Korniza për veprim - UNDP Kosovo
Korniza për veprim - UNDP Kosovo
Korniza për veprim - UNDP Kosovo
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
92<br />
OBJEKTIVET ZHVILLIMORE TË MIJËVJEÇARIT: KORNIZA PËR VEPRIM<br />
shëndetësi, është duke u rrezikuar më së shumti<br />
në këto vende. Ato vuajnë nga mungesa e<br />
institucioneve efi kase <strong>për</strong> bashkëpunim rajonal,<br />
veçanërisht në Azinë Qendrore dhe në Kaukaz<br />
dhe janë furnizuesit kryesor të punëtorëve<br />
emigrantë, veçanërisht në Federatën Ruse por<br />
(në rastin e Moldavisë) edhe në vendet e BE-së.<br />
Për këtë grup të vendeve, sfi dat e <strong>për</strong>mbushjes<br />
së OZHM-ve janë të lidhura ngushtë me:<br />
• sigurimin e zhvillimit të vazhdueshëm<br />
ekonomik, <strong>për</strong> ngritjen e të ardhuravë<br />
familjare, të hyrat qeveritare nga tatimet dhe<br />
konsumi publik dhe privat, duke zvogëluar<br />
në këtë mënyrë varfërinë absolute;<br />
• <strong>për</strong>mirësimin e cilësisë së të dhënave<br />
themelore mbi varfërinë, papunësinë<br />
dhe qasjen në shërbime sociale;•<br />
<strong>për</strong>mirësimin e konsiderueshëm të cilësisë<br />
së qeverisjes <strong>për</strong> të zvogëluar korrupsionin,<br />
edhe në nivelin e qeverisë qendrore (<strong>për</strong>mes<br />
reformës në administratën publike dhe në<br />
sistemin gjyqësor) edhe në nivelin lokal<br />
(<strong>për</strong>mes decentralizimit);<br />
• promovimin dhe forcimin e demokracisë<br />
së <strong>për</strong>faqësimit <strong>për</strong> të siguruar bartjet<br />
demokratike të pushtetit;<br />
• ndërtimin ose riparimin e infrastrukturës<br />
themelore të shërbimit publik dhe komunal,<br />
veçanërisht <strong>për</strong> furnizimin me ujë dhe<br />
trajtimin e tij, të shëndetit publik dhe arsimit;<br />
• sigurimin e qasjes më të mirë në treg <strong>për</strong><br />
eksportin e produkteve industriale dhe të<br />
industrisë së lehtë (veçanërisht në BE, por<br />
edhe në Federatën Ruse, Ukrainë, Kazakistan<br />
dhe Uzbekistan), si dhe sigurimin e qarkullimit<br />
të lirë të punëtorëve emigrantë brenda dhe<br />
jashtë BSHP-së;<br />
• sigurimin e <strong>për</strong>puthshmërisë së duhur të<br />
strategjive të OZHM-ve me vlerësimin e<br />
nevojave të OZHM-ve, me DSZV-të, me<br />
programet e decentralizimit dhe (në rastin e<br />
Moldavisë dhe vendeve të Kaukazit Jugor),<br />
me planet kombëtare të <strong>veprim</strong>it <strong>për</strong> Politikën<br />
Evropiane të Fqinjësisë së BE-së;<br />
• tërheqja e fi nancimeve të mëdha me<br />
koncesion dhe burimeve tjera <strong>për</strong> fi nancimin<br />
e zbatimit të vlerësimit të nevojave të OZHMsë;<br />
• <strong>për</strong>mirësimin e ambientit të biznesit <strong>për</strong><br />
inkurajimin e investimeve të rregulluara<br />
në sektorin privat, <strong>për</strong>fshirë promovimin<br />
e transparencës, mbrojtjen e të drejtave<br />
pronësore, mbrojtjen e qasjes në kapital dhe<br />
menjanimin e burokracisë;<br />
• <strong>për</strong>shpejtimin e paraqitjes së kornizave të<br />
<strong>për</strong>gjegjësisë së <strong>për</strong>bashkët sociale dhe<br />
<strong>për</strong> zhvillim të biznesit, veçanërisht në<br />
mesin e kompanive lokale të vogla, gjë që<br />
do të <strong>për</strong>mirësonte konkurrueshmërinë e<br />
tyre dhe do të mundësonte që ato të jenë<br />
