Korniza për veprim - UNDP Kosovo

More documents

Recommendations

Info

44 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËVJEÇARIT: KORNIZA PËR VEPRIM Zbatimet kombëtare mund të dallojnë dhe, në realite, dallojnë nga agjenda globale e OZHM-ve Raportet kombëtare të OZHM-ve Të gjitha vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore / BSHP-së kanë miratuar Deklaratën e Mijëvjeçarit dhe janë zotuar ndaj OZHM-ve. Në të njëjtën kohë, vendet janë të lira që veç e veç të përshtatin objektivet dhe mjetet afat-shkurtra, afatmesme dhe afatgjata për zbatimin e zotimeve të tyre. Për këtë arsye zbatimet kombëtare mund të dallojnë nga agjenda globale e OZHM-ve. (Tabela 3.1). Vendet në përgjithësi kanë vendosur që ti përmbahen agjendës globale duke miratuar formulimet burimore të synimeve të OZHM-ve, apo që të caktojnë prioritete ndërmjet synimeve, duke i shtuar disa dhe duke përjashtuar të tjerat. Specifi kat zhvillimore të vendeve të Evropës Qendrore dhe Lindore / BShP-së në shumë aspekte kërkojnë miratimin kombëtar të agjendës globale të OZHM-ve. Disa synime bazë globale janë arritur nga këto vende para vitit 1990, apo ka gjasë që tejkalohen para vitit 2015. në vendet nivel relativisht të barabartë të zhvillimit, siç janë Republika Çeke apo Sllovenia me nivele të BPVsë për kokë banori mbi 16,000 $, sipas Paritetit të Fuqisë Blerëse të shprehur në dollarë amerikan, Figura 3.1 Përshtatja e agjendës globale të OZHM-ve ndaj sfi dave të zhvillimit kombëtar * Objektivat, Synimet, Indikatoret të përshtatur sipas shtetit (%) Objektivat, Synimet, Indikatoret të përshtatur sipas shtetit (%) 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% * Shtetet që nuk kan zhvilluar raport nacional të OZHM-ve (Qipro, Estonia, Malta) nuk janë përfshirë këtu. ** Objektivi/synimi konsiderohet global nëse domethënja e tij është konsistente me ndonjë objektivë/synim në agjendën globale (përfshirë kornizën kohore, startin dhe synimet vjetore). Burimi: Vlerësimet e autorit bazuar në raportet e OZHM-ve kombëtare. pothuaj askush nuk jeton me më pak se 1 $ sipas Paritetit të Fuqisë Blerëse (apo edhe 4.30 $ sipas Paritetit të Fuqisë Blerëse) në ditë. Agjencitë statistikore në shumë vende, - posaçërisht shtetet e reja anëtare të BE-së si dhe vendet kandidate në Evropën Juglindore – defi nojnë varfërinë në të ardhura në aspekte relative, përballë konsumit mesatar apo nivelit të të ardhurave. Ngjashëm, arsimimi fi llor nuk paraqet sfi dë për shumicën e shteteve të Evropës Qendrore dhe Lindore / BSHP-së, pasi që kanë arritur pothuaj regjistrim në arsimim fi lllor gjithëpërfshirës shumë në herët sesa viti 1990. Në anën tjetër, disa çështje të nënvizuara nga synimet fi llestare të OZHM-ve paraqiten përsëri në kontekste të tjera. Shtetet të cilat tanimë kishin eliminuar mospërmbushjen në nivelin e arsimimit fi llestar tani përballen me këtë fenomen në shkollat e mesme. Vendet të cilat i kanë arritur synimet globale për këtë arsye mund të dëshirojnë që të caktojnë synime të cilat janë më ambicioze sesa indikatorët global, apo përndryshe të mundohen të rivendosin sukseset e tyre në fusha të tjera. Agjenda globale e OZHM-ve manifeston vetëveten në mënyra të ndryshme në vende të ndryshme. Antaret e reja të UE-së Evropa jug-lindore 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Objektivat Synimet Indikatoret 0% Objektivat Synimet Indikatoret Federata ruse, BSHP Perendimor dhe Kaukazi Azia Qendrore 90% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Objektivat Synimet Indikatoret Objektivat Synimet Indikatoret
