Korniza për veprim - UNDP Kosovo
Korniza për veprim - UNDP Kosovo
Korniza për veprim - UNDP Kosovo
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
nevojë të madhe <strong>për</strong> riparim.<br />
Këto probleme keqësohen nga zgjerimi i<br />
<strong>për</strong>shpejtuar i shfrytëzimit të tokave bujqësore<br />
të ujitura (nga 3 milionë në 8 milionë hektarë<br />
– kryesisht <strong>për</strong> rritje të pambukut) të cilat<br />
kërkojnë ujëra nga lumenjtë Syr-Darya Amu-<br />
Darya. Ky zgjerim, i cili ka fi lluar në vitet e 1960ta,<br />
ka shpie në njërën ndër tragjeditë më të<br />
mëdha të bëra nga njeriu në histori të njohur.<br />
Deti Aral në të cilin derdhen lumenjët Syr-<br />
Darya dhe Amu-Darya ka humbur shumicën e<br />
ujit hyrës <strong>për</strong> shkak të zhvendosjes së rrjedhës<br />
së ujit <strong>për</strong> ujitje (Tabela 2.5). 129 Pjesa jugore e<br />
detit është pothuaj e vdekur me mundësi të<br />
vogla <strong>për</strong> ringjallje. Tharja e detit Aral ka ndikuar<br />
në një rajon prej rreth 1.5 milionë km katrorë<br />
(kryesisht në Kazakistan dhe Uzbekistan) dhe<br />
rreth 35 milionë banorë të pellgut të detit Aral,<br />
shumica e së cilëve është dashur të adaptohen<br />
ndaj kolapsit të vendeve lokale në fushën e<br />
peshkimit dhe bujqësisë. 130<br />
Si edhe në vendet e tjera të BSHP-së, rritja e<br />
fuqishme ekonomike gjatë viteve 2000 - 2005<br />
ka ndihmuar në zvogëlimin e varfërisë dhe<br />
<strong>për</strong>mirësimin e standardit të jetesës në Azinë<br />
Qendrore. Në Kirgistan, <strong>për</strong> qindja e të varfërve ka<br />
rënë nga 78 <strong>për</strong> qind në vitin 2000 në 70 <strong>për</strong> qind<br />
në vitin 2003. 131 Taxhikistani (vendi më i varfër i<br />
rajonit në aspekt të BPV-së <strong>për</strong> kokë banori) ka<br />
zbritur <strong>për</strong> qindjen e atyre të cilët jetojnë me<br />
më pak se 2,15 $ sipas Paritetit të Fuqisë Blerëse<br />
të shprehur në dollarë amerikan në ditë nga 91<br />
në 74 <strong>për</strong> qind gjatë viteve 1999 - 2003. 132 Për<br />
qindja e popullatës së klasifi kuar që jeton nën<br />
minimumin e ekzistencës në Kazakistan ka<br />
rënë nga 39 në 24 <strong>për</strong> qind gjatë viteve 1999<br />
– 2002,133 ndërsa në vitin 2004 ka rënë në 16.1<br />
<strong>për</strong> qind. Ende duhet pritur <strong>për</strong> të parë nëse<br />
kjo ‘rritje e rikthimit’ do të jetë e qëndrueshme<br />
në aspektin afatgjatë. Vartësia e ekonomisë së<br />
Azisë Qendrore në ekstraktimin dhe <strong>për</strong>punimin<br />
e materialeve bazë më parë se sa shfrytëzimin<br />
e kapitalit të tyre njerëzor, paaftësia e tyre <strong>për</strong><br />
të vendosur mekanizma të qëndrueshëm <strong>për</strong><br />
bashkëpunim ndërshtetëror ekonomik dhe<br />
ekologjik, kërcënimet ndaj sigurisë njerëzore<br />
dhe kombëtare që burojnë nga Afganistani (që<br />
kufi zohet me Taxhikistanin, Turkmenistanin dhe<br />
Uzbekistanin), si dhe reformat e strukturave<br />
qendrore dhe lokale qeverisëse, paraqesin vetëm<br />
disa prej çështjeve që i presin vendet e Azisë<br />
Qendrore në plotësimin e synimeve dhe vlerave<br />
të Deklaratës së Mijëvjeçarit si dhe Objektivave<br />
Zhvillimore të Mijëvjeçarit.Agjendat kombëtare
Change language