Korniza për veprim - UNDP Kosovo
Korniza për veprim - UNDP Kosovo Korniza për veprim - UNDP Kosovo
112 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËVJEÇARIT: KORNIZA PËR VEPRIM Synimi 10: Deri me 2015 të përgjysmoj proporcionin e njerëzve pa qasje të qëndrueshme në ujë të pijshëm të sigurtë dhe në kushte themelore sanitare Synimi 11: Deri me 2020 të arrijë një përmirësim domethënës të jetës të së paku 100 milionë banuesëve në baraka Objektivi 8 Zhvillimi i një partneriteti global për zhvillim Synimi 12: Zhvilloj më tej një sistem tregtar dhe fi nanciar të hapur, të bazuar në rregulla, të parashikueshëm dhe jodiskriminues (përfshirë zotimin për qeverisje të mirë, zhvillim dhe zvogëlim të varfërisë- si në rrafshin kombëtar ashtu edhe në atë ndërkombëtar) Synimi 13: Adresoj nevojat e veçanta së paku të vendeve në zhvillim (përfshirë qasjen e lirë nga tarifat dhe kuotat për eksportin, programin e përmirësuar të lirimit nga borxhi për VFBL-të dhe fshirjen e borxhit bilateral dhe NZZH më bujare për vendet e zotuara për zvogëlim të varfërisë) Synimi 14: Adresoj nevojat e veçanta të vendeve të mbyllura dhe shteteve të vogla ishuj në zhvillim (përmes Programit të veprimit për zhvillim të qëndrueshëm të shteteve të vogla ishuj në zhvillim dhe përmes dispozitave të Asamblesë së Përgjithshme 22) Synimi 15: Merret përgjithsisht me problemet e borxhit të vendeve në zhvillim përmes masave kombëtare dhe ndërkombëtare në mënyrë që ta bëj borxhin të qëndrueshëm për një kohë më të gjatë Synimi 16: Në bashkëpunim me vendet në zhvillim, të zhvillojë dhe zbatojë strategjitë për punë të ndershme dhe produktive për të rinjtë Synimi 17: Në bashkëpunim me kompanitë farmaceutike, të ofrojë qasje në ilaçe esenciale me çmime të volitshme në vendet në zhvillim Synimi 18: Në bashkëpunim me sektorin privat të vëj në dispozicion teknologjinë e re, veçanërisht atë informative dhe të komunkimit Burimi: http:/ / www.un.org/ millenniumgoals/ 30. Proporcioni i popullsisë me qajse të qëndrueshme në një burim të përmirësuar të ujit, urban dhe rural 31. Proporcioni i popullsisë me qasje në kanalizimtë përmirësuar, urban dhe rural 32. Proporcioni i familjeve me zotërim të sigurtë prone 33. NZZH-të neto, gjithsej dhe vendeve më pak të zhvilluara, si përqindje e të ardhurave kombëtare bruto të donatorëve të OECD/ KNZH-së 34. Proporcioni i NZZH-së dypalëshe të alokuara për sektorët e donatorëve të OECD/ KNZH-së për shërbime sociale themelore (arsim fi llor, kujdes primar shëndetësor, të ushqyer, ujë të sigurtë dhe kushte sanitare) 35. Proporcioni ndihmës zyrtare dypalëshe për zhvillim (NZZH) e donatorëve të EOCD/KNZH-së që nuk ka ndonjë destinim te caktuar 36. NZZH e pranuar në vendet e mbyllura si proporcion i të ardhurave të tyre kombëtare bruto 37. NZZH-ja e pranuar në shtetet ishuj në zhvillim si proporcion e të ardhurave kombëtare bruto 38. Proporcioni i importit të përgjithshëm të vendeve të zhvilluara (për nga vlera duke përjashtuar armët) nga vendet në zhvillim dhe nga vendet më pak të zhvilluara të pranuara pa detyrime doganore 39. Tarifat mesatare të vëna nga vendet e zhvilluara për produktet bujqësore, të tekstilit dhe veshmbathjes te vendeve në zhvillim 40. Vlerësimi i mbështetjes së bujqësisë për vendet e OECD-së si përqindje e bruto prodhimit vendor të tyre 41. Proporcioni i NZZH-së i dhënë si ndihmë për krijimin e kapacitetit për tregti. 