Kjo është posaçërisht e dukshme në aspekt të OZHM 6. Në shumicën e vendeve të Evropës Qendrore dhe Lindore / BSHP-së, HIV/ AIDS dhe tuberkulozi janë kërcënime shumë më të mëdha ndaj shëndetit publik sesa malaria. Pasi që HIV-i në këto vende mbetet i koncentruar në grupet me rrezikshmëri të lartë, indikatorët e tillë Agjendat kombëtare të OZHM-së siç janë numri i femrave shtatzëna me HIV/ AIDS apo numri i fëmijëve prindërit e të cilët kanë vdekur nga AIDS mund të jetë më pak relevant sesa masat të cilat shfaqin përhapjen e HIV-it në mesin e të burgosurve apo shfrytëzuesve intravenozë të narkotikëve. Çështjet lidhur me të dhënat gjithashtu mund të kërkojnë miratimin kombëtar të synimeve globale të OZHM-ve. Shpesh nevojiten të dhëna dhe analiza brenda vendit për të zbuluar problemet, intensiteti i të cilave tejkalon mesataret kombëtare. Kjo posaçërisht vlen për banorët e rajoneve rurale apo të dobësuara, apo edhe për minoritetet etnike (p.sh. romët). Adresimi i këtyre dallimeve idealisht kërkon zbërthimin për tu përqendruar më mirë në rajonet apo grupet e privuara nga mundësitë, si dhe zhvillimin e synimeve dhe indikatorëve të zbërthyer në mënyrë të duhur. Për të adresuar këto çështje, plane lokale të udhëhequra nga OZHM-të janë duke u elaboruar në shumë vende të Evropës Qendrore dhe Lindore dhe të BSHP-së. Çështjet lidhur me të dhënat gjithashtu mund të përfshihen nga viti 1990 që është shfrytëzuar si bazë globale e OZHM-ve – posaçërisht pasi që 22 shtetet pasardhëse Sovjetike, Jugosllave dhe Çekosllovake të cilat tani përbëjnë vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore / BSHP-së në atë kohë nuk kishin ekzistuar. Shumica e shteteve të cilat kanë ekzistuar në vitin 1990 është dashur që të përshtatin praktikat e tyre statistikore ndaj standardeve ndërkombëtare, gjë që ka ngritur çështje lidhur me krahasueshmërinë e të dhënave të viteve të 1990-ta. Shumë vende kanë zgjedhur ndonjë vit të mëvonshëm (zakonisht nga mesi i viteve të 1990-ta) si bazë, ndonjë që përfaqëson ‘pjesën më të rëndë të tranzicionit’ (p.sh. pikën më të ulët të rikthimit nga tranzicioni, normat më të larta të papunësisë, apo edhe nivelet më të ulëta të regjistrimit në shkollë zakonisht janë vërejtur përgjatë periudhës ndërmjet viteve 1993 – 1996). Fushëverprimi i adaptimit kombëtar të agjendës globale të OZHM-ve në vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore / BSHP-së – siç është defi nuar përmes raporteve kombëtare të OZHM-ve të përpiluara nga ekipet e shteteve të Kombeve të Bashkuara – dallojnë në masë të konsiderueshme nga vendi në vend. Siç është shfaqur në tabelën 3.1, përderisa formulimi i përgjithshëm i objektivave kryesore duket që ka mbetur pothuajse i pandryshuar në shumicën e raporteve kombëtare të OZHM-ve, adaptimi kombëtar dominon në nivel të synimit dhe, posaçërisht, të indikatorit. Për këto arsye, shfrytëzimi i agjendës globale për të vlerësuar