />
me grumbullimin e të dhënave, që<br />
në fund do të arrijnë në disa përfundime<br />
se ku do të ndërhyhet dhe<br />
do të rekomandojë më pas pistat<br />
kryesore të kësaj ndërhyrjeje. Në<br />
lidhje me lumin Drin, Hasani tha<br />
se studimi do të kryhet që nga Vau<br />
i Dejës dhe poshtë, deri sa ai<br />
bashkohet me lumin Buna, duke<br />
e analizuar të gjithë problematikën<br />
që ai shkakton në përmbytje.<br />
Ai shtoi se ekspertët e Bankës<br />
torin duke ruajtur numrin e celularit. 2011-a do të jetë<br />
viti i ndërtimit të Rrjetit Kombëtar Brezgjerë (National<br />
Broadband Network), i domosdoshëm për zhvillimin<br />
ekonomik e shoqëror të vendit, si dhe lidhja me kabllo<br />
ndërkombëtare me fibra optike. 2011-a do të jetë viti i<br />
zgjerimit të sistemit e-Kabinet dhe i ndërtimit të e-<br />
Parlament dhe e-Presidencë, në mënyrë që i gjithë<br />
dokumentacioni, nismat legjislative, etj., do të jenë<br />
vetëm në rrugë digjitale, duke evituar në këtë mënyrë<br />
përdorimin e letrës dhe si pasojë reduktimin në minimum<br />
të prerjes së pemëve. Ambicia jonë është që pas<br />
institucioneve qendrore të përfshijmë në këtë nismë<br />
edhe Pushtetin Lokal, të dalë nga zgjedhjet demokratike<br />
të 8 majit. Pas pajisjes së të gjitha shkollave me kabinete<br />
informatike të lidhura me internet, sot kemi<br />
shërbim falas të internetit në <strong>55</strong>0 zyra postare në të<br />
gjithë vendin. Gjithashtu në 2011-ën do të përfundojë<br />
Botërore, të cilët kanë një përvojë<br />
shumë të madhe në ndërhyrje të<br />
këtij lloji në vende të ndryshme<br />
të botës, japin garanci në përmirësimin<br />
e situatës, në mënyrë që<br />
zona e Nënshkodrës të mos vuajë<br />
më nga përmbytje të kësaj natyre.<br />
Hasani tha gjithashtu se fondeve<br />
të Bankës Botërore do t’i shtohen<br />
edhe ato të akorduara nga buxheti<br />
i shtetit, duke krijuar kështu<br />
potencialin e duhur në përballimin<br />
me sukses të fazës rehabilituese<br />
edhe projekti GovNet, për ndërlidhjen e institucioneve<br />
publike me të gjithë qarqet (e rrethet) e vendit (projekti<br />
po përfundon në Tiranë, pritet qarku i Durrësit dhe<br />
Elbasanit) me përfitimin e shërbimeve që përmenda më<br />
sipër. Statisticienët zyrtarë të Facebook-ut, grupi Social<br />
Bakers, përcakton se 1/3 e shqiptarëve janë përdorues të<br />
këtij rrjeti social, që i vendos ata më lart se vendet e<br />
pasura si Zvicra e Franca. Kjo për të theksuar ambicien<br />
tonë që në këto rrethana (siç e dini tek ne përdorimi i<br />
internetit tani është mbi 50%), t’i shëndrrojmë të gjitha<br />
faqet e internetit të institucioneve publike në forume<br />
interaktive të vërteta, po aq të sofistikuara sa Facebooku,<br />
në mënyrë që shërbime e informacione që sot<br />
kërkojnë orë pritje e zvarritje nga zyra në zyrë ,në fund<br />
të 2011-ës, të realizohen në 1, 3, 5 klikime, duke<br />
përdorur për identifikim letërnjoftimin e ri me çip-in<br />
digjital të inkorporuar brenda tij.<br />
në zonat problematike. Më të<br />
rëndësishme, thekson Hasani, janë<br />
ndërhyrjet në argjinatura, nga ku<br />
do të fillohet menjëherë, sepse ato<br />
janë elementi kryesor që bëhen<br />
pengesë për përmbytjet e mundshme,<br />
kryesisht në komunat Dajç<br />
dhe Velipojë, projektet e të cilave<br />
janë miratuar nga Komiteti<br />
Ndërministror. Pasi të ketë përfunduar<br />
faza e emergjencës, për<br />
këtë zonë janë planifikuar projekte<br />
të përmasave të mëdha.<br />
Mjekët,<br />
kulmi i<br />
sezonit<br />
të gripit<br />
në shkurt<br />
Pavarësisht numrit te<br />
lartë të pacientëve me grip,<br />
piku i kësaj viroze, qe është<br />
shfaqur ne vend sipas<br />
mjekëve, do te jetë në<br />
fillim te muajit shkurt.<br />
Fëmijët si grupmosha më<br />
e prekur, kanë shfaqur komplikacione<br />
te ndryshme<br />
ne rrugët e frymëmarrjes,<br />
por ajo që duhet te mbahet<br />
nën kontroll sipas mjekëve<br />
është temperatura e lartë.<br />
„Kjo virozë që ka filluar<br />
aktualisht dhe mendohet<br />
se do shtohet në fund të<br />
janarit, fillimi i shkurtit do<br />
të jetë piku i kësaj viroze,<br />
të paktën e nga të dhënat<br />
e vendeve që kemi përqark,<br />
është me temperatura të<br />
larta. Prindërit duhet të<br />
kenë kujdes që ti ulin temperaturën,<br />
të mbajnë nën<br />
kontroll temperaturën e<br />
fëmijës me antipiretik“,<br />
tha Vjollca Konica, mjeke<br />
pediatre. Krahas këshillave<br />
që rekomandojnë mjekët,<br />
si konsumimi i sa më<br />
shumë lëngjeve, si dhe pirja<br />
e antipiretikëve, ata<br />
thonë se ka ende kohë<br />
edhe per vaksinën antigrip.<br />
„Do ishte mirë të ishte<br />
bërë vaksina e gripit në<br />
tetor-nëntor, akoma ka<br />
dhe pak kohë që mund të<br />
bëhet vaksina“, tha Konica.<br />
Sipas mjekëve te qendrave<br />
shëndetsore, problem<br />
mbeten prindërit të<br />
cilët, nuk kërkojnë ndihmën<br />
e bluzave të bardha,<br />
edhe pse fëmijët e tyre<br />
mund të kenë disa ditë me<br />
temperaturë.<br />
<strong>55</strong> 11
REKLAMA<br />
12<br />
<strong>55</strong><br />
E diel, 9 janar 2011<br />
CMYK<br />
Shtëpia Botuese “<strong>55</strong>”<br />
Komploti kundër Kishës<br />
Ky libër, historikisht<br />
i rëndësishëm, do<br />
të sulmohet, me të<br />
gjitha mundësitë, si<br />
antisemitik. Librin<br />
rrefen se , hebrenjtë<br />
kanë luajtur një rol<br />
të jashtëzakonshëm,<br />
dhe, jo gjithnjë të dobishëm,<br />
në të gjithë<br />
historinë e njerëzimit<br />
e kjo është e dukshme;<br />
që veprimtaria<br />
e tyre nuk ka qenë<br />
gjithnjë miqësore<br />
kundrejt Krishtërimit<br />
dhe popujve johebrenj,<br />
është, gjithashtu,<br />
e dukshme, dhe ka<br />
një fond të jashtëzakonshëm<br />
evidencash<br />
nga burime judaike e<br />
të tjera, të autoritetit<br />
të palëkundur, që e<br />
provon këtë
CMYK<br />
“SEDTOURS”, LIDER NË<br />
TREGUN BALLKANIK TË<br />
NDËRTIMIT TË RRUGËVE<br />
Adresa: Rr. “Jonit <strong>55</strong>” Prizren | tel/fax: 029/225-939 | email: sedtours@hotmail.com<br />
&<br />
E diel, 9 janar 2011<br />
REKLAMA<br />
Ndërmarrja “Sedtours” është<br />
formuar në vitin 1987 si ndërmarrje<br />
për shërbime, qarkullim, spedicion,<br />
turizëm dhe eksport-import.<br />
Është krijuar nga puna e palodhur<br />
e vëllezërve “Gashi” gjatë viteve<br />
të tëra, pa kursyer asgjë dhe duke<br />
përballuar edhe kostot e shumta<br />
që pësoi firma gjatë viteve të luftës<br />
në Kosovë.<br />
“Sedtours” me seli në Prizren,<br />
sot llogaritet si ndërmarrja e parë<br />
e këtij lloji në Prizren e rrethinë.<br />
Renditet sot si lider në sektorin e<br />
ndërtimit dhe asfaltimit të rrugëve,<br />
me kompleksin më modern të<br />
gurthyesve dhe prodhimit të gurit<br />
për të gjitha llojet e betonit.<br />
Kompania punon sot me kapacitet<br />
të mjaftueshëm për të përballuar<br />
konkurrencën e tregut të lirë dhe<br />
për të ruajtur statusin e saj si një<br />
kompani-lider në Republikën e<br />
Kosovës e më gjerë në rajon<br />
<strong>55</strong> 13
DITA<br />
Elbasan, vitin e kaluar 60 gjoba për kushtet e këqija të punës<br />
14<br />
Sekuestrohen 330 kg kanabis në Tiranë<br />
dhe Gjirokastër, 3 persona vihen në pranga<br />
330 kg lëndë narkotike kanabis sativa<br />
janë ndaluar në dy operacione të policisë së<br />
Tiranës dhe asaj të Gjirokastrës gjatë të<br />
cilëve janë arrestuar edhe 3 persona. Strukturat<br />
e Hetimit të Krimit të Drejtorisë së<br />
Policisë së Qarkut Tiranë, përgjatë orëve të<br />
vona të mbrëmshme, finalizuan operacionin<br />
policor të koduar „Kufiri Ndarës“, nga<br />
ku u realizua sekuestrimi i një sasie prej<br />
180 kg Cannabis Sattiva dhe u arrestua një<br />
shtetas, ndërkohë që ky operacion vazhdon<br />
mbi kapjen e tjerë shtetasve të implikuar në<br />
këtë rrjet e cila ishte e destinuar për trafik<br />
dhe shpërndarjeje në vendet Fqinje. Më<br />
konkretisht u arrestua në flagrancë shtetasi;<br />
Astrit Bektesh Kuçi, 39 - vjeç, lindur në<br />
Tiranë e banues në Marikaj Tiranë, i dënuar<br />
më parë në Gjermani për veprën penale të<br />
„Prodhimit dhe shpërndarjes së lëndëve<br />
narkotike“. Gjatë ecurisë së hetimit mbi këtë<br />
shtetas, hetim i cili është realizuar mësë<br />
miri me aplikimin e metodave speciale të<br />
hetimit, u arrit identifikimi dhe më pas kapja<br />
e tij, në fshatin Marikaj në Tiranë. Gjatë<br />
kontrollit personal të ushtruar ndaj tij, u<br />
gjend dhe u sekuestrua 0.7 gramë lëndë<br />
Prodhonte patatina në bodrum dhe<br />
i shiste me etiketa false, arrestohet kosovari<br />
<strong>55</strong><br />
E diel, 9 janar 2011<br />
Inspektorati Shtetëror i Punës në Elbasan do të vijojë edhe këtë vit punën për të rritur<br />
numrin e subjekteve të kontrolluara, verifikimin e kushteve të punës dhe siguracionet e<br />
paguara, në vijim të kontrolleve të nisura nga viti që sapo lamë pas.<br />
Përgjatë vitit 2010 ISHP vendosi 60 gjoba, me vlerë 13 milionë lekë të reja dhe rriti<br />
numrin e inspektimeve, krahasuar me vitin 2009. Drejtori i Inspektoratit Shtetëror të<br />
Punës, Beqir Elezi thotë se gjatë vitit 2010 u ushtruan rreth 150 kontrolle në 1200 subjekte<br />
të biznesit të vogël dhe të madh, ku u vendosën 60 gjoba. Gjobat u vendosën për<br />
subjektet private që nuk i paguanin punëtorëve sigurimet shoqërore, që shkelën kodin e<br />
punës, rregullat e sigurimit teknik në punë, por dhe për mungesë të bashkëpunimit dhe<br />
lidhjes së kontratës me Inspektoratin Shtetëror të Punës. Sipas Elezit, nga 60 subjektet e<br />
ndëshkuara me gjobë, vetëm 20 prej tyre i kanë shlyer ato, ndaj shton se brenda muajit<br />
mars, në rast se 40 subjektet e tjera nuk do ta paguajnë gjobën, ndaj tyre do të ndërmerren<br />
sanksione më të rënda, deri në mbyllje të aktivitetit.<br />
Policia e Tiranës sekuestron 180 kg lëndë narkotike ne kuadër të operacionit policor të koduar „Kufiri ndarës“ dhe vuri ne pranga<br />
39-vjecarin, ndërsa policia e Gjirokastrës ka sekuestruar 150 kg lëndë narkotike si dhe ka ndaluar dy krerët e një grupi trafikantesh<br />
të cilët në bashkëpunim edhe me pjesëmarrës te tjerë te grupit që drejtonin trafikonin lende narkotike ne drejtim te shtetit grek<br />
Po kështu, mbrëmë Strukturat e<br />
Sektorit Kundër Krimit Financiar në<br />
Drejtorinë e Policisë së Qarkut Tiranë,<br />
finalizuan me sukses operacionin e<br />
koduar „Sneck“. Për realizimin e këtij<br />
operacioni u përdorën informacionet<br />
e marra në rrugë operative si dhe falë<br />
veprimeve të shpejta hetimore, me<br />
synim identifikimin dhe dokumentimin<br />
e veprimtarisë së paligjshme të aktivitetit<br />
të një subjekti, i cili prodhonte<br />
dhe zhvillonte veprimtarinë e tij, tregtare<br />
në Tiranë. Mbi bazën e provave e<br />
materiale të sekuestruara gjatë natës<br />
së mbrëmshme u arrestua në flagrancë<br />
shtetasi Bekim Isuf Aliu, vjeç 41, lindur<br />
në Kosovë, banues përkohësisht në<br />
Tiranë. Arrestimi i tij, u krye sepse<br />
është kapur në flagrancë duke transportuar<br />
mallra „Patatina“ me mbish-<br />
narkotike e dyshuar e llojit Heroinë, ndërsa<br />
pas kontrollit të ushtruar në banesë ju gjend<br />
dhe ju sekuestrua sasia prej 180 kg lëndë<br />
narkotike e dyshuar Cannabis Sattiva, e cila<br />
ishte e ndarë në pako të presuara 1 kg. Kjo<br />
sasi e konsiderueshme lënde narkotike dyshohet<br />
se kishte destinacion më pas<br />
Trafikimin dhe shpërndarjen në vendet fqinje<br />
me Shqipërinë, i cila në momentin e<br />
sekuestrimit u gjend e ndarë në 13 kuti.<br />
Theksojmë se, ky operacion vazhdon pasi<br />
aktualisht po punohet intensivisht në bashkëpunim<br />
me Prokurorinë e Rrethit Gjyqësor,<br />
për të identifikuar të tjerë persona të<br />
përfshirë në këtë rrjet trafiku dhe shpërndarje<br />
të lëndës narkotike. Ndaj shtetasit të<br />
sipërcituar u mor masa e arrestit në flagrancë<br />
për veprën penale „Prodhim, shitje të<br />
lëndëve narkotike“, në bashkëpunim,<br />
parashikuar respektivisht nga nenet 283/2<br />
të Kodit Penal. Materialet hetimore të përpiluara<br />
në ngarkim të tyre i kaluan Prokurorisë<br />
së Rrethit Gjyqësor Tiranë, për hetime<br />
të mëtejshme. Ndërsa policia e Gjirokastrës<br />
ka sekuestruar 150 kg lëndë narkotike<br />
si dhe ka ndaluar dy krerët e një grupi trafi-<br />
krimin „SNECK“, pa lejen e<br />
Teknologjike të Ministrisë Bujqësisë<br />
si dhe pa regjistruar në organet Tatimore,<br />
automjetin tip furgon. Nga veprimet<br />
hetimore dhe proçeduriale të<br />
kryera, u konkludua se këto mallra i<br />
prodhonte në një punishte të vendosur<br />
në ambientet e një bodrumi, në<br />
një pallat 10 – katësh në rrugën<br />
„Demir Progri“ në Tiranë. Gjithashtu<br />
po në këtë punishte në Vorë, janë<br />
gjetur një sasi e konsiderueshme<br />
etiketa, me mbishkrime të cilat dyshohet<br />
se janë të gjitha të falsifikuara.<br />
Të gjitha sendet e gjetura janë sekuestruar<br />
në cilësinë e provës materiale<br />
dhe konkretisht: 1 makineri për prodhimin<br />
e patatiave me vlerë 5 mijë<br />
euro, 1 makineri për mbushje pakosh<br />
me patatina me vlerë 4 mijë euro,<br />
1 makineri për stampim qesesh me<br />
patatina me vlerë 7 mijë euro, 28 mijë<br />
copë qese me patatina., 10 rulo me<br />
qese plastike, 10 mijë lodra të vogla<br />
për fëmijë. Automjeti tip „Volzvagen“,<br />
me ngjyrë të bardhë, me targa <strong>55</strong>1<br />
KS 473. Pas sekuestrimit të këtij<br />
malli, u konkludua se kjo sasi malli<br />
së bashku me pajisjet për prodhim,<br />
kapin vlerën rreth 30 mijë EURO.<br />
U kryen të gjitha veprimet proçeduriale<br />
dhe materialet i kaluan<br />
Prokurorisë së Rrethit Gjyqësorë Tiranë<br />
për veprat penale të „Falsifikimit<br />
të vulave, stampave apo formularëve“,<br />
„Falsifikimi i dokumenteve“<br />
dhe „Prodhim i kundraligjshem i artikujve<br />
industriale dhe ushqimore“,<br />
parashikuar nga nenet 190, 186 dhe<br />
288/a të Kodit Penal.<br />
kantesh pranga Stavri Hakarapin 38 vjeç,<br />
dhe Gazmir Avdulin 36-vjec veprimtaria e<br />
të cilëve ishte bërë objekt i një hetimi 5<br />
mujor. Burimet policore në Gjirokastër<br />
bëjnë të ditur se Hakarapi dhe Avdiu në<br />
bashkëpunim edhe me pjesëmarrës te tjerë<br />
te grupit që drejtonin trafikonin lende<br />
narkotike ne drejtim te shtetit grek.<br />
Kapet pas 13 vitesh i dënuari për vrasjen<br />
e bashkëshortes, ndërroi gjeneralitetet<br />
Në pikën kufitare me Greqinë në Kakavijë është mbërritur të vihet dje në<br />
pranga një shtetas shqiptar i shpallur në kërkim dhe i dënuar me 25 vite burg<br />
për vrasjen e bashkëshortes. Kanë qenë specialistët kundër krimit në Gjirokastër<br />
para mesditës rreth orës 11.30 pas marrjes së informacionit se një shtetas nga<br />
Laçi i shpallur në kërkim pasi ishte dënuar me 25 vjet burg do hynte vjet burg<br />
për vrasje do hynte nga Greqia për në Shqipëri duke përdorur gjeneralitete të<br />
tjera, kanë finalizuar një operacion të shpejtë duke prangosur Shaqir Dodën.<br />
Policia e Gjirokastrës bëri të ditur se në pikën e kontrollit në Kakavijë ishin<br />
rritur masat e sigurisë dhe ndërkohë që Shaqir Halim Doda ishte paraqitur me<br />
gjeneralitete të tjera ata kanë mundur ta identifikojnë dhe ta arrestojnë. 68<br />
vjeçari Shaqir Halim Doda, i lindur në Dibër dhe banues në Laç është i dënuar<br />
me 25 vjet burg nga Gjykata e Kurbinit në vitin 1994, pasi në vitin 1993, në<br />
Laç, ka vrarë me thikë bashkëshorten e tij për motive xhelozie. Sikundër mësohet,<br />
Shaqir Doda deri në muajin mars të vitit 1997, ka vuajtur dënimin në<br />
burgun e Lezhës dhe pas trazirave të vitit 1997 është arratisur nga burgu dhe<br />
deri ditën e sotme jetonte në Greqi. Gjatë kësaj kohe Shaqir Doda ka mundur<br />
nëpërmjet njerëzve të afërm të ndryshojë emrin e babait dhe të nënës në gjendjen<br />
civile, si dhe datëlindjen e tij, me qëllim që t’i shpëtonte kapjes nga policia<br />
dhe vuajtjes së dënimit. Për arrestimin në kufi të të dënuarit Shaqir Doda është<br />
lajmëruar edhe policia e Kurbinit. Ndërkaq i arrestuari do të dërgohet për vazhdimin<br />
e dënimit në qeli.
