Korniza për veprim - UNDP Kosovo
Korniza për veprim - UNDP Kosovo Korniza për veprim - UNDP Kosovo
30 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËVJEÇARIT: KORNIZA PËR VEPRIM Gratë në disa vende ende hasin pengesa në shfrytëzimin e gjërë të mjeteve moderne kontraceptive Vetëm gjysma e romëve të Sllovakisë si dhe pak më tepër se një e treta e romëve në Hungari jetojnë në vendstrehime me sisteme të brendshme të furnizimit me ujë Tranzicionet e suksesshme në demokraci të tregut u kanë mundësuar shteteve anëtarëve të reja një sërë praktikash të mira në zhvillim dhe tranzicion mbi mesataren kombëtare.2 Spektri i thellimit të përjashtimit social është një ndër aspektet më shqetësuese të gjendjes së vështirë të romëve. Nivelet e larta të lindjes (krahasuar me komunitetet e tjera) janë duke shkaktuar shifra në rritje të romëve të rinj aftësitë e të cilëve shpeshherë të dobëta arsimore dhe profesionale i lënë ata me disavantazhe të theksuara në tregjet kombëtare të fuqisë punëtore. Romët me aftësi të mëdha për tregun e fuqisë punëtore mund të ndodhë që nga diskriminimi të mbesin të frustruar me aspiratat e tyre profesionale. Kjo njollosje mund të përkeqësohet përmes politikave sociale me qëllim të mirë por që janë kundërproduktive, të cilat dekurajojnë marrjen përsipër të strategjive proaktive të tregut të fuqisë punëtore dhe arsimore nga vet romët. Të dhënat nga anketa e UNDP-së dhe e Organizatës Botërore të Punës tregojnë që pothuajse gjysma e romëve presin që shteti ti zgjidhë problemet e tyre sociale si dhe kanë pranuar paaftësinë për të marrë iniciativë individuale.73 Ky kombinim i diskriminimit, arsimimit dhe aftësive të fuqisë punëtore të tregut të dobëta si dhe politikat sociale të cilat krijojnë vartësi shpesh krijojnë gracka të varfërisë nga të cilat ikja mund të jetë më se e vështirë. Gjërat e përbashkëta dhe dallimet ndërmjet vendeve të EQL/BSHP-së Vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore dhe të BSHP-së përballen me shumë sfi da të përbashkëta zhvillimore, gjë që refl ektohet si nga përvojat e tyre të ngjashme para vitit 1990 ashtu edhe nga sfi dat e integrimit Evropian. Pa marrë parasysh këto gjëra të përbashkëta, modelet në rritje të dallimeve nënrajonale janë më se të dukshme. Edhe pse çfarëdo kategorizimi nën-rajonal duhet të jetë doemos arbitrar, për qëllim të këtij raporti, katër nënrajone mund të identifi kohen: (i) shtetet e reja anëtare të BE-së, (ii) Evropa Juglindore (EJL), (iii) Federata Ruse si dhe vendet e BSHP-së perëndimore si dhe Kaukazi, dhe (iv) Azia Qendrore. Ky klasifi kim pasqyron si modelet afat-gjata të zhvillimit historik ashtu edhe proceset e integrimit të cilat kanë ndodhur që nga mesi i viteve të 1990-ta. Gjithashtu pasqyron mënyrën në të cilën shumë (edhe pse jo të gjitha) shtetet defi nojnë agjendat e tyre zhvillimore. Elementet e kontekstit më të madh politik, ekonomik dhe ekologjik (p.sh. pengesat e lëvizjes së mallrave, shërbimeve dhe njerëzve; konfl iktet ndërshtetërore; çështjet ekologjike ndërkufi tare) si rrjedhojë përcaktojnë brengat e përbashkëta të shteteve individuale si dhe mund të shpjegojnë theksin në disa aspekte të OZHM-ve. Vendet e reja anëtare të BE-së Qipro, Republika Çeke, Estonia, Hungaria, Letonia, Lituania, Malta, Polonia, Sllovakia dhe Sllovenia i janë bashkëngjitur BE-së më 1 maj të vitit 2004 (tabela 2.2). Me 74 milionë banorë, këto shtete përbëjnë më shumë se 15 për qind të popullatës