Korniza për veprim - UNDP Kosovo
Korniza për veprim - UNDP Kosovo
Korniza për veprim - UNDP Kosovo
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Aneksi 2 Monitorimi i progresit drejt OZHM-ve të<br />
<strong>për</strong>shtatura <strong>për</strong> nivelin kombëtar<br />
Mbledhja e të dhënave cilësore<br />
Të dhënat cilësore janë të rëndësishme <strong>për</strong><br />
monitorimin e progresit të vendit drejt OZHMve.<br />
Ato na mundësojnë ta kuantifi kojmë<br />
<strong>për</strong>formancën prandaj duhet të bazohen në<br />
treguesit e defi nuar mirë duke pasur në shënjestër<br />
çështjet me interes kombëtar. Të dhënat duhet<br />
të japin një pasqyrë gjithë<strong>për</strong>fshirëse dhe<br />
kuptimplotë të progresit të vendit në një seksion<br />
të caktuar të agjendës. Ato duhet të mbulojnë<br />
tërë territorin e vendin <strong>për</strong> sa kohë që të zgjat<br />
<strong>për</strong>kushtimi. Këto të dhëna të mbledhura duhet<br />
të <strong>për</strong>faqësojnë popullësinë e prekur nga një<br />
çështje e caktuar. Ndarja sipas gjinisë, moshës,<br />
statusit socioekonomik dhe lokalitetit është<br />
esenciale <strong>për</strong> theksimin e hapësirave të varfërisë<br />
të cilat nuk mund të paraqiten në shifrat<br />
kombëtare. Sado që të jetë i ndërlikuar procesi i<br />
mbledhjes së të dhënave, ajo ka <strong>për</strong> qëllim që të<br />
shërbejë si bazë <strong>për</strong> <strong>për</strong>caktimin e prioriteteve<br />
kombëtare, duke rezultuar kështu në objektiva<br />
dhe synime që duhet të jenë të kufi zuara <strong>për</strong><br />
nga numri, të jënë të vazhdueshme dhe të mund<br />
t’i komunikohen lehtë publikut të <strong>për</strong>gjithshëm<br />
(UNDG 2001).<br />
Institucionet shtetërore identifi kojnë, mbledhin<br />
dhe monitorojnë të dhënat që shërbejnë <strong>për</strong><br />
të matur progresin drejt zotimeve të OZHMve<br />
kombëtare. Kjo presupozon se ministritë<br />
e qeverisë, administratat lokale dhe zyret<br />
statistikore kanë edhe kapacitetin <strong>për</strong> të kryer<br />
këto funksione edhe vullnetin <strong>për</strong> të komunikuar<br />
rezultatetet. Raportimi i OZHM-ve kërkon që<br />
këto institucione të kenë kapacitetin që të japin<br />
të dhëna të besueshmë dhe të krahasueshme<br />
në mënyrë të rregullt. Për hirë të efi kasitetit<br />
të kostos dhe krahasueshmërisë, të dhënat<br />
duhet të mbledhen në bazë të konventave dhe<br />
procedurave të <strong>për</strong>caktuara në nivel kombëtar.<br />
Derisa mbledhja e të dhënave mbetet nën<br />
fushën e <strong>për</strong>gjegjësisë së qeverive shtetërore,<br />
treguesit e OZHM-ve duhet të <strong>për</strong>mbushin<br />
standardet ndërkombëtare. Kjo do të thotë se<br />
metodologjia e zbatuar duhet të aplikohet në<br />
mënyrë të vazhdueshme <strong>për</strong> një periudhë të<br />
tërë kohore. Duhet bërë referim i duhur edhe në<br />
të dhënat standarde. Kurdo që është e mundur,<br />
duhet të bëhen referenca edhe <strong>për</strong> burimet<br />
publike që janë në dispozicion. Raportet duhet<br />
të paraqesin sqarime <strong>për</strong> ndonjë të metë ose<br />
mos<strong>për</strong>puthje të të dhënave derisa paraqiten të<br />
gjitha vlerësimet e bëra.<br />
