Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce

Analizując zachowanie mikrofirm wobec sytuacji kryzysowych możemy podzielić je na przedsiębiorstwa aktywne, próbujące rozwiązać
sytuację oraz pasywne, nie dostosowujące się do okoliczności. Większość mikrofirm przyjmuje strategię pasywną – jedna
czwarta (25,4%) nie podejmuje żadnych działań, 16,1% jest niezdecydowana i nie potrafi określić, czy i jakie działania podejmowane
są w sytuacjach kryzysowych, 10,2% obniża cenę produktu, 9,8% zmniejsza wydatki inwestycyjne, a 5% zmniejsza poziom zatrudnienia.
Realizowana w kryzysowej sytuacji strategia aktywna polega przede wszystkim na pozyskiwaniu nowych odbiorców (11,9%)
oraz reorganizacji zakładu (7,7%). Te dane świadczą o braku przygotowania najmniejszych przedsiębiorców do sytuacji kryzysowej.
W zakresie współpracy z innymi podmiotami rynkowymi w celu osiągnięcia efektu synergii, blisko połowa mikroprzedsiębiorców
(49,2%) nie podejmowała takiej współpracy. Pozostali najczęściej współpracowali z innymi przedsiębiorcami (26,1%) lub z ośrodkami
szkoleniowo-doradczymi (13,6%). Bardzo rzadko współpraca była nawiązywana z instytucjami naukowo-badawczymi czy
organizacjami wspierającymi przedsiębiorczość. Celami podejmowanej współpracy były najczęściej chęć działania w porozumieniu
(44,4%), szkolenia pracowników i właścicieli (25,1%), rzadziej natomiast doradztwo (12,3%) czy dofinansowanie inwestycji
(10,3%). Dane te pokazują na potrzeby przedsiębiorców, takie jak zwiększanie potencjału poprzez łączenie się z innymi przedsiębiorcami,
podnoszenie kwalifikacji pracowników, korzystanie z doradztwa oraz pozyskiwanie kapitału.
Działalność innowacyjna mikroprzedsiębiorstw
Respondenci byli też pytani o wprowadzanie rozwiązań innowacyjnych. W okresie 2007-2009 takie działania zrealizowała ponad połowa
(54,4%) analizowanych mikroprzedsiębiorstw. Najczęściej projekty innowacyjne dotyczyły udoskonalenia produktu lub usługi (36,8%
wszystkich firm, które wprowadziły rozwiązania innowacyjne), wprowadzenia nowego produktu lub usługi (18,8%) oraz udoskonalenie
procesu produkcyjnego lub świadczenia usług (16,0%). Wprowadzanie takich zmian miało najczęściej na celu chęć umocnienia pozycji
na rynku (38,4%) i możliwość rozszerzenia oferty firmy (29,0%), tylko w przypadku 0,9% mikroprzedsiębiorstw dotyczyło to wytworzenia
oryginalnego produktu/usługi, dotychczas nie oferowanego na rynku. Takie wyniki mogą świadczyć o tym, że wprowadzanie innowacji
nie ma w sobie silnego potencjału rozwojowego, lecz służy raczej utrzymaniu obecnej pozycji rynkowej.
Wykres 11. Wprowadzanie rozwiązań innowacyjnych (lata 2007-2009)
Źródło: „Strategia niszy rynkowej jako specyficzny element potencjału rozwojowego mikroprzedsiębiorstw”, PARP 2010.
Uzupełnieniem tych informacji mogą być wyniki innego badania PARP „Badanie rynku wybranych usług wspierających rozwój
przedsiębiorczości i innowacyjności w Polsce. Obszar: Transfer technologii” 113 . Pokazują one, że innowacyjność małych i średnich
przedsiębiorstw ma zwykle charakter „imitacyjny”, czyli ukierunkowany na adaptację lub kopiowanie rozwiązań sprawdzonych
i zweryfikowanych. Wprowadzane rozwiązania technologiczne podpatrywano na rynku (udział w targach i wystawach, obserwowanie
klientów, dostawców, konkurentów) oraz śledząc opracowania popularno-naukowe i literaturę fachową. Jednocześnie
113 „Badanie rynku wybranych usług wspierających rozwój przedsiębiorczości i innowacyjności w Polsce. Obszar: Transfer technologii”, PARP,
2010. Badanie to było przeprowadzane na reprezentatywnej próbie sektora MSP obejmującej przedsiębiorstwa od 5 do 249 pracowników. Nie
uwzględniono w nim istotnej części mikroprzedsiebiorców (od 0 do 4 pracujących).
97