Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce

98
wyniki tego badania pokazują mały popyt na usługi proinnowacyjne. Najczęściej wynika to z braku zapotrzebowania na tego
typu usługi, konieczności ponoszenia kosztów, a także brak znajomości dostawców takich usług. Po usługi proinnowacyjne sięgają
przede wszystkim firmy intensywniej i w większej skali inwestujące w rozwój oraz podmioty większe 114 .
Finansowanie działalności
Ciekawych informacji o dostępie małych i średnich firm do źródeł finansowania dostarcza przeprowadzone przez PARP „Badanie
rynku wybranych usług wspierających rozwój przedsiębiorczości i innowacyjności w Polsce. Obszar: Finansowanie zwrotne.” 115 .
Jego wyniki pokazują, że mikroprzedsiębiorstwa mają przeciętnie niższą niż pozostałe firmy z sektora MSP zdolność kredytową
lub jej nie posiadają, co jest przyczyną połowy wszystkich negatywnych decyzji kredytowych. Problemy związane z finansowaniem
dotykają przede wszystkim przedsiębiorstwa rozpoczynające działalność oraz funkcjonujące na rynku krócej niż 2 lata. Co
dziesiątą przyczynę odmów stanowi natomiast zbyt krótki okres funkcjonowania na rynku oraz brak wymaganego wkładu własnego.
Utrudniony dostęp małych firm do finansowania wynika, m. in. ze słabej znajomości mechanizmów wspierania finansowania
tego typu podmiotów przez komercyjne instytucje finansowe oraz braku motywacji do korzystania z tych instrumentów.
Jednocześnie badanie pokazało, że aż dwie trzecie mikroprzedsiębiorstw nigdy nie występowało o kredyt bankowy. Przyczynami
były przede wszystkim brak takiej potrzeby, obawa przed zaciąganiem długów oraz lęk przed zadłużaniem się z jednoczesną
świadomością wyboru wolniejszego tempa rozwoju 116 .
Jak już wspomniano mikroprzedsiębiorstwa działają na ogół intuicyjnie, przy podejmowaniu decyzji o założeniu firmy decyduje
często przypadek. Nie zawsze jest też dokonywana analiza szans i zagrożeń z tym związanych. Jednak część z nich wykorzystuje
dostępne na rynku wsparcie. Pomoc dla nowo powstałych przedsiębiorstw oferują Punkty Konsultacyjne (PK) prowadzone przez
podmioty zarejestrowane w prowadzonym przez PARP Krajowym Systemie Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw (KSU).
Tworzą one ogólnopolską sieć świadczącą bezpłatne usługi informacyjne dla przedsiębiorców oraz osób zamierzających rozpocząć
działalność gospodarczą 117 . W latach 2008–2010 zrealizowano dwuetapowy projekt „Badanie usług i klientów Punktów
Konsultacyjnych” 118 . Jak pokazują wyniki badania dominującymi odbiorcami usług informacyjnych PK w grupie przedsiębiorców
są mikrofirmy (85% tej grupy). Z kolei w grupie osób zainteresowanych rozpoczęciem działalności gospodarczej dominują ludzie
młodzi (40% nie przekroczyło 30 roku życia). Większość klientów PK pochodzi z dużych ośrodków miejskich. Klienci Punktów
Konsultacyjnych z grupy przedsiębiorców działają przede wszystkim w sferze usług (ponad połowa z nich) i handlu (blisko jedna
czwarta). Klienci PK są przede wszystkim zainteresowani informacjami o możliwościach pozyskiwania dotacji z publicznych
programów wsparcia. Dotyczy to również osób rozważających założenie firmy, które w takim samym stopniu zainteresowane są
problematyką związaną z podejmowaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej.
Przeprowadzone badanie pokazało wysoką skuteczność usług informacyjnych w zakresie wspierania przez nie procesów podejmowania
działalności gospodarczej. Około jednej piątej wszystkich klientów Punktów zainteresowanych założeniem firmy,
w określonym czasie po pozyskaniu usługi informacyjnej w PK rozpoczęło działalność gospodarczą. Pokazuje to, że Punkty Konsultacyjne
mają wpływ na tworzenie nowych przedsiębiorstw i są instrumentem skutecznie promującym przedsiębiorczość. Potwierdza
to pozytywna ocena klientów – zdecydowana ich większość (ponad 80%) ma o ich działalności bardzo dobrą lub raczej
dobrą opinię i jest zadowolona z usługi wyświadczonej przez PK. Ponad połowa klientów uznała też, że uzyskane informacje
miały kluczowe znaczenie dla podejmowanych przez nich decyzji gospodarczych. Zdecydowana ich większość deklaruje chęć
korzystania z usług PK w przyszłości. Opinie te dotyczą obu grup klientów Punktów Konsultacyjnych.
Właściciele najmniejszych przedsiębiorstw są w swoim przekonaniu przygotowani do prowadzenia działalności gospodarczej.
Polegają na swoich umiejętnościach i doświadczeniu, a jako wsparcia oczekują przede wszystkim w udostępnieniu środków
finansowych. Jednocześnie są oni przede wszystkim skupieni na bieżącej działalności, a w przypadku pojawienia się trudniejszej
sytuacji rynkowej ewentualne konieczne inwestycje są finansowane ze środków własnych. Nie jest to jednak najlepsza strategia
funkcjonowania.
Przytoczone na początku rozdziału dane GUS wskazują, że po pierwszym roku prowadzenia działalności upada prawie co czwarte
przedsiębiorstwo. Poniżej przyjrzymy się uwarunkowaniom tej sytuacji i spróbujemy wskazać najistotniejsze trudności dla powstawania
i rozwoju przedsiębiorczości.
114 tamże
115 „Badanie rynku wybranych usług wspierających rozwój przedsiębiorczości i innowacyjności w Polsce. Obszar: Finansowanie zwrotne.”, PARP,
2011. Badanie przeprowadzone na reprezentatywnej grupie przedsiębiorstw z sektora MSP (od 0 do 249 pracujących).
116 tamże
117 Działalność Punktów Konsultacyjnych jest finansowana w ramach projektu systemowego PARP finansowanego z Programu Operacyjnego
Kapitał Ludzki.
118 Prezentowane w tej części dane to wyniki projektu „Badanie usług i klientów Punktów Konsultacyjnych – etap I i Etap II”, PARP, 2010. W metodologii
badania uwzględniono zarówno jakościowe, jak i ilościowe metody badawcze, w tym wywiady osobiste wspomagane komputerowo (CAPI)
przeprowadzone na ogólnopolskiej próbie klientów PK.