Korniza për veprim - UNDP Kosovo

More documents

Recommendations

Info

58 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËVJEÇARIT: KORNIZA PËR VEPRIM Në disa aspekte, statusi i femrave në Federatën Ruse dhe në vendet e BSHP-së Perëndimore dhe Kaukazin krahasohet në masë të favorshme me atë meshkujve Nivelet e larta të arsimimit të femrave nuk nënkuptojnë lëvizshmëri të njëjtë në aspektin e karrierës dhe të ardhurave të krahasueshme me ato të meshkujve fundit e Bankës Botërore shfaqin që kjo rritje me rastin e rimëkëmbjes ekonomike është duke shpie drejt zbritjeve të varfërisë absolute: Federata Ruse është raportuar të ketë zbritur përgjysmë varfërinë absolute nga 21 në 9 për qind përgjatë viteve 1999 - 2002, për shembull. 36 Sidoqoftë, pa marrë parasysh këto lajme të mira, varfëria mbetet problem për të gjitha këto vende. Kjo posaçërisht vlen në vendet më të vogla në fazë të pasluftës, tek të cilat BPV-ja për kokë banori është shtrirë rreth 1,510 $ sipas Paritetit të Fuqisë Blerëse (në Moldavi) tek 3,671 $ (në Armeni). Objektivi 1: Zhdukja e varfërisë ekstreme dhe e urisë Raportet kombëtare për këto vende i referohen si varfërisë absolute (të defi nuara nga aspekti i shpenzimeve të konsumit) dhe përqindjes relative të të ardhurave në këto vende. Varfëria absolute ende është fenomen me shtrirje të gjërë, edhe pse rritja e fundit ka ndihmuar që t’a ndalojë, kurse në disa raste edhe të kthej në nivele pozitive zhvillimin e shtresave të varfëra. Përderisa përqindja e popullatës së Moldavisë që jeton nën 2.15 $ në ditë sipas Paritetit të Fuqisë Blerëse ka rënë për mbi një të tretën ndërmjet viteve 1999 dhe 2002, ende rreth 43 për qind të popullatës së vendit ka qenë e varfër në aspekt absolute. Pa marrë parasysh rritjen e shpejtë ekonomike, 52 për qind të banorëve të Gjeorgjisë kanë mbetur nën linjën e varfërisë absolute prej 2.15 $ sipas Paritetit të Fuqisë Blerëse. 37 Mbi 40 për qind të 145 milionë banorëve të Federatës Ruse (vendi më i pasur në këtë grup) ka rënë nën linjën e varfërisë prej 4.30 $ sipas Paritetit të Fuqisë Blerëse të në vitin 2002. 38 Shfaqja e varfërisë në këto vende ka prekur rëndë në veçanti disa grupe sociale. Federata Ruse, Moldavia dhe shtetet e Kaukazit janë ndër shtetet e Evropës Qendrore dhe Lindore / BSHP-së me dallimet më të mëdha në të ardhura, me Gini koefi cient në disa raste afër 0.39 (shiko tabelën 2.12).Duket që përfi tuesit e ndihmave sociale mbesin më të ndjeshmit ndaj varfërisë, dhe që varfëria është e koncentruar në pjesët rurale të Federatës Ruse. Zhvillimi njerëzor mbetet shumë i pabarabartë anembanë vendit dhe disa rajone të largëta në lindje, jug dhe veri të vendit shënojnë nivele të varfërisë që janë dyfi sh më të mëdha sesa ato të rajoneve të tjera.3 Nuk është çudi që varfëria ekstreme pranohet si çështje kyçe pothuaj të gjitha raportet kombëtare të OZHM-ve në BSHP-në Perëndimore dhe Kaukaz. Bellorusia është përjashtim: sipas raportit kombëtar të OZHM-ve të Bellorusisë, më pak se 1 për qind e popullatës është duke jetuar me më pak se 2.15 $ sipas Paritetit të Fuqisë Blerëse. (Në vend