nga Flori Slatina<br />
Ne po përballemi me<br />
krizën më të rëndë që<br />
ka ndodhur pas vitit<br />
1929. Ajo dyfishohet nga një skandal<br />
financiar i paparë, ingranazhet<br />
e të cilit i çmonton ky libër : marrëveshja<br />
që ekziston në Shtetet e<br />
Bashkuara, si dhe Evropë, por në<br />
një shkallë më të vogël, midis mjediseve<br />
financiare, autoriteteve që<br />
e kanë për detyrë t’i kontrollojnë<br />
ato dhe pushtetit politik. Kjo u ka<br />
krijuar mundësi bankave amerikane,<br />
që qendrojnë në themel të<br />
kësaj krize, t’i ndryshojnë dhe t’i<br />
shkelin ligjet pa u ndëshkuar, të<br />
fallsifikojnë llogaritë dhe ta mbysin<br />
botën me kredi “ të këqija “ që ata<br />
i kishin makjazhuar me kujdes si<br />
produkt cilësor. Dhe e gjithë kjo<br />
vetëm për një qëllim: për të shtuar<br />
pasuritë, tashmë të mëdha, të<br />
njerëzve në krye të firmave të Uoll<br />
Stritit dhe kuadrove që i rrethojnë.<br />
Në mbarim të këtij kërkimi, katër<br />
fjalë më vijnë ndër mend, për të cilësuar<br />
sjelljen e këtyre personazheve,<br />
përpara dhe gjatë krizës : arrogancë,<br />
lakmi, paaftësi, mosdënim. Por konstatimi<br />
më tronditës është: këta<br />
njerëz janë dhe të vetmit përfitues<br />
të kësaj krize që vetë e shkaktuan.<br />
Uoll Striti, zemra financiare e<br />
Shteteve të Bashkuara, në tetor të<br />
vitit 2008, në kulmin e krizës, duke<br />
u shprehur në mënyrë letrare, pushoi<br />
së rrahuri. Administrata Bush,<br />
pastaj, ajo e Barak Obamës, u shtrinë<br />
menjëherë në shtrat për të bërë<br />
një masazh kardiak të gjatë por me<br />
efektivitet, zyrtarisht, prej qindra<br />
miliardë dollarësh. Por në të vërtetë,<br />
shumë më tepër. Është fjala për para<br />
të hequra që më parë nga xhepat e<br />
kontribuesve amerikanë, tashmë të<br />
varfëruar nga kriza, që iu dhanë këtyre<br />
institucioneve për t’i shpëtuar<br />
nga falimentimi. Pas fillimit të<br />
krizës, që nisi në dhjetor 2007, ekonomia<br />
amerikane ka humbur 6.5<br />
milionë vende pune dhe numri i të<br />
papunëve në qershor të vitit 2009 u<br />
rrit me 467 000. Në total janë<br />
pothuajse 14 milionë Amerikanë pa<br />
punë, shifra më e lartë që nga vitit<br />
1983. Numri i familjeve Amerikane<br />
që nuk ishin në gjendje të paguanin<br />
kreditë që kishin marrë për shtëpi,<br />
gjatë katër viteve të ardhshëm,<br />
vlerësoheshin në 10 deri 12 milionë.<br />
Në Francë, numri i vendeve të punës<br />
të humbur në qershor të vitit 2009<br />
është shumë më i lartë se numri i<br />
vendeve të punës të krijuar gjatë vitit<br />
2008. Parashikimet tregojnë se përqindja<br />
e papunësisë brenda grupit<br />
të njëzetë e shtatë vendeve të Bashkimit<br />
Evropian, në vitin 2010 do të<br />
arrijë në 11.5%, dhe se mbi 4.5 milionë<br />
evropianë do të humbasin ven-<br />
E diel, 9 janar 2011<br />
LETRAT<br />
Kontaktoni në florislatina@yahoo.com<br />
Shtëpia Botuese “<strong>55</strong>” së shpejti hedh në treg një nga librat më të<br />
rëndësishëm të Erik Laurent<br />
Eric Laurent:<br />
"Ana e Fshehtë e bankave"<br />
SKANDALE SKANDALE DHE DHE ZBULIME ZBULIME NË NË MJEDISET MJEDISET FINANCIARE<br />
FINANCIARE<br />
det e punës gjatë muajve në vazhdim.<br />
Këto rreshta po i shkruaj më 15<br />
korrik 2009, në çastin kur mbylljet<br />
e ndërmarjeve po shtohen, duke<br />
sjellë si pasojë, një shtim të dramave<br />
njerzore. Një tragjedi e heshtur dhe<br />
e shpërfillur me kujdes, ku shikon<br />
individë dhe familje të shkatërruara,<br />
materialisht të rrënuar dhe papritur<br />
të mbetur pa shtëpi.<br />
Nga pikëpamja e teprimeve dhe<br />
skandaleve që e shkaktuan atë, kriza<br />
ka një amplitudë të jashtëzakonëshme.<br />
Dikush e ka krahasuar<br />
me një cunam apo me uraganin Katrina.<br />
Mirëpo ky gjykim është më i<br />
gabuari. Këto dy tërmete goditëm<br />
papritur, ndërsa goditja e krizës financiare<br />
e vitit 2008 ishte parashikuar<br />
prej kohësh dhe mund të ishte<br />
shmangur. Por pushtetet politikë<br />
dhe organizmat e kontrolit zgjodhën,<br />
ashtu si tre majmunët, “të<br />
mos shohin asgjë, të mos dëgjojnë<br />
asgjë dhe të mos thonë asgjë”. Unë<br />
do të vonohem edhe pakë në këtë 15<br />
korrik. Në topitjen e verës, tre lajme<br />
të njëpasnjëshëm bëjnë një inventar<br />
të vendeve të përfshira. Financial<br />
Times i datës 14 korrik zbulon<br />
se drejtuesit e bankës së madhe<br />
amerikane të investimeve Goldman<br />
Sachs kanë shitur, për 700 milionë<br />
dollarë, aksionet që kishin në firmë,<br />
gjatë vitit 2008, ndërkohë që vetë kompania,<br />
e gjendur në vështirësi,<br />
sapo ka përfituar një ndihmë prej 10<br />
miliardë dollarë, të dhënë pa asnjë<br />
kusht nga qeveria amerikane. Ministri<br />
i financave të asajë kohe, Henri<br />
Polson, është ish P-DG i Goldman<br />
Sashit. Përpara se të hynte në qeveri,<br />
ai kishte hequr dorë, kundrejtë 200<br />
milionë dollarëve, nga pjesmarrja në<br />
bankë. Ai zgjodhi Nil Kashkarin, një<br />
nga bashkpunëtorët e tij më të afërt<br />
në Goldman Sash, i transferuar në<br />
ministrinë e Financave, për tu<br />
shpërndarë bankave 700 miliardë<br />
dollarët që ishin parashikuar në planin<br />
e shpëtimit. Në saje të Polsonit,<br />
“Main Striti i shkoi në ndihmë Uoll<br />
Stritit”. Me fjalë të tjera, paraja e<br />
kontribuesit të thjeshtë shpëtonte<br />
universin e financës.<br />
Gjithmonë më 14 korrik, me fytyrë<br />
të vrenjtur, Barak Obama njofton<br />
se rritja e papunësisë do të vazhdojë.<br />
Disa javë më parë, ai kapitullonte<br />
në fushë të hapur. Sepse nuk<br />
pranonte, duke përsëritur angazhimet<br />
e mëparëshme, të kufizonte<br />
rrogat dhe përfitimet e P-DG dhe<br />
kuadrove të lartë të sektorit fianciar,<br />
kompanitë e të cilëve kishin përfituar<br />
nga një ndihmë e madhe e Shtetit.<br />
Ministri i tij i Financave, Tim Geitner,<br />
deklaroi se masa të tilla “do të<br />
ishin të padobishme, madje mund<br />
të ishin kundërprodhuese”… Si një<br />
jehonë, Financial Times e datës 15<br />
korrik njofton se Goldman Sash<br />
mendon tu japi nëpunësve të saj, për<br />
vitin 2009, paga dhe shpërblime rekord,<br />
shuma e përgjithëshme e të<br />
cilave mund të arrinte shifrën marramendëse<br />
prej 23,4 miliardë dollarë.<br />
Duke mos përfillur me krenari<br />
vështirësitë e mëdha ku është zhytur<br />
bota, Uoll Striti dhe Siti i Lon-<br />
drës, nisën sërish me festën dhe zakonet<br />
më të këqija. Dhe, praktikisht<br />
si gjithmonë, Goldman Sash jep tonin.<br />
Prej shumë vitesh drejtuesit e<br />
kësaj banke simbolizojnë lidhjet që<br />
ekzistojnë midis universit të financës<br />
dhe ekzekutivit amerikan.<br />
Njeri nga paraardhësit e Polsonit,<br />
në krye të kësaj firme, Robert Rubin,<br />
ishte, ta hajë dreqi, ministri më<br />
me influencë i Financave të Bill<br />
Klintonit.<br />
Politikani i vogël i Shtetit, i larguar<br />
nga Arkansasi, i zgjedhur president<br />
i Shteteve të Bashkuara,<br />
pjesërisht duke ofruar një program<br />
populist anti-Uoll-Strit, shumë<br />
shpejtë bëhet përçuesi dhe zbatuesi<br />
i zellshëm i interesave financiare; aq<br />
sa të guxojë të shkojë akoma më<br />
largë se shumë konservatori Ronald<br />
Regan, duke shfuqizuar disa ligje të<br />
votuar në vitin 1933, në emër të<br />
Paktit të Ri, të cilat vinin në suazë<br />
dhe kontrollonin aktivitetin e<br />
bankave. Një vendim i mënxyrshëm,<br />
në zanafillë të krizës aktuale.<br />
Një nga bashkbiseduesit e mi,<br />
duke punuar tek një konkurent i<br />
Goldmanit, e komenton me një<br />
buzëqeshje këtë këmbim vendesh,<br />
kur sheh që P-DG-të e këtyre ndërmarjeve<br />
financiare vendosen në<br />
poste ministeriale. “Ne të gjithë<br />
zbatojmë të njëjtën devizë: fasadën<br />
e interesit të përgjithshëm, në shërbim<br />
të interesave tona personale”.<br />
Interesa që kanë të bëjnë me shumë<br />
privilegje, që ata nuk pranojnë të<br />
vihen në diskutim. Kristian Friland<br />
ka nënvizuar mendimet e padenja të<br />
dy përgjegjësve të Uoll Stritit që i<br />
krahasojnë kufizimet e përfitimeve<br />
të tyre me “ligjet e Nyrembergut”,<br />
të hartuara nga nazistët kundër çifutëve.<br />
(vijon ne faqen 16)<br />
<strong>55</strong> 15
Shtëpia Botuese “<strong>55</strong>” së shpejti hedh në treg një nga librat më të rëndësishëm të Erik Laurent<br />
Eric Laurent: "Ana e fshehtë e bankave"<br />
(vijon nga faqja 15)<br />
Këto rreshta po i shkruaj<br />
më 15 korrik 2009, në<br />
çastin kur mbylljet e<br />
ndërmarjeve po shtohen, duke<br />
sjellë si pasojë, një shtim të dramave<br />
njerzore. Një tragjedi e heshtur<br />
dhe e shpërfillur me kujdes, ku<br />
shikon individë dhe familje të shkatërruara,<br />
materialisht të rrënuar<br />
dhe papritur të mbetur pa shtëpi.<br />
Nga pikëpamja e teprimeve dhe<br />
skandaleve që e shkaktuan atë, kriza<br />
ka një amplitudë të jashtëzakonëshme.<br />
Dikush e ka krahasuar<br />
me një cunam apo me uraganin<br />
Katrina. Mirëpo ky gjykim është më<br />
i gabuari. Këto dy tërmete goditëm<br />
papritur, ndërsa goditja e krizës financiare<br />
e vitit 2008 ishte parashikuar<br />
prej kohësh dhe mund të ishte<br />
shmangur. Por pushtetet politikë<br />
dhe organizmat e kontrolit<br />
zgjodhën, ashtu si tre majmunët,<br />
“të mos shohin asgjë, të mos dëgjojnë<br />
asgjë dhe të mos thonë asgjë”.<br />
Unë do të vonohem edhe pakë<br />
në këtë 15 korrik. Në topitjen e<br />
verës, tre lajme të njëpasnjëshëm<br />
bëjnë një inventar të vendeve të<br />
përfshira. Financial Times i datës<br />
14 korrik zbulon se drejtuesit e<br />
bankës së madhe amerikane të investimeve<br />
Goldman Sachs kanë<br />
shitur, për 700 milionë dollarë,<br />
aksionet që kishin në firmë, gjatë<br />
vitit 2008, ndërkohë që vetë kompania,<br />
e gjendur në vështirësi, sapo<br />
ka përfituar një ndihmë prej 10<br />
miliardë dollarë, të dhënë pa asnjë<br />
kusht nga qeveria amerikane. Ministri<br />
i financave të asajë kohe, Henri<br />
Polson, është ish P-DG i Goldman<br />
Sashit. Përpara se të hynte në<br />
qeveri, ai kishte hequr dorë, kundrejtë<br />
200 milionë dollarëve, nga<br />
pjesmarrja në bankë. Ai zgjodhi Nil<br />
Kashkarin, një nga bashkpunëtorët<br />
e tij më të afërt në Goldman Sash,<br />
i transferuar në ministrinë e Financave,<br />
për tu shpërndarë<br />
bankave 700 miliardë dollarët që<br />
ishin parashikuar në planin e<br />
shpëtimit. Në saje të Polsonit,<br />
“Main Striti i shkoi në ndihmë<br />
Uoll Stritit”. Me fjalë të tjera, paraja<br />
e kontribuesit të thjeshtë shpëtonte<br />
universin e financës.<br />
Gjithmonë më 14 korrik, me<br />
fytyrë të vrenjtur, Barak Obama<br />
njofton se rritja e papunësisë do<br />
të vazhdojë. Disa javë më parë, ai<br />
kapitullonte në fushë të hapur.<br />
Sepse nuk pranonte, duke përsëritur<br />
angazhimet e mëparëshme, të<br />
kufizonte rrogat dhe përfitimet e<br />
P-DG dhe kuadrove të lartë të sektorit<br />
fianciar, kompanitë e të cilëve<br />
kishin përfituar nga një ndihmë e<br />
madhe e Shtetit. Ministri i tij i<br />
Financave, Tim Geitner, deklaroi<br />
se masa të tilla “do të ishin të padobishme,<br />
madje mund të ishin<br />
kundërprodhuese”… Si një jehonë,<br />
Financial Times e datës 15 korrik<br />
njofton se Goldman Sash mendon<br />
tu japi nëpunësve të saj, për vitin<br />
2009, paga dhe shpërblime rekord,<br />
shuma e përgjithëshme e të cilave<br />
mund të arrinte shifrën marramendëse<br />
prej 23,4 miliardë dollarë.<br />
Duke mos përfillur me krenari<br />
16<br />
<strong>55</strong><br />
E diel, 9 janar 2011<br />
vështirësitë e mëdha ku është zhytur<br />
bota, Uoll Striti dhe Siti i Londrës,<br />
nisën sërish me festën dhe<br />
zakonet më të këqija. Dhe, praktikisht<br />
si gjithmonë, Goldman<br />
Sash jep tonin. Prej shumë vitesh<br />
drejtuesit e kësaj banke simbolizojnë<br />
lidhjet që ekzistojnë midis<br />
universit të financës dhe ekzekutivit<br />
amerikan. Njeri nga<br />
paraardhësit e Polsonit, në krye të<br />
kësaj firme, Robert Rubin, ishte, ta<br />
hajë dreqi, ministri më me influencë<br />
i Financave të Bill Klintonit.<br />
Politikani i vogël i Shtetit, i<br />
larguar nga Arkansasi, i zgjedhur<br />
president i Shteteve të Bashkuara,<br />
pjesërisht duke ofruar një program<br />
populist anti-Uoll-Strit, shumë<br />
shpejtë bëhet përçuesi dhe zbatuesi<br />
i zellshëm i interesave financiare;<br />
aq sa të guxojë të shkojë<br />
