RASPRAVE o nacionalnom identitetu - Institut za istoriju Sarajevo
RASPRAVE o nacionalnom identitetu - Institut za istoriju Sarajevo
RASPRAVE o nacionalnom identitetu - Institut za istoriju Sarajevo
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
72<br />
Husnija Kamberović<br />
“Osećanje bosanskih muslimana da su nešto posebno u muslimansko-islamskoj<br />
<strong>za</strong>jednici u turskom carstvu (...) izrastalo je iz njihovog uvjerenja da su<br />
po svom poreklu, po svom jeziku, načinu života ve<strong>za</strong>ni <strong>za</strong> Bosnu, i da su<br />
nešto drugo, različiti ne samo od pravih Osmanlija već i od drugih islamskih<br />
naroda u turskom carstvu”.<br />
avdo Sućeska je razvijao tezu o postepenom izgrađivanju <strong>za</strong>sebnog muslimanskog<br />
društva u Bosni i Hercegovini u doba osmanske vladavine (“Prilozi”,<br />
1968, 49):<br />
“Bosansko muslimansko društvo se oformilo kao specifičan vid osmanskog<br />
društva, koje je u jednu cjelinu povezivala <strong>za</strong>jednička vjera islam i <strong>za</strong>jednička<br />
privrženost osmanskoj muslimanskoj državi čijim su posredstvom Bosanci<br />
postali Muslimani i na taj način tijesno pove<strong>za</strong>li svoju sudbinu sa tom državom.<br />
Posredstvom jedinstvene vjere islama muslimansko društvo u Bosni<br />
usvojilo je jedinstvenu političku ideologiju i predstavljalo jedinstven kulturni<br />
krug. Na toj osnovi ono se formiralo kao posebna etnička <strong>za</strong>jednica i razvijalo<br />
kao poseban narod sa posebnim interesima i stremljenjima. <strong>za</strong> razliku<br />
od nemuslimanskog stanovništva, koje se većinom nalazilo u <strong>za</strong>visnom odnosu<br />
i potčinjenom političkom položaju, muslimansko društvo je imalo više<br />
staleža: spahije, sveštenstvo (ulema), građanski slojevi i <strong>za</strong>visni muslimanski<br />
seljaci (raja)”. 15<br />
list “Borba” je tada posebno istaknuo diskusiju Nedima Filipovića o razvoju<br />
posebnosti naroda Bosne i Hercegovine, te potom <strong>za</strong>ključio kako je<br />
stav naučnika da je neophodan ravnopravan tretman svih naroda u Bosni i<br />
Hercegovini (Srba, Hrvata i Muslimana), te da bez te ravnopravnosti nije<br />
moguć razvoj njihove domovine Bosne i Hercegovine.(“Borba”, 20. XI. 1968,<br />
str. 5). Filipović, pak, u svojoj diskusiji prati transformaciju muslimanske <strong>za</strong>jednice<br />
od umme (“fatalističko-religiozna predstava o muslimanskoj <strong>za</strong>jednici<br />
kao božijem određenju”, “Prilozi”, 1968, str. 565) do osjećanja pripadnosti<br />
modernoj naciji, <strong>za</strong> šta kao glavne aktere navodi socijalističku revoluciju i socijali<strong>za</strong>m<br />
(“socijalistička revolucija i borba <strong>za</strong> izgradnju socijalizma, sa svim<br />
humanističkim implikacijama tog procesa, stvorili (su) visoku političku, druš-<br />
15 Na sličan način će Sućeska govoriti i na Petom kongresu istoričara jugoslavije, koji je<br />
održan u Ohridu početkom septembra 1969. uz sudjelovanje blizu 1000 naučnika, odnosno<br />
“delegata i gostiju” (M. Imamović, 2008, 59-62)<br />
<strong>RASPRAVE</strong> O NACIONALNOM IDENTITETU BOŠNJAKA
Change language