Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce

W porównaniu do innych krajów Europy, działalność inwestycyjna firm w Polsce jest niewystarczająca z punktu widzenia utrzymującej
się niskiej produktywności i potrzeb rozwojowych przedsiębiorstw. Inwestycje w środki trwałe przeciętnej firmy w Polsce
(28,3 tys. EUR) są znacznie niższe niż w lepiej rozwiniętych krajach europejskich – prawie pięć razy niższe niż u liderów: Norwegii
(139,6 tys. EUR) i Danii (135,9 tys. EUR) i ponad dwa razy niższe niż w Słowenii (63,7 tys. EUR) i Estonii (62,3 tys. EUR). Słabsze wyniki
od firm w Polsce osiągnęły jedynie firmy z Węgier (22,7 tys. EUR) i Czech (13,3 tys. EUR) (wykres 26). 26 Pomimo tych nienajlepszych
wyników tempo poprawy w tej kategorii w latach 2003-2008 jest jednak bardzo szybkie. Przedsiębiorstwa w Polsce ze wzrostem
nakładów inwestycyjnych dwuipół krotnym (2,5 raza) osiągnęły drugą za Bułgarią (wzrost 3,0 raza) pozycję pod względem tempa
wzrostu nakładów inwestycyjnych na jedno przedsiębiorstwo. W czołówce 25 krajów znalazły się jeszcze Cypr, Łotwa i Norwegia,
których nakłady inwestycyjne wzrosły ponad dwukrotnie w tym okresie.
Wykres 26. Inwestycje w środki trwałe na jedno przedsiębiorstwo (w tys. EUR) i dynamika tej wielkości
w Polsce i wybranych krajach
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostatu za 2008 r.
Nakłady inwestycyjne przedsiębiorstw w 2009 r. w porównaniu z 2008 r. spadły zarówno ogółem jak i w przeliczeniu na jedno
przedsiębiorstwo. Przeciętna firma ograniczyła nakłady na działalność inwestycyjną o 2,2%, przy czym, im była ona większa tym
silniejsza była redukcja nakładów inwestycyjnych - największego ograniczenia inwestycji dokonało przeciętne duże przedsiębiorstwo
(spadek nakładów o 10,2%), następnie – średnie (o 5,7%) i na końcu – mała firma (o 2,1%). Jedynie przeciętne mikroprzedsiębiorstwo
zwiększyło nakłady na inwestycje w porównaniu z 2008 r., co więcej wzrost ten był bardzo wyraźny (o 17%). Należy
zauważyć, że w latach 2003-2009 wszystkie grupy firm zwiększyły istotnie nakłady na działalność inwestycyjną w przeliczeniu na
jedną firmę (wykres 26). W największym stopniu zrobiły to mikroprzedsiębiorstwa, które więcej niż podwoiły nakłady na inwestycje
(wzrost 2,2 raza). Wyraźne wzrosty zanotowały średnie (1,7 raza) i duże podmioty (1,6), a w najmniejszym stopniu – bo tylko
o jedną trzecią (31%) – działalność inwestycyjną rozwinęły w tym okresie małe firmy. W okresie 2004-2008 największą dynamiką
nakładów na jedno przedsiębiorstwo cechowały się firmy budowlane – dwukrotny wzrost (o 103%), następnie handel (o 63%),
przemysł (53%) i usługi (47%) (wykres 2.26).
Na inwestycje przedsiębiorstwa przeznaczają 4,7% przychodów ogółem (dane za 2009 r.). Nakłady te w latach 2003-2009 wykazywały
tendencje wzrostowe, pomimo wyraźnych wahań tej wartości. Zdecydowanie najszybciej nakłady w relacji do przychodów
rosły w mikroprzedsiębiorstwach (wzrost o 54%; w małych: 11%, w średnich 22% i w dużych 4%). Zdecydowana większość (4,2%
przychodów) została przeznaczona na nowe środki trwałe, a wyraźnie mniejsza (0,5%) na używane. Największą część swoich
przychodów przeznaczają na inwestycje firmy prowadzące działalność związaną z obsługą rynku nieruchomości – 14,0% (w tym
na nowe środki trwałe 11,5%), a najmniejszą przedsiębiorstwa z sektora handlu i napraw – 1,8% (na nowe – 1,5%).
26 Dane Eurostat sekcje C-I oraz K NACE Rev. 2.
29