42. Numri i përgjithshëm i vendeve që kanë arritur pikët e vendimit VFBL dhe numri i vendeve që kanë arritur pikët e përfundimit të tyre VFBL (kumulative) 43. Shlyerja e borxhit e zotuar me iniciativën VFBL 44. Pagesa e borxhit si përqindje e eksportit të mallit dhe shërbimeve 45. Shkalla e papunësisë së 15-24 vjeçarëve, meshkuj dhe femra dhe gjithsej 46. Proporcioni i popullsisë me qasje të qëndrueshme ilaçe esenciale me çmime të volitshm 47. Abonentët e telefonisë fi kse dhe mobile për 100 njerëz 48a. Kompjuterët personal që përdoren në 100 njerez 48b. Shfrytëzuesit e internetit në 100 njerëz 1 Defi nicionet e sakta, racionalet, konceptet dhe burimet e OZHM-ve mund të gjenden në “Treguesit për monitorimin e objektivave zhvillimore të mijëvjeçarit” të botuar nga Grupi për zhvillim i Kombeve të Bashkuara (2003). Janë në dispozicion online në: http:/ / www.developmentgoals.org/ UNDG%20document_fi nal.pdf.
Aneksi 2 Monitorimi i progresit drejt OZHM-ve të përshtatura për nivelin kombëtar Mbledhja e të dhënave cilësore Të dhënat cilësore janë të rëndësishme për monitorimin e progresit të vendit drejt OZHMve. Ato na mundësojnë ta kuantifi kojmë përformancën prandaj duhet të bazohen në treguesit e defi nuar mirë duke pasur në shënjestër çështjet me interes kombëtar. Të dhënat duhet të japin një pasqyrë gjithëpërfshirëse dhe kuptimplotë të progresit të vendit në një seksion të caktuar të agjendës. Ato duhet të mbulojnë tërë territorin e vendin për sa kohë që të zgjat përkushtimi. Këto të dhëna të mbledhura duhet të përfaqësojnë popullësinë e prekur nga një çështje e caktuar. Ndarja sipas gjinisë, moshës, statusit socioekonomik dhe lokalitetit është esenciale për theksimin e hapësirave të varfërisë të cilat nuk mund të paraqiten në shifrat kombëtare. Sado që të jetë i ndërlikuar procesi i mbledhjes së të dhënave, ajo ka për qëllim që të shërbejë si bazë për përcaktimin e prioriteteve kombëtare, duke rezultuar kështu në objektiva dhe synime që duhet të jenë të kufi zuara për nga numri, të jënë të vazhdueshme dhe të mund t’i komunikohen lehtë publikut të përgjithshëm (UNDG 2001). Institucionet shtetërore identifi kojnë, mbledhin dhe monitorojnë të dhënat që shërbejnë për të matur progresin drejt zotimeve të OZHMve kombëtare. Kjo presupozon se ministritë e qeverisë, administratat lokale dhe zyret statistikore kanë edhe kapacitetin për të kryer këto funksione edhe vullnetin për të komunikuar rezultatetet. Raportimi i OZHM-ve kërkon që këto institucione të kenë kapacitetin që të japin të dhëna të besueshmë dhe të krahasueshme në mënyrë të rregullt. Për hirë të efi kasitetit të kostos dhe krahasueshmërisë, të dhënat duhet të mbledhen në bazë të konventave dhe procedurave të përcaktuara në nivel kombëtar. Derisa mbledhja e të dhënave mbetet nën fushën e përgjegjësisë së qeverive shtetërore, treguesit e OZHM-ve duhet të përmbushin standardet ndërkombëtare. Kjo do të thotë se metodologjia e zbatuar duhet të aplikohet në mënyrë të vazhdueshme për një periudhë të tërë kohore. Duhet bërë referim i duhur edhe në të dhënat standarde. Kurdo që është e mundur, duhet të bëhen referenca edhe për burimet publike që janë në dispozicion. Raportet duhet të paraqesin sqarime për ndonjë të metë ose mospërputhje të të dhënave derisa paraqiten të gjitha vlerësimet e bëra. Nuk është gjithmonë lehtë që të sigurohen të dhëna cilësore në rajonin e EQL /BSHP-së. Metodologjia statistikore e përdorur gjatë komunizmit ka qënë ndryshe nga standardet botërore dhe shtetet në tranzicion kanë pasur vështirësi në ndërtimin e kapaciteteve të duhura institucionale për mbledhjen dhe përpunimin e të dhënave. Shumë zyre statistikore në rajonin e EQL/BSHP-së kanë përjetuar zvogëlime