RASPRAVE o nacionalnom identitetu - Institut za istoriju Sarajevo
RASPRAVE o nacionalnom identitetu - Institut za istoriju Sarajevo
RASPRAVE o nacionalnom identitetu - Institut za istoriju Sarajevo
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
paju, u<strong>za</strong>jamno jačaju u cilju mobili<strong>za</strong>cije i jačanju <strong>za</strong>jednice analitički se ove<br />
dvije vrste kolektivnog identiteta trebaju jasno razlikovati. 3<br />
Nacionalni identitet podrazumijeva i kulturni i politički identitet tako da<br />
možemo razlikovati teritorijalni tip političke nacije tj. građansko-teritorijalni<br />
tip i etnički tip političke nacije (etničko-genealoški tip). Prvi tip su one nacije<br />
koje su koristeći jaku državu, stvorene “odozgo”, od aristokratskih elita inkorporirajući<br />
niže slojeve.<br />
Drugi tip nacija stvorene su “odozdo”, pomoću uskih krugova inteligencije<br />
koja je imala cilj mobili<strong>za</strong>ciju širih društvenih slojeva u politiziranu naciju<br />
koristeći kulturna sredstva (etnohistorija, jezik, vjera, običaji). Bošnjačka nacija,<br />
kao i druge nacije u Bosni i Hercegovini, pripadaju drugom tipu nacija<br />
koje definira Smith. 4<br />
autor vrši podjelu i na tzv. <strong>za</strong>padni ili građanski i etnički koncept nacije.<br />
Prvi model pod pojmom nacije podrazumijeva <strong>za</strong>jednicu kulture, čije pripadnike<br />
ujedinjuju <strong>za</strong>jednička historijska sjećanja, mitovi, simboli i tradicija, skup<br />
<strong>za</strong>jedničkih poimanja i stremljenja. Nasuprot <strong>za</strong>padnom modelu nacije, susrećemo<br />
se sa etničkim konceptom nacije koji također insistira na potrebi pripadanja<br />
naciji ali se ta pripadnost određuje rođenjem i skoro da ju je nemoguće<br />
promijeniti. Prema ovom modelu nacija predstavlja <strong>za</strong>jednicu ljudi iste loze.<br />
Drugi model koji je <strong>za</strong> nas važan je široko rasprostranjeni pristup B. andersona<br />
koji o naciji govori kao o “<strong>za</strong>mišljenoj” <strong>za</strong>jednici. Prema njegovom<br />
mišljenju, naciju čini mnoštvo ljudi koji se međusobno ne poznaju i nikada se<br />
neće upoznati, te zbog toga samo “<strong>za</strong>mišljaju” da su <strong>za</strong>jednica. <strong>za</strong>ključuje da<br />
se pripadati “ne mora” da postoji i opcija “ne pripadanja” i da svako pripadanje<br />
jeste imaginarno tj. ljudska iluzija. 5<br />
u tom kontekstu može se promatrati i stav Chaterine Kintzler da identiteti<br />
<strong>za</strong>jednica ne predstavljaju stvarne identitete nego da su to identifikacije. O<br />
predviđanju o nestanku religija i naciji kao obliku društvene identifikacije tj.<br />
prevazilaženje ere nacionalizma anderson izražava skeptičnost jer, prema njegovom<br />
mišljenju, današnja društveno-politička zbivanja pokazuju da to nije<br />
3 antoni Smit, Nacionalni identitet, Beograd: Biblioteka XX vek, 1998, 20.<br />
4 antoni Smit, 194.<br />
5 Benedict anderson, Nacija:<strong>za</strong>mišljena <strong>za</strong>jednica. Razmatranje o porijeklu širenja nacionalizma,<br />
školska knjiga, <strong>za</strong>greb, 1990, 9.<br />
156<br />
Dženita Sarač<br />
<strong>RASPRAVE</strong> O NACIONALNOM IDENTITETU BOŠNJAKA
Change language