RASPRAVE o nacionalnom identitetu - Institut za istoriju Sarajevo
RASPRAVE o nacionalnom identitetu - Institut za istoriju Sarajevo
RASPRAVE o nacionalnom identitetu - Institut za istoriju Sarajevo
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
160<br />
Dženita Sarač<br />
ligijsku svijest dok nacija ostvaruje jedinstvo tradicijom, običajima, kulturom<br />
i razvojem nacionalne svijesti. Obje nastoje dati odgovor na pitanje ljudskog<br />
bivstvovanja, osiguravaju ličnu i kolektivnu besmrtnost, oživljavaju etničke<br />
veze vrijedno čuvajući uspomenu na “praoce”, pale borce i pretke nadahnjujući<br />
svoje pripadnike heroizmom.<br />
Religija se u brojnim radovima naziva vododijelnicom naroda na Balkanu<br />
i osnovnim integrirajućim elementom savremenih nacija. Ona se prikazuje<br />
kao stup sistema etničkih vrijednosti i dobiva ulogu primarnog pokretača razvitka<br />
nacionalne svijesti. to je <strong>za</strong>jednička karakteristika i srpske i hrvatske i<br />
bošnjačke nacije. Pored stanovišta da religija predstavlja determinirajući element<br />
koji u izgradnji nacije ima gradivnu ulogu, postoji dovoljno praznine da<br />
se postavi pitanje koliko je religija <strong>za</strong>ista uspjela da razdijeli jednu etniju ili<br />
koliko je religija <strong>za</strong>ista uspjela da ujedini različite etnicitete u jednu cjelinu!<br />
Pitanje odnosa vjere i nacije potrebno je staviti u širi kontekst i stoga,<br />
osvrnut ćemo se na pitanje uloge religije u stvaranju i njenog značaja unutar<br />
savremenih nacija.<br />
O suodnosu srpske nacije i religije <strong>za</strong>ista je pisano mnogo, ali kao vrijednu<br />
sintezu spomenuli bismo rad Olivere Milosavljević, Odnos između vjerske<br />
i nacionalne pripadnosti-ideja i realnost. autorica naglašava da je u proteklih<br />
stotinu godina identifikacija pravoslavlja i srpstva dovođena do apsoluta gdje<br />
se govorilo o “srpskom pravoslavnom narodu” i “srpskoj pravoslavnoj narodnoj individualnosti”.<br />
Impliciranjem prefiksa srpski u nazivu religije ukazivano je na<br />
neraskidivu vezu između nacije i vjere. Osamdesetih godina, nakon perioda<br />
kada komunistička ateistička doktrina pokušava dati drugi smisao definiranju<br />
nacije, oživljava tradicionalno određivanje nacije i stara te<strong>za</strong> o identifikaciji<br />
nacije i vjere i crkve kao čuvara “svijesti o srpskom <strong>nacionalnom</strong> biću”. 11<br />
Sandra Prlenda u radu Odnos između nacije i religije u hrvatskim nacionalnim<br />
ideologijama ističe da je udio religijskih elemenata u nacionalnoj kulturi<br />
u hrvatskom slučaju <strong>za</strong>visio od političkih odnosa sa susjednim narodima. u<br />
XIX stoljeću, periodu integracije hrvatske nacije i kasnije u konceptu pravaškog<br />
integralnog hrvatstva prednost nije davana religiji. Međutim, Hrvatski<br />
11 Olivera Milosavljević, “Odnos između religiozne i nacionalne pripadnosti. Ideja i realnost<br />
(primer: srpska nacija)” u: zbornik radova Religija, društvo i politika. Kontraverzna tumačenja<br />
i približavanja, Bonn, 2002, 118.<br />
<strong>RASPRAVE</strong> O NACIONALNOM IDENTITETU BOŠNJAKA
Change language