Korniza për veprim - UNDP Kosovo
Korniza për veprim - UNDP Kosovo
Korniza për veprim - UNDP Kosovo
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
urale, në mënyrë që të <strong>për</strong>mirësohet qasja në<br />
<strong>për</strong>kujdesje shëndetësore. Raportet kombëtare<br />
të Sllovakisë dhe Sllovenisë gjithashtu theksojnë<br />
rëndësinë e ndryshimeve të mënyrës së jetesës<br />
<strong>për</strong> të <strong>për</strong>mirësuar shëndetësinë publike.<br />
Objektivi 7: Sigurimi i qëndrueshmërisë<br />
mjedisore në vendet e reja<br />
anëtare të BE-së<br />
Indeksi i Qëndrueshmërisë Mjedisore i paraqitur<br />
në tabelën 2.2 sugjeron që cilësia e mjedisit në<br />
vendet e reja anëtare në <strong>për</strong>gjithësi është mbi<br />
mesataret globale dhe mbi nivelet e raportuara<br />
në vendet e tjera të Evropës Qendrore dhe<br />
Lindore / BSHP-së. Ai gjithashtu sugjeron që<br />
cilësia e mjedisit në vendet e reja anëtare<br />
është mjaft shumë nën mesataret e niveleve<br />
të BE-së. Ai gjithashtu sugjeron që kualiteti i<br />
ambientit në Poloni dhe Republikë Çeke (dy<br />
vendet e reja anëtare më të mëdha) janë në<br />
realitet nën mesataret globale. Të dhënat nga<br />
Indeksi i Qëndrueshmërisë Mjedisore theksojnë<br />
pjesëmarrjen e dobët në konventat globale mbi<br />
ambientin si brengë e posaçme <strong>për</strong> të gjitha<br />
këto vende.<br />
Procesi i pranimit në BE ka ofruar nxitje dhe<br />
resurse <strong>për</strong> shtetet e reja anëtare <strong>për</strong> të integruar<br />
gjerësisht principet e zhvillimit të qëndrueshëm<br />
në politika kombëtare. Kthimi i zbritjeve të<br />
kualitetit mjedisor të cilat kanë ndodhur<br />
nën planifi kim qendror, si dhe azhurnimi i<br />
infrastrukturave mjedisore në nivele të BEsë,<br />
paraqiten në masë të theksuar në raportet<br />
kombëtare të OZHM-ve nga ky nënrajon. Rritja e<br />
<strong>për</strong>shpejtuar e konsumit personal të regjistruar<br />
që nga viti 1990 gjithashtu ka ngritur rëndësinë<br />
e sistemeve të mënjanimit të mbeturinave.<br />
Ambientalistët në këto vende duhet të luftojnë<br />
me nivele relativisht të ulëta (sipas standardeve<br />
të BE-së), posaçërisht në rajonet rurale. Çështjet e<br />
punësimit dhe qasjes në artikujt bazë në rajonet<br />
më të varfëra nuk është befasi që kanë qenë<br />
prioritare ndaj brengave mjedisore. Në anën<br />
tjetër, zhvillimi i sistemeve të trajtimit të ujit dhe<br />
të ujërave të zeza i nevojshëm <strong>për</strong> të <strong>për</strong>mirësuar<br />
higjienën publike dhe shëndetësinë në rajonet<br />
rurale apo <strong>për</strong> grupe të ndjeshme shpesh është<br />
në <strong>për</strong>puthje si me të ardhura më të larta, ashtu<br />
edhe me <strong>për</strong>mirësime të cilësisë së mjedisit.<br />
Objektivi 8: Zhvillimi i partneritetit global<br />
<strong>për</strong> zhvillimin e shteteve<br />
anëtare të reja të BE-së<br />
Ndihma ndërkombëtare dhe ndihma teknike, ,të<br />
cilën e kanë pranuar shtetet e reja anëtare të BEsë<br />
në vitet e 1990-ta kanë luajtur rol kyç <strong>për</strong> ti<br />
ndihmuar atyre që të zgjidhin sfi dat e tranzicionit.<br />
Anëtarësimet e tyre në BE (dhe Organizata <strong>për</strong><br />
Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik) gjithashtu<br />
sjellin me vete mundësitë dhe obligimet e të<br />
ofruarit të ndihmës <strong>për</strong>mes Ndihmës Zyrtare<br />