totale të EQL/BSHP-së, si dhe një pjesë shumë më të madhe të aktivitetit ekonomik të rajonit. Vendet e reja anëtare janë në një pozitë relativisht të mirë krahasuar me vendet e tjera: asnjë vend në këtë grup nuk ka BPV nën 10,000 $ sipas Paritetit të Fuqisë Blerëse të shprehur në dollarë amerikan, përderisa tri shtetet më të pasura raportojnë nivele të Paritetit të Fuqisë Blerëse të shprehur në dollarë amerikan që tejkalojnë 17,600 $. Ky nënrajon gjithashtu ka kaluar nëpër përmirësimet më të shpejta të largimit nga tranzicioni si dhe rritjen më të fuqishme ekonomike që nga vitet e 1990ta. Gjashtë nga tetë vendet postkomuniste në këtë grup tanimë tejkalojnë nivelet e BPV-së që kanë pasur para tranzicionit, kurse Letonia dhe Lituania ka gjasë që ta bëjnë një gjë të tillë shpejtë duke ju falënderuar normave stabile të rritjes së BPV-së mbi 6 për qind në katër vitet e fundit. Anëtarësimi në BE mund të ngritë rritjen edhe mëtej përmes përmirësimit të ambientit afarist dhe ofrimit të fondeve për zhvillim rajonal, si dhe të infrastrukturës së transportit. Asnjë vend në këtë nënrajon tanimë nuk raporton Indeks të Zhvillimit Njerëzor nën pozitën e vet në fi llim të tranzicionit, dhe shumica kanë raportuar avancime domethënëse. Shtetet Baltike të Estonisë, Letonisë dhe Lituanisë janë ngritur nga pozita e mbi 70-të e Indeksit të Zhvillimit Njerëzor në vitin 1994 gjer mbi pozitën e 48-të në vitin 2003, përderisa Hungaria dhe Polonia kanë bërë ngritje prej së paku 20 pozita gjatë kësaj kohe. Ky përparim nuk ka qenë as i lehtë dhe as i parapërcaktuar: këto vende kanë humbur atë që kanë qenë tregjet më të mëdha të eksportit (në ish- Bashkimin Sovjetik si dhe Federatën Jugosllave) në fi llim të tranzicionit; dhe disa (vendet Baltike, Republika Çeke, Sllovakia dhe Sllovenia) nuk kanë ekzistuar si vende të pavarura në vitin 1990. Të gjitha kanë kaluar nëpër zvogëlim të madh ekonomik si dhe infl acion të lartë në fi llim të viteve të 1990-ta, si dhe një ngritje të theksuar të papunësisë dhe pasigurisë njerëzore. Në anën tjetër, vendet e reja anëtare përfi tojnë nga një sërë përparësish të cilat nuk i kanë shumica e vendeve tjera të EQL / BSHP-së. Duke ju falënderuar niveleve të tyre relativisht të larta para tranzicionit si dhe shmangien e tyre të konfl ikteve luftarake, këto vende raportojnë nivele absolute të varfërisë tejet më të ulëta sesa ato të vendeve fqinje në lindje dhe jug. Më pak se 1 për qind të popullatës në Republikën Çeke,
Hungari apo Slloveni jetojnë nën 4 $ në ditë sipas Paritetit të Fuqisë Blerëse të shprehur në dollarë amerikan, por gjer në 8 – 16 për qind të popullatës në Poloni, Sllovaki dhe shtete Baltike është zbuluar se jetojnë nën këtë nivel. Përqendrimi i BE-së mbi përfshirjen sociale si dhe shpërndarja e tyre relative e të ardhurave sugjeron që varfëria relative është brengë e tanishme në këto vende. Varfëria relative është e ndërlidhur me papunësinë e lartë, ku shumica e atyre të papunë bien në kategorinë e papunësisë afatgjate. Përderisa këto norma të larta të papunësisë në një mënyrë janë efekt anësor Rubrika 2.3 Pakti i Stabilitetit për Evropën Juglindore i ristrukturimit të tregut të fuqisë punëtore si dhe rritjes së përshpejtuar të produktivitetit, ngurtësisë së tregut të fuqisë punëtore (për shkak të ligjeve dhe rregulloreve mbi fuqinë punëtore, politikat sociale, mungesën e strehimit, si dhe mospërputhjeve strukturore ndërmjet kërkesës dhe furnizimit të