të kësaj, theksi është i vendosur në zbritje në 38 për qind të popullatës, shpenzimet e konsumit të së cilës kanë qenë nën minimumin e ekzistencës në vitin 1995). Vëmendje e veçantë i është kushtuar varfërisë dhe përjashtimit social që prek grupet e ndjeshme, me një theks mbi personat e zhvendosur (Gjeorgji dhe Azerbajxhan), të papunësuarit (Azerbajxhan dhe Bellorusi), si dhe fëmijët (Azerbajxhan) – posaçërisht në aspekt të monitorimit të shifrave të Figura 3.3 BPV-ja për kokë banori për Federatën Ruse, BSHP-në Perëndimore, Kaukazin dhe vendet e zgjedhura afrikane (sipas Paritetit të Fuqisë Blerëse të shprehur në dollarë amerikan $), 2003 Ruanda Uganda Burimi: UNDP 2005 Bregu i fi ldisht Moldavia Sudani Kameroni Angola Zimbabvea Gjeorgjia Gana Azerbajxhani Armenia Svazilanda Ukraina Bellarusia Namibia Botsvana Federata ruse
fëmijëve të cilët janë të vendosur në përkujdesje të institucionalizuar pasi që prindërit e tyre janë të paaftë për ti përkrahur ata. Raporti kombëtar i Azerbajxhanit kërkon ngritje të punësimit në sektoret e tjera përpos industrisë së naftës. Raportet nga Armenia, Bellorusia dhe Moldavia kërkojnë vëmendje ndaj mosushqimit; Azerbajxhani dhe Gjeorgjia koncentrohen në ushqyeshmëri të përmirësuar për grupet e ndjeshme, më së tepërmi fëmijët. Raporti i Gjeorgjisë dhe Azerbajxhanit përqendrohen në proporcionet e fëmijëve me peshë më të ulët sesa duhet: sipas anketave të shumëfi shta të treguesve të grumbulluara të kryera në Azerbajxhan në vitin 2000, secili fëmijë i gjashtë nën moshën pesëvjeçare ka pasur peshë të pamjaftueshme në atë kohë. Ehe pse këto janë vende evropiane me të ardhura mesatare, brengat mbi varfërinë dhe mungesën e ushqyeshmërisë për fëmijët në Moldavi dhe Kaukaz theksojnë sfi dat zhvillimore të paraqitur nga të ardhurat e ulëta – të cilat, siç është paraqitur në tabelën 3.3, nuk është që nuk krahasohen me nivelet Afrikane. Objektivi 2: Arritja e arsimimit fi llor gjithëpërfshirës Federata Ruse dhe vendet e BSHP-së Perëndimore dhe Kaukazit kanë pësuar ecje mbrapa sa i përket qasjes në arsimim gjatë viteve të 1990-ta. Përderisa këto kanë qenë relativisht margjinale në vendet më të mëdha, kanë qenë më të rëndësishme në Moldavi dhe Kaukaz. Në anën tjetër, Federata Ruse, Bellorusia dhe Ukraina në përgjithësi kanë qenë në gjendje që të mbajnë 70 – 80 për qind të 15 – 18 vjeçarëve të regjistruar në shkolla të mesme. Këto vende për këtë arsye janë në pozitë të mirë që të zgjerojnë regjistrimin gjithëpërfshirës në nivelin e shkollave të mesme si dhe të përmirësojnë qasjen në arsimimin universitar. Në anën tjetër, këto shifra janë të dyja nga nivelet që kanë ekzistuar para tranzicionit, si dhe normat e regjistruara në shtetet e reja anëtare të BE-së dhe disa vende të Evropës Juglindore. Figura 3.3 BPV-ja për kokë banori për Federatën Ruse, BSHP-në Perëndimore, Kaukazin dhe vendet e zgjedhura afrikane (sipas Paritetit të Tabela 3.1 Mosbalancet gjinore në jetëgjatësi në Federatën Ruse, Ukrainë dhe Bellorusi Jetëgjatësia mesatare në vite (2003) Femrat Meshkujt Federata ruse 72 59 Ukraina 72 61 Bellarusia 74 62 Burimi: