RASPRAVE o nacionalnom identitetu - Institut za istoriju Sarajevo

stojanje posebne makedonske nacije sa svojom crkvom kao konstituirajućim
elementom. Smatra da je ovaj slučaj jasan primjer da na području današnje
jugozapadne Europe postoji direktna veza religije i nacije, etniciteta i religije,
religijske i nacionalne pripadnosti. 23
Socijalistička vlast i vjerske zajednice
Opća karakteristika komunističkog sistema u jugoslaviji a tako i u Bosni
i Hercegovini jeste ateizacija društva, marginalizacija vjerskih zajednica i
svođenje njihove djelatnosti isključivo na vjerske objekte i poslove. Polazeći sa
položaja ateističkog marksizma socijalistička vlast priznala je postojanje religije
i crkve i ustavom 1946. i zakonom 1953. godine politički odvojila crkvu
od države, proglašavajući načelo slobode i privatnosti religije. 24
takav odnos Partije prema vjerskim zajednicama ima svoje ideološke i
političke razloge. Ideološki, prihvaćeno je da je religija “reakcija” i negativna
društvena pojava, zaostavština prijašnjeg sistema, odraz nemoći čovjeka, sredstvo
eksploatatorskih masa. Politički razlozi proizlaze iz nastojanja Partije da
ukloni konkretnu ili institucionaliziranu snagu koja bi mogla ugroziti njen
položaj i značaj u društvu u kojem je ateizam sugeriran kao napredan i savremen.
25
Prema tome, vjerske zajednice, usko vezane za nacionalni identitet, s značajnim
utjecajem na narodne mase predstavljale su jake opozicione elemente.
Nova religija “ bratstva i jedinstva” sa svojim sakralnim elementima, patnjama
i stratištima iz rata, mučenicima i narodnim herojima, trebala je da
ujedini i prevaziđe sve religije i nacionalne razlike kao potencijalne neprijatelje
novonastalog sistema vlasti.
Nakon 1945. godine provodi se potiskivanje vjerskih zajednica iz javnog
života, štampa vjerskih zajednica svedena je na minimum, ustanove koje je
23 Ismet Osmanović, Politika države prema vjerskim zajednicama u Bosni i Hercegovini od
1945-1990. godine, Magistarski rad, univerzitet u Sarajevu, Fakultet političkih nauka, Sarajevo,
2003, 3.
24 Savjetovanje-seminar o problemu fenomena religije i crkve te djelovanju Saveza komunista
jugoslavije i Socijalističkog saveza radnog naroda jugoslavije prema tom problemu,
Beograd, 1977, 80.
25 Ismet Osmanović, n.d. 57-59.
164
Dženita Sarač
RASPRAVE O NACIONALNOM IDENTITETU BOŠNJAKA