fuqisë punëtore) gjithashtu luajnë rol me rëndësi. Edhe pse disa shtete të reja anëtare kanë ngritur në masë të konsiderueshme regjistrimin në arsimimin terciar, kjo nuk e ka zbritur medoemos nivelin e lartë të papunësisë së të rinjve. Shumë të diplomuar nga universitete dështojnë në Pakti i stabilitetit për Evropën Juglindore është nënshkruar në vitin 1999 nga mbi 40 shtete partnere dhe organizata. Nënshkruesit kanë vendosur që të përkrahin shtetet e rajonit “në përpjekjet e tyre për të krijuar paqe, demokraci, respekt për të drejtat njerëzore dhe prosperitetit ekonomik në mënyrë që të arrihet stabilitet në gjithë rajonin”. Pakti ofron një vendtakim joformal për bashkërendim të aktiviteteve të shteteve të nënrajonit, të shteteve donatore (shtetet anëtare të BE-së si dhe Norvegjia, Zvicra, Kanada dhe Shtetet e Bashkuara) dhe të institucioneve ndërkombëtare fi nanciare. Të gjitha shtetet e EJL (përfshirë Turqinë) janë të përfaqësuara, disa iniciativa nënrajonale të bashkëpunimit dhe organizatat ndërkombëtare të cilat punojnë në nënrajonin e EJL-së (Sistemi i Kombeve të Bashkuara, NATO, OSBE, etj) kanë marrë pjesë në punime. Pakti është mekanizëm koordinues, në të cilin organizatat ndërkombëtare, institucionet fi nanciare dhe shtetet e EJL-së kanë të drejtë të barabartë për të iniciuar, reviduar dhe miratuar strategji të përbashkëta për stabilitet dhe zhvillim të nënrajonit. Struktura nuk ka për qëllim që të zëvendësojë aranzhimet e tanishme institucionale, por në vend të kësaj përmes pozitës së Koordinatorit të Posaçëm dhe ekipit të tij, shërben për të mbledhur strategjitë e pjesëmarrësve në mënyrë që të arrihet sinergji në mesin e programeve dhe projekteve të ndryshme shumështetërore. Zbatimin dhe fi nancimin e iniciativave i’a lë organizatave dhe shteteve pjesëmarrëse. Pakti ka për qëllim që të kontribuojë drejt stabilitetit rajonal në EJL-së përmes nisjes së projekteve shumëkombëshe, të cilat janë të përqendruara në një sërë të gjërë çështjesh. Posaçërisht, prioritetet e aktiviteteve të Paktit lidhen në tri fusha kryesore: politika, ekonomitë dhe siguria. Në fushën e politikës, këto prioritete janë: decentralizimi i qeverisjes, bashkëpunimi ndërkufi tar, mundësimi i mediave të pavarura, monitorimi i të drejtave njerëzore si dhe menaxhimi i lëvizjes së popullatës. Lidhjet ndërkufi tare ndërmjet qeverive lokale, organizatave afariste dhe të shoqërisë civile duhet të mirëmbahen dhe Euro-regjionet duhet të themelohen e të përkrahen. Nevojiten media masive të lira për ti dhënë nxitje diskutimit demokratik si dhe mirëkuptimit ndër-etnik, gjithashtu ndihma teknike dhe institucionale është esenciale për zbatimin e legjislacionit të ri për media si dhe përmirësimit të cilësisë së programit. Për tu përballur me zhvendosjen e dhunshme, nevojiten urgjentisht si skema të zgjidhjeve ligjore (azili) gjithashtu edhe skema të integrimit (politika të strehimit). Në fushën ekonomike, ringjallja e lidhjeve lokale dhe ndërkombëtare është kyçe për kthimin e rritës ekonomike. Infrastruktura rajonale duhet të rindërtohet për rikrijimin e lidhjeve të transportit, energjisë dhe të komunikimit. Poashtu esencial janë hapat drejt heqjes së pengesave tregtare dhe masat për mundësimin e investimeve dhe për avncimin e partneriteteve afariste ndërkufi tare. Çështjet e sigurisë trajtohen në nivel ndër-qeveritar me kontribute të rëndësishme nga organizatat ndërkombëtare. Migrimi dhe trafi kimi ilegal