Nuk është gjithmonë lehtë që të sigurohen<br />
të dhëna cilësore në rajonin e EQL /BSHP-së.<br />
Metodologjia statistikore e <strong>për</strong>dorur gjatë<br />
komunizmit ka qënë ndryshe nga standardet<br />
botërore dhe shtetet në tranzicion kanë pasur<br />
vështirësi në ndërtimin e kapaciteteve të duhura<br />
institucionale <strong>për</strong> mbledhjen dhe <strong>për</strong>punimin e<br />
të dhënave. Shumë zyre statistikore në rajonin<br />
e EQL/BSHP-së kanë <strong>për</strong>jetuar zvogëlime të<br />
mëdha të fi nancimit dhe personelit ndersa qasja<br />
në teknologjinë moderne të kompjuterëve<br />
mbetet ende e kufi zuar. Këto vështirësi janë<br />
<strong>për</strong>zier me sh<strong>për</strong>bërjen e shteteve, ekzistencën<br />
e konfl ikteve të brendshme dhe krijimin e<br />
strukturave te reja shtetërore. Në këto rrethana<br />
institucionet statistikore shpesh janë shuar ose<br />
nuk kanë mundur të mbajnë hapin me situatën<br />
që ndryshonte në mënyrë të shpejt (zhvendosja<br />
e njerëzve, <strong>për</strong>keqësimi i shërbimeve publike<br />
dhe shkatrrimi i ekonomisë).<br />
Cilësia e raporteve kombëtare të zhvillimit<br />
njerëzor varet në masë të madhe nga kapaciteti<br />
i vendit të prodhojë dhe shfrytëzoj të dhënat<br />
statistikore. Raportet kombëtare shpesh<br />
<strong>për</strong>mbajnë mangësi të shumta. Së pari,<br />
boshllëqet e mëdha në statistikat themelore të<br />
zhvillimit njerëzor, siç janë regjistrimi në shkolla,<br />
shkalla e shkollimit dhe madhësia e popullsisë<br />
shpesh bëhen të qarta kur të dhënat kombëtare<br />
mbledhen në nivel rajonal ose botëror. Së dyti,<br />
zyret statistikore shpesh zbatojnë metodologji<br />
jostandarde kur bëjnë kalkulimin e indekseve<br />
dhe mbështeten në burime cilësore jozyrtare.<br />
Në fund, formati i të dhënave të paraqitura<br />
nuk është gjithmonë i qartë dhe transparent<br />
ku ndodh të mungojnë disa burime <strong>për</strong> disa<br />
shifra. Si rezultat i këtyre mangësive ka shumë<br />
mos<strong>për</strong>puthje në mes të të dhënave kombëtare<br />
me ato ndërkombëtare. Kjo e bën shumë të<br />
vështirë krahasimin e mirfi lltë të vendeve të<br />
ndryshme. Nuk ekzistojnë zgjidhje të thjeshta<br />
<strong>për</strong> këto probleme.<br />
Respektimi i pronësisë kombëtare mbi agjendat<br />
e OZHM-ve në të gjitha vendet e rajonit kërkon<br />
që <strong>për</strong>pjekjet <strong>për</strong> <strong>për</strong>mirësimin e cilësisë së të<br />
dhënave duhet të fokusohen në nivele kombëtare.<br />
Edhepse krahasimet mes shteteve mund të jenë<br />
të dobishme, ato nuk janë të mundshme në të<br />
gjitha rastet <strong>për</strong> shkak të larmisë së agjendave<br />
kombëtare. Objektivi i <strong>për</strong>gjithshëm është<br />
që të monitorohet zhvillimi brenda vendit.<br />
Starndardet statistikore ndërkombëtare duhet<br />
të shfrytëzohen si udhëzues, por jo si drejtues<br />
<strong>për</strong> zhvillimin e treguesëve kombëtar që<br />
mund të jenë të dobishëm në shfrytëzimin e<br />
mjeteve në dispozicion. Burimet kombëtare<br />
<strong>për</strong> monitorimin e OZHM-ve <strong>për</strong>fshijnë (UNECE<br />
2004):<br />
• Regjistrimet e popullsisë. Në shumicën e vendeve<br />
Anekset<br />
113