Korniza për veprim - UNDP Kosovo
Korniza për veprim - UNDP Kosovo
Korniza për veprim - UNDP Kosovo
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
72<br />
OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËVJEÇARIT: KORNIZA PËR VEPRIM<br />
Vendet që kanë arritur<br />
<strong>për</strong>parime në zvogëlimin e<br />
varfërisë janë ato që kanë<br />
patur më së shumti sukses<br />
në zbatimin e reformave<br />
ekonomike, politike dhe<br />
sociale<br />
OZHM-të janë manifestim<br />
konkret i Deklaratës së<br />
Mijëvjeçarit të OKB-së nga<br />
shtatori i vitit 2000, e cila<br />
bazohet në qeverisje të<br />
mirë<br />
Përvoja e vendeve të EQL/<br />
BSHP-së tregon se gjasat<br />
<strong>për</strong> plotësimin e OZHM-ve<br />
janë ngushtë të lidhura me<br />
cilësinë e qeverisjes<br />
Ky raport tregon sesi agjenda e OZHM-ve është<br />
bërë relevante <strong>për</strong> vendet e EQL/BSHP-së duke e<br />
bërë <strong>për</strong>shtajen e synimeve globale me rrethanat<br />
në vend dhe duke caktuar objektivat, synimet<br />
dhe treguesit <strong>për</strong> matjen dhe monitorimin e<br />
<strong>për</strong>parimit të vendit. Gjithashtu i nëvizon një<br />
grumbull çështjesh që i cekin prioritetet, sfi dat<br />
dhe mundësitë të paraqitura <strong>për</strong>mes OZHM-ve<br />
të këtyre vendeve.<br />
Reformat dhe resurset<br />
Agjenda e OZHM-ve shpesh paraqitet si listë<br />
e nevojave që duhet të plotësohen dhe e<br />
kërkesave <strong>për</strong> bashkësinë ndërkombëtare <strong>për</strong><br />
dhënien e resurseve në <strong>për</strong>mbushjen e tyre.<br />
Qasjet e tilla nuk e vërejnë rëndësinë e madhe<br />
të reformave institucionale dhe të politikave që<br />
janë të nevojshme <strong>për</strong> të siguruar që resurset e<br />
ofruara në <strong>për</strong>krahje të OZHM-ve të <strong>për</strong>doren<br />
mirë. Përvoja e vendeve e EQL/BSHP-së është<br />
posaçërisht e rëndësishme në këtë aspekt.<br />
Vendet që kanë bërë <strong>për</strong>parime më të mëdha<br />
në zvogëlimin e varfërisë, në barazinë gjinore,<br />
në avancimin e mbrojtjes shëndetësore dhe të<br />
arsimit dhe në kombinimin e rritës ekonomike<br />
dhe qëndrueshmërinë mjedisore – pra shtetet<br />
e reja anëtare të BE dhe shtetet që priten të<br />
hyjnë në BE – janë ato që kanë arritur suksese në<br />
zbatimin e reformave ekonomike, politike dhe<br />
sociale.<br />
Jo të gjitha masat <strong>për</strong> reforma kontribuojnë<br />
drejt<strong>për</strong>drejtë dhe pa ekuivoke drejt plotësimit<br />
të OZHM-ve. Çmimet më të larta të energjisë<br />
që janë të nevojshme <strong>për</strong> inkurajimin e<br />
ruajtjes dhe investimeve në modernizimin<br />
e industrisë, të bujqësisë dhe të shërbimeve<br />
të <strong>për</strong>bashkëta, kështu duke e prerë lidhjen<br />
zingjirore mes zhvillimit ekonomik dhe<br />
praktikave të paqëndrueshme mjedisore. Kjo<br />
mund të zvogëlojë të hyrat reale dhe konsumin<br />
e atyre që janë më afër vijës së varfërisë. Mbajtja<br />
e zgjedhjeve të mirëfi llta konkuruese mund të<br />
zvogëlojë numrin e femrave të <strong>për</strong>faqësuara<br />
në kuvende dhe në këshilla komunal. Vendet<br />
si Belorusia dhe Turkmenistani, të cilat në<br />
<strong>për</strong>gjithësi u kanë rezistuar trendeve të<br />
tregut, demokratizimit dhe të globalizimit,<br />
nuk raportojnë domosdo rezultate të dobëta<br />
zhvillimore.<br />
Prapseprap, <strong>për</strong>voja e vendeve të EQL/BSHPsë<br />
tregon se moszbatimi i reformave mund të<br />
pengojë zhvillimin njerëzor dhe t’i rrezikojë gjasat<br />
