RASPRAVE o nacionalnom identitetu - Institut za istoriju Sarajevo
RASPRAVE o nacionalnom identitetu - Institut za istoriju Sarajevo
RASPRAVE o nacionalnom identitetu - Institut za istoriju Sarajevo
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
je <strong>za</strong>dobiti podršku bosanskomuslimanskog stanovništva obećanjem da će<br />
ponovno uspostaviti Bosnu i Hercegovinu kao <strong>za</strong>sebnu teritorijalnu jedinicu,<br />
proglašavanjem “pune ravnopravnosti svih Srba, Muslimana i Hrvata“, 10 i stvaranjem<br />
takozvanih “muslimanskih brigada” u kojima su poštovana osnovna<br />
načela islama. Po okončanju rata, Bosna i Hercegovina je doista postala jedna<br />
od konstitutivnih republika nove jugoslavije, ali Komunistička partija nije<br />
priznala specifični identitet bosanskih Muslimana već je, nacionali<strong>za</strong>cijom<br />
vakufa, gušenjem šerijatskih sudova i <strong>za</strong>tvaranjem svih vjerskih škola osim<br />
Gazi Husrev-begove medrese u Sarajevu, ukinula “neo-milet”. ta situacija<br />
je stvorila “politički vakum” koji se odražavao u činjenici da se, na popisu<br />
stanovništva 1948. i 1953. godine, oko 90 % bosanskih Muslimana izjasnilo<br />
kao “neopredijeljeni”.<br />
tokom 1960-tih, uslijed decentrali<strong>za</strong>cije jugoslavenskog političkog sistema<br />
i jačanja novih bosanskomuslimanskih elita do kojeg je dovela komunistička<br />
moderni<strong>za</strong>cija, bosanski Muslimani doživljavaju proces “nacionalne afirmacije”.<br />
tako 17. maja 1968. godine, Savez komunista Bosne i Hercegovine izjavljuje<br />
da je “praksa je poka<strong>za</strong>la štetnost raznih oblika pritisaka i insistiranja iz ranijeg<br />
perioda da se Muslimani u <strong>nacionalnom</strong> pogledu opredjeljuju kao Srbi odnosno<br />
kao Hrvati, jer se i ranije poka<strong>za</strong>lo, a to i današnja socijalistička praksa potvrđuje<br />
da su Muslimani poseban narod.” 11 šest godina kasnije, unatoč nespremnosti<br />
nekih srpskih i hrvatskih komunista, muslimanska nacija je uvedena u novi<br />
jugoslavenski ustav kao šesta konstitutivna nacija jugoslavije.<br />
Službeno priznavanje muslimanske nacije i s tim pove<strong>za</strong>ni proces “nacionalne<br />
afirmacije”, kao što je promocija književnosti i historije ve<strong>za</strong>ne <strong>za</strong><br />
<strong>za</strong>jednicu bosanskih Muslimana, predstavljaju, naravno, ključni preokret u<br />
njihovoj političkoj povijesti. ali to nije okončalo temeljnu dilemu “muslimanskog<br />
pitanja”. Naprimjer, prednost data imenu “Musliman” umjesto nacionalnog<br />
imena “Bošnjak” odražavala je pojavu koja je bila naširoko prisutna<br />
10 Rezolucija prvog <strong>za</strong>sjedanja Pokrajinskog antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja<br />
Bosne i Hercegovine (<strong>za</strong>VNOBiH), 25. i 26. novembra 1943, Mrkonjić Grad, citirano u<br />
Vlado azINOVIĆ: “Bosna i Hercegovina u državnoj <strong>za</strong>jednici jugoslovenskih naroda”. u:<br />
Istina o Bosni i Hercegovini – Činjenice iz istorije BiH, <strong>Sarajevo</strong>: altermedia, 1991, str. 76.<br />
11 <strong>za</strong>ključci 20. sjednice Centralnog komitetat Save<strong>za</strong> komunista Bosne i Hercegovine, citirano<br />
u atif PuRIVatRa, Nacionalni i politički razvitak Muslimana, <strong>Sarajevo</strong>: Svjetlost,<br />
1969, str. 30.<br />
122<br />
Xavier Bougarel<br />
<strong>RASPRAVE</strong> O NACIONALNOM IDENTITETU BOŠNJAKA
Change language