akoma më largë se shumë konservatori<br />
Ronald Regan, duke shfuqizuar<br />
disa ligje të votuar në vitin<br />
1933, në emër të Paktit të Ri, të<br />
cilat vinin në suazë dhe kontrollonin<br />
aktivitetin e bankave. Një<br />
vendim i mënxyrshëm, në zanafillë<br />
të krizës aktuale.<br />
Një nga bashkbiseduesit e mi,<br />
duke punuar tek një konkurent i<br />
Goldmanit, e komenton me një<br />
buzëqeshje këtë këmbim vendesh,<br />
kur sheh që P-DG-të e këtyre ndërmarjeve<br />
financiare vendosen në<br />
poste ministeriale. “Ne të gjithë<br />
zbatojmë të njëjtën devizë: fasadën<br />
e interesit të përgjithshëm, në<br />
shërbim të interesave tona personale”.<br />
Interesa që kanë të bëjnë me<br />
shumë privilegje, që ata nuk pranojnë<br />
të vihen në diskutim. Kristian<br />
Friland ka nënvizuar mendimet<br />
e padenja të dy përgjegjësve<br />
të Uoll Stritit që i krahasojnë kufizimet<br />
e përfitimeve të tyre me “ligjet<br />
e Nyrembergut”, të hartuara<br />
nga nazistët kundër çifutëve.<br />
Siguresa ideale<br />
Jemi në dhjetor, gjashtë vjetë<br />
më parë dhe, një shi i akullt bie<br />
mbi Nju Jork, i mbështjellë nga<br />
nata. Është ora 19 e 45 dhe unë<br />
sapo kam hyrë në një hotel të madh<br />
pranë Central Park-ut. Shikoj me<br />
vëmëndje të pranishmit që ngjishen<br />
në holl, përpara se të shkojnë<br />
në sallonin që ndodhet sipër. Në<br />
pjesën më të madhe ata janë çifte<br />
në një moshë të pjekur, ku femrat<br />
kanë të përbashkët se janë mbushur<br />
me bizhuteri të rënda e me tualet<br />
të tepërt. Ndërkohë formohen<br />
grupe, që përgjojnë biseda, qeshin<br />
e shpeshë herë flasin me zë të ulët.<br />
Të duket sikur të gjithë këta njerëz<br />
ndodhen aty me një qëllim të<br />
vetëm: të tregojnë shkallën e tyre<br />
sociale dhe materiale. Të gjithë do<br />
të marrin pjesë në një gala të<br />
rëndësishme mëshire. Unë shoqëroj<br />
një mike, e cila e ka bërë të<br />
gjithë karierën në sektorin e rrrobaqepsisë<br />
së shtresave të larta.<br />
Tashmë e tërhequr, ajo ka një jetë<br />
jo shumë të pasur, por mondane.<br />
Ajo më prezanton me njerëz, të<br />
cilëve, në pjesën më të madhe të<br />
kohës, unë nuk ua mbaj mend<br />
emrat dhe, pa pritur, duke më<br />
kapur nga krahu më rrotullon.<br />
Gjendem kështu përballë një njeriu<br />
me shtat mesatar, i veshur me<br />
kostum të zi, fytyra e të cilit më<br />
sjellë menjëherë në mendje atë të<br />
aktorit Peter Seler, por më e fryrë.<br />
Në dorë mban një gotë me lëng<br />
frutash dhe, midis gjithë asajë<br />
rrëmuje, ai dukej jashtzakonisht i<br />
rezervuar, madje i mënjanuar. Më<br />
tepër i ngjante një noteri province<br />
që ka ngelur kundër dëshirës së tij<br />
në mes të Nju Jorkut. Ai e përshëndet<br />
gjithë mirësjellje miken<br />
time, që më thotë: “Ju duhet t’i<br />
bëni patjetër një intrevistë Bernard<br />
Madofit. Është një gjeni i vërtetë i<br />
financave”. Një buzëqeshje e pakët,<br />
që më shumë mu duk si një<br />
shenjë hutimi, u shqua në cepin e<br />
buzëve të financierit. Unë mendoj<br />
se më shumë ai reflektonte ironinë<br />
dhe mospërfilljen për prenë e<br />
tij. Dora e tij e djathtë, e ngritur<br />
lehtë në drejtimin tim, bënte një<br />
gjest kundërshtimi dhe dukej sikur<br />
shprehte modestinë e tij përpara<br />
lëvdatave të tilla. Ajo mbrëmje ishte<br />
një terren i sigurt gjuetie për<br />
Madofin. Mikja që ma prezantoi sot<br />
është tërësishtë e rrënuar.<br />
Ky batakçi është fajtori i përkryer,<br />
i dënuar në çastin më të përshtatshëm.<br />
Ai do të kishte humbur<br />
paratë e Vatikanit, të familjes<br />
mbretërore të Monakos dhe trashgimtarëve<br />
të fuqishëm të pasurive.<br />
Shkurt ai do të kishte vjedhur pasuri<br />
të mëdha. Gjë që nuk është e<br />
vërtetë. Por s’ka rëndësi: dënimi i<br />
ashpër, njëqind e pesëdhjetë vjetë<br />
burg, tregon madhësinë e fajit…<br />
Çështja Madof është skandali<br />
ideal që bën të mundur të mbulohen<br />
skandale më të mëdha të<br />
lidhur me krizën financiare. Në<br />
mënyrë hipotetike ky skandal<br />
përqëndroi gjithë vëmendjen e<br />
mediave vetëm në këtë dosje.<br />
Bankat, gjatë gjithë këtyre viteve,<br />
kanë mishëruar kulturën e lakmisë<br />
dhe të papërgjegjshmërisë. Madofi<br />
u dënua aq ashpër, nga që zyrtarisht<br />
nuk ka banka fajtore.<br />
Disa <strong>gazeta</strong>rë shkruajtën në<br />
mënyrë krejtë naive se dënimi i tij<br />
do të ishte një paralajmërim i qartë<br />
për komunitetin financiar. Por unë<br />
besoj se është e kundërta. Grabitqari<br />
i vetëm nuk kishte asnjë<br />
shans të përfitonte nga mosndëshkimi<br />
që rrethonte bëmat e institucionit<br />
të Uoll Stritit.<br />
Të krijosh harrimin e krizës<br />
Në vitin 2009, unë kam ndiesinë<br />
e çuditëshme se ne po jetojmë<br />
një sekuencë, së cilës po mundohen<br />
t’ia fshehin origjinën. Fjalët<br />
e përgjegjësve politikë duhen të<br />
qarta dhe qetësuese, ndërkohë që<br />
Bursat kanë marrë flakë. Ata bëjnë<br />
fjalë për masat e shpëtimit(të sistemit<br />
bankar dhe ekonomisë) që do<br />
të fillonin të jepnin efektet e tyre.<br />
Dalëngadalë gjithçka do t’i kthehej<br />
normalitetit. Informacioni jep,<br />
pa i kundërshtuar, këto fjalime që<br />
kanë vetëm një objektiv: të bëjnë<br />
që të harrohet kriza dhe të ringjallin<br />
besimin. Shkurt, t’i kërkojnë<br />
edhe një herë opinionit të provojnë<br />
amnezinë dhe lehtëbesimin.<br />
Harrimi i krizave paraardhëse dhe<br />
mosnxjerja mësime nga e kaluara, janë<br />
dy motorët që garantojnë vazhdimin<br />
dhe dinamizmin e transaksioneve financiare<br />
të të gjitha llojeve.<br />
Berri Eishengrin, i universitetit
të Berkelejt dhe Majkëll Bordo, i<br />
universitetit Rutgers, kanë identifikuar<br />
njëqind e tridhjetë e nëntë<br />
kriza financiare që kanë ndodhur<br />
nga viti 1993 deri në vitin 1997,<br />
nga të cilat dyzetë e katër në vende<br />
me ekonomi të zhvilluar. Një shifër<br />
tepër e lartë në raport me periudhën<br />
paraardhëse sepse nga viti<br />
1945 deri në vitin 1971 kishin<br />
shpërthyer “vetëm” tridhjetë e tetë<br />
kriza. Pol Sibriht, ekonomist në<br />
universitetin e Tuluzit, nënvizon<br />
se besimi në ekonominë moderrne<br />
ka pësuar ndryshime thelbësore,<br />
duke mbritur deri aty sa njerëzit<br />
t’u besojnë të huajve shuma të<br />
cilat nuk mund tua besonin as në<br />
ëndërr fqinjëve të shkallës.<br />
Në përpjeket e tyre për të rifituar<br />
besimin dhe të krijojnë harresën,<br />
vendimmarrësit politikë<br />
ndeshen me një rrezik të dyfishtë,<br />
që ata përpiqen ta paraqesin të<br />
vogël: kriza është e një natyre dhe<br />
shtrirjeje të pashoqe, dhe askush<br />
nuk e njeh gjerësinë e të famshmeve<br />
“aktive toksikë”(Asete që<br />
kanë një rënie të madhe në vlerë,<br />
nga ajo fillestarja, të cilat askush<br />
nuk dëshiron t’i blejë.Gjatë krizës,<br />
shumë asete që luanin rolin e<br />
kolateralit për kreditë e marra u<br />
quajtën toksikë—përkthyesi) që<br />
mbushin ndërmarjet financiare.<br />
Shuma marramendëse, që një<br />
bankier i krahason me “sëmundjen<br />
e lopës së çmendur, në universin<br />
e financave. Askush nuk e di se<br />
sa këto prodhime të infektuar janë<br />
konsumuar dhe nga cili”.<br />
Sa më shumë avancojmë në<br />
kohë aqë më shumë duket se dalja<br />
nga kriza është lënë për të nesërmen.<br />
Në vend që të mohojnë realitetet,<br />
përgjegjësit duhet të mendojnë<br />
formulën e ekonomistit<br />
ikonoklast Xhon Kenet Geilbrait:<br />
“Një nga konstantet e një krize është<br />
të zbulosh atë që ekspertët ngecin<br />
dhe nuk arrijnë ta tregojnë”.<br />
Më 29 mars 2009 ekonomisti<br />
Volfgang Mynsho paraqet një tablo<br />
pesimiste: “Unë jam më i<br />
shqetësuar sot se para një muaji…<br />
Ju besoni se do dalloni shenjat e<br />
para të ringritjes? Ju jeni qetësuar<br />
nga stabilizimi i fundit i trguesve<br />
të parakohshëm, siç janë shitjet e<br />
shtëpive të reja në Shtetet e Bashkuara?<br />
Apo besoni se ngritja e<br />
bursës shënon fundin e krizës? Sigurisht<br />
përqindjet shkojnë në rritje,<br />
por kjo vetëm për arsye teknike. Në<br />
qoftë se nuk do të ndodhte kjo, në<br />
fund të vitit nga ekonomia nuk do<br />
të ngelej ndonjë gjë e madhe.<br />
“Por edhe në qoftë se arrnimi<br />
ekonomik do të ndërhynte në vitin<br />
2010, siç parashikonin disa optimistë,<br />
pjesa më e madhe e vështirësive<br />
të sektorit financiar është akoma<br />
përpara neshë : papunësia dhe<br />
paaftësia paguese po rriten kudo me<br />
shpejtësi, ndërsa kriza do të vazhdojë<br />
dhe pasojat e saj do të ndjehen<br />
edhe pasi ajo të ketë marrë fund.<br />
“Në fund të dhjetorit 2008,<br />
bankat kishin regjistruar, në nivel<br />
botëror, rreth 752 miliardë euro<br />
(1000 miliard dollarë) zhvlerësime<br />
të aktiveve të dyshimtë, gjysma e<br />
të cilave në Shtete e Bashkuara. Që<br />
nga fillimi i krizës, madhësia e çvlerësimit<br />
të aktiveve në Shtete e<br />
Bashkuara e ka kaluar nivelin e kapitaleve<br />
të reja të sjella. Edhe plani<br />
Geitner i partneritetit publik-privat<br />
nuk do ta përmbysi tendencën drejt<br />
prishjes së pritshme të raporteve me<br />
fondet e pastër. Në Evropë, të ardhurat<br />
në kapital, tani për tani, janë pak<br />
më të larta se shuma e çvlerësim<br />
A<br />
do të jetë epoka e ver<br />
sionit të ri të botimit të<br />
librit apo do të vazhdojë<br />
ende për një kohë të gjatë botimi<br />
në letër i letërsisë? Është kjo pyetja<br />
që po qarkullon kudo në të gjitha<br />
mjediset ku shkruhet dhe botohet<br />
letërsi. Edhe artikujt e shumtë të<br />
shkruar, e kanë në qendër të vëmendjes<br />
këtë dilemë. Por më të interesuarit<br />
janë shkrimtarët dhe lexuesit<br />
e shumtë, që janë gjithmonë<br />
të kapur nga një ankth pritjeje të<br />
librit më të ri që do të mbushë vitrinat<br />
e librarive. Po sikur nesër një<br />
libër, duke marrë në konsideratë<br />
edhe abonentët e shumtë të internetit,<br />
të mos dalë në letër, nostalgjikët<br />
e tij do të jenë të parët që do<br />
ta ndjëjnë mungesën, si do të veprojnë?<br />
A do të pajtohen me leximin<br />
e tij on line apo do të preferojnë<br />
ta printojnë duke ruajtur<br />
kështu stato quo-në e leximit? A<br />
mund të mbahen faqe të tëra të<br />
printuara nëpër bibloteka personale<br />
duke zëvendësuar librin? Unë<br />
nuk besoj pasi edhe nga ana estetike<br />
askush nuk do të guxonte ta<br />
bënte një gjë të tillë. Mendoj se këtu<br />
do të ksihte vend për artistët e pamjeve<br />
vizive për të sajuar ndonjë ekspozitë,<br />
por asgjë më shumë.<br />
Një miku im Italian me të cilin<br />
po bashkëpunojmë për të botuar një<br />
libër, nga Amerika më dërgoi jo<br />
vetëm librin e përgatitur për shtyp,<br />
por edhe variantin ebook, si një<br />
mundësi për ta future edhe në internet<br />
me qëllim përhapjen e tij<br />
edhe në faqet e pafund të tij. Nuk e<br />
kundërshtova si ide, pasi tendenca<br />
e botimeve po tregon se ka gjithnjë<br />
e më shumë lexues që po e preferojnë<br />
atë lexim. Po vërtet ma dërgoi<br />
variantin, por të mbrojtur nga një<br />
kod që jo gjithkush mund ta hapë<br />
dhe ta shpërdorojë besimin me librin.<br />
Kjo edhe për faktin se mund të<br />
ketë botues ose lexues që mund të<br />
përfitojnë, pa marrë konsensusin e<br />
autorit, e drejtë që sot ka ende<br />
shumë probleme. Në një konferencë<br />
mbi Shkrimet bizantine dhe postbizantine,<br />
prof. grek Agamemnon<br />
Celikas, theksoi se libri nuk është<br />
një send pashpirt, por që jeton dhe<br />
përmban dijen, jetën, mendimin. Të<br />
gjitha këto mishërohen tek fjala e<br />
cila nga ana e vet është shpirti i një<br />
kombi nga të cilat mund të mësojmë<br />
shumë gjëra. Këto fjalë të tij më<br />
ngacmuan përsëri për të marrë pjesë<br />
në debatin që po zhvillohet, për të<br />
hequr çdo fije dyshimi rreth botimit<br />
të librit në letër. Nëse webi do<br />
të pësojë ndonjë difekt të pariparueshëm<br />
dhe të zhduken të gjitha<br />
faqet, çfarë do të ndodhë me librin<br />
on line? Do të duhen kohë që të<br />
rivendosen nga e para të gjitha<br />
materialet në të. Ndërsa libri në<br />
letër, nëse nuk ndodh ndonjë fatkeqësi<br />
natyrore ose difekte, është<br />
gjithmonë i pranishëm, për më<br />
tepër edhe në bibliotekat e tjera.<br />
Mua më duket njëlloj sikur kontaktet<br />
me miqtë të reduktoheshin<br />
në zero, sikur ngrohtësia dhe afëria<br />
LETRAT<br />