<strong>për</strong> plotësimin e OZHM-ve. Ekonomitë pa tregje<br />
dhe politika funkcionale dhe ku elitat nuk janë<br />
plotësisht <strong>për</strong>gjegjëse ndaj shoqërive të tyre,<br />
mund të mos e kenë kapacitetin institucional<br />
të nevojshëm <strong>për</strong> shndërrimin e fi nancimit të<br />
OZHM-ve në zhvillim të qëndrueshëm njerëzor..<br />
Përmirësimi i qeverisjes<br />
OZHM-të janë manifestim konkret i Deklaratës<br />
së Mijëvjeçarit të Organizatës së Kombeve të<br />
Bashkuara, të miratuar në shtator të vitit 2000,<br />
e cila bazohet parimisht në qeverisje.1 <strong>për</strong>derisa<br />
OZHM-të janë të synime të matshme dhe të<br />
<strong>për</strong>qendruara <strong>për</strong> matjen e <strong>për</strong>parimit, Deklarata<br />
paraqet vizionin e gjithmbarshëm zhvillimor që<br />
<strong>për</strong>krahet nga OZHM-ja. Qeverisja e mirë është<br />
pjesë thelbësore e atij vizioni: kjo shihet qartë<br />
në referencat e Deklaratës në ’liri dhe barazi’<br />
dhe drejtësi e zhvillim’ dhe në nenin 5 të saj, i cili<br />
<strong>për</strong>kujton ‘drejtësinë dhe zhvillimin’.<br />
Koncensusi i Monterejit2 i vitit 2002 <strong>për</strong><br />
fi nancimin e zhvillimit theksoi ngjashëm duke<br />
cekur se:<br />
“(11.) Qeverisja e mirë është thelbësore <strong>për</strong><br />
zhvillimin e qëndrueshëm. Politikat e<br />
shëndosha ekonomike, institucionet solide<br />
demokratike që i <strong>për</strong>gjigjen nevojave të<br />
njerëzve dhe struktura e <strong>për</strong>mirësuar janë<br />
bazë <strong>për</strong> rritën e qëndrueshme ekonomike,<br />
<strong>për</strong> çrrënjosjen e varfërisë dhe <strong>për</strong> krijimin<br />
e vendeve të reja të punës. Liria, paqja<br />
dhe siguria, stabiliteti në vend, respektimi<br />
i të drejtave njerëzore (duke <strong>për</strong>fshirë të<br />
drejtën <strong>për</strong> zhvillim), sundimi i ligjit, barazia<br />
gjinore, politikat e orientuara kah tregu<br />
dhe <strong>për</strong>kushtimi i <strong>për</strong>gjithshëm <strong>për</strong> krijimin<br />
e shoqërive të drejta dhe demokratike, po<br />
ashtu janë esenciale dhe reciprokisht të<br />
ndërlidhura.<br />
(12.) Ne do t’u <strong>për</strong>mbahemi politikave të<br />
duhura dhe kornizave rregullative<br />
në nivelet tona <strong>për</strong>katëse shtetërore<br />
në <strong>për</strong>puthje me ligjin e vendit me<br />
qëllim të nxitjes së nismave publike<br />
dhe private, duke <strong>për</strong>fshirë ato në nivel<br />
lokal, dhe do ta <strong>për</strong>krahim sektorin<br />
dinamik dhe funksional të biznesit,<br />
duke e <strong>për</strong>mirësuar njëkohësisht rritjen<br />
e të hyrave dhe sh<strong>për</strong>ndarjen e tyre,<br />
duke e rritur prodhimtarinë, duke i<br />
fuqizuar femrat dhe duke i mbrojtur të<br />
drejtat e punëtorëve, si dhe mjedisin.<br />
Ne pranojmë se roli i duhur i qeverive<br />
në ekonomitë e orientuara kah tregu<br />
do të ndryshojë prej vendit në vend.<br />
(13.) Luftimi i korrupsionit në të gjitha nivelet<br />
është prioritet. Korrupsioni është pengesë<br />
serioze në mobilizimin efektiv të resurseve<br />
dhe në sh<strong>për</strong>ndarjen e tyre, si dhe i largon<br />
resurset prej aktiviteteve që janë vitale <strong>për</strong><br />
çrrënjosjen e varfërisë dhe <strong>për</strong> zhvillimin e<br />
qëndrueshëm ekonomik.”<br />
Përvoja e vendeve të EQL/BSHP-së tregon se<br />
gjasat <strong>për</strong> plotësimin e OZHM-ve janë ngushtë të<br />
lidhura me cilësinë e qeverisjes. Nuk është rastësi