RASPRAVE o nacionalnom identitetu - Institut za istoriju Sarajevo

BOSANSKOHERCEGOVAČKI MUSLIMANI NA POČETKU NOVOG MILENIJA: SOCIOLOŠKI POGLEDI
• bez obzira da li se konkretni pripadnik zajednice samoidentificira kao
vjernik ili ne, bosanskohercegovački muslimani su se uglavnom borili za
identitet koji je bio više etnički nego čisto religijski;
• značajan broj bosanskohercegovačkih muslimana u periodu Socijalističke
Federativne Republike jugoslavije bio je sekularno orijentiran, čemu je naročito
doprinio karakter tadašnjeg režima; u tom smislu pokazalo se, kao i
drugdje, da religijska/konfesionalna samoidentifikacija nije istoznačna sa
religijskom participacijom i osobnom religioznošću – konfesionalnost se
djelimično poklapa sa religioznošću;
• na odnos bosanskohercegovačkih muslimana prema religijskoj praksi i
prakticiranju islama uticali su i neki drugi elementi poput historijskog naslijeđa
suživota sa nemuslimanima, i samog geografskog položaja Bosne i
Hercegovine (potpuna teritorijalna odvojenost od islamskih zemalja);
• ratna dešavanja i politička situacija neposredno nakon rata dodatno su uticali
na procese u okvirima korelacija konfesionalni – nacionalni – državni
identitet, i ti procesi još nisu završeni;
• religijska obnova i revitalizacija religije ovdje je prisutna kao desekularizacija
javnog života, naročito u pogledu posljedica (su)odnosa politike i religijskih
zajednica, odnosno političke instrumentalizacije religije i religijske
instrumentalizacije politike, što je također slučaj i sa bosanskohercegovačkim
muslimanima.
Cilj istraživanja bio je prikupiti empirijske podatke, teorijski ih obraditi, i
naučno interpetirati društvene procese među populacijom bosanskohercegovačkih
muslimana u kontekstu sekularizirajućih i desekularizirajućih procesa
čiji su sudionici.
Vremenski okvir u kojem sam ograničio istraživanje odnosi se na period
skorije istorije bosanskohercegovačkih muslimana, od Drugog svjetskog rata
do današnjih dana. Prostorno, u radu sam se fokusirao na Bosnu i Hercegovinu.
u izradi ovog rada služio sam se sociološkim kategorijalnim pojmovima
i metodama, a u istraživanju koje sam sproveo koristio sam relevantan naučni
i metodološki instrumentarij, kvalitativnu i kvantitativnu analizu specifičnih
RASPRAVE O NACIONALNOM IDENTITETU BOŠNJAKA 221