të mëdha të fi nancimit dhe personelit ndersa qasja në teknologjinë moderne të kompjuterëve mbetet ende e kufi zuar. Këto vështirësi janë përzier me shpërbërjen e shteteve, ekzistencën e konfl ikteve të brendshme dhe krijimin e strukturave te reja shtetërore. Në këto rrethana institucionet statistikore shpesh janë shuar ose nuk kanë mundur të mbajnë hapin me situatën që ndryshonte në mënyrë të shpejt (zhvendosja e njerëzve, përkeqësimi i shërbimeve publike dhe shkatrrimi i ekonomisë). Cilësia e raporteve kombëtare të zhvillimit njerëzor varet në masë të madhe nga kapaciteti i vendit të prodhojë dhe shfrytëzoj të dhënat statistikore. Raportet kombëtare shpesh përmbajnë mangësi të shumta. Së pari, boshllëqet e mëdha në statistikat themelore të zhvillimit njerëzor, siç janë regjistrimi në shkolla, shkalla e shkollimit dhe madhësia e popullsisë shpesh bëhen të qarta kur të dhënat kombëtare mbledhen në nivel rajonal ose botëror. Së dyti, zyret statistikore shpesh zbatojnë metodologji jostandarde kur bëjnë kalkulimin e indekseve dhe mbështeten në burime cilësore jozyrtare. Në fund, formati i të dhënave të paraqitura nuk është gjithmonë i qartë dhe transparent ku ndodh të mungojnë disa burime për disa shifra. Si rezultat i këtyre mangësive ka shumë mospërputhje në mes të të dhënave kombëtare me ato ndërkombëtare. Kjo e bën shumë të vështirë krahasimin e mirfi lltë të vendeve të ndryshme. Nuk ekzistojnë zgjidhje të thjeshta për këto probleme. Respektimi i pronësisë kombëtare mbi agjendat e OZHM-ve në të gjitha vendet e rajonit kërkon që përpjekjet për përmirësimin e cilësisë së të dhënave duhet të fokusohen në nivele kombëtare. Edhepse krahasimet mes shteteve mund të jenë të dobishme, ato nuk janë të mundshme në të gjitha rastet për shkak të larmisë së agjendave kombëtare. Objektivi i përgjithshëm është që të monitorohet zhvillimi brenda vendit. Starndardet statistikore ndërkombëtare duhet të shfrytëzohen si udhëzues, por jo si drejtues për zhvillimin e treguesëve kombëtar që mund të jenë të dobishëm në shfrytëzimin e mjeteve në dispozicion. Burimet kombëtare për monitorimin e OZHM-ve përfshijnë (UNECE 2004): • Regjistrimet e popullsisë. Në shumicën e vendeve Anekset 113
- Page 73 and 74: larta të varfërisë rurale janë
- Page 75 and 76: si dhe HIV/ AIDS në veçanti. Mala
- Page 77 and 78: shlyej 2.2 miliardë shtesë të pr
- Page 79 and 80: Edhe në vendet e tjera ku femrat k
- Page 81 and 82: Raportet e OZHM-ve të Kazakistanit
- Page 83 and 84: 4OZHM-të në Evropën qendrore dhe
- Page 85 and 86: OZHM-të në Evropën qendrore dhe
- Page 87 and 88: OZHM-të në Evropën qendrore dhe
- Page 89 and 90: OZHM-të në Evropën qendrore dhe
- Page 91 and 92: OZHM-të në Evropën qendrore dhe
- Page 93 and 94: OZHM-të në Evropën qendrore dhe
- Page 95 and 96: OZHM-të në Evropën qendrore dhe
- Page 97 and 98: OZHM-të në Evropën qendrore dhe
- Page 99 and 100: OZHM-të në Evropën qendrore dhe
- Page 101 and 102: 5Përfundimet
- Page 103 and 104: kombëtare mund të bëhen të rën
- Page 105: • identifi kimin më të mirë t
- Page 108 and 109: 96 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJË
- Page 110 and 111: 98 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJË
- Page 112 and 113: 100 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 115 and 116: Referencat Aladin, N. 1999. Ndryshi
- Page 117 and 118: Pakti i Stabilitetit për Evropën
- Page 119 and 120: http:/ / hdr.undp.org/ reports/ glo
- Page 121: http:/ / lnweb18.worldbank.org/ eca
