Korniza për veprim - UNDP Kosovo
Korniza për veprim - UNDP Kosovo
Korniza për veprim - UNDP Kosovo
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
6<br />
OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËVJEÇARIT: KORNIZA PËR VEPRIM<br />
Vendet e EQL/BSHP-së<br />
kanë <strong>për</strong>jetuar ndryshime<br />
të mëdha socio-ekonomike<br />
dhe shumë prej tyre kanë<br />
shënura rritje të nivelit të<br />
varfërisë<br />
Ky raport paraqet një<br />
<strong>për</strong>mbledhje të strategjive<br />
shtetërore të OZHM_ve<br />
dhe shqyrton <strong>për</strong>parimet<br />
e arritura në plotësimin e<br />
OZHM-ve<br />
Vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore dhe të<br />
Bashkësisë së Shteteve të Pavarura të ish-BRSSsë<br />
(EQL/BSHP) që nga viti 1990 kanë <strong>për</strong>jetuar<br />
ndryshime të mëdha socio-ekonomike dhe<br />
shumë perj tyre kanë shënuar rritje të nivelit<br />
të varfërisë në aspektet e saj të shumta, siç<br />
janë: të ushqyerit jo të mirë, eksponimi ndaj<br />
kërcënimeve tracionale dhe të reja ndaj<br />
shëndetit, papunësia dhe mos<strong>për</strong>fshirja sociale.<br />
Këto ndryshime <strong>për</strong>fshijnë edhe reformat e<br />
institucioneve ekonomike dhe politike, të cilat<br />
janë të nevojshme që këto shtete të bëhen më<br />
konkuruese në këtë periudhë të globalizimit.<br />
Aftësitë e këtyre vendeve <strong>për</strong> të ristrukturuar<br />
ekonomitë njëkohësisht duke mbajtur nivele<br />
të larta të treguesve socio-ekonomikë, në<br />
disa raste janë dobësuar me dezintegrimin e<br />
formave të të bashkëpunimit ndërqeveritar nga<br />
periudha e paratranzicionit. Shumica e vendeve<br />
të EQL-BSHP-së dolën si shtete të reja në vitet e<br />
1990-ta dhe u desh që të zhvillojnë strukturat e<br />
qeverisjes dhe ato të ekonomisë nga zeroja. Për<br />
disa vende, kjo ngritje primitive e kapaciteteve<br />
shtetërore ndodhi nën kushte të luftës.<br />
Samiti i Mijëvjeçarit i OKB-së që u mbajt në<br />
Rubrika 1.1 Objektivet Zhvillimore të Mijëvjeçarit<br />
shtator të vitit 2000 ofrojë një mundësi që këto<br />
vende të futen në kuadër të sfi dave zhvillimore në<br />
kontekstin global. Në atë samit, burrështetasit e<br />
vendeve të EQL/BSHP-së nënshkruan Deklaratën<br />
e Mijëvjeçarit,1 duke shprehur <strong>për</strong>kushtimin<br />
e <strong>për</strong>bashkët <strong>për</strong> krijimin e zhvillimit njerëzor<br />
që do t’i respektonte të drejtat e grupeve më<br />
të rrezikuara. Kjo agjendë ambicioze duhet të<br />
realizohet <strong>për</strong>mes plotësimit të 8 objektivave,<br />
18 synimeve dhe 48 treguesve të specifi kuara<br />
dhe të afatizuara, të cilat paraqesin Objektivet<br />
Zhvillimore të Mijëvjeçarit (OZHM-të) (rubrika<br />
).2 Gjendja e të hyrave mesatare e shumicës së<br />
vendeve të EQL/BSHP-së ka shprehur nevojën<br />
e <strong>për</strong>shtatjes së mëvonshme me nevojat e tyre<br />
zhvillimore. Si rezultat i kësaj, <strong>për</strong>derisa mbahet<br />
niveli i <strong>për</strong>kushtimit të <strong>për</strong>gjithshëm, agjendat<br />
shtetërore të OZHM-ve dallojnë në formulimin e<br />
synimeve dhe tregusve specifi k.<br />
