Korniza për veprim - UNDP Kosovo
Korniza për veprim - UNDP Kosovo
Korniza për veprim - UNDP Kosovo
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
64<br />
OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËVJEÇARIT: KORNIZA PËR VEPRIM<br />
Varfërimi absolut në<br />
ndonjë formë ndikon<br />
në segmente të gjëra të<br />
shoqërisë<br />
Pa marrë parasysh<br />
<strong>për</strong>shtatjen e OZHM2 <strong>për</strong><br />
ti <strong>për</strong>mbushur objektivet<br />
kombëtare, asnjë vend i<br />
Azisë Qendrore tani <strong>për</strong><br />
tani nuk është në rrugë të<br />
mirë <strong>për</strong> të <strong>për</strong>mbushur<br />
synimet<br />
Pabarazia gjinore është<br />
brengë e madhe në Azinë<br />
Qendrore, që e manifeston<br />
vetveten në arsimim, tregje<br />
të fuqisë punëtore dhe<br />
gjetiu<br />
katastrofës nukleare i Çernobilit pushton kufi rin<br />
Ukraine-Bjellorus, dhe simbolizon trashëgiminë e<br />
keqmenaxhmentit mjedisor sovjetik.<br />
Raportet e OZHM-ve nga këto vende adresojnë<br />
këto çështje në një sërë mënyrash. Ato kërkojnë<br />
<strong>për</strong> rritje të si<strong>për</strong>faqeve të pyllëzuara. Për shembull,<br />
raporti i Moldavisë propozon një zgjerim prej 28<br />
<strong>për</strong> qind ndërmjet viteve 1997 dhe 2015. Raportet<br />
kërkojnë rritje të <strong>për</strong>shpejtuar në madhësinë e<br />
hapësirave kombëtare të mbrojtura - <strong>për</strong> 150<br />
<strong>për</strong> qind në Ukrainë dhe 60 <strong>për</strong> qind në Moldavi.<br />
Raportet gjithashtu kërkojnë zbritjen në lëshime<br />
të karbon-dioksidit: raporti i Bellorusisë parashikon<br />
një zbritje prej 11 <strong>për</strong> qind ndërmjet viteve 1990<br />
dhe 2010.<br />
Qasja në ujë të pastër dhe objekte sanitare <strong>për</strong><br />
shumë komunitete (posaçërisht në rajonet rurale)<br />
mbetet brengë në këto vende, posaçërisht në<br />
Kaukaz dhe Moldavi. Raportet e Gjeorgjisë dhe<br />
të Moldavisë kërkojnë zbritje prej 50 <strong>për</strong> qind të<br />
numrit të njerëzve që nuk kanë qasje në ujë të<br />
pastër <strong>për</strong> pijë apo objekte të <strong>për</strong>mirësuara sanitare<br />
gjer në vitin 2015. Raporti ukrainas <strong>për</strong>qendrohet<br />
në të siguruarit që kualiteti i ujit tërësisht të<br />
<strong>për</strong>mbushë standardet kombëtare, posaçërisht<br />
në rajonet rurale. Duke ju <strong>për</strong>mbajtur praktikave<br />
globale, brengat mbi ndikimin e <strong>për</strong>mirësimeve<br />
të rëndësishme në jetërat e banorëve të lagjeve<br />
të varfra gjithashtu paraqiten në këto vende<br />
<strong>për</strong> shkak të numrit të madh të refugjatëve dhe<br />
personave të zhvendosur të, cilët kanë mungesë të<br />
strehimit të sigurt si dhe të të drejtave të tjera bazë<br />
të pronësisë. Raporti Bellorus gjithashtu kërkon<br />
një ngritje prej 60 <strong>për</strong> qind në hapësirë banuese<br />
në dispozicion <strong>për</strong> popullatën e <strong>për</strong>gjithshme<br />
(mbi nivelet e vitit 1990).<br />
Siç është sugjeruar nga rangimet e Indeksit të<br />
qëndrueshmërisë mjedisore (tabela 2.2 dhe<br />
Figura 2.9), shumica e këtyre vendeve janë duke<br />
bërë <strong>për</strong>parime drejt objektivave mjedisore dhe<br />
