Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce

94
Na to, czy firma utrzyma się na rynku wpływa m.in. branża i rodzaj podejmowanej działalności, nasilenie konkurencji na rynku,
środki finansowe będące w dyspozycji i dostęp do finansowania, możliwość wypracowania zysku czy inwestowanie w pierwszych
latach działalności. Na sukces mają też wpływ wewnętrzne predyspozycje osób rozpoczynających działalność, a wyniki
badania panelowego pokazują, że także takie czynniki jak wykształcenie i wiek.
9.2. Obraz mikroprzedsiębiorcy działającego w Polsce – uwarunkowania wewnętrzne
Informacje ogólne
Zdecydowana większość nowo powstających firm to mikroprzedsiębiorstwa (o liczbie pracujących do 9 osób). Szczegółowych
informacji o tej grupie dostarcza przeprowadzone w 2010 roku przez PARP badanie „Strategia niszy rynkowej jako specyficzny
element potencjału rozwojowego mikroprzedsiębiorstw” 111 . Oprócz pogłębionej charakterystyki tych podmiotów uzyskano informacje
dotyczące ich strategii rynkowej, zwłaszcza tych opartych na niszy rynkowej. Zdecydowaną większość mikroprzedsiębiorstw,
prowadzących na ogół działalność na niewielką skalę, można zakwalifikować do kategorii firm niszowych (98,5%) 112 .
Wyniki badania dostarczają także informacji o możliwościach rozwoju nowo powstałych mikrofirm w niszy, co może wpłynąć na
uzyskanie lub podniesienie ich konkurencyjności na rynku, a tym samym na ich przeżywalność.
Wśród właścicieli mikroprzedsiębiorstw dominują mężczyźni (64,3%), osoby w wieku produkcyjnym, najczęściej z przedziału 35 –
54 lata (56%), ponadprzeciętnie wykształcone, z wyższym – licencjackim lub magisterskim – wykształceniem (60,1%).
Wykres 7. Struktura mikroprzedsiębiorstw według wieku
Źródło: „Strategia niszy rynkowej jako specyficzny element potencjału rozwojowego mikroprzedsiębiorstw”, PARP 2010.
Biorąc pod uwagę lokalizację, blisko połowa mikrofirm działa w dużych miastach, powyżej 100 tys. mieszkańców (48,3%). Może
to być spowodowane czynnikami popytowymi, ułatwia przetrwanie w początkowym etapie rozwoju, ale też daje możliwości
zwiększenia zasięgu działalności. W pozostałych ośrodkach miejskich działa 42,1% mikroprzedsiębiorstw, natomiast tylko około
co dziesiąte działa na obszarach wiejskich (9,5%). Blisko jedna trzecia badanych firm deklarowała prowadzenie działalności na
rynku krajowym (31,3%), a jedna czwarta, że działalność jest prowadzona w obrębie swojego miasta (23,4%). W badanej populacji
widać jednak dominację firm o zasięgu ponadlokalnym – wojewódzkim, krajowym i międzynarodowym (60%), co może być
związane z poszukiwaniem rynków zbytu. Przedsiębiorcy deklarują też, że wybór zasięgu działalności jest świadomy (50,9%) lub
wynika ze specyfiki prowadzonej działalności (43,3%).
Mikrofirmy zajmują się przede wszystkim działalnością usługową (49,4%), usługowo-handlową (23,0%) oraz handlową (15,2%),
zdecydowanie rzadziej natomiast prowadzą działalność handlowo-produkcyjną (8%) i produkcyjną (4,4%). Jest to związane przede
wszystkim z niewielkimi zasobami będącymi w ich posiadaniu, zarówno finansowymi jak i ludzkimi. Według PKD, dominuje
więc sekcja handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle (27,4%). Kolejne sekcje
111 Prezentowane w tej części dane pochodzą z badania „Strategia niszy rynkowej jako specyficzny element potencjału rozwojowego mikroprzedsiębiorstw”
zrealizowanego na zlecenie PARP w 2010 r. Badanie składało się z 3 etapów – analizy desk research, wywiadów jakościowych (IDI,
n=30) oraz badania ilościowego na reprezentatywnej ogólnopolskiej próbie mikroprzedsiębiorstw (CATI, n=1264). Projekt był współfinansowany
przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.
112 Zastosowano szeroką definicję działalności niszowej. Nisza rynkowa określana jest jako stosowanie przez przedsiębiorców takiej strategii
utrzymania/zdobycia pozycji konkurencyjnej na rynku, która opiera się na unikatowości produktu/usługi na danym rynku.