Kontaktoni në: florislatina@yahoo.com<br />
Epoka e ebook-<br />
ut dhe letërsia<br />
në momente të vështira të zëvendësohej<br />
me ftohtësinë, sikur siguria<br />
e pranisë së tyre në jetën tonë, me<br />
biseda, me një fjalë të mirë, me<br />
ngushëllime, të zëvendësohej me<br />
pasigurinë, me zbrazëtinë. Do të<br />
ishte njëlloj sikur një njeri i<br />
moshuar të mbetej i vetëm fillikat,<br />
ku edhe shtëpitë e përbashkëta nuk<br />
do ta prisnin më; sikur një endacak<br />
i pastrehë që jetën e tij do ta<br />
kalonte gjithmonë në rrugë të madhe.<br />
Nuk besoj se do të arrinim kurrë<br />
deri në këtë pikë, duke e zhveshur<br />
shoqërinë nga të gjitha funksionet.<br />
Libri ka lindur me funksione të përcaktuara<br />
qartë dhe i tillë duhet të<br />
mbetet deri në fund.<br />
Ja disa shkrimtarë të shquar italianë<br />
në lidhje me raportet e tyre me<br />
ebook-un.<br />
Dacia Maraini : Mendoj vetëm<br />
për atë që po bëj. Jo sesi, ku dhe<br />
kur do të dalë : në letër, ebook, botim<br />
i lidhur, broshurë ekonomike,<br />
me ose pa foto. Jo, nuk ka vend për<br />
këtë në kokë, në mendim. Besoj se<br />
shkrimtari është kaq i lidhur me<br />
procesin krijues që po jeton, që po<br />
e torturon, ekzalton që nuk i jep<br />
mundësinë që të mendojë për tjetër.<br />
Është një sipërmarrje shumë e<br />
vështirë të dalësh nga fjalët që po<br />
përjeton në atë moment. Po më pas?<br />
Më pas mund të jetë mirë dhe<br />
ebook-u. Më thanë se edhe librat e<br />
mi do të udhëtojnë në të. Nuk kam<br />
një vision negativ për faqet elektronike<br />
edhe sepse jam e bindur se nuk<br />
do ta zëvendësojnë botimin në letër.<br />
Libri është një substancë organike<br />
e afrët me trupin tonë, është materie,<br />
nuk ka nevojë për energji, për<br />
bateri karikuese si ebooku. Pastaj<br />
teknologjia ndryshon vazhdimisht<br />
dhe tabela elektronike do të ndryshojë.<br />
Libri është i njëjtë me vetvet-<br />
E diel, 9 janar 2011<br />
en që kur lindi. Kjo është forca e tij<br />
e madhe.<br />
Alberto Bevilacqua : mund të<br />
thosha se kam shkuar me shumë<br />
gra : mbi komotë dhe në duart e<br />
tyre ndodheshin librat e mi dhe ai<br />
që ishte shtrirë përbri saj ndoshta<br />
ishte pak xheloz. Disa ditë më parë<br />
nga libraria ime ranë tre volume dhe<br />
unë i ngrita prapë; dy i rilexova,<br />
sepse m’u desh t’i lexoja. A mund<br />
të ndodhë e njëjta gjë me ebookun?<br />
Po dedikimi për një person të<br />
dashur? Në ebook ku do ta shkruash?<br />
Po dedikimin e atij që e përdor<br />
librin për të dërguar një mesazh<br />
dashurie? Në ebook ku do ta<br />
shkruajë? Më pëlqen ta ndiej kopertinën<br />
dhe faqet prej letre. Nuk e<br />
kam menduar kurrë një libër elektronik<br />
dhe aq më shumë kopertinën,<br />
për të mos folur se ku mund<br />
të jetojë dedikimi im i mundshëm<br />
për një mik.<br />
Umberto Eco po jep libra me<br />
autograf për librin e tij Varreza e<br />
Pragës, libër që ndodhet edhe në<br />
ebook, në një ipermerkato. Si do të<br />
jetë autografi në kohën e ebookut?<br />
Më keq për ta, do të kënaqen me<br />
firmën dixhitale. Libri është si një<br />
lugë, si çekiçi, si rrota, si gërshëra.<br />
Pasi i ke shpikur, nuk mund të bësh<br />
pa to.<br />
Në vitin 2000, Stephen King,<br />
ishte i pari autor me përhapje<br />
ndërkombëtare që e ofroi librin e<br />
tij, «Riding the Bullet» në format<br />
dixhital. Më vonë në vitin 2009<br />
shkroi një libër tjetër për Kindle,<br />
eReader duke nxjerrë një fitim prej<br />
80 mijë dollarësh. A mund të themi<br />
se i ka zjgidhur problemet e tij,<br />
qoftë dhe ekonomike?<br />
Arjan Th. Kallço<br />
<strong>55</strong> 17
REKLAMA<br />
18<br />
<strong>55</strong><br />
E diel, 9 janar 2011
Policia londineze mban<br />
të “fshehtë” kërcënimin<br />
terrorist në metronë e Londrës<br />
Një informacion i kapur nga shërbimet sekrete britanike ka vënë në lëvizje policinë londineze, e cila gjatë<br />
ditës së djeshme, nuk ka komentuar gjatë, se pse ka forcuar praninë e saj në stacionet e metrosë së<br />
Londrës, por vetëm ka paralajmëruar pasagjerët që të tregohen të kujdesshëm gjatë udhëtimit të tyre<br />
Policia e Londrës, pasi ka marrë një informacion<br />
për një sulm të mundshëm terrorist<br />
nga shërbimi sekret britanik, është vënë në<br />
gatishmëri të lartë duke forcuar masat e sigurisë<br />
në metronë e Londrës. “Ne nuk kemi zyrtarë<br />
të armatosura në stacionet tona”, tha<br />
agjencia dje. “Ne kemi qenë të informuar rreth<br />
asaj se si t’i përgjigjej një armë e stilit “Mumbai”<br />
gjatë disa muajve të fundit. Ne nuk do komentojmë<br />
për vendosjen e oficerëve, por unë<br />
mund t’ju them se ne nuk kemi anuluar asnjë<br />
udhëtim”. Disa media në Angli, duke cituar zyrtarët<br />
e anonime të sigurisë, kishte raportuar<br />
një prani të lartë të policisë si përgjigje ndaj<br />
kërcënimeve të mundshme. Sipas këtyre burimeve<br />
anonime, policia e Londrës ka rritur<br />
masat e sigurisë në shkallën më të lartë, në<br />
tren dhe stacionet e metrosë dhe Aeroportin<br />
“Heathrow”, edhe pse një sulm terrorist nuk<br />
është konsideruar si i pashmangshëm. Ministria<br />
e Punëve të Brendshme dhe as Departamenti<br />
i transportit nuk ka dalë në komunikatë<br />
lidhur me masat e sigurisë. “Ky veprim nuk<br />
është i lidhur me terroristët arrestuar muajin e<br />
kaluar në Stoke, Cardiff dhe Londër”, megjithatë<br />
ne i kemi paralajmëruar udhëtarët që të<br />
jetë vigjilent”, u shpreh një zyrtar i policisë në<br />
mënyrë anonime. Natën e së mërkurës, është<br />
marrë një vendim për të rritur nivelin e<br />
kërcënimit nga terrorizmi në shkallë “të konsiderueshme”<br />
deri te shkalla “të rënda” për<br />
industrinë e aviacionit civil dhe të transportit të<br />
Londrës. Shkalla e kërcënimit kombëtar ndaj<br />
terrorizmit po qëndron në nivelin më të madh.<br />
Ekipi i emergjencave të Britanisë, i cili përbëhet<br />
nga politikanë të lartë dhe zyrtarë të policisë, u<br />
takua të enjten në mëngjes për të diskutuar<br />
gjendjen, tha një burim. “Nivelin e kërcënimit<br />
në Britani të Madhe është në nivel të lartë që<br />
do të thotë se një sulm terrorist është shumë i<br />
mundshëm, dhe ka qenë që nga janari 2010,”<br />
Shtohet presioni ndaj administratës<br />
Obama për shpime të reja nafte në det<br />
Industria e naftës po ushtron presion ndaj administratës Obama të shqyrtojë vendimin për kufizimin e shpimeve për naftë<br />
në brigjet amerikane, një vendim që u mor pas katastrofës së derdhjes së naftës në Gjirin e Meksikës vitin e kaluar<br />
Një studim i ri i Institutit Amerikan të Naftës<br />
arrin në përfundimin se kërkesa për naftë në<br />
SHBA do të rritet me 50%deri në vitin 2035.<br />
Në se nuk hapen puse të reja nafte në bregdet,<br />
thuhet në studim, do të shtohet varësia e SHBA<br />
tek burimet e huaja të naftës. Disa argumentojnë<br />
se zgjidhja e çështjes së pavarësisë energjetike<br />
të Amerikës, në fakt do të arrihej nga përdorimi<br />
më pak i naftës si burim energjie.<br />
Megjithë përpjekjet për pakësimin e konsumit<br />
dhe përmirësimin e efiçensës së karburantit, Instituti<br />
amerikan i Naftës thotë se nevoja e<br />
Amerikës për naftë po rritet. Xhek Xherald, president<br />
i grupit më të madh të tregtisë së naftës në<br />
industrinë amerikane të naftës, thotë se zgjidhje<br />
do të ishin shpimet në bregdet, gjë që do të krijonte<br />
edhe mijëra vende të reja pune.<br />
“Gjatë 3,4,5 vjetëve të ardhshëm ne kemi<br />
rastin të bëhemi një motor i rëndësishëm<br />
ekonomik për të ndihmuar në simulimin e<br />
rimëkëmbjes ekonomike. Do të krijoheshin vende<br />
tha i policisë metropolitane në një deklaratë.<br />
“Ne do të patrullojmë në përputhje me rrethanat<br />
dhe të përdorin një gamë të taktikave të<br />
fshehta dhe të dukshme që mbeten nën<br />
shqyrtim të vazhdueshëm. Si Asistent Komisioneri<br />
i Operacioneve Speciale John Yates tha<br />
se kohët e fundit, ngjarjet në aeroportin e Midlands<br />
dhe spekulimet e vazhdueshme në lidhje<br />
me sulmet e ‘Mumbai-stil” të shërbejnë si një<br />
përkujtues i zymtë e kërcënim real dhe jetëgjatë<br />
që ne vazhdojnë të përballemi nga grupet<br />
terroriste”.<br />
“Siguria në aeroporte tonë mbetet në një<br />
nivel të lartë, dhe ne të mbetet vigjilente në çdo<br />
kohë,” tha një zëdhënës i Autoritetit të Aviacion-<br />
të reja pune, të paguara mirë dhe për këtë<br />
nevojitet dëshira e mire”. Xherard thotë se hapja<br />
e puseve të reja pa kufizime, mund të krijojë<br />
deri në 500 mijë vende pune deri në vitin 2025<br />
dhe mund të gjenerojë 150 miliardë dollarë të<br />
ardhura për qeverinë. Ai u bën thirrje ligjvënësve<br />
t’i lenë mënjanë mosmarrëveshjet politike dhe të<br />
lejojnë shpime të reja në Gjirin e Meksikës, në<br />
brigjet lindore të vendit dhe në disa pjesë të<br />
Alaskës. Por disa këmbëngulin se ky do të ishte<br />
një hap prapa. Den Ueis është drejtor për<br />
strategjinë klimatike në Qendrën amerikane për<br />
Progres. “Ne duhet të përqendrohemi tek pakësimi<br />
i përdorimit të naftës. Kjo do të ishte një<br />
zgjidhje më e shpejtë, më e pastër, dhe më a lirë<br />
se sa shpimet e reja”. Ndërsa industria e naftës<br />
thotë se mbështet zhvillimin e burimeve alternative<br />
të energjisë, ekspertët thonë se do të ishte e<br />
vështirë, për të mos thënë i pamundur, eliminimi<br />
i dëshirës së Amerikës për të patur më tepër<br />
naftë. Me rritjen e jashtëzakonshme të kërkesës<br />
it britanik, i cili është përgjegjës për Heathrown”.<br />
Vjeshtën e kaluar, zyrtarë të njësive antiterror<br />
në Evropë dhe Shtetet e Bashkuara pohuan<br />
se Al Kaeda kishte planifikuar e koordinuar,<br />
sulmet të stilit Mumbai në Evropë. Zyrtarët<br />
evropianë antiterrorizëm thanë se ata besonin<br />
se qëllimi ishte për të kryer sulme të para në<br />
fund të vitit. Në nëntor 2008, persona të armatosur<br />
të grupit Lashkar-e-Tayyiba, një grup Pakistani<br />
xhihadist të lidhur me Al Kaedën, sulmuan<br />
objektivave të ndryshme në Mumbai,<br />
duke përfshirë edhe hotelin më prestigjioze të<br />
qytetit, në stacionin kryesor hekurudhor dhe një<br />
qendër hebraike. Më shumë se 160 vetë u<br />
vranë.<br />
në ekonomitë e mëdha në rritje, si Kina, thotë<br />
Xherard, vonimi i zhvillimit të rezervave amerikane<br />
në naftës do të ndikonte në uljen e numrit<br />
të vendeve të reja të punës. “Alternativa për të<br />
hapur vende pune është të bazohemi më tepër tek<br />
forma të tjera energjie dhe ne besojmë se zgjidhja<br />
më e mire është zhvillimi i energjisë amerikane,<br />
për amerikanët”. Ueis është skeptik për<br />
punën e industrisë dhe projektimet e të ardhurave.<br />
Ai thotë se ekzistojnë mënyra më efiçente për krijimin<br />
e vendeve të punës. “Kur është fjala për<br />
krijimin e vendeve të punës, investimi i miliona<br />
dollarëve për energjinë e pastër, si ajo diellore dhe<br />
të erës, mund të krijojë 4 herë më tepër vende<br />
pune se sa investimi i të njëjtës sasi parash për<br />
prodhimin e naftës”. Por në kushtet kur republikanët<br />
kanë shumicën në Dhomën e Përfaqësuesve<br />
dhe çmimi i naftës bruto ka arritur në nivelin më<br />
të lartë të dy viteve të fundit, analistët thonë se<br />
ndaj administratës Obama do të shtohet presioni<br />
për shtimin e prodhimit të naftës brenda vendit.<br />
E diel, 9 janar 2011<br />
DITA<br />
BE-ja nuk pranon<br />
ftesën e Iranit për<br />
të vizituar<br />
centralet atomike<br />
Shefja e diplomacisë evropiane, Kethrin<br />
Eshton, tha dje se Bashkimi Evropian nuk<br />
do ta pranojë ofertën e Iranit për të inspektuar<br />
uzinat bërthamore. Ajo deklaroi se<br />
nuk e shikon negativisht ftesën e Teheranit,<br />
por shtoi se BE-ja nuk është<br />
përgjegjëse për inspektimin.<br />
“Jemi shumë të qartë se inspektimi i<br />
uzinave bërthamore është detyrë e Agjencisë<br />
Ndërkombëtare e Energjisë<br />
Bërthamore. Ne e mirëpresim faktin se Irani<br />
është i interesuar që të vizitohen këto<br />
uzina, po një gjë e tillë mbetet punë e<br />
ANEB-së”, tha Eshton. Komentet e Eshtonit<br />
u bënë gjatë vizitës së saj në Budapest<br />
ku u takua me ministrin e jashtëm të<br />
Hungarisë, Janosh Martoni. Ditë më parë<br />
Irani ftoi përfaqësues të disa vendeve që të<br />
vizitojnë uzinat bërthamore. Ftesa vjen para<br />
bisedimeve të reja të Iranit me fuqitë kryesore<br />
të botës mbi programin bërthamor<br />