të ndërlidhura të <strong>për</strong>caktuara në raportet e tyre<br />
kombëtare të OZHM-ve. Përparimi duket më i madh<br />
<strong>për</strong> Federatën Ruse, Ukrainën dhe Bellorusinë<br />
që janë më të pasura. Në anën tjetër, shumë nga<br />
sfi dat e paraqitura nga kthimi i Çernobilit nga një<br />
simbol vetëvrasjeje ekologjike të epokës Sovjetike<br />
në mundësi lokale zhvillimore <strong>për</strong> komunitetet<br />
që janë më së te<strong>për</strong>mi të prekura nga tragjedia e<br />
vitit 1986 mbesin të pazgjidhura. Kjo është bërë<br />
posaçërisht e ndjeshme në prill të vitit 2006, kur<br />
bota ka shënuar njëzet vjetorin e tragjedisë. Në<br />
Kaukaz perspektiva <strong>për</strong> qëndrueshmëri mjedisore<br />
është e ndërlidhur me sigurimin që prodhimi i<br />
zgjeruar i energjisë elektrike i rajonit si dhe profi let<br />
e transportit nuk krijojnë derdhje të naftës apo<br />
mbeturinave të tjera të cilat kërcënojnë resurset e<br />
mjaftueshme të biodiverzitetit dhe potencialit <strong>për</strong><br />
ekoturizëm. Autoritete komunale në kryeqytete<br />
në Kaukaz mund të kenë nevojë që të ndërmarrin<br />
hapa shtesë <strong>për</strong> tu siguruar që shërbimet e ujit,<br />
objekteve sanitare si dhe shërbimeve të tjera bazë<br />
publike dhe komunale të vihen në dispozicion të<br />
numrit të madh të emigrantëve të cilët janë duke<br />
arritur nga rajonet rurale. 56<br />
Objektivi 8: Zhvillimi i partneritetit global<br />
<strong>për</strong> zhvillim<br />
Federata Ruse tani është duke u rëmëkëmbur<br />
si vend donator, i cili kontribuon shuma të<br />
konsiderueshme të Ndihmës zyrtare zhvillimore<br />
dhe ndihmës teknike <strong>për</strong> ekonomitë në zhvillim<br />
dhe të tjerat në tranzicion. Si anëtare e kreditorëve<br />
sovrane e Klubit të Parisit që nga viti 1997, 57<br />
Federata Ruse ka pasur (sipas kalkulimeve<br />
vetanake) rreth 300 miliardë $ në pretendime<br />
ndaj vendeve më të varfra të Afrikës dhe Azisë kur<br />
është shfaqur si kreditor/trashëgimtar i Bashkimit<br />
Sovjetik (shiko tabelën 3.3).<br />
Moska <strong>për</strong> këtë arsye është në pozitë të mirë <strong>për</strong> të<br />
luajtur rol të rëndësishëm në falje të borxheve dhe<br />
iniciativave të tjera multilaterale, qoftë globalisht<br />
apo më afër shtëpisë – dhe pritet që të shfrytëzoj<br />
presidencën e vet në vitin 2006 të G8 <strong>për</strong> këtë qëllim.<br />
Që nga fi llimi i viteve të 1990-ta, Federata Ruse ka<br />
falur rreth 52 miliardë $ në pretendime në këto<br />
vende (shiko tabelën 3.4), <strong>për</strong>veç shkëmbimeve<br />
të borxhit me ekuitete si dhe formave të tjera të<br />
aktivitetit kreditor <strong>për</strong>ballë vendeve të BSHP-së<br />
dhe atyre në zhvillim. Në samitin e vitit 2005 të<br />
grupit G8 në Gleneagël, Moska ka premtuar që të<br />
Tabela 3.3 Pretendimet fi nanciare të Federatës Ruse në vendet në zhvillim (fundi i vitit 1993)<br />
Pretendimet fi nanciare të Federatës Ruse<br />
(miliardë $)<br />
– Vendet e mbuluara nga sistemi i raportimit të debitorëve 114<br />
– Azia 60<br />
– Europa 9<br />
– Afrika veriore / Lindja e afërt 27<br />
– Nënsahara 15<br />
– Amerika Latine 3<br />
– Të tjera 59<br />
Totali 173<br />
Burimi: FMN 1995..