- Page 126 and 127: 114 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 128 and 129: 116 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 130 and 131: 118 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 132 and 133: 120 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 134 and 135: 122 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 136 and 137: 124 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 138 and 139: 126 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 140 and 141: 128 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 142 and 143: 130 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 144 and 145: 132 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 146 and 147: 134 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 148 and 149: 136 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 150 and 151: 138 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 152 and 153: 140 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 154 and 155: 142 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 156 and 157: 144 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 158 and 159: OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËVJE
- Page 160 and 161: 148 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 162 and 163: 150 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 164 and 165: 152 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 166 and 167: 154 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 168 and 169: 156 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 170 and 171: 158 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
- Page 172 and 173: 160 OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJ
112<br />
OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËVJEÇARIT: KORNIZA PËR VEPRIM<br />
Synimi 10: Deri me 2015 të <strong>për</strong>gjysmoj proporcionin e<br />
njerëzve pa qasje të qëndrueshme në ujë të pijshëm të<br />
sigurtë dhe në kushte themelore sanitare<br />
Synimi 11: Deri me 2020 të arrijë një <strong>për</strong>mirësim<br />
domethënës të jetës të së paku 100 milionë banuesëve<br />
në baraka<br />
Objektivi 8 Zhvillimi i një partneriteti global <strong>për</strong> zhvillim<br />
Synimi 12: Zhvilloj më tej një sistem tregtar dhe fi nanciar<br />
të hapur, të bazuar në rregulla, të parashikueshëm dhe<br />
jodiskriminues (<strong>për</strong>fshirë zotimin <strong>për</strong> qeverisje të mirë,<br />
zhvillim dhe zvogëlim të varfërisë- si në rrafshin kombëtar<br />
ashtu edhe në atë ndërkombëtar)<br />
Synimi 13: Adresoj nevojat e veçanta së paku të vendeve<br />
në zhvillim (<strong>për</strong>fshirë qasjen e lirë nga tarifat dhe kuotat<br />
<strong>për</strong> eksportin, programin e <strong>për</strong>mirësuar të lirimit nga<br />
borxhi <strong>për</strong> VFBL-të dhe fshirjen e borxhit bilateral dhe<br />
NZZH më bujare <strong>për</strong> vendet e zotuara <strong>për</strong> zvogëlim të<br />
varfërisë)<br />
Synimi 14: Adresoj nevojat e veçanta të vendeve të<br />
mbyllura dhe shteteve të vogla ishuj në zhvillim (<strong>për</strong>mes<br />
Programit të <strong>veprim</strong>it <strong>për</strong> zhvillim të qëndrueshëm të<br />
shteteve të vogla ishuj në zhvillim dhe <strong>për</strong>mes dispozitave<br />
të Asamblesë së Përgjithshme 22)<br />
Synimi 15: Merret <strong>për</strong>gjithsisht me problemet e borxhit<br />
të vendeve në zhvillim <strong>për</strong>mes masave kombëtare<br />
dhe ndërkombëtare në mënyrë që ta bëj borxhin të<br />
qëndrueshëm <strong>për</strong> një kohë më të gjatë<br />
