Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce

68
Rozdział 6. Wykorzystanie technologii ICT przez małe
i średnie przedsiębiorstwa w Polsce
Pojęciem „społeczeństwa informacyjnego” określa się stadium rozwoju społeczeństwa postindustrialnego, którego naczelną
wartością staje się informacja oraz jej wykorzystanie w procesach społecznych, kulturalnych, politycznych i gospodarczych.
Tak scharakteryzowane społeczeństwo cechuje dominacja sektora usług w gospodarce, istotne znaczenie specjalistów i naukowców
w strukturze zawodowej, centralne znaczenie wiedzy teoretycznej jako źródła innowacji i polityki, nastawienie na sterowany
rozwój techniki oraz tworzenie nowych „technologii intelektualnych” jako podstaw podejmowania decyzji politycznych
i społecznych. W aspekcie ekonomicznym, praktycznym wyrażeniem i jednocześnie narzędziem społeczeństwa informacyjnego
są gospodarka elektroniczna oraz technologie ICT (technologie informacyjno-komunikacyjne).
Poziom wykorzystania technologii ICT w gospodarce stanowi istotny wyznacznik rozwiniętego społeczeństwa informacyjnego. Nie bez
powodu pojęcie społeczeństwa informacyjnego współcześnie często kojarzone jest właśnie z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych
w ekonomicznym, społecznym i kulturalnym życiu obywateli oraz rozwojem gospodarki elektronicznej. Dzięki
przyspieszeniu i zoptymalizowaniu procesów zachodzących w firmach, przedsiębiorstwa korzystające z technologii ICT są bardziej
konkurencyjne. Wprowadzanie zaawansowanych rozwiązań informatycznych pozwala nie tylko usprawnić funkcjonowanie firmy, ale
również zoptymalizować koszty jej prowadzenia. Co więcej, są to czynniki trwałe, niezależne od zmian w strukturze zatrudnienia firmy,
co w szczególności w odniesieniu do firm z sektora MSP, zapewnia im większą stabilność i odporność na zmiany koniunktury.
Z zastanego stanu wykorzystania ICT w przedsiębiorstwach wyłania się obraz całej polskiej gospodarki – dynamicznie rozwijającej
się, postępującej, jednakże cały czas nadrabiającej zaległości w stosunku do innych krajów Unii Europejskiej. Obecnie, wskaźniki
wykorzystania technologii ICT umiejscawiają Polskę nie tylko za krajami „starej 15”, ale często również za innymi państwami
naszego regionu 79 . Pomimo poprawiającej się w tym zakresie sytuacji przedsiębiorców w Polsce, w wielu kategoriach plasują się
oni na końcowych pozycjach w porównaniu ze swoimi odpowiednikami w innych krajach. Dostrzegalne jest to w szczególności
w obliczu bardziej zaawansowanych technologii informacyjno-komunikacyjnych, umiejętności ich wykorzystania, jak i zapotrzebowania
na nie. O ile bowiem polscy przedsiębiorcy już niemal powszechnie sięgają po podstawowe, proste narzędzia, jakie dają
im technologie ICT (dostęp do Internetu i jego wykorzystanie przez pracowników, korzystanie z poczty elektronicznej, posiadanie
strony internetowej), o tyle bardziej zaawansowane narzędzia są wykorzystywane przez przedsiębiorców w Polsce rzadziej 80 ,
niż w większości krajów UE. Wykorzystywanie systemów, takich jak ERP 81 w tym CRM 82 w działalności przedsiębiorców odnosi się
wyłącznie do kilku-kilkunastu procent przedsiębiorców w Polsce, ich strony internetowe często pełnią rolę wyłącznie informacyjną
(jako wizytówki i cenniki), a przedsiębiorcy niechętnie sięgają po zautomatyzowane procesy obsługi swoich przedsiębiorstw.
Opisywany stan udziału sektora ICT w polskiej gospodarce pokazuje również jak istotną rolę w tym kontekście pełni wsparcie
ze strony państwa. Z jednej strony, państwo poprzez bezpośrednie lub pośrednie wsparcie inwestycji pozwala przyspieszyć
nadrabianie zaległości do innych krajów UE tam, gdzie sam rynek tych zaległości zniwelować nie jest w stanie – np. na poziomie
wykorzystywania technologii ICT w relacjach B2B (relacjach pomiędzy przedsiębiorcami – „business-to-business”) – lub gdzie
pozostawienie tego zadania rynkowi spowodowałoby wyłącznie powiększanie tej luki – np. w odniesieniu do zapewniania dostępu
do szybkiego i bardzo szybkiego Internetu na terenach, gdzie komercyjne działania tego typu są nieopłacalne. Z drugiej
strony państwo odpowiednio prowadzoną polityką stymuluje zwiększenie umiejętności i potrzeby wykorzystywania technologii
ICT przez obywateli i przedsiębiorców. Ważną rolę odgrywa w tym przypadku odpowiednio prowadzona polityka edukacyjna,
tworzenie przedsiębiorcom dobrych warunków do rozwoju technologicznego oraz stymulowanie tego rozwoju np. poprzez
procesy informatyzacji państwa. Niebagatelną rolę pełni wreszcie odpowiednie i racjonalne prawodawstwo, które z jednej strony
musi nadążać za dynamicznymi zmianami wynikającymi z rozwoju gospodarki elektronicznej, a z drugiej strony musi stale mieć
na uwadze, by dalszych przemian nie hamować. Za przykład służyć może ustawodawstwo związane z podpisem elektronicznym,
które z jednej strony musi zapewnić odpowiedni poziom bezpieczeństwa podpisu elektronicznego, a z drugiej nie może sprawiać,
że podpis elektroniczny staje się nieefektywnym narzędziem.
79 Patrz: dalej.
80 Patrz: wykresy 7-9.
81 Systemy informatyczne ERP (enterprise resource planning) służą zarządzaniu zasobami przedsiębiorstwa przez integrację w jednym systemie
informatycznych funkcji zarządzania przedsiębiorstwem.
82 Systemy informatyczne CRM (customer relationship management) służą zarządzaniu relacjami z klientami.