Korniza për veprim - UNDP Kosovo
Korniza për veprim - UNDP Kosovo Korniza për veprim - UNDP Kosovo
18 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËVJEÇARIT: KORNIZA PËR VEPRIM Tabela 2.6 Numri i abortimeve në jetën e femrës në vendet e përzgjedhura të EQL/BSHP-së, 1996 – 2001 4.0 3.5 3.0 2.5 2.0 1.5 1.0 0.5 0 Burimi: Anketat demografi ke dhe shëndetësore (ORC Makro) dhe anketat për shëndetësinë reproduktive (CDC), citati i marrë në: Komunikimi i masave/ Zyra për referenca rreth popullësisë 2003. (p.sh.: Turqia dhe Kirgistani) kanë shënuar rënie drastike të mortalitetit të fëmijëve që nga viti 1990. 26 Përveç kësaj, disa shtete të reja anëtare të BE-së kanë mundur t’i zvogëlojnë shkallët e mortalitetit të fëmijëve përgjysmë apo edhe më shumë që nga fi llimi i tranzicionit. Si rezultat, tani 11 shtete raportojnë 10 apo më pak raste të vdekjeve të foshnjeve në 1000 lindje dhe Tabela 2.7 Numri i të infektuarve të ri m HIV në 1 milion banor në vendet e përzgjedhura të EQL/BSHP-së , 1996 – 2003 1.200 1.000 800 600 400 200 0 Burimi: EuroHIV 2003: 16 – 17. Estonia Rusia Ukraina Letonia Bellarusia Lituania 12 raste të vdekjeve të fëmijëve nën mëshën 5 vjeçare. 27 Përparimi i mëtejmë i këtyre vendeve do të kërkonte përpjekje të bashkërenduara në luftimin e keqtrajtimit të fëmijëve dhe të një numri të vogël të aksidenteve fatale. 28 Në anën tjetër, që nga viti 1990 Gjeorgjia, Federata Ruse, Turkmenistani dhe Taxhikistani nuk kanë mundur t’a zvogëlojnë shkallën e vdekshmërisë 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
së foshnjeve dhe të fëmijëve nën moshën pesë vjeçare nën 98 në 1000 lindje. 29 Shkalla e vdekshmërisë së nënave në fi llimin e viteve të 1990-ta në vendet e EQL/BSHP-së në përgjithsëi ishte shumë më e vogël se në shumicën e vendeve të zhvilluara. Fatkeqësisht, trendet e vdekshmërisë së nënave janë rritur në 12 vende që nga viti 1995-2000. Kjo shkallë është rritur për ¾ në Shqipëri, gati është dyfi shuar në Armeni dhe në Bosnje e Hercegovinë dhe ka arritur shifër marramendëse në Azerbajxhan dhe Kazakistani prej 150 për qind. Tani në Azerbajxhan dhe Kirgistan vdes një nënë për çdo 1000 lindje, ndërsa për çdo 2000 lindje vdes një nënë në Shqipëri, Armeni, Estoni, Federatën Ruse dhe në Turqi. Për çdo grua që vdekë, shumë gra të tjera bëhen të paafta për shkak të sëmundjeve. Pothuajse Të gjitha këto vdekje do të mund të shmangeshin me një qasje më të mirë në shërbimet cilësore shëndetësore. Për dallim nga kjo gjendje, është shënuar përparim i mirë në Kroaci, Republikën Çeke, Maqedoni dhe në Poloni, ku të gjitha këto shtete e kanë zvogëluar shkallën e vdekshmërisë së nënave prej 14-18 në 100.000 lindje në vitin 1995, në numra njëshifror në vitin 2000. 