i qenieve njerëzore janë objekt i vëmendjes së rojeve kufi tare dhe forcave policore. Bashkëpunimi operativ nevojitet për të zbatuar konventën e Kombeve të Bashkuara ndaj krimit të organizuar ndërkombëtar si dhe planet kombëtare të veprimit kundër korrupsionit. Pakti parashikon bashkëpunimin e afërt të agjencive kombëtare për zbatimin e ligjit me Qendrën ndërkufi tare të Bukureshtit për luftim të krimit. Pakti i stabilitetit bashkërendon me procesin e integrimit të BE-së, që arrin në nënrajonin e EJLsë. Perspektiva e anëtarësimit eventual në bashkësi ritheksohet në dokumentin fi llestar të Paktit të Stabilitetit, ku BE-ja ka luajtur rol kyç në këtë Pakt. Burimi: http:/ / www.stabilitypact.org. OZHM-të dhe trendet zhvillimore Zotimi i BE-së ndaj integrimit të vendeve të EJL paraqet bazë me rëndësi për përpjekjet e tyre për stabilitet ekonomik dhe rindërtim pas-konfl iktit 31
- Page 1 and 2: Raporti regjional i OZHM-së për E
- Page 3: Ekipi i raportit Bashkërendues i p
- Page 6 and 7: VI u bazuar në deklaratat e udhëh
- Page 8 and 9: VIII OBJEKTIVAT ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 10 and 11: X OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËV
- Page 13 and 14: Përmbledhje
- Page 15: në çrrenjosjen e pabarazive brend
- Page 18 and 19: 6 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËV
- Page 21 and 22: 2Trendet zhvillimore të OZHM-ve n
- Page 23 and 24: Centralizimi fi lloj t’ia lëshoj
- Page 25 and 26: Tabela 2.2 Nivelet e BPV-së real ,
- Page 27 and 28: tregtare, si dhe për trajtimin e f
- Page 29 and 30: shoqërive në shtet e reja anëtar
- Page 31 and 32: së foshnjeve dhe të fëmijëve n
- Page 33 and 34: Table 2.2 Dallimet regjionale në q
- Page 35 and 36: Figura 2.10 Qasja në furnizim të
- Page 37 and 38: kandidate të BE-së (Rumania dhe T
- Page 39 and 40: (Figura 2.12). Trende të ngjashme
- Page 41: shprehur në dollarë amerikan. Fam
- Page 45 and 46: Qipro dhe Malta kanë përjetuar nj
- Page 47 and 48: Rubrika 2.4 HIV/ AIDS dhe tuberkulo
- Page 49 and 50: prej vetëm 40 për qind të mesata
- Page 51 and 52: larta të shkollimit si dhe përvoj
- Page 53 and 54: kryesore e këtyre vështirësive e
- Page 55 and 56: 3 Agjendat kombëtare të OZHM-së
- Page 57 and 58: Kjo është posaçërisht e dukshme
- Page 59 and 60: vende, siç janë: Republika Çeke
- Page 61 and 62: të reja për ndërmarrësinë e fe
- Page 63 and 64: urale, në mënyrë që të përmir
- Page 65 and 66: vetëm 77 për qind të fëmijëve
- Page 67 and 68: në shumicën e këtyre vendeve, sh
- Page 69 and 70: Anëtarësimi i afërt i tyre në B
- Page 71 and 72: fëmijëve të cilët janë të ven
- Page 73 and 74: larta të varfërisë rurale janë
- Page 75 and 76: si dhe HIV/ AIDS në veçanti. Mala
- Page 77 and 78: shlyej 2.2 miliardë shtesë të pr
- Page 79 and 80: Edhe në vendet e tjera ku femrat k
- Page 81 and 82: Raportet e OZHM-ve të Kazakistanit
- Page 83 and 84: 4OZHM-të në Evropën qendrore dhe
- Page 85 and 86: OZHM-të në Evropën qendrore dhe
- Page 87 and 88: OZHM-të në Evropën qendrore dhe
- Page 89 and 90: OZHM-të në Evropën qendrore dhe
- Page 91 and 92: OZHM-të në Evropën qendrore dhe
30<br />
OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËVJEÇARIT: KORNIZA PËR VEPRIM<br />
Gratë në disa vende<br />
ende hasin pengesa<br />
në shfrytëzimin e gjërë të<br />
mjeteve moderne<br />
kontraceptive<br />
Vetëm gjysma e romëve të<br />
Sllovakisë si dhe pak<br />
më te<strong>për</strong> se një e treta e<br />
