Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce

62
Po trzecie, przedsiębiorcy nie stanowią jednolitej grupy pod względem wykształcenia. Pracodawcy są zdecydowanie lepiej wykształceni
niż samozatrudnieni. Jest to potwierdzenie wyników badań wskazujących na pozytywną zależność pomiędzy wykształceniem
a efektami działalności gospodarczej 70 . Wykształcenie pozwala zwiększyć skuteczność działań przedsiębiorstwa,
a co za tym idzie również jego rozmiar.
Ponadto, wykształcenie techniczne jest bardziej popularne wśród pracodawców niż wśród samozatrudnionych. Również wykształcenie
ekonomiczne jest częstsze wśród pracodawców. Może to świadczyć o związku profilu wykształcenia z potencjałem
rozwojowym działalności gospodarczej. Wcześniejsze badania prowadzone przez PARP podkreślają wagę wykształcenia kadry
zarządzającej przedsiębiorstwem dla jego pozycji konkurencyjnej. Badania wykazały, że „na rynku pewną przewagą wykazały się
firmy, w których kierownictwie dominowało wykształcenie ekonomiczne. Generalnie jednak wyraźnie najlepiej na rynku radziły
sobie firmy, w których występował zrównoważony skład kadry menedżerów, bez dominacji osób z określonym profilem (technicznym,
ekonomicznym czy innym).” 71
W 2010 roku pracodawcy stanowili niewielki odsetek pracujących w Polsce, niemniej wydają się być najbardziej prężną grupą.
Choć byli jednymi z najstarszych (ok. 45 lat), byli najlepiej wykształceni, mieli także techniczny profil wykształcenia, który jest
obecnie najbardziej poszukiwany i doceniany.
Ogólnie przedsiębiorcy znacznie częściej niż pracownicy najemni i pomagający członkowie rodziny pracowali w niepełnym wymiarze
czasu pracy. Dla nich praca w niepełnym wymiarze była raczej kwestią wyboru, a nie przymusu. To właśnie niezależność, możliwość
decydowania o własnym czasie jest jedną z głównych motywacji do założenia własnej firmy. Według badania Eurobarometr
2007 72 , 31% respondentów z Polski wybrałoby własną działalność gospodarczą a nie pracę najemną właśnie ze względu na wolność
wyboru miejsca i czasu pracy. Najczęstszą odpowiedzią wspominaną przez ponad 70% respondentów była niezależność.
5.3. Płeć przedsiębiorcy
Płeć ma istotne znaczenie dla sytuacji pracujących na rynku pracy. Ma wpływ na zarobki i szanse na awans. Decyduje również
o stosunku do szkoleń czy o stylu zarządzania. W niektórych opisanych powyżej aspektach różnicuje również przedsiębiorców.
Po pierwsze należy zauważyć, że statystyczny przedsiębiorca jest raczej mężczyzną. Wśród pracodawców jedynie 30% stanowią
kobiety, a 70% to mężczyźni. Natomiast wśród samozatrudnionych 35% to kobiety, a ok. 65% to mężczyźni (wykres 8).
Wykres 8. Struktura pracujących wg statusu zatrudnienia i płci w IV kw. 2010 r.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie „Aktywność ekonomiczna ludności Polski. IV kwartał 2010”, GUS, Warszawa 2011.
Zatem kobiety częściej niż mężczyźni podejmują pracę najemną, a jeżeli już zdecydują się na pracę na własny rachunek, to raczej
rzadziej decydują się na rozwinięcie działalności i zatrudnienie pracownika.
70 D. Węcławska, P. Zadura-Lichota, „Wpływ edukacji na postawy przedsiębiorcze i przygotowanie młodych Polaków do prowadzenia działalności
gospodarczej” w: „Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce w latach 2008–2009”, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości,
Warszawa 2010.
71 B. Plawgo, J. Kornecki, „Wykształcenie pracowników a pozycja konkurencyjna przedsiębiorstw”, PARP, Warszawa 2010, s. 8.
72 “Entrepreneurship in the EU and beyond. A survey in the EU, EFTA countries, Croatia, Turkey, the US, Japan, South Korea and China. Analytical
report”, Flash Eurobarometer 283, The Gallup Organization, 2010, s. 16.