shumë të kontestuar të Iranit. Delegacione<br />
nga Rusia, Kina dhe Bashkimi Evropian<br />
raportohet se janë mes të ftuarve, por nuk<br />
është e qartë nëse oferta vlen edhe për zyrtarë<br />
nga SHBA-të. Shumë vende perëndimore<br />
dyshojnë se Irani po zhvillon armë<br />
bërthamore, por Teherani ngul këmbë se<br />
program i tij është paqësor. Ftesa erdhi<br />
përpara raundit të ri të bisedimeve mes Iranit<br />
dhe fuqive ndërkombëtare. Burimet zyrtare<br />
iraniane theksuan se në mesin e diplomatëve<br />
të ftuar janë dhe përfaqësues të<br />
disa nga gjashtë vendeve të përfshira në<br />
bisedime. “Hapi i ri për të ftuar ambasadorët<br />
e vendeve të ndryshme tregon vullnetin<br />
e mirë të vendit tonë lidhur me bashkëpunimin<br />
dhe aktivitetet paqësore”, tha<br />
zëdhënësi i diplomacisë iraniane Ramin Mehmanparast.<br />
Pekini ka konfirmuar se është<br />
në mesin e të ftuarve. Ministria e Jashtme<br />
e Hungarisë tha se e ka marrë letrën e<br />
Iranit dhe po e diskuton atë me homologët<br />
e BE-së dhe shefen e diplomacisë evropiane,<br />
Ketharin Eshton. Delegati rus është<br />
gjithashtu në mesin e të ftuarve. Kina dhe<br />
Rusia janë në grupin e gjashtë vendeve të<br />
cilat po negociojnë me Iranin rreth programeve<br />
bërthamore. Nga burime pranë<br />
Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë<br />
Bërthamore mësohet se SHBA-të nuk janë<br />
në mesin e të ftuarve. Zëdhënësi i Departamentit<br />
të Shtetit, Mark Toner theksoi se<br />
ftesa e Teheranit nuk mund të shërbejë si<br />
arsyetim për Iranin që të mos përmbushë<br />
detyrimet për bashkëpunim me ANEB-ën.<br />
Takimi i fundit mes përfaqësuesve të Iranit<br />
dhe atyre të gjashtë fuqive botërore u zhvillua<br />
në dhjetor në Gjenevë. Takimi, që u<br />
mbajt pas më shumë se një viti ndërprerje<br />
shënoi pak përparim lidhur me programet<br />
kundërthënëse bërthamore të Iranit.<br />
Këshilli i Sigurimit i OKB-së ka vendosur<br />
pak kohë më parë raundin e katërt të sanksioneve<br />
ndaj Iranit. Vendet perëndimore<br />
dyshojnë se Irani synon prodhimin e armëve<br />
bërthamore. Akuzat janë hedhur poshtë në<br />
vazhdimësi nga Irani. Inspektorët e Agjencisë<br />
së Energjisë Bërthamore e vizitojnë<br />
rregullisht Iranin, por ata kanë shprehur<br />
shqetësimin e tyre për mosbashkëpunimin<br />
e plotë të Teheranit. Irani synon pasurimin<br />
e uraniumit, i cili lehtësisht mund të përdoret<br />
në prodhimin e armëve bërthamore.<br />
<strong>55</strong> 19
LETRAT<br />
Kontaktoni në: kultura@<strong>gazeta</strong><strong>55</strong>.net<br />
AKREPI, A MERIMANGA ?<br />
Meqë punët shkonin keq,<br />
Mbret akrepi po helmonte,<br />
Drerët thanë me disa pleq,<br />
Merimanga t’i drejtonte.<br />
Upupu! - u hodhën mizat,-<br />
Mos e bëni këtë gafë,<br />
Që taní na kapën krizat,<br />
Do na merrni, bre, më qafë!<br />
S’është, vërtet, aq agresive,<br />
Por ngre kurthe, ka dredhí,<br />
Ndaj, ç’të jenë nga ne naive,<br />
Do t’i ngordhë nëpër pusí !...<br />
ÇAKALLI PEHLIVAN<br />
Si një çakáll, është anarkist,<br />
Në politíkë, krejt pehlivan,<br />
Si i pabesë, është populist,<br />
Si orator, një sharlatán.<br />
Është masovik e hipokrit,<br />
Moderator dhe europian,<br />
Është primitív, bilé, bandit,<br />
Si diktator është babaxhán.<br />
Si funksionar, është një hajdut,<br />
Si humanist, është ca mizor,<br />
Kur si drejtues, është një harbut,<br />
Si dallkauk, është novatór.<br />
Dredhínë e ka mbi çdo parim,<br />
Për pyllin qan si çilimí,<br />
Bërtét e çirret për pajtím,<br />
Kur ëndërron për tiraní.<br />
Por shpifjen veç e ka pasion,<br />
E nervozon çdo përparím,<br />
Një çast s’jeton pa korrupsion,<br />
Është bërë në pylli si një mallkím !...<br />
„GABIMET“<br />
- Unë, pantera, s’kërkoj ndjésë,<br />
Se për ç’bëra s’jam penduar,<br />
Nëpër krime s’mora pjesë,<br />
Vetëm shpesh kam urdhëruar.<br />
Për daják, urí, terrore,<br />
Për burgime, interníme,<br />
Veç lëshoja ca qarkore,<br />
T’i studjonin në tubíme.<br />
Kur e shembën diktaturën,<br />
Dhe për ne dhanë ca dëníme,<br />
Meqë nuk na vunë torturën,<br />
Unë pranova ca gabíme.<br />
Thashë ca mijra vramë pa faj,<br />
Kot burgosëm pyllin mbarë,<br />
Nëna birin s’lamë të qajë,<br />
Ç’qenë heronj, i lamë pa varr.<br />
E tepruam me luftë klase,<br />
Shumë fëmijë i lamë pa shkollë,<br />
Por i kryem me vijë mase,<br />
Që t’ia linim pyllit njollë.<br />
Qe gabim që kot pa punë,<br />
Nuk lamë prift të mbante meshë,<br />
Mjekra hoxhësh premë me dhunë,<br />
Nëpër kisha shitëm presh !...<br />
GOMÁRI DHE UJKU<br />
Një gomar i sakatuar,<br />
Nga një ujk i babëzítur,<br />
U nis vetë për t’u ankuar,<br />
Te juristi më i ditur.<br />
Pse çalon ? - i tha gjyqtari,-<br />
Dhe e pa me kërshërí,<br />
A e njeh kush është shkaktari,<br />
Që t’i ngrehësh sot padí ?<br />
Kur gomari po ankohej,<br />
Se kush ishte gjakatari,<br />
Prokurori po kujtohej,<br />
Ngaqë ishte vetë shkaktari.<br />
Ndaj, iu sul me kërcënime,<br />
Si dikur në diktaturë,<br />
Kur e merrte në hetíme,<br />
Dhe i rripte shtatë lëkurë.<br />
- Mos, vallë, ligjin e ke shkelur ?<br />
Pyeti ujku drejt gomarin,-<br />
Mos me bar ke qënë i velur,<br />
20<br />
<strong>55</strong><br />
E diel, 9 janar 2011<br />
Fabul nga Luan MYFTIU<br />
Kapitali Kapitali politik<br />
politik<br />
Dhe ke flakur tej samárin ?<br />
- Po! Vërtet që u rrëzova !-<br />
Tha gomari gjithë habí,-<br />
Pak samarin e dëmtova...<br />
Po, zotrote, nga e di ?...<br />
... Kur gjyqtar na qënka prapë,<br />
Ujku, dhelpra dhe çakálli,<br />
Çdo viktíme i vjen vapë,<br />
Ngaqë nuk i zgjidhet halli !...<br />
HALLI I OPOZÌTËS !<br />
Meqë pyllin katandisën,<br />
Se i vodhën lekët shtetit,<br />
Jo një punë që s’e bitísën,<br />
Por as shpresë s’i lanë milétit.<br />
Mirpo veten lavdëronin,<br />
Sikur kishin bërë hatá,<br />
Pse sistem bënë korrupsionin,<br />
Dhe qenë krimbur në pará.<br />
Meqë vetë jetonin mirë,<br />
Mirë u dukej gjithë miléti,<br />
Dhe pse ky qe për mëshirë,<br />
Sa shumë syresh mbyti deti.<br />
Por nga vuajtja, doli drita,<br />
Nga uria - shpejt mallkími,<br />
Më në fund, arriti dita,<br />
Erdhi si bekím shpëtími.<br />
Pylli vetë një ditë nga ditët,<br />
Nisi jetën të ndërtonte,<br />
Kur i la pa post banditët,<br />
Rriti rrogat, rrugët shtronte.<br />
Mirpo bishat qenë tërbuar,<br />
Si një tigër në kafáz,<br />
Thirrën ç’patën korruptuar,<br />
Se qenë mbushur me maraz.<br />
- Mblidhuni, more idiotë!-<br />
U tha shokëve një skile,-<br />
Kundër kemi ca të zotë,<br />
Do na vënë si miut zíle!<br />
Shpifni kot që t’i largojmë,<br />
Nga çdo post me mariféte,<br />
Ndryshe, ne do përfundojmë,<br />
Të fjalósemi me vete !...<br />
HIDHE NË GJYQ<br />
Ketri ujkun akuzonte,<br />
Pse e kishte torturuar,<br />
Dhelpra, që nuk po duronte,<br />
I tha si e zemëruar :<br />
- Në ke fakte, shko padíte,<br />
Ujk-hetuesin si xhelát,<br />
Me ankesat na mërzíte,<br />
Akuzoje si lugát !<br />
- Ky më futi dje në shpellë,-<br />
Ketri tha gjithë dëshpërím,-<br />
Edhe frymë të merrja thellë,<br />
Më vërsulej me tërbim.<br />
S’më la kockë pa më thyer,<br />
Sot sakát jam unë i zíu,<br />
Kur në post ky prapë është kthyer...<br />
Ku të qahem? Te kadíu ?!...<br />
KAMELEONI<br />
Kur e dinë se si ndryshoj,<br />
Dhe nuk paskam karakter,<br />
Kur për keq më mbajnë në gojë,<br />
Pse më zgjedhin dy-tri herë ?<br />
Pse, kur qënkam kaq debil,<br />
Anarkist, sadist, i marrë,<br />
Rreth më mblidhen kaq servilë,<br />
Dhe më zgjedhin kryetar ?<br />
Pse më lënë të vjedh sa dua?<br />
T’u prish kopshtet me beton ?<br />
Pse s’ma hedhin fajin mua,<br />
Për bojkot e korrupsion ?<br />
Ndaj, sa herë fillon miléti,<br />
Që më shan e poshtëron,<br />
Unë krekosem si gjel déti,<br />
Se kam shokë kameleonë !...<br />
KAPITALI POLITÌK<br />
Jam krenar si egërsírë,<br />
Se çdo ujk e kam vëllá,<br />
Si çakall jam i pështírë,<br />
Se ç’të ngordhin, unë i há.<br />
Ndonëse pyllin quaj mik,<br />
Ia ha gjahun që ka zënë,<br />
Ndaj dhe ca çakej besnikë,<br />
Çdo ditë vetëm po më lënë.<br />
Meqë s’bëj dot opozítë,<br />
E mbaj veten liberal,<br />
Por, të vë në jetë dredhítë,<br />
Shtirem si konsensual.<br />
Kur në pyll doktoj viktíma,<br />
A një lepur që këlthet,<br />
Unë vrapoj si vetëtíma,<br />
T’i kthej klithmat në pushtet.<br />
KËSHILLAT E NDRIKULLËS!<br />
- Ç’bëni, bre?-tha një skile,-<br />
Si më flini sonte gjumë ?<br />
Bisha, po nuk bëri híle,<br />
Përfundon edhe në lumë.<br />
Që ta keni të sigurtë,<br />
Sot paránë që keni vënë,<br />
Silluni me pyllin urtë,<br />
Shtiruni si të pangrënë.<br />
- Zonja ndrikull!-tha çakálli,-<br />
Po me vilat ç’të bëjmë sot ?<br />
E beson ? Na ka zënë halli,<br />
Thonë që prona ka një zot !?<br />
-T’i shpëtoni mëkatarët,-<br />
Foli dhelpra e menduar,-<br />
Shpallini gjithë kundërshtarët,<br />
Sikur janë të korruptuar !<br />
Shani, shpifni në ekran,<br />
Qeverínë sikur vjedh lekë,<br />
Që të dilni në mejdan,<br />
Si grabitës : „jek e jek“ !...<br />
NA VOTONI !<br />
- Në pushtet po të na vini,<br />
Ne si ujq do çajmë me dhëmbë,<br />
Ju, çakej, hajdutë siç jini,<br />
S’do t’ju hyjë një gjemb në këmbë.<br />
Na votoni, bashkë të vjedhim,<br />
Ne si kapo, ju sekserë,<br />
Se çdo taksë që ne do mbledhim,<br />
Bashkërisht e kthejmë në vlerë.<br />
Ndaj pozítën poshtëroni,<br />
Shpifni:“Vjedh edhe në gjumë!“,<br />
Që të dalë se korrupsioni,<br />
S’ka se ku të shkojë më shumë.<br />
Qeverísëm plot tetë vjet,<br />
Edhe bëmë një kakërdhí,<br />
Po s’na zgjodhët ju sivjet,<br />
S’na voton më as një mí !...<br />
NIHILISTËT!<br />
Arinj e ujq, çakej e derra,<br />
Si opozítë kanë sot një ves:<br />
Te kundërshtari s’njohin vlera,<br />
I mohojnë haptas çdo sukses.<br />
Të mbetur pa alternatívë,<br />
Si pulat janë, që nuk bëjnë vezë,<br />
Dhe pse nuk janë aspak naivë,<br />
Ç’të jetë e bardhë, e bëjnë të zezë.<br />
Kur mazhoranca rrogat rrit,<br />
Po dhe pensionet nis i shton,<br />
Inauguron një rrugë çdo ditë,<br />
I bën, thonë, veç për korrupsion !<br />
Për çdo reformë në Drejtësí,<br />
Dhe gjithë shërbímet për milétin,<br />
Opozitarët, gjithë lakmí,<br />
Zënë shpifin se po kapka shtetin!<br />
Po dhe kur burgjet i mbush plot,<br />
Me funksionarë të korruptuar,<br />
Thonë ky dënim për ta është kot,<br />
Se fenomeni s’është luftuar. (!)<br />
Harruan veten në pushtet,<br />
Si vidhnin e si varfëronin,<br />
Kur „peshkaqenët“ mbronin vetë,<br />
Ç’të qenë „cironka“ arrestonin.<br />
Ç’qenë në gjykata, bënë për vete,<br />
Nuk lanë në pyll pa vjedhur pronë,<br />
Për fukaránë q’u mbyt në dete,<br />
Asnjërit s’pamë t’i bëhej vonë.<br />
Por, që të dalin të kulluar,<br />
Mohímet derdhin sot si lumë,<br />
Për çdo të ndershëm, të provuar,<br />
Zënë shpifin sikur vjedh në gjumë.<br />
Si nihilistë të neveritshëm,<br />
U ka dalë nami sot në botë,<br />
Janë bërë aq shpifës të mërzitshëm,<br />
Sa zor të marrin më një votë !...<br />
PËR DHJAMË QENI<br />
Ta krijonin vetë xhenétin,<br />
Bishat ftuan gjithë milétin,<br />
Të pranonte të flijohej,<br />
Që për jetë të lumturohej.<br />
Dhe gjithë pylli, i gënjyer,<br />
Sinqerisht i mallëngjyer,<br />
Nuk e tori punën gjatë,<br />
Nisi bukën ta hajë thátë.<br />
Vetes vetë i hapte plagën,<br />
Ngrinte normën, ulte pagën.<br />
Gjithë kursimet e rinísë,<br />
Ia dhuronte ujqërísë.<br />
Kujt u mor me bujqësí,<br />
Në shtëpí i lanë një dhí.<br />
Dhe një llampë si buburezë,<br />
Dhe një pulë sa për një vezë,<br />
Dhe një lopë, të shpurë në stallë,<br />
Që, kur vdiq, s’pa një pikë dhállë.<br />
Ndër qiláre s’kish’erë gëlase,<br />
Se pastrohej me luftë klase.<br />
Ujku varda me premtíme,<br />
Derri „bam“ me lavdëríme,<br />
.............................................<br />
Kur s’po dukej kund xhenéti,<br />
Kur me bark u bë lanéti,<br />
E kuptoi dhe më fakíri,<br />
Ç’qe premtími „Lugë floríri“.<br />
Ndaj, ç’u plak, tha :“Mos u rréni!...<br />
Se do shkoni për dhjamë qeni!...“ !...<br />
POROSÌA E KACAGJÈLIT<br />
Milingonat që punonin,<br />
Hip e zbrit në një trung fiku,<br />
Njëra tjetrën lajmëronin,<br />
Kur trokiste qukapíku.<br />
Se shumë syresh nuk e dinin,<br />
Pse çukiste ky bablok,<br />
Ndaj, sa dilnin që ta shihnin,<br />
E paguanin me kokë.<br />
Prandaj doli kacagjeli,<br />
Porosíti mizat mbarë:<br />
„Qukapíku, sojë dembeli,<br />
Është për ne një grabitqar.<br />
Prandaj kurrë mos e besoni,<br />
Kur ju sillet si një mik,<br />
Kurrë për të të mos votoni,<br />
Pse banon me ne në fik !...