Synimi 16: Në bashkëpunim me vendet në zhvillim, të<br />
zhvillojë dhe zbatojë strategjitë <strong>për</strong> punë të ndershme dhe<br />
produktive <strong>për</strong> të rinjtë<br />
Synimi 17: Në bashkëpunim me kompanitë farmaceutike,<br />
të ofrojë qasje në ilaçe esenciale me çmime të volitshme<br />
në vendet në zhvillim<br />
Synimi 18: Në bashkëpunim me sektorin privat të vëj në<br />
dispozicion teknologjinë e re, veçanërisht atë informative<br />
dhe të komunkimit<br />
Burimi: http:/ / www.un.org/ millenniumgoals/<br />
30. Proporcioni i popullsisë me qajse të qëndrueshme në një burim të<br />
<strong>për</strong>mirësuar të ujit, urban dhe rural<br />
31. Proporcioni i popullsisë me qasje në kanalizimtë <strong>për</strong>mirësuar,<br />
urban dhe rural<br />
32. Proporcioni i familjeve me zotërim të sigurtë prone<br />
33. NZZH-të neto, gjithsej dhe vendeve më pak të zhvilluara, si<br />
<strong>për</strong>qindje e të ardhurave kombëtare bruto të donatorëve të OECD/<br />
KNZH-së<br />
34. Proporcioni i NZZH-së dypalëshe të alokuara <strong>për</strong> sektorët e<br />
donatorëve të OECD/ KNZH-së <strong>për</strong> shërbime sociale themelore<br />
(arsim fi llor, kujdes primar shëndetësor, të ushqyer, ujë të sigurtë<br />
dhe kushte sanitare)<br />
35. Proporcioni ndihmës zyrtare dypalëshe <strong>për</strong> zhvillim (NZZH) e<br />
donatorëve të EOCD/KNZH-së që nuk ka ndonjë destinim te<br />
caktuar<br />
36. NZZH e pranuar në vendet e mbyllura si proporcion i të ardhurave<br />
të tyre kombëtare bruto<br />
37. NZZH-ja e pranuar në shtetet ishuj në zhvillim si proporcion e të<br />
ardhurave kombëtare bruto<br />
38. Proporcioni i importit të <strong>për</strong>gjithshëm të vendeve të zhvilluara<br />
(<strong>për</strong> nga vlera duke <strong>për</strong>jashtuar armët) nga vendet në zhvillim<br />
dhe nga vendet më pak të zhvilluara të pranuara pa detyrime<br />
doganore<br />
39. Tarifat mesatare të vëna nga vendet e zhvilluara <strong>për</strong> produktet<br />
bujqësore, të tekstilit dhe veshmbathjes te vendeve në zhvillim<br />
40. Vlerësimi i mbështetjes së bujqësisë <strong>për</strong> vendet e OECD-së si<br />
<strong>për</strong>qindje e bruto prodhimit vendor të tyre<br />
41. Proporcioni i NZZH-së i dhënë si ndihmë <strong>për</strong> krijimin e kapacitetit<br />
<strong>për</strong> tregti.<br />
42. Numri i <strong>për</strong>gjithshëm i vendeve që kanë arritur pikët e vendimit<br />
VFBL dhe numri i vendeve që kanë arritur pikët e <strong>për</strong>fundimit të<br />
tyre VFBL (kumulative)<br />
43. Shlyerja e borxhit e zotuar me iniciativën VFBL<br />
44. Pagesa e borxhit si <strong>për</strong>qindje e eksportit të mallit dhe shërbimeve<br />
45. Shkalla e papunësisë së 15-24 vjeçarëve, meshkuj dhe femra dhe<br />
gjithsej<br />
46. Proporcioni i popullsisë me qasje të qëndrueshme ilaçe esenciale<br />
me çmime të volitshm<br />
47. Abonentët e telefonisë fi kse dhe mobile <strong>për</strong> 100 njerëz<br />
48a. Kompjuterët personal që <strong>për</strong>doren në 100 njerez<br />
48b. Shfrytëzuesit e internetit në 100 njerëz<br />
1 Defi nicionet e sakta, racionalet, konceptet dhe burimet e OZHM-ve mund të gjenden në “Treguesit<br />
<strong>për</strong> monitorimin e objektivave zhvillimore të mijëvjeçarit” të botuar nga Grupi <strong>për</strong> zhvillim i<br />
Kombeve të Bashkuara (2003). Janë në dispozicion online në: http:/ / www.developmentgoals.org/<br />
UNDG%20document_fi nal.pdf.
Change language