Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce

Osoby tworzące nowe firmy posiadają najczęściej wykształcenie średnie (40,1%) oraz pomaturalne lub wyższe (37,4%). Rzadziej
jest to wykształcenie zasadnicze zawodowe (18,4%) lub podstawowe (4,1%).
Podobnie, jak to pokazują wyniki wielu badań, w tym przeprowadzanych przez PARP, badanie GUS dowodzi, że działalność gospodarcza
jest najczęściej finansowana ze środków własnych przedsiębiorców (76,5% firm zarejestrowanych w 2009 r.). Z kredytu
bankowego korzystało 3,9% nowych przedsiębiorstw, zaś w przypadku 2,2% firm działalność finansowały pożyczki od rodziny
lub znajomych. Pozostałe firmy korzystały z innych źródeł finansowania, w tym środków pomocowych i subwencji publicznych.
Spośród zarejestrowanych w roku 2009 mikro i małych przedsiębiorstw w roku 2010 na rynku pozostało 77%. Najwyższe wskaźniki
przeżywalności dotyczą takich rodzajów działalności jak: opieka zdrowotna i pomoc społeczna (87,5%), pozostała działalność
usługowa (84,9%), informacja i komunikacja (84,7%), działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (83,7%), budownictwo
(82,5%), obsługa rynku nieruchomości (80,2%) i edukacja (78,3%). W przypadku działalności przemysłowej wartość wskaźnika
była niższa niż średnia (71,7%), najniższa była zaś w branży zakwaterowanie i gastronomia.
W mikro i małych firmach zarejestrowanych w 2009 roku i aktywnych w 2010 roku pracowało 454,3 tys. osób (przeciętna liczba
pracujących na jedno przedsiębiorstwo to 2,1 osoby). Ponad połowa z nich (55,9%) pracowała w handlu i naprawie pojazdów
samochodowych (29,1%), budownictwie (17,0%) i w przemyśle (9,8%). 51,2% firm deklarowało prowadzenie działalności na rynku
lokalnym, 16,7% – na rynku regionalnym, 26,5% – na krajowym, a tylko 5,5% – na międzynarodowym, przy czym na rynku krajowym
najczęściej aktywne były firmy związane z działalnością profesjonalną, naukową i techniczną, zaś na międzynarodowym
przedsiębiorstwa zajmujące się transportem i gospodarką magazynową oraz informacją i komunikacją.
Działalność inwestycyjną, finansowaną głównie ze środków własnych, w pierwszym roku funkcjonowania podjęła blisko jedna
trzecia analizowanych podmiotów (31,6%), najczęściej były to firmy z branży: obsługa rynku nieruchomości (51,7%), działalność
związana z kulturą, rozrywką i rekreacją (48,7%) oraz administrowanie i działalność wspierająca (48,0%). Po roku działalności zysk
osiągnęło 77,9% nowo zarejestrowanych mikro i małych przedsiębiorstw, przy czym częściej dotyczy to osób fizycznych (79,1%)
niż prawnych (56,5%). Do branż, w których najwięcej przedsiębiorstw (ponad 80% z nich) osiągało zyski w pierwszym roku funkcjonowania
należą: działalność profesjonalna, naukowa i techniczna, edukacja, ochrona zdrowia, budownictwo oraz administracja
i działalność wspierająca. Strata dotyczyła najczęściej obsługi rynku nieruchomości, finansów i ubezpieczeń oraz handlu i naprawy
pojazdów samochodowych (około 30% podmiotów).
Badanie GUS obejmuje też kwestię trudności, na jakie napotykają przedsiębiorstwa przy prowadzeniu działalności. Prawie co drugi
(46,2%) podmiot z grupy mikro i małych firm nie dostrzega żadnych barier prowadzenia działalności, przy czym warto dodać,
że są to najczęściej przedsiębiorstwa z branży ochrona zdrowia (83,6%). Pozostałe podmioty mają kłopoty z popytem (35,4%,
głównie firmy handlowe), podażą (4,6%, najczęściej firmy zajmujące się kulturą, rozrywką i rekreacją) lub jednocześnie i z popytem
i podażą (13,8%, najczęściej w branży administracja i działalność wspierająca oraz przemyśle).
Wykres 3. Struktura przedsiębiorstw powstałych w 2009 r. i aktywnych w roku 2010 według typów napotkanych
trudności
Źródło: „Warunki powstania i działania oraz perspektywy rozwojowe polskich przedsiębiorstw powstałych w latach 2005 - 2009” , GUS 2011.
Trudności popytowe to przede wszystkim zbyt duża konkurencja na rynku (77% firm wskazujących na barierę popytową), zbyt
niskie ceny wyrobów i usług oferowanych przez konkurencję (57,6%), niedostateczna znajomość przedsiębiorstwa na rynku
(45,5%) oraz niewystarczające środki klientów (43,9%). Bariery popytowe to najczęściej niedostateczne środki finansowe będące
w dyspozycji nowych firm (73,2% przedsiębiorstw, których dotyczą trudności popytowe), problemy ze ściąganiem należności
(29,0%) oraz niewystarczająca dostępność kredytów (25,6%).
91