Për ardhjen e tij me pushime në<br />
Vlorë, në këtë vilë lartuar mbi sh<br />
këmbinj që binin thikë mbi det , nën<br />
një gjelbërim pishash të moçme, thuajse ishte njoftuar<br />
krejt kolektivi, ndaj dhe ishin bërë sëmiri<br />
krejt përgatitjet që Ai dhe shoqja N. të kalonin<br />
pushimet pa ndjerë ndonjë shqetësim prej nesh.<br />
Sidomos neve femrave, kryesisht pastruese në<br />
këtë vilë të veçantë me emër, kur quhej VILA<br />
NUMËR NJË, ndiheshim brenda vetes tejet të<br />
zena në ankth, në se do t’i shërbenim si duhej çiftit<br />
apo jo, sepse ndryshe… Përjetonim ngasjen e keqe<br />
të një fëmije kur i futet diçkaje pa e njohur atë,<br />
kur…. Edhe pse vizita e tyre bëhej shpesh, ne…<br />
gjithësesi ndiheshim të zëna në ankth!...<br />
E ndjenim diçka të tillë në ç’do haplim që çifti<br />
bënte brënda kësaj vile, duke u ndjekur nga pas<br />
nga shoku Sulo, në trajtë hijeje, sepse ashtu shpifej<br />
ballë nesh, duke na ndjekur kërcënueshëm, kur ne<br />
ishim më se të sinqertë për sa kryenim…. Trupi i tij<br />
shprehte në dukje një farë rondokopi, tejet të lëvizshëm,<br />
i cili na kërkonte “hesap” vend e pavend, kur nuk i<br />
takonte, sepse ne mbi krye kishim tjetër njeri…<br />
Një veprim i tij që herë na shpërbënte shpirtërisht<br />
për një kohë, kur mendonim se nuk ishim në<br />
rregull me sa bënim…<br />
Rondokopi Sulo ikte prej nesh pa shqetësimin<br />
më të vogël, kur na kishte prekur keqas në detyrën<br />
tonë(!)…<br />
Ai na rrinte si një këmbanë tek koka!...<br />
Shpesh, dy a më shumë punonjës të kuzhinës<br />
delnim në oborrin ballë saj, qarkuar nga kangjella<br />
hekuri, për të kryer ndonjë punë të ditës, siç ishte<br />
qërimi i patateve apo diçka tjetër, duke ndjekur në<br />
heshtje dhe gjithë kënaqësi pamjen që merrte ballë<br />
nesh bregdeti, sidomos gadishulli i Karaburunit<br />
dhe në veçanti ai i ishullit të Sazanit.<br />
Gjithçka e bënim pa e hequr vështrimin nga<br />
qërimi i patateve, apo tek merreshim me një tjetër<br />
send ushqimor, që duhej përgatiturpër drekë.<br />
Një farë shlodhje për ne, sa shpirtërore dhe fizike,<br />
sepse nuk na gjëndej pranë ndonjë nga eprorët dhe!...<br />
Sidomos mbrëmjeve gjithçka merrte një ngjyrë<br />
të përflaktë, dhe na bëhej se, dielli, në trajtën e një<br />
portokalli të pjekur së miri rrëzohej në det, humbiste<br />
papritmas, duke të lënë përshtypjen e rreme<br />
se mbytej brenda ujërave….<br />
Kështu, që kur mësuam se Ai vinte në këtë<br />
vilë, ne u gjendëm në këmbë!...<br />
Çifti hyri brenda vilës duke ngjitur qetas një<br />
palë shkallë. Çuditërisht hodhën edhe një herë vështrimin<br />
nga makina në trajtë Limuzine, e cila ishte<br />
parkuar jo shumë larg.<br />
Ndiqnim në ankth krejt veprimet e tyre!<br />
Sidomos Ai, më bëhej se ishte zburdhur krejt<br />
në fytyrë. U binda se tashmë shkonte si moshë drejt<br />
pleqërisë…<br />
Pasi hodhi qetas vështrimin përreth Ai u përqëndrua<br />
për një kohë në drejtim të detit, ndoshta duke<br />
harruar se përbri vetes kishte shoqen N…<br />
Në njërën dorë mbante kapelen me strehë.<br />
Ata humbën brenda vilës ku do të bujtinin dhe<br />
më pas gjithçka e mbërtheu heshtja, një heshtje e<br />
ngurtë sa dhe e frikshme, çuditërisht!...<br />
Shoku L….drejtor i kësaj vile, u gjënd në çast<br />
pranë nesh.<br />
Ndihej krejt i shpërbërë në pamjen e vet!<br />
Fytyra e tij e dobët, përftuar prej kohësh një<br />
farë zburdhje, ndihej sa e frikshme dhe nevrastenike,<br />
kur ne ndodheshim secili në detyrën e vet, ndryshe<br />
nga tjetër herë kur vinte dhe pushonte këtu një<br />
anëtar i byrosë…<br />
Tashmë, ai nuk bënte vërrejtje si më parë, kur<br />
më thoshte ashpër se harxhoja shumë ilaç për të<br />
larë enët, sepse ndoshta kishte frikë se mos shoqja<br />
N. ankohej se ndjente ngacmime gastrike…..kur<br />
konsumonim shumë “fruta deti”…<br />
Ky ishte mendimi i tij.<br />
***<br />
Ditën tjetër mbasditja qëlloi e nxehtë dhe çifti<br />
doli vonë të pinte kafen nën pishat e moçme, ballë<br />
detit.Jo shumë larg tyre bënte roje shoku Sulo, dhe<br />
më tej një ushtar i gardës.<br />
Herë, Ai dilte të pushonte i vetëm për një kohë<br />
, ndoshta pasojë e moshës së thyer, apo përjetimeve<br />
që e shqetësonin… Mendoja me vetvete tek e ndiqja<br />
fshehurazi.<br />
***<br />
Po afronte dreka.<br />
DIKTATORI DHE<br />
PASTRUESJA<br />
Nga Pali SHTËMBARI<br />
Unë ndodhesha e vetme në kuzhinë, pasi kuzhinjeri<br />
ishte larguar pak më parë,duke më premtuar se<br />
do të kthehej shpejt.<br />
Kisha zenë vend në karriken e drunjtë duke<br />
mbajtur para vetes një tavë mbushur prerë me<br />
patate, për t’i qëruar ato.<br />
Delnim jashtë kuzhinës zakonisht në verë, sepse<br />
brenda saj nuk mund të rrihej qoftë edhe një minutë,<br />
edhe pse mbanin hapur dyerë dhe dritare.<br />
Rrinin poshtë një strehe sajuar me purteka,e<br />
cila në pamje të binte pranë çadrat në vendet e<br />
Afrikës. Sa ikte vera kjo lloj çadre përfundonte në<br />
kazan të plehrave.<br />
Ngrita vështrimin dhe, jo shumë larg meje<br />
pikasa Atë të vinte drejt meje qetas, si kurrë tjetër<br />
herë. Nër duar mbante kapelen me strehë.<br />
Rrëmbimthi futa gjithçka brenda kuzhinës.<br />
Papritmas u gjënda ballë Tij!<br />
Kurrsesi më parë nuk e kisha shkuar ndërmend<br />
që Ai të vinte në kuzhinë…<br />
Fillimisht mendova se do të ishte komandanti i<br />
rojave të gardës, i cili vinte dhe na qortonte shpesh<br />
ne femrave, për ndonjë lidhje të fshehtë me ndonjë<br />
nga gardistat…<br />
Ai kishte pikasur qartë gjëndjen time<br />
shpirtërore ndaj dhe nuk foli për një kohë.<br />
Ngriti qetas njerën dorë lart vetes dhe tha:<br />
“Po, bashkë do të rrimë për një kohë…”<br />
Vështroi gjatë nga unë, pastaj në drejtim të<br />
tavës me patate të paqëruara, gjithnjë duke mbajtur<br />
në njerën dorë kapelen me strehë.<br />
Unë i rrija përballë, krejt e shushatur me vetvete.<br />
Ai largoi vështrimin nga unë dhe ngulmoi me<br />
vështrim në faqën e murrit përballë, ku ekspozohej<br />
një foto e tij dalë partizan…<br />
“…nuk e di pse nër këto çaste më vjen pranë<br />
koha kur unë bëja gjithçka më ngulitej në kokë, pa<br />
marrë parasysh se ç’do të më gjente më vonë, siç<br />
më ndodhi me kundërshtarëte mij që!…<br />
Kështu veprova atëhere kur imitova në veshje<br />
dhe gjithçka tjetër princ Tatin, si trashëgimtar të<br />
mbretërisë, gjë që u zbulua paq në Bruksel nga<br />
<strong>gazeta</strong>rët, sa më!...<br />
U ktheva në Shqipëri pa u diplomuar , mirëpo<br />
, përpos ndihmës që më dha zoti Libohova shkova<br />
në liceun e Korçës për të ushtruar detyrën e mirëfilltë<br />
të një profesori…kurse më vonë , kur krejt<br />
pushteti shtetëror ra në duart e mija, zotin Libohova<br />
e kalla në burg, siç bëra dhe me të tjerë…të<br />
cilët i vrava!...<br />
Çuditërisht, Ai u ngërdhesh keqas , sa unë , e<br />
zenë në befasi, si pasojë e moshës së re që gëzoja,<br />
ia mora për buzëqeshje.<br />
E ndiqja ëmbël.<br />
“…ishte një kohë ajo kur unë ndihesha i<br />
tregim i jetuar<br />
përkrahur nga mbreti, sepse ai më çoi jashtë shtetit<br />
me studime , mirëpo, kursesi nuk mund të pranoja<br />
atë që ai bëri, në atë ditë të zezë prilli, kur thotë<br />
populli ,duke mbledhur pranë vetes me kuç e me<br />
maç, aty dhe thesarin e shtetit dhe morri arratinë,<br />
kur ndihej mik me Musolinin(!)…<br />
Një shitje vendi, që!...<br />
Kisha lënë tashmë dyqanin FLORA.<br />
Ditën atjë u shisja fashistëve cigare dhe vaj<br />
ulliri kurse natën bëja plane…Bënim ,desha të them,<br />
si mund t’i sikterisnim këta pushtues të matanë<br />
detit, natyrisht përpos ndihmës që na jepnin serbët…<br />
Pastaj….pas një debati që u bë midis Komiternit<br />
dhe Jugosllavëve, fitova unë të drejtoj shtetin<br />
shqiptar dhe jo Sejfullai!...<br />
U vetshpalla gjeneral kolonel!<br />
Mora krejt shtetin në duart e mija.<br />
Drejtoja partinë, qeverinë, frontin, dhe gjithçka...<br />
U bëra zot i vendit!<br />
Me sa më kujtohet, atëhere bëra një luftë të<br />
ashpër me Vatikanin ,për klerikët që kalla pa gjyq<br />
brenda hekurave të burgut, si dhe ndaj Ingilterës<br />
për Kanalin e Korfuzit, kur gjasme na silleshin si<br />
miq, kur avionët e tyre hidhnin këpucë të një këmbe,<br />
apo preservativë, dhe jo ushqime(!)…<br />
Mendonin se motrat tona kishin dalë malit për<br />
të bërë kurvëri, dhe jo të luftonin pushtuesit(!)…<br />
Po, ashpër fola atëhere edhe me Vatikanin, kur shumicën<br />
e klerikëve të tyre , sidomos në Shkodër i<br />
kalla brenda hekurave të burgjeve, pa gjyq, edhe<br />
pse u mallkova rëndshëm në drejtimin fetar…<br />
Gjithashtu , kështu veprova me ata që ishin<br />
diplomuar jashtë shtetit amë, familje të dëgjuara si<br />
emër, një farë psikoze që flinte brenda meje, për të<br />
mos patur mbi kokë askënd, kushdo që të ishte…aty<br />
dhe tim kunat, duke e lënë time motër të peshonte<br />
me kandar njerëzinë ballë kinema “PARTIZANI”…<br />
Lufta që bëja ndaj kësaj shtrese nuk njihte kompromis,<br />
sepse ndihesha atëhere më se i vetdijëshëm,<br />
kur psikologët konstatonin fshehtas se<br />
unë…përjetoja një farë sëmundje neurotike, siç<br />
ishte distonia…Sepse herë ndodhte që papritmas të<br />
bëhesha nevrik, sa humbisja logjikën e mirëfilltë.<br />
Mirëpo ,pas pak qetësohesha dhe njerëzia përreth<br />
më largoheshin në heshtje duke çaprashitur me<br />
vetvete fjalë të pakuptimta….<br />
Gjithnjë jam ndjerë i ekzaltuar nga pamja<br />
ime fizike, një farë mënyre narcizmi që më joshte<br />
ëmbël, sa dhe Nexhin, sekretaren time atëhere e<br />
verbova keqas…sa nuk m’u nda përjetë!...”<br />
Ai vështroi nga unë.<br />
M’u bë se ishte fshirë nga fytyra ajo ngërdheshje<br />
që përjetoi pak më parë, e cila i shprishi<br />
LETRAT<br />
Kontaktoni në: kultura@<strong>gazeta</strong><strong>55</strong>.net<br />
pamjen e tij të mirëfilltë.<br />
“Nga sa mësova jashtë shtetit, edhe pse nuk u<br />
diplomava atje, secila qënie njerëzore vërtitet ndaj<br />
një “orbite” të vet, herë këtë e bën me dhunë, ndaj<br />
kam bërë gjithçka të prish këtë orbitë, e kujdo qoftë,<br />
dhe të sillet ndaj asaj orbite ku vërtitem unë, pa<br />
asnjë lloj kundërshtimi, kur unë udhëheq një popull<br />
të tërë!...<br />
Shpesh , duke përdorur dhunën në këtë drejtim,<br />
për të flijuar kundërshtarët, më kanë quajtur nekrofil:<br />
njeri që!...<br />
Kursesi nuk është e vërtetë, përderisa masat<br />
punonjëse përherë i kam ndjerë pranë dhe gjithë<br />
entuziazëm…kur mvartësit e mij nuk kanë guximin<br />
të më dalin ballas, kur mund të ndjejnë frikën<br />
se!...<br />
Gabohen!…<br />
Po…veç Nexhit…askush nuk ka guxuar të më<br />
thotë se, iks duhet larguar nga vdekja, përpos kontributit<br />
që ka dhënë dje në luftë dhe si…”<br />
Ai largoi vështrimin nga fotoja duke bërë një<br />
frymëmarrje të rëndë.<br />
M’u bë se më ndiqte ngrohtë, dhe jo si pak më<br />
parë, kur u ngërdhesh keqas.<br />
Qetas, zgjati njerën dorë të merrte thikën të<br />
qëronte patate.<br />
Në kohë, si në trjatën e një hijeje u shfaq shoku<br />
Sulo. Ai , duke ndjekur trupin e tij rondokop iu<br />
shpreh gati me nervozizëm:<br />
“Ik , ik o Sulo se këtu ku jam, ndjehem mirë…”<br />
Shpejt u kthye nga unë.<br />
“Ç’shkollë ke?”<br />
“Shtatëvjeçaren…”<br />
Kuptova se nuk i pëlqeu arsimimi im ,tek u<br />
përtyp me vetvete.<br />
“Ti…Ke dëgjuar për Kinën?...”<br />
Hapa sytë jashtë mase.<br />
“Po ,di që është një shtet me fuqi!...”<br />
Çuditërisht,Ai u ngurtësua krejt në pamje.<br />
“Bëmë mirë që u prishëm me Kinën?...”<br />
Hapa sytë jashtë mase.<br />
Një pyetje që kursesi nuk mund t’i bëhej një<br />
pastrueseje!<br />
Heshta për një kohë.<br />
“Kina është fuqi e madhe!...”<br />
Ai më ndiqte ngultas në sy.<br />
“…po , edhe të tjerë, më të arsimuar nga ty<br />