progresin e vendeve të Evropës Qendrore dhe Lindore / BSHP-së në arritjen e OZHM-ve është mjaft problematik. Prandaj duhet të shfrytëzohet një qasje e ndryshme e udhëhequr në nivel kombëtar. Përmes defi nimit dhe raportimit të zotimeve të tyre të OZHM-ve duke marrë parasysh nevojat e tyre specifi ke zhvillimore, vendet mund të adresojnë në mënyrë më efi kase nevojat e tyre të zhvillimit kombëtar. Kjo qasje gjithashtu mund të fuqizojë pronësinë kombëtare të agjendës së OZHM-së përmes identifi kimit të palëve me interes në nivel lokal në defi nim të çështjeve. Kjo mund të mundësojë zbatimin, pasi që shfrytëzimi i indikatorëve të krijuar në nivel kombëtar të cilat janë të bashkërenditura me traditat lokale statistikore nxit mbledhje të të dhënave në kohë të duhur dhe efi kase. Në anën tjetër, futja e ndryshimeve brenda shtetërore në defi nimin e objektivave dhe synimeve të OZHM-ve, trajtim i ndryshueshëm i të dhënave kombëtare dhe të rajonve brenda shtetit, si dhe zgjedhja ad hoc e viteve të cilat shfrytëzohen si bazë për vlerësim – e gjithë kjo e bën të vështirë ndonjë vlerësim kuptimplotë të përparimit kombëtar krahasuar me agjendën globale, dhe esencialisht parandalon krahasime kuptimplota brenda shtetit. Në vështrohet nga një pikëpamje ekstreme, pronësia kombëtare e procesit mund të nënkuptojë përjashtimin e fushave të cilat janë qendrore për agjendën globale zhvillimore. Sidoqoftë, UNDP-ja beson që balancimi dhe përshtatja e OZHM-ve ndaj rrethanave kombëtare është metodë më e preferueshme krahasuar me zbatimin mekanik të synimeve globale të cilat në shumë mënyra do të ishin çorientuese apo jorelevante. Kjo qasje kombëtare më së miri funksionon kur synimet dhe indikatorët janë (i) të defi nuara, zbatuara dhe të monitoruara me pjesëmarrje të gjërë të palëve me interes në nivel kombëtar (përfshirë përfaqësuesit e grupeve të ndjeshme); dhe (ii) të bashkërenditura me strategji të tjera kyçe zhvillimore kombëtare (p.sh. dokumente strategjike mbi zvogëlimin e varfërisë apo programe të integrimit në BE), të cilat gëzojnë përkrahjen e donatorëve kyçë dhe të partnerëve të jashtëm. Vlerësimi i përparimit ndaj synimeve kombëtare të OZHM-ve është i mundshëm për vendet në të cilat qasjet kombëtare ndaj arritjes së OZHMve janë elaboruar, tipikisht brenda kornizës së raporteve kombëtare të OZHM-ve. Sidoqoftë, synimet dhe indikatorët e OZHM-ve të artikuluara në këto raporte mund të konsiderohen detyruese për krijuesit e politikave nëse raportet janë miratuar në ndonjë mënyrë të arsyeshme nga vet qeveritë. Që nga fundi i vitit 2005, raportet janë publikuar në 29 nga 32 vende dhe territore të Evropës Qendrore dhe Lindore / BSHP-së.1 Por vetëm 16 nga këto raporte kanë marrë miratim zyrtar qeveritar (tabela 32).2 Agjendat kombëtare e OZHM-ve Çështjet lidhur me të dhënat mund të kërkojnë miratimin kombëtar të synimeve globale të OZHM-ve Raportet kombëtare të OZHM-ve kanë riformuluar objektivin e parë me qëllim të përgjysmimit të për qindjes së njerëzve të cilët jetojnë me të ardhura nën mesataret kombëtare Miratimi i OZHM-ve ndaj rrethanave kombëtare është më i preferuar sesa zbatimi mekanik i synimeve globale 45
Page 1 and 2:
Raporti regjional i OZHM-së për E
Page 3:
Ekipi i raportit Bashkërendues i p