Zhvillimore dhe ndihmës teknike. Si donatorë<br />
me ekspertizë në procesin e tranzicionit, shtetet<br />
e reja të BE-së postkomuniste janë në pozitë të<br />
mirë që të ndihmojnë vendet fqinje në Ballkan<br />
dhe BSHP, si dhe të gjitha vendet në pjesë të<br />
tjera të botës. Tranzicionet e tyre kryesisht të<br />
suksesshme në demokraci të tregut i kanë pajisur<br />
ato me një sërë praktikash më të mira në zhvillim<br />
dhe tranzicion që tani mund të barten tek fqinjët<br />
e tyre lindorë dhe perëndimorë. Që nga fundi<br />
i viteve të 1990-ta, këto vende *me ndihmën<br />
e <strong>UNDP</strong>-së dhe agjencive të tjera të Kombeve<br />
të Bashkuara) kanë punuar <strong>për</strong> të zhvilluar<br />
kapacitetet institucionale të nevojshme <strong>për</strong> të<br />
qenë donatorë të efektshëm të ndihmës teknike<br />
dhe në masë tanimë më të madhe fi nanciare. Si<br />
të tilla, këto vende kanë potencialin që të japin<br />
kontribute me rëndësi <strong>për</strong> partneritete të reja<br />
<strong>për</strong> zhvillim.<br />
Shtetet e reja anëtare të BE-së <strong>për</strong>ballen me<br />
disa sfi da të rëndësishme në realizimin e<br />
këtij potenciali. Ato ofrojnë shuma relativisht<br />
të vogla të Ndihmës zyrtare zhvillimore, në<br />
<strong>për</strong>gjithësi rreth 0.1 <strong>për</strong> qind të bruto të<br />
ardhurave kombëtare.23 Një numër i madh<br />
i shteteve në zhvillim zakonisht zgjidhen si<br />
pranues të ndihmës së tyre teknike: Ndihma<br />
zyrtare zhvillimore e Republikës Çeke është<br />
ndarë ndër 50 vende. Kjo sh<strong>për</strong>ndarje e ndihmës<br />
mund të ngarkojë aftësitë e donatorëve të rinj<br />
që të sigurojnë programim dhe livrim efektiv të<br />
Ndihmës zyrtare zhvillimore të tyre. Ndoshta çka<br />
është më me rëndësi, dhe në kontrast me shumë<br />
‘donatorë tradicionalë’, shumica e këtyre vendeve<br />
nuk kanë <strong>për</strong>qafuar tërësisht OZHM-të si korniza<br />
<strong>për</strong> programim të Ndihmës zyrtare zhvillimore.<br />
Sidoqoftë, këta donatorë të rinj si ofrues të<br />
ekspertizës zhvillimore dhe të tranzicionit mund<br />
të kenë ndikim të rëndësishëm mbi sfi dat me të<br />
cilat <strong>për</strong>ballen fqinjët e tyre në lindje dhe jug<br />
(shiko rubrikën 4.11).<br />
Evropa Juglindore<br />
Objektivi 1: Zhdukja e varfërisë<br />
ekstreme dhe e urisë<br />
Heterogjeniteti i këtij nënrajoni (BPV-të <strong>për</strong><br />
kokë banori në vitin 2003 kanë dalluar nga<br />
4,584 $ sipas Paritetit të Fuqisë Blerëse në<br />
Shqi<strong>për</strong>i në 11,080 $ sipas Paritetit të Fuqisë<br />
Blerëse në Kroaci) parandalon <strong>për</strong>pilimin e një<br />
profi li të <strong>për</strong>gjithshëm të varfërisë në Ballkan, si<br />
dhe nënvizon rëndësinë e miratimit kombëtar<br />
të OZHM-ve. Përderisa më pak se 1 <strong>për</strong> qind të<br />
popullatës në Turqi dhe Rumani jetojnë me më<br />
pak se 1 $ në ditë sipas Paritetit të Fuqisë Blerëse,<br />
Agjendat kombëtare e OZHM-ve<br />
Theksi i BE-së mbi<br />
<strong>për</strong>fshirjen sociale ka<br />
shtyrë autorët e shumë<br />
raporteve kombëtare<br />
të OZHM-ve të Evropës<br />
Juglindore që të ridefi nojnë<br />
OZHM1 në aspektin e<br />
varfërisë relative<br />
Vendet e EJL-së në<br />
<strong>për</strong>gjithësi kanë arritur<br />
të mirëmbajnë dhe në<br />
disa raste të zgjerojnë<br />
fushë<strong>veprim</strong>in e arsimimit<br />
fi llestar<br />
51