RASPRAVE o nacionalnom identitetu - Institut za istoriju Sarajevo

ošnjačke nacije i za teritorijalni integritet Bosne i Hercegovine, ali su, kada
su bili direktno suočeni sa temeljnom dilemom “muslimanskog pitanja”, njeni
glavni lideri pokazivali tendenciju prikloniti se prvom izboru na štetu drugog.
taj primat koji je davan političkom suverenitetu bošnjačke nacije je vjerovatno
najvažnija konsekvenca utjecaja koju je na SDa u cjelini vršila njena panislamistička
struja.
Daleko od toga, međutim, da je ovaj implicitni izbor lidera SDa bio
jednoglasno prihvaćen od bosanskih Muslimana. u februaru 1994, projektu
“Bosanske Republike” suprotstavile su se “građanske” partije, što je izazvalo
ozbiljne tenzije unutar SDa i udruženja poput “Preporoda”, te su njegovi
zagovornici od njega na koncu odustali. u toj situaciji je Washingtonski sporazum
kojim je stvorena bošnjačko-hrvatska federacija, 18. marta 1994. za
SDa predstavljao ne samo diplomatsku i vojnu nužnost, već i politički izlaz.
Naravno, taj sporazum je nametnuo ozbiljna ograničenja političkom suverenitetu
bošnjačke nacije i nije ukinuo de facto podjelu Bosne i Hercegovine. Isto
važi i za Daytonski sporazum, potpisan 14. decembra 1995. godine, koji je
potvrdio teritorijalni integritet Bosne i Hercegovine, ali legalizirao postojanje
Republike Srpske. Međutim, dvosmislenosti samih tih sporazuma su omogućile
SDa da prikrije svoje vlastite kontradikcije i promovira ideju postepene
reintegracije Bosne i Hercegovine.
Preimenovanje muslimanske nacije i “nacionalizacija” islama
Dok je teritorijalna reintegracija Bosne i Hercegovine bila i dalje daleka
i neizvjesna perspektiva, politički suverenitet muslimanske nacije ostvaren
je na vrlo praktičan način tokom rata. Na dan 27. septembra 1993. godine,
glavni politički, kulturni i vjerski predstavnici muslimanske nacije okupili su
se na Bošnjačkom saboru. Nakon što je odbio Owen-Stoltenbergov mirovni
plan, Bošnjački sabor je odlučio “da našem narodu vratimo njegovo povijesno
i narodno ime Bošnjaci, da se na taj način čvrsto vežemo za našu zemlju Bosnu i
njenu državnopravnu tradiciju, za naš bosanski jezik i sveukupnom duhovnom
tradicijom naše povijesti”. 20 te dvije odluke Bošnjačkog sabora bile su jasan
izraz političkog suvereniteta, upućen međunarodnoj zajednici, ali i samoj mu-
20 Rezolucija Bošnjačkog sabora održanog 27. septembra 1993, reproducirana u listu Ljiljan,
tom II, br. 38 (6. oktobar 1993), str. 4.
128
Xavier Bougarel
RASPRAVE O NACIONALNOM IDENTITETU BOŠNJAKA