Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce

18
Większość, bo 92% wszystkich przedsiębiorców to osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Osoby prawne i jednostki
niemające osobowości prawnej stanowią 8% małych i średnich przedsiębiorstw. Firmy najmłodsze, powstałe w 2009 r., to 12,9%
wszystkich podmiotów. Prawie dwie trzecie (61,4%) podmiotów sektora MSP prowadzi działalność ponad 5 lat.
Liczba przedsiębiorstw nowo powstałych w całym okresie 2003-2010 była wyższa niż zlikwidowanych. Obie kategorie wraz z przyrostem
liczby firm wykazywały tendencje wzrostowe, jednak liczba przedsiębiorstw zlikwidowanych zwiększała się nieznacznie
szybciej (wzrost o 175% we wspomnianym okresie) w porównaniu do nowo powstałych (169%). W roku 2009 polska gospodarka
doświadczyła spowolnienia gospodarczego, co pomimo gorszych nastrojów przedsiębiorców nie miało negatywnego przełożenia
na liczbę nowo rejestrowanych podmiotów. Co ciekawe liczba nowo powstałych firm w roku 2009 wzrosła dynamicznie do
404,0 tys., tj. o 18,7% w porównaniu z 2008 r., czyli znacznie szybciej niż przed rokiem (8,4%). Spowolnienie gospodarcze i jego
negatywny wpływ na polskie przedsiębiorstwa dało się jednak zauważyć w liczbie firm zlikwidowanych, która wzrosła do 384,1
tys. w 2009 r. (tj. o 45%). Tendencja ta odwróciła się w 2010 r., kiedy liczba nowo powstałych firm wzrosła do 465,7 tys. (tj. o 15,3%
w stosunku do 2008 r.), a zamykanych spadła do 268,7 tys. (tj. o 30%.) (wykres 9).
W 2010 r. podobnie jak w ubiegłych latach najwięcej firm powstało w handlu (144,1 tys.; 30,1%) i budownictwie (61,2 tys.; 13%).
Do 2008 r. drugą najpopularniejszą sekcją PKD dla nowo powstałych firm była działalność finansowa i ubezpieczeniowa. Handel
i budownictwo to również sektory o największej liczbie zlikwidowanych podmiotów (odpowiednio 97,7 tys.; 36,3% i 38,7 tys.
14,4%) – zamknięto w nich co dwunastą zarejestrowaną firmę. Około 90% nowo powstałych przedsiębiorstw to osoby fizyczne
prowadzące działalność gospodarczą, w tym samozatrudnieni. W trzech na czterech nowych firmach pracują wyłącznie właściciele
i członkowie ich rodzin, zaś przeciętne zatrudnienie w nowo powstałym przedsiębiorstwie nie przekracza trzech osób.
Średnio trzy na pięć nowych firm powstaje w miastach, a po jednej w gminach wiejskich i wiejsko-miejskich.
Wykres 9. Liczba przedsiębiorstw nowopowstałych i zlikwidowanych (w tys.) oraz współczynnik przeżycia
pierwszego roku działalności (w proc.) w Polsce w latach 2003-2008
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS.
Poziom przedsiębiorczości, mierzony liczbą firm na tysiąc mieszkańców w Polsce, znajduje się na poziomie nieco poniżej średniej
UE (40 do 42) 8 . Najbardziej przedsiębiorczym w tym ujęciu narodem w UE jest Portugalia – 80, Grecja – 74 i Włochy – 65, najmniej:
Słowacja – 11,5 i Rumunia – 10. Lepszy od średniej UE wynik jako kraj osiągamy pod względem dwóch innych wskaźników mierzących
poziom przedsiębiorczości – odsetka osób dorosłych, które założyły własną firmę lub podejmują działania w tym kierunku
oraz odsetka osób, którzy preferowałyby własną działalność gospodarczą (odpowiednio 14% do 12% i 49% do 45%). W Polsce
jednak bardzo rzadko na działalność gospodarczą decydują się osoby powyżej 55. roku życia oraz osoby zamieszkałe na obszarach
wiejskich (przedostatni wynik w UE-25 w obu kategoriach). Nie bez znaczenia dla rozwoju przedsiębiorczości jest negatywny
wizerunek przedsiębiorcy w polskim społeczeństwie (pod tym względem zajmujemy czwarty od końca wynik w UE-25). 9
8 Dane za 2008 r.
9 Entrepreunership Survey of the EU-25, Secondary analysis, Poland, Flash Eurobarometr 192 – The Gallup Organisation, 2007.