30 Shqetësimet e tjera për shëndetin reproduktiv të nënave përfshijnë abortimet e shpeshta dhe qasjen jo të duhur në mjete kontraceptive. Femrat në Kaukaz, Federatën Ruse dhe në Rumani kanë pranuar se kanë bërë së paku dy abortime gjatë jetës së tyre. (tabela 2.6). Shkallët e larta të abortimit janë drejtpëdrejt të lidhura me qasje joadekuate në metodat moderne Tabela 2.8 Fëmijët e lindur nga nënat me virus të AIDS-it në Rusi gjatë 1996 – 2003 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 Burimi: Qendra federale shkencore dhe metodologjike për HIV/AIDS 2004: 16. kontraceptive. Femrat në Gjeorgji, të cilat raportojnë për abortime më të shpeshta, po ashtu thojnë se llojet e tjera të kontracepcionit aktualisht nuk janë në dispozicion për gati ¼ e tyre. 31 Nevoja për metoda më moderne të kontracepcionit vihet në pah edhe më shumë nga epidemia gjithnjë e më e madhe e HIV-it në vendet e EQL/BSHP-së, posaçërisht në Ukrainë, Federatën Ruse dhe në Estoni. Në fund të vitit 2004, vlerësohej se gjithsej numri i personave të infektuar me HIV në këto vende ishte 1,4 milion. Derisa shkalla e vlerësuar e prevalencës së HIV-it tek të rriturit në këto vende është 0.6 – 0.9 për qind, dhe është më e ulët sesa në regjionet e tjera, prapseprap kjo shkallë është duke u rritur mjaft shpejtë (tabela 2.7). 33 Tvendet e EQL/BSHP-së tregojnë një ndryshueshmëri të konsiderushme përkitazi me prevalencën e HIV-it, mirëpo, derisa Federata Ruse, Ukraina dhe Estonia iu kanë afruan 1 për qindëshit të prevalencës apo e kanë tejkaluar atë, pothiajse të gjitha vendet e tjera e kanë prevalencën e HIV-uit te të rriturit më të ulët se 0.3%. Që nga viti 2002, dy vende – Federata Ruse dhe Ukraina vlerësohet t’i kenë 1 milion njerëz të infeltuar me virusin e HIV/AIDS-it , në krahasim me më pak se 120.000 raste në të gjitha shtete e tjera të EQL/BSHP-së. 34Shkalla e prevalencës së HIV/ AIDS-it në shumicën e vendeve të EQL/BSHPsë mbetet e ulët krahasuar me standardet ndërkombëtare, dhe AIDS është shkak shumë më pak serioz i vdekshmërisë sesa sëmundjet e organeve të frymëmarrjes apo të qarkullimit rastet e reja 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 OZHM-të dhe trendet zhvillimore Kazakistani, Rumania, Federata Ruse, Ukraina dhe Uzbekistani raportojnë për më shumë se 50 për qind të rasteve krahasuar me rastet e raportuara në mbarë Evropën dhe BSHP-në 19
- Page 1 and 2: Raporti regjional i OZHM-së për E
- Page 3: Ekipi i raportit Bashkërendues i p
- Page 6 and 7: VI u bazuar në deklaratat e udhëh
- Page 8 and 9: VIII OBJEKTIVAT ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 10 and 11: X OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËV
- Page 13 and 14: Përmbledhje
- Page 15: në çrrenjosjen e pabarazive brend
- Page 18 and 19: 6 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËV
- Page 21 and 22: 2Trendet zhvillimore të OZHM-ve n
- Page 23 and 24: Centralizimi fi lloj t’ia lëshoj
- Page 25 and 26: Tabela 2.2 Nivelet e BPV-së real ,
- Page 27 and 28: tregtare, si dhe për trajtimin e f
- Page 29: shoqërive në shtet e reja anëtar
- Page 33 and 34: Table 2.2 Dallimet regjionale në q
- Page 35 and 36: Figura 2.10 Qasja në furnizim të
