Korniza për veprim - UNDP Kosovo

114
OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËVJEÇARIT: KORNIZA PËR VEPRIM
regjistrimi i popullsisë është burimi kryesor
i të dhënave sociale dhe demografi ke. Ai
ofron të dhëna për profi let gjeografi ke dhe
demografi ke të popullsisë, të cilat janë të
rëndësishme në vetvete por edhe si bazë
për treguesit tjerë. Regjistrimi i popullsisë
poashtu ofron të dhëna gjithpërfshirëse duke
mbuluar parametrat social siç janë punësimi
dhe arsimi. Në fund, regjistrimi shpesh është
edhe parakusht për një model të mirë të
të dhënave të hulumtimeve pasi që ofron
informacione për hulumtime të familjeve,
siç është Hulumtimi i fuqisë punëtore (LFS).
Pothuaj të gjitha vendet në Evropën Lindore
dhe në BSHP kanë bërë regjistrimin e
popullsisë për vitin 2000, përveç Bosnjës dhe
Hercegovinës dhe Uzbekistanit. Moldavia e
ka bërë regjistrimin e popullsisë në fund të
vitit 2004 ndërsa Turkmenistani e ka kryer
regjistrimin e fundit të popullsisë në vitin
1995. Edhe nëse vendet e bëjnë regjistrimin
e popullsisë si një praktikë të mirë, prapë
mbesin disa çështje të rëndësishme. Duhet
të përmirësohet cilësia e përgjithshme e të
dhënave (vlerësimet objektive të të dhënave
të regjistrimit ende nuk janë bërë praktikë
e zakonshme) dhe duhet të adaptohen
defi nicionet dhe sqarimet ndërkombëtare,
veçanërisht në fushat si punësimi, shkollimi
dhe emigracioni. Një shqetësim i veçantë
është fi nancimi: për regjistrimin e vitit 2000
shumë shtete janë bazuar në kontributet e
donatorëve. Kështu mund të bëhet edhe në
të ardhmen.
Studimi i familjeve. Për shumë nga OZHM-të,
të dhënat gjithëpërfshirëse mund të nxjerren
vetëm përmes studimeve të familjeve. Dy nga
tipologjitë kryesore të studimit për mbledhjen
e të dhënave për agjendën e OZHM-ve janë
Studimi i buxhetit të familjeve (SBF) dhe LFS. E
para përdoret kryesisht për matjen e varfërisë
dhe konsumit të mallrave nga familjet (përfshirë
edhe ushqimin); e dyta ka për qëllim të ofrojë të
dhëna mbi punësimin dhe papunsinë, por mund
të përdoret edhe për të mbledhur të dhëna për
arsimin. SBF-ja ka një traditë të gjatë në vendet e
këtij rajoni. Në shumë raste ka qënë i vetmi model
i mbajtur në mënyrë të rregullt. Por jo gjithmonë
i përmbahet standardeve ndërkombëtare
sa i përket koncepteve, klasifi kimeve dhe
rregullave. Duke i’u falënderuar përpjekjeve të
organizatave ndërkombëtare vendet e rajonit
kanë bërë përmirësime të mëdha në plotësimin
e standardeve ndërkombëtare. SBF-ja tani
zhvillohet me metodologji më të besueshme.
Sidoqoftë, vendet me kapacitete të kufi zuara
statistikore akoma përballen me probleme.
Madhësitë e mostrave të tyre nganjëherë janë
shumë të vogla ose jo sa duhet të azhurnuara.
LFS-të janë paraqitur në mesin e viteve 1990ta
dhe për një kohë të gjatë vlerësimet e bazuara në
të dhënat e regjistrit zyrtar janë përdorur për të
matur punësimin dhe papunësinë. LFS-të ende
zhvillohen në mënyrë të rregullt veçanërisht
në vendet e Azisë Qendrore dhe në Kaukaz. Të
dhënave rreth punësimit u mungon cilësia dhe
shpesh nuk kanë mundësi të marrin parasysh
madhësinë e sektorit joformal.
Të dhënat administrative. Sistemi i regjistrimit
dhe shënimet tjera administrative ofrojnë të
dhëna për vdekshmërinë e foshnjeve, fëmijëve
dhe nënave, sëmundjet (tuberkulozi, HIV/SIDA),
imunizimet, regjistrimi në shkollë dhe punësimi.
Në përgjithësi, është vështirë të vlerësohet
objektivisht mbulimi dhe cilësia e sistemeve
të regjistrimit që masin këta parametra. Mund
të bëhen disa krahasime indirekte në mes të
vlerësimeve të bazuara administrative dhe të
dhënave të studimit ose regjistrimit të popullsisë.
Kërkohen burime të rëndësishme dhe zbatimi i
defi nicioneve dhe klasifi kimeve ndërkombëtare
për mbledhjen e të dhënave rreth parametrave
të tillë si sëmundjet. Poashtu duhet të mbahet
mend se mbledhja e të dhënave administrative
shpesh pengohet nga aftësimi i dobët e
punonjësve, metoda të vjetëruara të përpunimit
të të dhënave dhe korniza të stërngarkuara
legjislative. Për më tepër, sistemet e regjistrimit
përshtaten ngadalë ndaj ndryshimeve dhe
në disa raste ende bazohen në defi nicionet e
vjetra që nuk janë në përputhje me standardet
ndërkombëtare. Në këto kushte, mund të
ndodh fare lehtë që raportimi të jetë i mangët
dhe i gabuar. Nëse shënimet administrative
janë i vetmi burim i të dhënave në dispozicion,
shfrytëzuesit duhet të jenë të kujdesshëm për
mangesitë e këtyre të dhënave statistikore, pasi
që të dhënat me cilësi të pamjaftueshme duhet
të interpretohen me kujdes.
Përpjekjet kombëtare për të defi nuar, vlerësuar
dhe monitoruar synimet dhe treguesit e OZHMve
mund të ndihmohen në masë të madhe
nga organizatat ndërkombëtare që punojnë
në terren. Institucionet e KB-së siç janë UNDP,
Komisioni Ekonomik për Evropën i Kombeve
të Bashkuara (UNECE) ose Fondi i Fëmijve i
Kombeve të Bashkuara (UNICEF), bashk me
aktorët tjerë kryesor të zhvillimit në botë,
përfshirë Organizatën Botërore të Shëndetësisë
(OBSH), Bankën Botërore, agjencitë e BE-së,
Agjencia e SHBA-së për Zhvillim Ndërkombëtar
(USAID) dhe vendet individuale nga Evropa
dhe Amerika Veriore, kanë qënë instrumente
në krijimin e procedurave për t’u marrë me të
dhëna të cilësisë së dobët. Skemat e ndihmës
teknike kanë përmirësuar kapacitetin e zyreve
kombëtare të statistikës (Rubrika A2.1). Përveç
fondeve dhe ndihmës teknike, në shumë shtete
të rajonit janë provuar disa mjete të zakonshme
të hulumtimit (për shembull, Studimi i Bankës
Botërore për matjen e standardit jetësor, Studimi
i treguesëve të shumfi shtë të përbashkët i