nuk e dinë saktë se kush është MAO CE DUNI…Të<br />
gjithë mendojnë se ai përfaqëson një marksist të<br />
mirëfilltë, kur ishte…një demokrat revoluciona, një<br />
hithtar i Konfucit dhe aq!...Kurse ne e trajnonim<br />
si shok të idealeve(!)…”<br />
Çova lart vështrimin dhe iu përgjigja prerë:<br />
“Partia…partia bëri ndoshta atë që duhej me<br />
këtë fuqi të madhe në botë!...”<br />
Më ndoqi ftohtë për një çast. Unë kursesi nuk<br />
dija, se kush ishte në kuptimin e mirëfilltë një<br />
demokrat revolucionar, kush ishte Konfuci, kur Ai<br />
priste nga unë një përgjigje si të bashkëbisedonte<br />
me një shokun e vet në këtë drejtim, dhe jo me një<br />
pastruese…<br />
Sëfundi, u binda me vetvete se Ai e kishte marrë<br />
së veti një vendim të tillë, pa pyetur këdo që<br />
kishte rreth vetes të cilët edhe mund ta kundërshtonin<br />
shkarazi…<br />
Ai ishte çuar në këmbë duke lënë gjithçka kishte<br />
nër duar pak më parë.<br />
Më bëhej se ndihej krejt i ngurtësuar me<br />
vetvete.<br />
Si një statujë!...<br />
Pa më përshëndetur nisi të zbriste ato dy-tre<br />
shkallë që të çonin në oborrin ballë kuzhinës, me<br />
shumë kujdes, si të ishte paralitik.<br />
***<br />
Çifti u largua nga vila të nesërmen para drake.<br />
Shoku L. mblodhi urgjent krejt kolektivin.<br />
Mendoja se do na falenderonte për sa kishim bërë<br />
që çifti të ndihesh sëmiri gjatë pushimeve, kur ai ,<br />
tek u mjegullua keqas në fytyrën e zburdhët, tha:<br />
“Qysh nesër, Keti shkon punëtore e thjeshtë në<br />
frutore, sepse…”<br />
Kaq tha dhe u mbyllë keqas ne vetvete.<br />
Kolektivi diç murmuriti heshtazi.<br />
Ndërsa unë…çuditërisht mu bë se ndihesha në<br />
pozitat e një kuadri që çohet të “edukohet” në bazë,<br />
sidomos në kooperativa bujqësore…<br />
_______<br />
* NEKROFIL – dashuri për të vdekurit<br />
* NARCIST- njeri që gjen kënaqësi tek gjithçka e vetvetes.<br />
* KONFUCI- filozof I lashtë kinez<br />
E diel, 9 janar 2011<br />
<strong>55</strong> 21
KULTURE<br />
Kontaktoni në: kultura@<strong>gazeta</strong><strong>55</strong>.net<br />
Ka nga ata që janë 85vjeçarë,<br />
ka edhe të rinj,<br />
32 vjeç. Ka nga ata që<br />
kanë publikuar shumë dhe të tjerë<br />
që sapo e kanë nisur udhën e botimit<br />
të veprave të tyre të para. <strong>Gazeta</strong><br />
spanjolle “El Pais” u ka marrë<br />
mendimin 50 shkrimtarëve të ndryshëm<br />
në lidhje me arsyen që i bën<br />
të shkruajnë. Secili prej të pyeturve<br />
ka dhënë përgjigjen e tij. Disa janë<br />
të shkurtra si ajo e Umberto Eco:<br />
“Shkruaj sepse më pëlqen”, të tjera<br />
janë më të gjata dhe më të shtjelluara.<br />
Ka nga ata që e konsiderojnë të<br />
shkruarën gjënë e vetme që dinë të<br />
bëjnë në këtë jetë, të tjerë që e kanë<br />
edhe mjet fitimi të mirë, ka të tjerë<br />
që thonë se është i vetmi profesion<br />
që i plotëson dëshirën e të çuarit<br />
vonë nga shtrati dhe atë të të rënit<br />
në orët e para të mëngjesit. Të tjerë<br />
e kanë si një sfidë për të imagjinuar<br />
atë që nuk ka ndodhur ende dhe në<br />
njëfarë mënyre kështu marrin rolin<br />
e një profeti. Një tjetër thotë se shkruan,<br />
sepse duke shkruar gjen<br />
përgjigje për pyetjet e shumta që ka<br />
pasur që në fëmijëri për botën dhe<br />
jetën në përgjithësi. Gjithsesi, në<br />
këtë tërësi përgjigjesh ia vlen që të<br />
kujtojmë edhe përgjigjen që i ka<br />
dhënë kohë më parë kësaj pyetjeje i<br />
madhi Beckett: “Shkruaj sepse vetëm<br />
të shkruarit më ka mbetur”.<br />
Shakom Auslander<br />
Shkruaj që t’i shmangem vrasjes<br />
së vetes, ose tjetrit. Deri tani e shoh<br />
se ia kam dal mbanë. Por vetëm për<br />
momentin, ama.<br />
Andrea Camilleri<br />
Shkruaj, sepse është gjithmonë<br />
më mirë se të ngarkosh dhe të shkarkosh<br />
arka në tregun qendror të<br />
qytetit. Shkruaj sepse është e vetmja<br />
gjë që them se di ta bëj. Shkruaj<br />
sepse vetëm në këtë mënyrë mund<br />
t’u dedikoj diçka nipërve të mi. Shkruaj,<br />
sepse në këtë mënyrë më kujtohen<br />
të gjithë njerëzit që kam<br />
dashur dhe vazhdoj t’i dua në jetë.<br />
Shkruaj, sepse më pëlqen të rrëfej<br />
histori. Shkruaj sepse më pëlqen që<br />
pasi të jem lodhur të pi një krikëll<br />
birrë që më shijon më shumë se çdo<br />
gjë në botë. Shkruaj sepse më duket<br />
se u kam një borxh të gjithë atyre<br />
shkrimtarëve që u kam “marrë”<br />
përmes leximit të veprave të tyre.<br />
Umberto Eco<br />
Shkruaj, sepse më pëlqen.<br />
Nathan Englander<br />
Shkruaj, sepse kam dëshirë të<br />
vendos rregull në kaos.<br />
Ken Follet<br />
Gjëja e parë që mendoj sapo çel<br />
sytë kur çohem në mëngjes është të<br />
shkruaj skenën, ose dialogun e<br />
ardhshëm të librit tim. Kjo është<br />
gjëja që më zbavit dhe më motivon<br />
më shumë. Është fantastike t’i dedikohesh<br />
diçkaje që di ta bësh mirë.<br />
Më zbavit të shkruarit, por fjala<br />
“zbavit” është një fjalë që në fakt për<br />
hir të së vërtetës nuk e rrok gjithë<br />
idenë e asaj që dua të them në këtë<br />
rast me atë që përjetoj kur shkruaj.<br />
Akti i të shkruarit më pasionon.<br />
Përfshin gjithë intelektin tim, emocionet<br />
e mia, përfshin gjithë atë që<br />
22<br />
<strong>55</strong><br />
E diel, 9 janar 2011<br />
Përse shkruaj?<br />
Nga Vargas Llosa te Nothomb, ja si i janë përgjigjur disa nga<br />
shkrimtarët më të famshëm të botës pyetjes: përse shkruani?<br />
jam në botë dhe mënyrën se si funksionoj<br />
si qenie njerëzore. Gjithçka<br />
është pjesë e sfidës për të “joshur”<br />
lexuesit e mi. Puna ime më përfshin<br />
të tërin dhe bëhet fjalë për një përfshirje<br />
që i ngjan një magjepsjeje të<br />
gjatë, që nuk merr fund kurrë dhe<br />
që ndërpritet shkurtimisht vetëm<br />
nga nevojat njerëzore që më duhet<br />
të kryej për të vazhduar jetën time,<br />
e cila përbëhet thelbësisht dhe kryesisht<br />
nga gëzimi dhe pasioni i të<br />
shkruarit. Pra, unë jetoj për të shkruar<br />
dhe duke shkruar jetoj.<br />
Mark Haddon<br />
Romani, poezia, teatri, piktura,<br />
fotografia…në realitet nuk ka rëndësi<br />
se cila nga këto zhanre është me<br />
mua.<br />
Një ditë që nuk arrij që të bëj<br />
diçka, sado e vogël qoftë ajo gjë, më<br />
duket një ditë e çuar dëm, një ditë e<br />
vdekur si një qelizë e vdekur që nuk<br />
i hyn më në punë askujt. Një javë<br />
pa krijuar diçka në çfarëdolloj zhanri<br />
arti më duket një javë tmerrësisht<br />
e dhimbshme, sepse për mua dhimbja<br />
ka ndjesinë e kotësisë.<br />
Ndonjëherë mund të të duket një<br />
bekim të ndihesh kështu, pra që të<br />
ndihesh shumë i qartë në ndjesinë<br />
tënde, në aspiratën tënde shpirtërore<br />
për atë që dëshiron. Por shumë<br />
shpesh është një dhimbje sepse të<br />
dish atë që dëshiron me të vërtetë<br />
nuk është gjithmonë e njëjta gjë me<br />
atë që duhet ta dish edhe ta bësh<br />
mirë. Ka shumë raste që përpiqesh<br />
të realizosh atë që ke në mendje, por<br />
nuk ia del dot. Kjo ndoshta sepse<br />
nuk ke gjetur mjetin e duhur shprehës,<br />
pra në këtë rast zhanrin e duhur<br />
të artit. Por mund të ndodhë të<br />
kuptosh se nuk ka ende një zhanër<br />
të tillë që të arrijë të shprehë<br />
brendinë tënde emocionale. Gjithsesi,<br />
të shkruarit është ai që i afrohet<br />
më shumë kësaj brendie dhe<br />
materializimit të saj.<br />
Ajo çka urrej më shumë është të<br />
më thonë se çfarë duhet që të bëj, si<br />
duhet ta bëj, të më japin modele dhe<br />
shabllone për shembuj. Edhe pse<br />
zakonisht jam një njeri që më pëlqen<br />
shumë të shoqërohem me njerëz në<br />
rastet kur krijoj, apo jam në dellin e<br />
krijimtarisë dua që të jem tërësisht<br />
vetëm, edhe sikur të bëhet fjalë për<br />
ditë, javë, apo muaj të tërë. Jam si<br />
një grua e barsur që dëshiron ta sjellë<br />
në jetë fëmijën e saj në izolim të plotë<br />
nga qeniet e tjera vetëm me të dhe<br />
emocionin e asaj që po ndodh. Tani<br />
të dalim te pyetja se përse shkruaj: E<br />
vetmja përgjigje që di të jap është se<br />
shpeshherë nuk di të bëjë gjë tjetër<br />
për t’u shprehur në mënyrën që dua.<br />
Adam Haslet<br />
Shkruaj për të udhëtuar në jetët<br />
e të tjerëve.<br />
Javier Marias<br />
Siç e kam thënë edhe në shumë<br />
raste të tjera shkruaj për të mos pasur<br />
një shef mbi kokë, për të qenë i<br />
lirë në të gjitha ato gjëra që nuk janë<br />
të lira në jetën e përditshme. Shkruaj<br />
sepse është i vetmi profesion<br />
që më jep mundësinë që të çohem<br />
vonë në mëngjes dhe të mos rrezikoj<br />
që të më përzërë njeri nga puna.<br />
Shkruaj edhe pse nuk ka shumë<br />
gjëra të tjera që të di ti bëj kaq mirë<br />
sa të shkruarit dhe të shkruaj më<br />
pëlqen më shumë sesa të përkthej,<br />
apo të jap mësim, çka gjithashtu di<br />
t’i bëj dhe i bëj herë pas here për<br />
kënaqësi, apo për nevoja nga më të<br />
ndryshmet. Shkruaj edhe pse nuk<br />
dua të takoj ata që nuk i dua dhe<br />
për të mos përshëndetur ata që nuk<br />
dua t’i përshëndes, por e kam një<br />
detyrim për ta bërë një të gjë tillë.<br />
Shkruaj, sepse besoj se mendoj<br />
shumë më mirë para një makine<br />
shkrimi sesa në çdo pozicion tjetër,<br />
apo vend tjetër.<br />
Shkruaj romane, sepse kjo gjini<br />
letrare ka aftësinë që të na mësojë<br />
atë që nuk e njohim ende, që nuk<br />
na është dhënë ende. Kështu, madje<br />
thotë edhe një nga personazhet e<br />
librit tim të fundit.<br />
Ajo që nuk kam bërë kurrë dhe<br />
shpresoj që të mos e bëj është të<br />
shkruarit për nevojë financiare. Në<br />
një situatë të tillë mund të ndodhte<br />
që të bllokohesha plotësisht dhe të<br />
mos isha në gjendje më që të shkruaja<br />
asnjë rresht tjetër. Por sigurisht<br />
duke qenë se të shkruarit është<br />
edhe një punë dhe në shumë raste<br />
me fitim shumë të madh nuk më<br />
vjen keq që t’ia marr edhe frytet financiare<br />
kësaj pune.<br />
Colum McCann<br />
Shkruaj, sepse bota nuk i ka dëgjuar<br />
ende të gjitha historitë dhe<br />
njerëzit kanë ende për të parë dhe<br />
mësuar. Aftësia e të shkruarit ka të<br />
bëjë edhe me aftësinë për të imagjinuar<br />
fakte që vazhdojnë të ndodhin<br />
dhe që ekzistojnë edhe mijëra histori<br />
që presin penën e një shkrimtari<br />
për t’u thënë.<br />
Patrick McGrath<br />
Shkruaj për t’i dhënë formë krijimit<br />
të imagjinatës sime që në të<br />
kundërt do të vdiste në heshtje dhe<br />
në errësirë.<br />
Stefan Merrill Block<br />
Shkruaj, sepse të shkruarit është<br />
e vetmja gjë që bëj që më duket se<br />
e ka një kuptim.<br />
Amelie Nothomb<br />
Më pyesin shpesh se përse kanë<br />
zgjedhur që të shkruaj. Në fakt, nuk<br />
jam unë që kam bërë një zgjedhje të<br />
tillë. Është si të dashurohesh. Ti nuk<br />
zgjedh thjesht të dashurohesh me<br />
dikë pa një proces selektiv. Është një<br />
gjë të cilës ti i dedikon gjithë energjinë<br />
tënde, të gjithë mendimet,<br />
gjithë kohën. Të shkruarit është si<br />
të bësh dashuri. Duhet të jesh me<br />
të, për të në të gjitha dimensionet.<br />
Mario Vargas Llosa<br />
Shkruaj, sepse mësova të lexoj<br />
që i vogël një letërsi të mirë që më<br />
futi në një botë ëndrrash më bëri që<br />
të përjetoja përvoja shumë entuziaste<br />
e ndryshoi jetën time tërësisht dhe<br />
në një mënyrë kaq të mrekullueshme<br />
sa mendoj se ishte vërtet një bekim.<br />
Në një farë mënyre të shkruarit<br />
është vazhdim ia asaj ndjesie të provuar<br />
që për mua nuk ka të dytë.<br />
Unë citoj shumë shpesh një frazë<br />
shumë të famshme të Floberit: “Të<br />
shkruarit është mënyrë jetese”. Të<br />
paktën në rastin tim ka qenë pikërisht<br />
kështu. Është bërë qendra e<br />
gjithçkaje që bëj në atë pikë sa nuk<br />
do ta konceptoja jetën time asnjëherë<br />
pa shkrimin, pra pa letërsinë.