romëve në Hungari jetojnë<br />
në vendstrehime me<br />
sisteme të brendshme të<br />
furnizimit me ujë<br />
Tranzicionet e suksesshme<br />
në demokraci të tregut u<br />
kanë mundësuar shteteve<br />
anëtarëve të reja një sërë<br />
praktikash të mira në<br />
zhvillim dhe tranzicion<br />
mbi mesataren kombëtare.2 Spektri i thellimit<br />
të <strong>për</strong>jashtimit social është një ndër aspektet<br />
më shqetësuese të gjendjes së vështirë të<br />
romëve. Nivelet e larta të lindjes (krahasuar me<br />
komunitetet e tjera) janë duke shkaktuar shifra<br />
në rritje të romëve të rinj aftësitë e të cilëve<br />
shpeshherë të dobëta arsimore dhe profesionale<br />
i lënë ata me disavantazhe të theksuara në<br />
tregjet kombëtare të fuqisë punëtore. Romët<br />
me aftësi të mëdha <strong>për</strong> tregun e fuqisë punëtore<br />
mund të ndodhë që nga diskriminimi të mbesin<br />
të frustruar me aspiratat e tyre profesionale.<br />
Kjo njollosje mund të <strong>për</strong>keqësohet <strong>për</strong>mes<br />
politikave sociale me qëllim të mirë por që janë<br />
kundërproduktive, të cilat dekurajojnë marrjen<br />
<strong>për</strong>si<strong>për</strong> të strategjive proaktive të tregut të<br />
fuqisë punëtore dhe arsimore nga vet romët. Të<br />
dhënat nga anketa e <strong>UNDP</strong>-së dhe e Organizatës<br />
Botërore të Punës tregojnë që pothuajse gjysma<br />
e romëve presin që shteti ti zgjidhë problemet e<br />
tyre sociale si dhe kanë pranuar paaftësinë <strong>për</strong><br />
të marrë iniciativë individuale.73 Ky kombinim i<br />
diskriminimit, arsimimit dhe aftësive të fuqisë<br />
punëtore të tregut të dobëta si dhe politikat<br />
sociale të cilat krijojnë vartësi shpesh krijojnë<br />
gracka të varfërisë nga të cilat ikja mund të jetë<br />
më se e vështirë.<br />
Gjërat e <strong>për</strong>bashkëta dhe<br />
dallimet ndërmjet vendeve<br />
të EQL/BSHP-së<br />
Vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore<br />
dhe të BSHP-së <strong>për</strong>ballen me shumë sfi da të<br />
<strong>për</strong>bashkëta zhvillimore, gjë që refl ektohet si<br />
nga <strong>për</strong>vojat e tyre të ngjashme para vitit 1990<br />
ashtu edhe nga sfi dat e integrimit Evropian.<br />
Pa marrë parasysh këto gjëra të <strong>për</strong>bashkëta,<br />
modelet në rritje të dallimeve nënrajonale janë<br />
më se të dukshme. Edhe pse çfarëdo kategorizimi<br />
nën-rajonal duhet të jetë doemos arbitrar, <strong>për</strong><br />
qëllim të këtij raporti, katër nënrajone mund të<br />
identifi kohen: (i) shtetet e reja anëtare të BE-së,<br />
(ii) Evropa Juglindore (EJL), (iii) Federata Ruse<br />
si dhe vendet e BSHP-së perëndimore si dhe<br />
Kaukazi, dhe (iv) Azia Qendrore. Ky klasifi kim<br />
pasqyron si modelet afat-gjata të zhvillimit<br />
historik ashtu edhe proceset e integrimit të cilat<br />
kanë ndodhur që nga mesi i viteve të 1990-ta.<br />
Gjithashtu pasqyron mënyrën në të cilën shumë<br />
(edhe pse jo të gjitha) shtetet defi nojnë agjendat<br />
e tyre zhvillimore. Elementet e kontekstit më<br />
të madh politik, ekonomik dhe ekologjik (p.sh.<br />
pengesat e lëvizjes së mallrave, shërbimeve dhe<br />
njerëzve; konfl iktet ndërshtetërore; çështjet<br />
ekologjike ndërkufi tare) si rrjedhojë <strong>për</strong>caktojnë<br />
brengat e <strong>për</strong>bashkëta të shteteve individuale si<br />