nënkontraktuese më efektive <strong>për</strong> korporatat<br />
shumëkombëshe; dhe<br />
• krijimin e kornizave rregullatore të nevojshme<br />
<strong>për</strong> krijimin e partneriteteve private dhe<br />
publike më efektive, në mënyrë që të<br />
<strong>për</strong>mirësohet qasja në shëndetësi, arsim,<br />
telekomunikacion dhe shërbime komunale,<br />
veçanërisht në zonat e largëta rurale.<br />
Grupi i tretë <strong>për</strong>bëhet nga vendet e Ballkanit<br />
Perëndimor, të cilat kanë elemente të<br />
kombinuara të grupit të parë dhe të dytë. Kjo<br />
do të thotë se këto vende, sikurse edhe vendet<br />
e Kaukazit, Moldavia dhe Taxhikistani, janë<br />
duke u rimëkëmbur nga pasojat e konfl ikteve të<br />
dhunshme që sollën miliona refugjatë, persona<br />
të zhvendosur brenda vendit dhe grupe tjera<br />
të njerëzve të rrezikuar. Ato janë angazhuar<br />
në proceset e DSZV-së, me të cilat duhet të<br />
<strong>për</strong>puthet <strong>për</strong>pilimi dhe zbatimi i strategjisë<br />
së OZHM-ve. Në <strong>për</strong>gjithësi ato kanë BPVnë<br />
<strong>për</strong> kokë banori që <strong>për</strong>afërsisht mund të<br />
krahasohet me atë të vendeve kandidate <strong>për</strong><br />
anëtarësim në BE – Bullgarinë dhe Rumaninë, si<br />
dhe të vendeve si Turqia, Bellorusia dhe Ukraina.<br />
Vendet e Ballkanit Perëndimor kanë sh<strong>për</strong>ndarje<br />
relativisht të barabartë të të ardhurave (sikurse<br />
shtetet e reja anëtare të BE-së), që sugjeron<br />
se politika sociale duhet të <strong>për</strong>qëndrohet në<br />
ngritjen e shqetësimeve rreth varfërisë absolute<br />
dhe jo të varfërisë relative. Ato janë furnizuesë<br />
të mëdhenj të punëtorëve emigrantë (siç janë<br />
vendet e BSHP-së), veçanërisht në vendet<br />
anëtare të BE-së, duke gjeneruar kështu të<br />
ardhura domethënëse nga jashtë. Sikurse<br />
shtetet e reja anëtare të BE-së, Federata Ruse<br />
dhe vendet perëndimore të BSHP-së, vendet e<br />
Ballkanit Perëndimor në <strong>për</strong>gjithësi posedojnë<br />
kapacitetin e shtetit që është i nevojshëm <strong>për</strong><br />
vjeljen e të hyrave domethënëse të BPV-së nga<br />
tatimet dhe <strong>për</strong> fi nancimin e shërbimeve sociale<br />
themelore; dhe <strong>për</strong> dallim të madh nga vendet<br />
e BSHP-së, ato gëzojnë preferenca <strong>për</strong> hyrje në<br />
tregun e <strong>për</strong>bashkët të BE-së. Për këto vende,<br />
sfi dat e <strong>për</strong>mbushjes së OZHM-ve janë ngushtë<br />
të lidhura me:<br />
• sigurimin e zhvillimit të vazhdueshëm<br />
ekonomik, <strong>për</strong> rritjen e të ardhurave të<br />
familjeve, të hyrave të qeverisë nga tatimi<br />
dhe rritjen e konsumit publik dhe privat,<br />
duke zvogëluar kështu varfërinë absolute;<br />
• <strong>për</strong>mirësimin e cilësisë së të dhënave<br />
themelore mbi varfërinë, papunësinë dhe<br />
qasjen në shërbime sociale;<br />
• <strong>për</strong>mirësimin e konsiderueshëm të cilësisë së<br />
qeverisjes, edhe në nivel të qeverisë qendrore<br />
(<strong>për</strong>mes reformës në administratën publike<br />
dhe gjyqësi) edhe në nivel lokal (<strong>për</strong>mes<br />
decentralizimit);<br />
• sigurimin e <strong>për</strong>puthshmërisë së duhur me<br />
vlerësimin e nevojave të OZHM-ve, DSZV-së,<br />
programeve të decentralizimi dhe agjendës<br />
<strong>për</strong> integrim në BE që ka të bëj me PSA-në;