- Page 37 and 38: kandidate të BE-së (Rumania dhe T
- Page 39 and 40: (Figura 2.12). Trende të ngjashme
- Page 41 and 42: shprehur në dollarë amerikan. Fam
- Page 43 and 44: Hungari apo Slloveni jetojnë nën
- Page 45 and 46: Qipro dhe Malta kanë përjetuar nj
- Page 47 and 48: Rubrika 2.4 HIV/ AIDS dhe tuberkulo
- Page 49 and 50: prej vetëm 40 për qind të mesata
- Page 51 and 52: larta të shkollimit si dhe përvoj
- Page 53 and 54: kryesore e këtyre vështirësive e
- Page 55 and 56: 3 Agjendat kombëtare të OZHM-së
- Page 57 and 58: Kjo është posaçërisht e dukshme
- Page 59 and 60: vende, siç janë: Republika Çeke
- Page 61 and 62: të reja për ndërmarrësinë e fe
- Page 63 and 64: urale, në mënyrë që të përmir
- Page 65 and 66: vetëm 77 për qind të fëmijëve
- Page 67 and 68: në shumicën e këtyre vendeve, sh
- Page 69 and 70: Anëtarësimi i afërt i tyre në B
- Page 71 and 72: fëmijëve të cilët janë të ven
- Page 73 and 74: larta të varfërisë rurale janë
- Page 75 and 76: si dhe HIV/ AIDS në veçanti. Mala
- Page 77 and 78: shlyej 2.2 miliardë shtesë të pr
- Page 79 and 80: Edhe në vendet e tjera ku femrat k
18<br />
OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËVJEÇARIT: KORNIZA PËR VEPRIM<br />
Tabela 2.6 Numri i abortimeve në jetën e femrës në vendet e <strong>për</strong>zgjedhura të EQL/BSHP-së,<br />
1996 – 2001<br />
4.0<br />
3.5<br />
3.0<br />
2.5<br />
2.0<br />
1.5<br />
1.0<br />
0.5<br />
0<br />
Burimi: Anketat demografi ke dhe shëndetësore (ORC Makro) dhe anketat <strong>për</strong> shëndetësinë reproduktive (CDC), citati i marrë në:<br />
Komunikimi i masave/ Zyra <strong>për</strong> referenca rreth popullësisë 2003.<br />
(p.sh.: Turqia dhe Kirgistani) kanë shënuar rënie<br />
drastike të mortalitetit të fëmijëve që nga viti<br />
1990. 26 Përveç kësaj, disa shtete të reja anëtare<br />
të BE-së kanë mundur t’i zvogëlojnë shkallët e<br />
mortalitetit të fëmijëve <strong>për</strong>gjysmë apo edhe më<br />
shumë që nga fi llimi i tranzicionit. Si rezultat,<br />
tani 11 shtete raportojnë 10 apo më pak raste<br />
të vdekjeve të foshnjeve në 1000 lindje dhe<br />
Tabela 2.7 Numri i të infektuarve të ri m HIV në 1 milion banor në vendet e <strong>për</strong>zgjedhura të<br />
EQL/BSHP-së , 1996 – 2003<br />
1.200<br />
1.000<br />
800<br />
600<br />
400<br />
200<br />
0<br />
Burimi: EuroHIV 2003: 16 – 17.<br />
Estonia<br />
Rusia<br />
Ukraina<br />
Letonia<br />
Bellarusia<br />
Lituania<br />
12 raste të vdekjeve të fëmijëve nën mëshën 5<br />
vjeçare. 27 Përparimi i mëtejmë i këtyre vendeve<br />
do të kërkonte <strong>për</strong>pjekje të bashkërenduara<br />
në luftimin e keqtrajtimit të fëmijëve dhe të<br />
një numri të vogël të aksidenteve fatale. 28 Në<br />
anën tjetër, që nga viti 1990 Gjeorgjia, Federata<br />
Ruse, Turkmenistani dhe Taxhikistani nuk kanë<br />
mundur t’a zvogëlojnë shkallën e vdekshmërisë<br />
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Change language