dhe mund të shpjegojnë theksin në disa aspekte<br />
të OZHM-ve.<br />
Vendet e reja anëtare të BE-së<br />
Qipro, Republika Çeke, Estonia, Hungaria,<br />
Letonia, Lituania, Malta, Polonia, Sllovakia dhe<br />
Sllovenia i janë bashkëngjitur BE-së më 1 maj<br />
të vitit 2004 (tabela 2.2). Me 74 milionë banorë,<br />
këto shtete <strong>për</strong>bëjnë më shumë se 15 <strong>për</strong> qind<br />
të popullatës totale të EQL/BSHP-së, si dhe<br />
një pjesë shumë më të madhe të aktivitetit<br />
ekonomik të rajonit. Vendet e reja anëtare janë<br />
në një pozitë relativisht të mirë krahasuar me<br />
vendet e tjera: asnjë vend në këtë grup nuk ka<br />
BPV nën 10,000 $ sipas Paritetit të Fuqisë Blerëse<br />
të shprehur në dollarë amerikan, <strong>për</strong>derisa<br />
tri shtetet më të pasura raportojnë nivele të<br />
Paritetit të Fuqisë Blerëse të shprehur në dollarë<br />
amerikan që tejkalojnë 17,600 $. Ky nënrajon<br />
gjithashtu ka kaluar në<strong>për</strong> <strong>për</strong>mirësimet më të<br />
shpejta të largimit nga tranzicioni si dhe rritjen<br />
më të fuqishme ekonomike që nga vitet e 1990ta.<br />
Gjashtë nga tetë vendet postkomuniste në<br />
këtë grup tanimë tejkalojnë nivelet e BPV-së<br />
që kanë pasur para tranzicionit, kurse Letonia<br />
dhe Lituania ka gjasë që ta bëjnë një gjë të tillë<br />
shpejtë duke ju falënderuar normave stabile të<br />
rritjes së BPV-së mbi 6 <strong>për</strong> qind në katër vitet e<br />
fundit. Anëtarësimi në BE mund të ngritë rritjen<br />
edhe mëtej <strong>për</strong>mes <strong>për</strong>mirësimit të ambientit<br />
afarist dhe ofrimit të fondeve <strong>për</strong> zhvillim rajonal,<br />
si dhe të infrastrukturës së transportit.<br />
Asnjë vend në këtë nënrajon tanimë nuk<br />
raporton Indeks të Zhvillimit Njerëzor nën<br />
pozitën e vet në fi llim të tranzicionit, dhe shumica<br />
kanë raportuar avancime domethënëse. Shtetet<br />
Baltike të Estonisë, Letonisë dhe Lituanisë janë<br />
ngritur nga pozita e mbi 70-të e Indeksit të<br />
Zhvillimit Njerëzor në vitin 1994 gjer mbi pozitën<br />
e 48-të në vitin 2003, <strong>për</strong>derisa Hungaria dhe<br />
Polonia kanë bërë ngritje prej së paku 20 pozita<br />
gjatë kësaj kohe. Ky <strong>për</strong>parim nuk ka qenë as i<br />
lehtë dhe as i para<strong>për</strong>caktuar: këto vende kanë<br />
humbur atë që kanë qenë tregjet më të mëdha<br />
të eksportit (në ish- Bashkimin Sovjetik si dhe<br />
Federatën Jugosllave) në fi llim të tranzicionit;<br />
dhe disa (vendet Baltike, Republika Çeke,<br />
Sllovakia dhe Sllovenia) nuk kanë ekzistuar si<br />
vende të pavarura në vitin 1990. Të gjitha kanë<br />
kaluar në<strong>për</strong> zvogëlim të madh ekonomik si dhe<br />
infl acion të lartë në fi llim të viteve të 1990-ta, si<br />
dhe një ngritje të theksuar të papunësisë dhe<br />
pasigurisë njerëzore.<br />
Në anën tjetër, vendet e reja anëtare <strong>për</strong>fi tojnë<br />
nga një sërë <strong>për</strong>parësish të cilat nuk i kanë<br />
shumica e vendeve tjera të EQL / BSHP-së. Duke<br />
ju falënderuar niveleve të tyre relativisht të<br />
larta para tranzicionit si dhe shmangien e tyre<br />
të konfl ikteve luftarake, këto vende raportojnë<br />
nivele absolute të varfërisë tejet më të ulëta sesa<br />
ato të vendeve fqinje në lindje dhe jug. Më pak<br />
se 1 <strong>për</strong> qind të popullatës në Republikën Çeke,
Change language