Aventurat e Huckleberry Finn<br />
Në vitin 1885, Concord Public<br />
Library në Massachusetts e damkosi<br />
librin për shkak të “gjuhës së papërshtatshme”,<br />
ndërsa kritikët e “mallkuan”<br />
zhargonin e përditshëm që përdorte<br />
Mark Tuein në gjuhën e personazheve.<br />
Por, edhe për fatin e mirë të Tueinit,<br />
fansat dhe admiruesit e librit ishin<br />
mijërafishi i kritikëve. Ernest Hemigway<br />
pati thënë se “është libri më i mirë<br />
që kemi. Gjithë letërsia amerikane është<br />
një prapathënie e tij. Para tij nuk ka<br />
pasur asgjë”.<br />
Lolita<br />
Për herë të parë u publikua në Francë,<br />
nga një shtypshkronjë pornografike. Zyrtarët<br />
francezë e ndaluan librin, ashtu si<br />
dhe në Angli, Argjentinë, Zelandë të Re<br />
dhe Afrikë të Jugut.<br />
Shtëpia me komfort të te<br />
jngopur më bëri përsh<br />
typje sapo u hap porta e<br />
oborrit rrethues. Trëndafila gjithandej,<br />
shatërvanë të vegjël,shkallë<br />
shkëlqimtare. Në katin e dytë kolltuqet<br />
dhe pajisjet e tjera më sollën<br />
një ndjenjë sikur isha mbërthyer në<br />
një joshje të mistershme.Një qen i<br />
madh ,sapo ndjeu që isha mik, nuk<br />
lëvizi nga vendi,vetëm uli kokën në<br />
qilimin e trashë duke anuar<br />
trupin.Shoku im më takoi sërish, më<br />
hodhi dorën në qafë ,pastaj shtriu<br />
dorën duke shënuar një kolltuk të<br />
madh, hijerëndë.Gati u zhyta në<br />
të.Niku ishte shëndoshur ca,flokët<br />
i kishin rënë,po kishte ruajtur disa<br />
tipare të rinisë, veçmas tek sytë e<br />
lëvizshëm të cilat tërhiqeshin dhe<br />
hapeshin si para një gjahu.Në qafë i<br />
varej një zinxhir i madh prej floriri<br />
,gjë, krejt e panevojshme.Në ato moment<br />
e kuptova sa njeri i thjeshtë<br />
kisha mbetur,duke u vënë në situatën<br />
e një kontrasti befasues.Por<br />
duke qenë se nuk e vras mendjen<br />
për hendeqet e kësaj bote,sepse ,tek<br />
e fundit bota është më e thjeshtë<br />
seç e ndërlikojmë, dhe nuk ia vlejnë<br />
mendimet torturuese,shpejt u<br />
ndodha në një ndjesi neutral,e të<br />
pafajshme. Megjithatë m‚u desh t‚i<br />
shpjegoja Nikut se ç‚kisha bërë<br />
gjithë këtë kohë, kohë kur ne të dy<br />
mbaruam studimet dhe jeta na hodhi<br />
në cepa të ndryshme .Niku më<br />
dëgjonte me vëmendje, tundte<br />
kokën, buzëqeshte sipas rastit,e pasi<br />
mbarova, ai e mori falën duke<br />
spjeguar vetveten. Më tha se dikur<br />
kur ndanim latën e studentit bashkë,<br />
ose iknim nga mensa pa paguar<br />
se s‚kishim asnjë kacidhe në xhep,as<br />
që e pati shkuar nëpër mend se do<br />
vinte një ditë që ai do të bëhej i<br />
pasur.Në fillim kishte blerë me letra<br />
me vlerë ca magazina,pastaj ish fabrikën<br />
e miellit.Me mallin e lirë turk<br />
që e kishte shitur shtrenjtë, i kishte<br />
rikonstruktuar, ca ambiente i<br />
kishte shitur.Po ç‚e do, gruaja para<br />
dy vitesh i kishte ikur nga kjo<br />
botë,djalin e kishte në Kanada dhe<br />
dy vajzat në Gjermani…Më erdhi<br />
keq për këtë duke i thënë se të mirat<br />
e kësaj bote nuk piqen kurrë<br />
bashkë,dhe nëse një ditë do të<br />
piqeshin atëhere jetës do t‚i humbiste<br />
shija. Pa mbaruar ende fjalën<br />
10 10 librat librat e e censuruar censuruar më më të të famshëm famshëm në në botë<br />
botë<br />
The Catcher in the Rye<br />
Brenda dy javësh që nga publikimi<br />
i tij, libri i Salingerit u rendit në vend<br />
të parë në “New York Times”, si bestseller.<br />
Që atëherë, libri nuk rreshti<br />
kurrë së qeni “preja e preferuar e kritikëve,<br />
madje dhe e atyre më mediokërve”.<br />
Saga Harry Potter<br />
Në vitin 2001, një grup prindërish<br />
në Leusiton, Maine, dogjën me<br />
pishtarë një mal me libra të cilët pretendonin<br />
se ishin reklamues të dhunës,<br />
shtrigave dhe puinëve djallëzorë.<br />
The Anarchist Cookbook<br />
William Powell ishte vetëm 19 vjeç<br />
kur shkroi kultin klasik në vitin 1971.<br />
ZBULIMI<br />
u hap dera dhe në sallon shndriti<br />
një bukuroshe e gjatë,bionde e cila<br />
duke përkulur pak gjurin më zgjati<br />
dorën, pastaj vajti dhe e puthi në<br />
buzë Nikun duke e gudulisur në<br />
gjoksin e thinjur.Ajo u ul përballë<br />
meje ndezi një cigare,këmbët i hodhi<br />
njëra mbi tjetrën dhe minifundi<br />
iu tërhoq drejt barkut.Sërish u hap<br />
dera e sallonit dhe dy gra sollën<br />
pjatancat.I rregulluan me kujdes<br />
dhe ikën mbrapsht sikur të ndodheshin<br />
para babait të teqesë.Vetë<br />
Niku u ngrit, hapi një frigorifer të<br />
madh dhe vuri në tavolinë raki, verë,<br />
birrë të ftohtë.-Niku –u mvrejt biondina,<br />
gjithnjë të njenjtat pije,dua<br />
shampanjë…Pi çtë duash, mor<br />
shpirt,tha Niku dhe nxori nga xhepi<br />
i jelekut një shuk me para dhe ia<br />
dha.Vajza i mori paratë ,iku dhe u<br />
kthye shpejt, sa unë nuk pata kohë<br />
ta pyes Nikun për të.Pas pak një<br />
grua erdhi me dy shishe shampanjë<br />
,të cilat vajza ia rrëmbeu ato, sikur<br />
kishte frikë mos ia merrja unë.Ajo e<br />
hapi shishen me zhurmë dhe lëngu<br />
magjik vërshëlleu në fundin e<br />
gotës.E rufiti menjëherë pijen, nërsa<br />
gotën e dytë ia mbusha unë.Ajo<br />
nuk e preku vetëm gishtërinjtë e<br />
gjatë i lëviznin me një nervozizëm.<br />
Mbase këtë shërbim e priste nga<br />
Niku.Niku u ngrit në këmbë,dhe<br />
tha:Nita,të pimë një gotë për<br />
sipas “Time Magazine”<br />
Libri revoltoi jo vetëm zyrtarët dhe<br />
qeveritarët, por edhe disa grupe anarkiste.<br />
Kritikët e tjerë e sulmuan librin<br />
për arsye më praktike: disa nga<br />
mënyrat e bombëbërësve që Powell përfshin<br />
në libër rezultuan shumë të pasakta<br />
dhe qesharake.<br />
Unë e di pse këndon zogu në kafaz<br />
Ky “memoir” i cili daton në vitin<br />
1970 dhe është i pari prej pesë veprave<br />
autobiografike të autores Maya Angelou,<br />
i irritoi së tepërmi censorët, pasi<br />
përjashtuan në mënyrë të përsosur<br />
skenat seksuale dhe racizmin.<br />
Candide<br />
Kjo satirë klasike franceze tallet me<br />
të gjitha gjërat e shenjta: ushtrinë,<br />
Tregim nga QAZIM D.SHEHU<br />
shokun tim të hershëm, Artanin…<br />
Por Anita s‚u ngrit në këmbë, ajo<br />
ngriti gotën dhe rrokullisi në fytin<br />
e saj elegant pijen, më tepër për qiefin<br />
e vet. Vetëm mërmëriti: Sa interesant<br />
ky shoku jot, Niku, sa<br />
interesant…Ajo kishte mbyllur qepallat<br />
sikur të kishte zbuluar tek unë<br />
mashkullin që s‚e kishte parë<br />
kurrë.Po në të vërtetë këtë e bënte<br />
vetëm për t‚u treguar vetë interesante,<br />
ndonëse nuk arrinte të kuptonte<br />
se vëmendja ime ndaj saj ishte<br />
përqëndruar vetëm në këqyrjen e<br />
herëpashershme të ndonjë pjese që<br />
i zbulohej rastësisht, pasi për këtë<br />
s‚ishte fare e kujdeshme.Gotë pas<br />
gote ajo përhumbej ngadalë, unë<br />
prisja që ajo të dehej shpejt,po çuditërisht,<br />
Anita ishte një trimëreshë<br />
e alkolit ,dhe tymoste cigare një pas<br />
një,të cilat i fikte në gjysmë.Kisha<br />
dëshirë të flisja me Nikun për kohët<br />
tona të arta, në atë kohë kur nuk<br />
ndeshja femra të tilla,kur ato ishin<br />
të drojtura, humane, tepër të<br />
sjellshme dhe nëse të donin ,dinin<br />
edhe të sakrifikonin për ty.Befas<br />
Anita u ngrit, po u ul prapë. Niku,<br />
u mërzita,tha Anita.-Pse ,moj,<br />
shpirte, dhe Niku u ngrit i afroi<br />
pjatën, po Anita nuk e preku.-Gjithnjë<br />
nuk ha ,tha Niku,kjo më brengos..-<br />
sikur të fliste për qenin e<br />
madh që s‚ka gojë të tregojë arsyen<br />
kishën, filozofët, madje dhe me vetë<br />
doktrinën e optimizmit. Protagonisti<br />
i veprës së Volterit përpiqet që të përshkruajë<br />
me “fjalët më të zgjedhura të<br />
mundshme” të gjitha tragjeditë që jeta<br />
i përplas në fytyrë. Atë vit libri shiti<br />
30, 000 kopje, shifër e cila e bëri bestseller.<br />
Ai u ndalua në shumicën e<br />
vendeve të botës.<br />
1984<br />
Viti i cili ndodhet në titullin e librit,<br />
pra 1984, mund të ketë kaluar,<br />
por mesazhi që mbart ky libër, nuk do<br />
të kalojë kurrë. Libri u shkrua nga<br />
George Orwell në vitin 1949, ndërsa<br />
ai luftonte për jetë a vdekje me tuberkulozin.<br />
Libri atëherë u akuzua si<br />
dogmatik, u tha se nuk mbartte asnjë<br />
pse nuk ha.-Bëje të haj ë , fola, një<br />
vajzë kaq e bukur ka nevojë të hajë<br />
që të largojë mërzinë…-Ke të drejtë,<br />
bëj gjithçka për të…Anita u ngrit<br />
dhe doli në dritare.Mbase nuk i<br />
pëlqyen fjalët që u thanë për të.Ajo<br />
u përkul aq shumë, sa fundi i ngushtë<br />
,gati i zbuloi prapanicën.Dhe<br />
perkulej e përkulej gjithnjë e me<br />
shumë si t ë donte të hidhej.Niku<br />
shtypi një buton.Erdhi një grua.-<br />
Merre Anitën,dhe shetite pakëz në<br />
kopësht, i tha.-Jo,jo, dua të rri me<br />
ty, -foli Anita,si një fëmijë e llastuar.<br />
Ajo erdhi dhe iu var Nikut në<br />
qafë,e puthi në faqe dhe fuste gishtat<br />
në gjoksin e tij leshator.Ishte e<br />
ndezur nga shampanja apo nga epshi<br />
s‚mund ta kuptoje.Gjoksi i madh<br />
i përflakur nga dëshira,gati i kishte<br />
shpërthyer bluzen e hollë.Me të ajo<br />
fërkonte faqet e tij, supet,dhe Niku<br />
e qëllonte lehtë në kurriz, në vithe,<br />
sikur pranë të kishte një pelë të<br />
hazdisur,të cilën mezi e kishte<br />
kapur,e kishte frikë mos i ikte.Befas<br />
Anita u shkëput dhe u ul në vendin<br />
e saj.Unë kuptoja se isha një<br />
pengesë e padëshiruar mes të dyve<br />
në ato çaste, po fundja ç‚faj kisha,<br />
përderisa kisha ardhë vetëm rastësisht<br />
dhe i ftuar.-E kap nganjëherë<br />
dalldia, foli Niku,dhe nuk e di përse,<br />
mbase duhet t‚i ketë ndodhur diçka,e<br />
ka turp ta thotë para teje.Duke u<br />
LETRAT<br />
Kontaktoni në: kultura@<strong>gazeta</strong><strong>55</strong>.net<br />
E diel, 9 janar 2011<br />
vlerë artistike, por vetëm sulmonte<br />
sistemin e Stalinit.<br />
The Satanic Verses<br />
Ky libër u akuzua anembanë botës<br />
për keqinterpretimin dhe trajtimin blasfemik<br />
që i bënte fesë islame. Në këtë<br />
libër, autori Selman Rushdi i referohet<br />
profetit Muhamed, a. s. me emrin<br />
Mahound, i cili është emri i djallit në<br />
epokën e mesjetës.<br />
Brave New World<br />
Huksli, autor i librit, u detyrua të<br />
priste shumë vjet derisa libri i tij të<br />
shiste kopjen e parë. Në vitin 1932,<br />
libri u ndaluan në SHBA. Ai u akuzua<br />
se përmbante shumë skena të dhunshme,<br />
shumë skena ku bëhej drogë, dhe<br />
një “studim” nxori përfundimin se ai<br />
nxiste adoleshentët në vetëvrasje.<br />
ngritur ,ai më kërkoi falje, e mori<br />
Anitën përkrahu,ajo u bind çuditërisht<br />
si një shqerrkë dhe shkoi pas<br />
tij.Më në fund, po rri pak vetëm,<br />
mendova, dhe u kujtova se kisha<br />
ngrënë shumë pak. Kollofita një<br />
copë mish dhe piva një shishe birrë<br />
me fund.Më shkoi ndërmend se po<br />
t ë isha i paturpshëm,dhe nëse do<br />
të ma lejonte Niku,do ta qëlloja atë<br />
vajzë me ca shuplaka të mira, për ti<br />
treguar se një sjellje njerëzore dhe e<br />
natyrshme ishte e pranueshme për<br />
të ,sepse çdo banalitet ka një masë,<br />
sidoqoftë…Fundja ka njerëz që nuk<br />
u bëjnë përshtypje këto gjëra, se turpi<br />
sa t a njohësh aq mbetet.Mendime<br />
të ndryshme më vërtiteshin ne<br />
kokë,ndërsa po mendoja për Anitën<br />
,se ajo duke gjykuar se unë isha<br />
shok i Nikut,kishte vendosur një<br />
raport mirëkuptimi në heshtje me<br />
mua.Në fund më erdhi vërtet keq për<br />
të.Erdhi Niku, kishte kaluar goxha<br />
kohë.-Ç‚kishte pyeta.-Hiç, mor vlla,<br />
donte atë punën…Dhe e vure në<br />
gjumë…-Ma këput shpirtin sepse<br />
qan shumë, nuk e di se çka…sa më<br />
do ko vajzë, sa më do …mërmëriste<br />
ai nga dalë, po fjalët e tij shqiptoheshin<br />
shkoqur.-Ore Niku, fola<br />
unë,a e ke pyetur ndonjëherë veten<br />
përse të do kjo vajzë?Niku nuk e<br />
priste këtë pyetje,ai nuk deshi të<br />
thellohej në përgjigje,po as nuk<br />
mundi, sepse tha:Përderisa më do,<br />
pse dua ta p yes veten,kjo s‚ka kuptim<br />
, madje as s‚më ka shkuar ndonjëherë<br />
ndërmend për këtë…Unë<br />
bashkova gishtin e madh me gishtin<br />
tregues, i fërkova me njëri tjetrin<br />
duke i vënë në një pozicion para fytyrës<br />
së Nikut dhe i thashë:Të do<br />
vetëm për para….-Jo, tha ai s‚është<br />
e vërtetë, pak i jap, vetëm pesëqind<br />
euro në muaj…Ajo më do…Unë nuk<br />
desha të flas më. M‚u duk e<br />
paarsyeshme.Një heshtje e gjatë pas<br />
përplasjes së atyre fjalëve duhet të<br />
linte kohë për reflektim që ato të<br />
gjenin një rrugë për tu kuptuar<br />
,ndonëse ishin të qarta…Befas pashë<br />
se dy supet e tij po dridheshin,<br />
unë i kisha zbuluar se ate nuk e<br />
donte kush,as punëtorët e vet që i<br />
shfrytëzonte,as shërbëtorët të cilëve<br />
nuk u fliste një fjalë të mirë,as Anita,<br />
madje as unë,sepse ai ishte munduar<br />
të më shiste mend mua, dhe<br />
kishte harruar sesi më lutej dikur<br />
për t‚i gjetur një dashnore.…<br />
<strong>55</strong> 23
REKLAMA<br />
24<br />
<strong>55</strong><br />
E diel, 9 janar 2011<br />
CMYK