Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce

24
W 2009 r. firmy w Polsce poniosły podobne koszty niż rok wcześniej (2.872,3 mld PLN, spadek o 0,8%; w sektorze MSP: 1.095,9 mld
PLN, spadek o 1,7%). Wyraźny wzrost kosztów zanotowały jedynie mikrofirmy (o 6,4%). Znacząca redukcja kosztów działalności
miała natomiast miejsce w grupie małych i średnich firm (odpowiednio o 6,5% i 5,8%). W dużych przedsiębiorstwach koszty
utrzymały się praktycznie na niezmienionym poziomie w porównaniu z 2008 r. (wzrost o 0,3%). Co ważne, to wyraźne wyhamowanie
trendu wzrostowego kosztów w firmach miało miejsce po okresie systematycznego wzrostu o wysokiej dynamice – w latach
2003-2008 koszty ogółem przedsiębiorstw wzrosły o 56,1% (wzrost średnioroczny wyniósł 9,3%, a dla MSP – 7,7%). Jeszcze
szybciej rosły koszty dużych podmiotów (o 74,2%, średniorocznie 11,7%).
Porównując wyniki finansowe polskich przedsiębiorstw z podmiotami pozostałych krajów UE można zauważyć, że przedsiębiorstwa
w Polsce są wyraźnie mniej produktywne niż w większości ich konkurenci z innych krajów Europy. Przeciętna firma
z naszego kraju, pod względem wielkości obrotów, uplasowała się na jednym z ostatnich miejsc w zestawieniu 26 krajów (z wynikiem
0,54 mln EUR w 2008 r.), wyprzedzając jedynie Węgry, Rumunię, Litwę, Portugalię i Bułgarię (wykres 2.18). Najbardziej
produktywne pod tym względem okazują się firmy z Luksemburga (4,1 mln EUR), Niemiec (2,6 mln EUR) i Holandii (2,3 mln EUR).
Należy jednak podkreślić, że wydajność firm w Polsce względem ich konkurentów ulega stopniowej poprawie. W latach 2003-
2008 zanotowaliśmy trzeci najwyższy wzrost w UE – obroty firm z naszego kraju zwiększyły się dwukrotnie (2,0). Nieco wyższy,
bo ponad dwukrotny wzrost zanotowały przedsiębiorstwa z Czech (2,6), Łotwy (2,4) i Bułgarii (2,1). 22 Obroty firm najwolniej rosną
w najbardziej rozwiniętych krajach Europy (wykres 18).
Wykres 18. Obroty na jedno przedsiębiorstwo (w mln EUR) i wartość dodana brutto na jedno przedsiębiorstwo
(w tys. EUR) w Polsce i wybranych krajach
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostatu za 2008 r.
Pod względem wartości dodanej brutto firmy z Polski zanotowały podobne wyniki jak przy porównaniu przychodów przedsiębiorstw
w naszym kraju i innych państwach europejskich. Przeciętna firma w Polsce zajęła 19-te miejsce w zestawieniu 26 krajów
Europy z wynikiem (118,5 tys. EUR) znacznie niższym niż najwyżej rozwinięte kraje UE. Najbardziej produktywne kraje według
tej kategorii to Luksemburg i Norwegia (powyżej 700 tys. EUR) oraz Niemcy (648,2 tys. EUR). Firmy w Polsce są jednak dwa razy
bardziej produktywne niż w Bułgarii i Rumunii (odpowiednio 64,9 tys. i 56,7 tys. EUR), a także firmy z Portugalii, Litwy i Węgier
(odpowiednio 90,8 tys., 90,5 tys. i 90,0 tys. EUR). Również w tym przypadku tempo poprawy naszych firm należy do czołówki porównywanych
krajów. W latach 2003-2008 spośród 12 analizowanych krajów (wykres 2.19) firmy w Polsce zajęły trzecią pozycję
w zakresie wzrostu wartości dodanej na jedną firmę.
Produktywność przeciętnej firmy w zakresie przychodów różni się znacząco pomiędzy poszczególnymi kategoriami przedsiębiorstw
według wielkości oraz sekcji. Zgodnie z danymi GUS, przeciętna firma w Polsce wypracowała prawie 2 mln PLN przychodów z całokształtu
działalności (1.840,2 tys. PLN w 2009 r.), przy czym najlepsze pod tym względem – przedsiębiorstwo przemysłowe ponad trzy
razy więcej (6.184,6 tys. PLN), a najsłabsze – firma prowadząca pozostałą działalnością usługową – trzynaście razy mniej (138,7 tys. PLN).
Najmniej produktywne okazały się małe firmy. Przeciętne przychody uzyskane przez jeden mały podmiot (0-49 pracujących) wyniosły
674,8 tys. PLN (a przez mikrofirmę – 435,7 tys. PLN). Przeciętne średnie przedsiębiorstwo wygenerowało ponad 60 razy więcej
przychodów niż małe (41.546,0 tys. PLN), a duże ponad 620 razy więcej (419.617,7 tys. PLN).
22 Dane Eurostatu dla sekcji C-I oraz K NACE rev. 2.