Page 6 and 7: VI u bazuar në deklaratat e udhëh
Page 8 and 9: VIII OBJEKTIVAT ZHVILLIMORE TË MIJ
Page 10 and 11: X OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËV
Page 13 and 14: Përmbledhje
Page 15: në çrrenjosjen e pabarazive brend
Page 18 and 19: 6 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËV
Page 21 and 22: 2Trendet zhvillimore të OZHM-ve n
Page 23 and 24: Centralizimi fi lloj t’ia lëshoj
Page 25 and 26: Tabela 2.2 Nivelet e BPV-së real ,
Page 27 and 28: tregtare, si dhe për trajtimin e f
Page 29 and 30: shoqërive në shtet e reja anëtar
Page 31 and 32: së foshnjeve dhe të fëmijëve n
Page 33 and 34: Table 2.2 Dallimet regjionale në q
Page 35 and 36: Figura 2.10 Qasja në furnizim të
Page 37 and 38: kandidate të BE-së (Rumania dhe T
Page 39 and 40: (Figura 2.12). Trende të ngjashme
Page 41 and 42: shprehur në dollarë amerikan. Fam
Page 43 and 44: Hungari apo Slloveni jetojnë nën
Page 45 and 46: Qipro dhe Malta kanë përjetuar nj
Page 47 and 48: Rubrika 2.4 HIV/ AIDS dhe tuberkulo
Page 49 and 50: prej vetëm 40 për qind të mesata
Page 51 and 52: larta të shkollimit si dhe përvoj
Page 53 and 54: kryesore e këtyre vështirësive e
Page 55: 3 Agjendat kombëtare të OZHM-së
Page 59 and 60: vende, siç janë: Republika Çeke
Page 61 and 62: të reja për ndërmarrësinë e fe
Page 63 and 64: urale, në mënyrë që të përmir
Page 65 and 66: vetëm 77 për qind të fëmijëve
Page 67 and 68: në shumicën e këtyre vendeve, sh
Page 69 and 70: Anëtarësimi i afërt i tyre në B
Page 71 and 72: fëmijëve të cilët janë të ven
Page 73 and 74: larta të varfërisë rurale janë
Page 75 and 76: si dhe HIV/ AIDS në veçanti. Mala
Page 77 and 78: shlyej 2.2 miliardë shtesë të pr
Page 79 and 80: Edhe në vendet e tjera ku femrat k
Page 81 and 82: Raportet e OZHM-ve të Kazakistanit
Page 83 and 84: 4OZHM-të në Evropën qendrore dhe
Page 85 and 86: OZHM-të në Evropën qendrore dhe
Page 101 and 102: 5Përfundimet
Page 103 and 104: kombëtare mund të bëhen të rën
Page 105: • identifi kimin më të mirë t
Page 108 and 109:
96 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJË
Page 110 and 111:
98 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJË
Page 112 and 113:
100 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
Page 115 and 116:
Referencat Aladin, N. 1999. Ndryshi
Page 117 and 118:
Pakti i Stabilitetit për Evropën
Page 119 and 120:
http:/ / hdr.undp.org/ reports/ glo
Page 121:
http:/ / lnweb18.worldbank.org/ eca
Page 124 and 125:
Page 126 and 127:
Page 128 and 129:
Page 130 and 131:
Page 132 and 133:
Page 134 and 135:
Page 136 and 137:
Page 138 and 139:
Page 140 and 141:
Page 142 and 143:
Page 144 and 145:
Page 146 and 147:
Page 148 and 149:
Page 150 and 151:
Page 152 and 153:
Page 154 and 155:
Page 156 and 157:
Page 158 and 159:
OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËVJE
Page 160 and 161:
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
Page 166 and 167:
Page 168 and 169:
Page 170 and 171:
Page 172 and 173:
Page 174 and 175:
Page 176 and 177:
Page 178 and 179:
Page 180 and 181:
Page 182 and 183:
Page 184 and 185:
Page 186:
UNDP është rrjet global zhvillimo
show all

Korniza për veprim - UNDP Kosovo

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?