RASPRAVE o nacionalnom identitetu - Institut za istoriju Sarajevo
RASPRAVE o nacionalnom identitetu - Institut za istoriju Sarajevo
RASPRAVE o nacionalnom identitetu - Institut za istoriju Sarajevo
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
OD “MUSLIMANA” DO “BOŠNJAKA”: PITANJE NACIONALNOG IMENA BOSANSKIH MUSLIMANA<br />
su stoga nekad koristili i termin “Bošnjaci-muslimani”. Pored toga, oni su<br />
islam smatrali najvažnijom crtom tog novog bošnjačkog nacionalnog identiteta.<br />
Prema reis-ul-ulemi Mustafi Ceriću, “mi bez islama, bez islamske civili<strong>za</strong>cije,<br />
bez islamske kulture –nismo niko i ništa”. 24 Hilmo Neimarlija, druga vodeća ličnost<br />
Islamske <strong>za</strong>jednice, pokušao je preciznije definirati odnos između islama<br />
i bošnjačkog nacionalnog identiteta na jednoj konferenciji u <strong>za</strong>grebu, u aprilu<br />
1994. <strong>za</strong>pažajući kako “mi smo se vratili našem [<strong>nacionalnom</strong>] imenu”, on<br />
smatra da, čineći to, “mi smo otklonili prostor <strong>za</strong> jednu lažnu dvojbu (…), a to je<br />
pitanje odnosa vjerskog i nacionalnog kod Bošnjaka. (…) Tim se pitanjem <strong>za</strong>pravo<br />
stavljalo nas kao naciju i narod u pitanje, pa je ono glasilo: Bošnjaci ili Muslimani,<br />
ili Bosanski Muslimani, vjerska <strong>za</strong>jednica ili nacija, vjera ili nacija? Ovim našim<br />
vraćanjem [<strong>nacionalnom</strong>] imenu otklanja se mogućnost zlorabljenja jednog pitanja<br />
na način umjetne i naturene dileme”. Prema Hilmi Neimarliji, “Bošnjaci su muslimani.<br />
Po tradiciji, po kulturi, po vjeri svojih predaka, po vjeri pretežno najvećeg<br />
dijela Bošnjaka kojima unutarnje i intimno i vlastitom praksom svjedoči. Bošnjaci<br />
su muslimani na način na koji su Hrvati katolici. (…) Mi naprosto više ne dozvolimo<br />
bilo kome, a ponajmanje sebi samima dilemu (…) jer je naše nacionalno biće,<br />
naš nacionalni identitet odredio islam ne kao vjera nego kao jedna od tri velike ili<br />
visoke ili svjetske kulture”. 25<br />
tokom 1960-tih, intelektualci pove<strong>za</strong>ni sa Savezom komunista pokušali<br />
su istovremeno promovirati nacionalno ime “Musliman” i umanjiti ulogu islama<br />
u muslimanskom <strong>nacionalnom</strong> <strong>identitetu</strong>. tri decenije kasnije, predstavnici<br />
pan-islamističke struje nastojali su staviti islam u samu srž bošnjačkog<br />
nacionalnog identiteta. taj potpuni obrt pokazuje kako je panislamistička<br />
struja imala odlučujući utjecaj na preoblikovanje bošnjačkog nacionalnog<br />
identiteta, ali nije vladala svim njegovim konsekvencama te je ostala u <strong>za</strong>mci<br />
nekih krupnih kontradikcija. Stvaranje Islamske <strong>za</strong>jednice koja obuhvata “sve<br />
muslimane koji žive u Republici Bosni i Hercegovini kao i sve Bosanske Muslimane<br />
koji privremeno ili trajno žive u inozemstvu” 26 treba uzeti u obzir u tom kon-<br />
24 Mustafa CERIĆ, Islam ovdje i sada, <strong>Sarajevo</strong>: Press centar aRBiH, 1994, str. 15.<br />
25 Hilmo NEIMaRlIja, “Bošnjaci su muslimani”, Behar, tom III, br. 74 (15. juni 1994),<br />
str. 32.<br />
26 Izjava Obnoviteljskog sabora Islamske <strong>za</strong>jednice Bosne i Hercegovine, reproducirana u listu<br />
→<br />
<strong>RASPRAVE</strong> O NACIONALNOM IDENTITETU BOŠNJAKA 131
Change language