Ky raport paraqet një <strong>për</strong>mbledhje të strategjive<br />
shtetërore të OZHM-ve dhe shqyrton <strong>për</strong>parimet<br />
e arritura në plotësimin e OZHM-ve në vendet e<br />
EQL/BSHP-së në dritën e sfi dave të tyre specifi ke<br />
zhvillimore.3 Pasi që shumica e vendeve i<br />
<strong>për</strong>shtaten objektivet globale ndaj rrethanave<br />
Objektivet Zhvillimore të Mijëvjeçarit i shqyrtojnë ato elemente të Deklaratës së Mijëvjeçarit që<br />
kanë të bëjnë me zhvillimin dhe që mundësojnë matjen e <strong>për</strong>parimit të arritur drejt realizimit të<br />
vizionit të paraparë <strong>për</strong>mes Deklaratës. Shtetet nënshkruese të Deklaratës i miratuan OZHM-të në<br />
Samitin e Mijëvjeçarit të Organizatës së Kombeve të Bashuara në shtator të vitit 2000.<br />
<strong>Korniza</strong> e OZHM-ve <strong>për</strong>mban 8 objektiva, 18 synime dhe 48 tregues. Shumica e synimeve duhet të<br />
arrihen gjatë periudhës 25 vjeçare, pra prej vitit 1990 deri në vitin 2015. Objektivet dhe synimet e ndërlidhura<br />
me afate të qarta dhe me tregues të matshëm janë instrumente <strong>për</strong> trajtimine sfi dave më të<br />
rëndësishme botërore. Treguesit e matshëm e lehtësojnë matjen e <strong>për</strong>parimit dhe mund të ndihmojnë<br />
në krijimin e një dinamike të re në <strong>për</strong>pjekjet e vendit <strong>për</strong> plotësimin e agjendës.<br />
Tetë OZHM-të janë si në vijim:<br />
Objektivi 1: Përgjysimimi i varfërisë së skajshme dhe i urisë<br />
Objektivi 2: Përfshirja e të gjithë fëmijëve në shkollimin fi llor<br />
Objektivi 3: Avancimi i barazisë gjinore dhe fuqizimi i gruas<br />
Objektivi 4: Zvogëlimi <strong>për</strong> dy të tretat i vdekshmërisë së fëmijëve nën moshën 5 vjeçare<br />
Objektivi 5: Zvogëlimi <strong>për</strong> tri të katërtat i vdekshmërisë së nënave<br />
Objektivi 6: Zvogëlimi i <strong>për</strong>hapjes së HIV/AIDS –it, i malaries dhe i sëmundjeve të tjera<br />
Objektivi 7: Sigurimi i qëndrueshmërisë mjedisore<br />
Objektivi 8: Krijimi i partneritetit global <strong>për</strong> zhvillim me synim të dhënies së ndihmës, të zhvillimit të<br />
tregtisë dhe të faljes së borxheve.<br />
Shtatë objektivet e para e nënvizojnë <strong>për</strong>gjegjësinë e vendeve në zhvillim që t’i trajtojnë<br />
pengesat kryesore zhvillimore, duke kërkuar reforma më të gjëra të politikave dhe <strong>për</strong>mirësim<br />
të qeverisjes. Ndërsa objektivi i tetë e vë <strong>për</strong>gjegjësinë te vendet e zhvilluara <strong>për</strong> t’a shlyer një<br />
pjesë të borxhit, <strong>për</strong> t’a <strong>për</strong>shatur ndihmën me nevojat e shtetit pranues dhe <strong>për</strong> t’u ofruar<br />
vendeve në zhvillim qasje më të mirë në teknologji dhe tregje. OZHM-të gjithashtu mund të<br />
shërbejnë si instrumente <strong>për</strong> caktimin e standardeve dhe <strong>për</strong> vlerësimin e <strong>për</strong>parimit në zhvillim,<br />
duke ndihmuar kështu <strong>për</strong>mirësimin e kapaciteteve vendore në caktimin e prioriteteve, në<br />
grumbullimin e të dhënave kryesore socio-ekonomike dhe në <strong>për</strong>cjelljen e <strong>për</strong>parimit.<br />
Burimi: www.undp.org/ mdg.