Vishnevsky 2005.. Fuqisë Blerëse të shprehur në dollarë amerikan $), 2003 Dallimi në regjistrim në arsimim të mesëm zgjerohet në vendet më të vogla. Kanë ndodhur zbritje të theksuara posaçërisht në Armeni, Azerbajxhan dhe Moldavi të cilat kanë gëzuar për qindje të respektueshme para tranzicionit prej pothuaj 60 për qind të regjistrimit në shkolla të mesme. Tani për tani, një e treta e 15 - 18 vjeçarëve vijojnë shkollat në Azerbajxhan, dhe rreth 40 për qind të grupmoshës vijojnë shkollimin në Armeni dhe Moldavi. 40 Nuk është për tu çuditur që raportet kombëtare të OZHM-ve për këto vende kërkojnë që të kthejnë këto zbritje, si dhe të ndërlidhin pjesëmarrjen gjithëpërfshirëse në arsimimin fi llestar në norma më të larta të regjistrimit në arsimim të mesëm dhe universitar si dhe të përmirësojnë arsimimin profesional. Raporti gjeorgjian kërkon ruajtjen e regjistrimit bruto prej 100 për qind në arsimim fi llor, përderisa raporti armenian synon regjistrim 100 për qind në shkollimin fi llor gjer në vitin 2015. 41 Raporti i Ukrainës kërkon regjistrim gjithëpërfshirës të 6 – 9 vjeçarëve, si dhe zbritjet dramatike të adoleshentëve të cilët mbesin jashtë sistemit të shkollimit të mesëm (nga 10 për qind në vitin 2001 në 1 për qind në vitin 2015). Gjithashtu sugjeron që shumica e 3 – 5 vjeçarëve duhet të regjistrohen në institucione parashkollore, përderisa dy të tretat e 18 - 22 vjeçarëve duhet të pranojnë arsimim universitar. Raport i Bellorusisë kërkon regjistrim gjithëpërfshirës në arsimimin e përgjithshëm të mesëm 12 vjeçar gjer në vitin 2015, dhe për ruatjen e përqindjes së regjistrimit të plotë në arsimimin bazë të përgjithshëm 10 vjeçar. Raporti i Moldavisë kërkon që regjistrimi i gjimnazit të bëhet gjithëpërfshirës gjer në vitin 2015. Zbritja apo eliminimi i analfabetizmit në mesin te15 -24 vjeçarët është i theksuar në raportet e Azerbajxhanit, Gjeorgjisë dhe Moldavisë. Raporti i Ukrainës kërkon harmonizimin e standardeve arsimore shtetërore me ato të BE-së. 42 Raportet kombëtare gjithashtu theksojnë që zgjerimi i qasjes në internet si dhe në pajisjet e tjera moderne të mësimdhënies, posaçërisht në rajonet rurale, ku depërtimi i kompjuterëve personal është më i ulët, është çështje kyçe drejt përmirësimit të cilësisë së shkollimit. Raportet kombëtare për këto vende në përgjithësi vëjnë më pak theks në reformat strukturore të cilat nevojiten për të bashkërenduar sistemet e arsimimit me trendet demografi ke, zbritjen e korrupsionit në sistemet e arsimimit më të lartë, futjen e formave më të afërta me tregun për fi nancim të arsimimit apo zëvendësimin e mësimdhënësve dhe administratorëve të cilët janë produkte të sistemit të periudhës së para tranzicionit me ata që janë më shumë në gjendje që të funksionojnë në ambient postsovjetik. Raporti gjeorgjian është paksa i veçantë në këtë aspekt, gjegjësisht kërkon përfshirjen e sistemeve të arsimimit gjeorgjian në Agjendat kombëtare e OZHM-ve Vdekshmëria e fëmijëve paraqet problem të vazhdueshëm në Kaukaz, dhe në një nivel më të ulët në Federatën Ruse dhe vendet e shteteve të BSHPsë Perëndimore 59
Page 1 and 2:
Raporti regjional i OZHM-së për E
Page 3:
Ekipi i raportit Bashkërendues i p
Page 6 and 7:
VI u bazuar në deklaratat e udhëh
Page 8 and 9:
VIII OBJEKTIVAT ZHVILLIMORE TË MIJ
Page 10 and 11:
X OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËV
Page 13 and 14:
Përmbledhje
Page 15:
në çrrenjosjen e pabarazive brend
Page 18 and 19:
6 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËV
Page 21 and 22: 2Trendet zhvillimore të OZHM-ve n
Page 23 and 24: Centralizimi fi lloj t’ia lëshoj
Page 25 and 26: Tabela 2.2 Nivelet e BPV-së real ,
Page 27 and 28: tregtare, si dhe për trajtimin e f
Page 29 and 30: shoqërive në shtet e reja anëtar
Page 31 and 32: së foshnjeve dhe të fëmijëve n
Page 33 and 34: Table 2.2 Dallimet regjionale në q
Page 35 and 36: Figura 2.10 Qasja në furnizim të
Page 37 and 38: kandidate të BE-së (Rumania dhe T
Page 39 and 40: (Figura 2.12). Trende të ngjashme
Page 41 and 42: shprehur në dollarë amerikan. Fam
Page 43 and 44: Hungari apo Slloveni jetojnë nën
Page 45 and 46: Qipro dhe Malta kanë përjetuar nj
Page 47 and 48: Rubrika 2.4 HIV/ AIDS dhe tuberkulo
Page 49 and 50: prej vetëm 40 për qind të mesata
Page 51 and 52: larta të shkollimit si dhe përvoj
Page 53 and 54: kryesore e këtyre vështirësive e
Page 55 and 56: 3 Agjendat kombëtare të OZHM-së
Page 57 and 58: Kjo është posaçërisht e dukshme
Page 59 and 60: vende, siç janë: Republika Çeke
Page 61 and 62: të reja për ndërmarrësinë e fe
Page 63 and 64: urale, në mënyrë që të përmir
Page 65 and 66: vetëm 77 për qind të fëmijëve
Page 67 and 68: në shumicën e këtyre vendeve, sh
Page 69: Anëtarësimi i afërt i tyre në B
Page 73 and 74: larta të varfërisë rurale janë
Page 75 and 76: si dhe HIV/ AIDS në veçanti. Mala
Page 77 and 78: shlyej 2.2 miliardë shtesë të pr
Page 79 and 80: Edhe në vendet e tjera ku femrat k
Page 81 and 82: Raportet e OZHM-ve të Kazakistanit
Page 83 and 84: 4OZHM-të në Evropën qendrore dhe
Page 85 and 86: OZHM-të në Evropën qendrore dhe
Page 101 and 102: 5Përfundimet
Page 103 and 104: kombëtare mund të bëhen të rën
Page 105: • identifi kimin më të mirë t
Page 108 and 109: 96 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJË
Page 110 and 111: 98 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJË
Page 112 and 113: 100 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
Page 115 and 116: Referencat Aladin, N. 1999. Ndryshi
Page 117 and 118: Pakti i Stabilitetit për Evropën
Page 119 and 120: http:/ / hdr.undp.org/ reports/ glo
Page 121:
http:/ / lnweb18.worldbank.org/ eca
Page 124 and 125:
112 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Page 156 and 157:
Page 158 and 159:
OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËVJE
Page 160 and 161:
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
Page 166 and 167:
Page 168 and 169:
Page 170 and 171:
Page 172 and 173:
Page 174 and 175:
Page 176 and 177:
Page 178 and 179:
Page 180 and 181:
Page 182 and 183:
Page 184 and 185:
Page 186:
UNDP është rrjet global zhvillimo
show all

Korniza për veprim - UNDP Kosovo

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?