Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce

Rozdział 12. Szkoły start-up’ów: dobry pomysł na rozwój
własnej firmy?
W Polsce przybywa inicjatyw, które mają za zadanie wsparcie rozwoju innowacyjnych start-up’ów. Można określić je mianem
szkół start-up’ów, bowiem pomagają dostosować pomysł do oczekiwań rynku, przygotować profesjonalny biznesplan oraz prezentację
pomysłu przed inwestorem. Początkujący przedsiębiorca może też w nich otrzymać pomoc z zakresu ochrony własności
intelektualnej oraz pozyskania finansowania z zewnętrznych źródeł.
Zakładający działalność gospodarczą stają przed dwoma wyzwaniami – zdobycia wiedzy, która jest niezbędna w rozwijaniu
przedsiębiorstwa oraz pozyskania finansowania. Korzystanie przez przedsiębiorcę z zewnętrznego finansowania to jedna z najbardziej
charakterystycznych cech kapitalizmu 176 . Historia dostarcza licznych dowodów na to, że skłonni do ryzyka inwestorzy
finansując przełomowe i niestosowane wcześniej technologie przyczyniają się do postępu technicznego oraz rozwoju światowej
gospodarki. Tak działo się w przypadku gwałtownego rozwoju kolei w połowie XIX w., czy w trakcie mechanizacji przemysłu
tekstylnego.
Ze względu na uwarunkowania historyczno-polityczne, Polska przez długie dziesięciolecia nie była pełnoprawnym uczestnikiem
światowej gospodarki, pozostając na obrzeżu dyskusji o najskuteczniejszych modelach finansowania innowacyjnych przedsięwzięć
oraz instrumentach wsparcia nowozakładanych firm. Począwszy od reform gospodarczych i ustrojowych przełomu lat
80tych i 90tych Polska coraz silniej włącza się w nurt przemian zachodzących w globalnej gospodarce. Ich cechą szczególną jest
rozwój tzw. nowych przemysłów, takich jak technologie internetowe, mobilne czy biotechnologie, wokół których powstaje cały
ekosystem wsparcia doradczego oraz finansowego. Richard Florida zauważa, że „nastąpił ogromny wzrost inwestycji w prace badawczo-rozwojowe,
co dało potężny impuls do powstania nowych przemysłów, takich jak oprogramowanie czy biotechnologie,
ściśle związanych z dotowanymi badaniami prowadzonymi przez uczelnie. Ponadto gospodarkę kreatywną wspiera szeroko zakrojony
system venture capital, który przyspiesza proces tworzenia nowych firm oraz innowacji komercyjnych” 177 . Coraz większą
rolę w biznesie odgrywają organizacje inteligentne, które swoją przewagę konkurencyjną w mniejszym stopniu budują w oparciu
o zasoby materialne, a w większym – o wiedzę, know-how i wykorzystanie nowoczesnych technologii 178 . Znacząco zwiększa się
też liczba oraz wartość przedsięwzięć finansowanych kapitałem wysokiego ryzyka. Jeszcze w 1990 r. inwestycje typu venture
wynosiły w USA zaledwie 1 mld USD, by już 10 lat później sięgnąć kwoty 100 mld USD 179 . Choć pęknięcie bańki internetowej
w 2001 r. zmniejszyło tę kwotę o 60 proc., to i tak rynek finansowania inwestycji podwyższonego ryzyka był wart w tym roku aż 40
mld USD. Także w Polsce zwiększa się wartość rynku venture capital, choć wciąż są to kwoty relatywnie niewielkie w porównaniu
z takimi krajami, jak: USA czy Wielka Brytania. Według danych EVCA (European Private Equity and Venture Capital Association)
fundusze venture capital (VC) w 2010 r. zainwestowały w przedsiębiorstwa działające w Polsce 14,43 mln EUR, podczas gdy
jeszcze rok wcześniej było to jedynie 1,58 mln EUR. Udział odnotowanych przez EVCA transakcji typu start-up w tej kwocie wyniósł
jedynie 1,29 mln EUR 180 . Rok wcześniej EVCA nie odnotowała w Polsce żadnej transakcji tego typu, choć oczywiście należy
pamiętać, że nie wszystkie inwestycje w start-up’y są rejestrowane przez tę organizację. Dla porównania, inwestycje typu venture
capital w Wielkiej Brytanii w 2010 r. miały wartość 762,9 mln EUR (w 2009 r. 878,1 mln EUR), w tym w start-up’y – 263,6 mln EUR
w 2010 r. i 372,2 mln EUR w 2009 r. 181
Finansowanie rozwoju najmniejszych firm wciąż pozostaje dużym wyzwaniem. Luka kapitałowa szczególnie boleśnie dotyka
przedsiębiorstwa działające na rynku krócej niż dwa lata, które zazwyczaj nie mogą liczyć na uzyskanie kredytu bankowego.
Połowa negatywnych decyzji kredytowych w sektorze MSP dotyczy właśnie mikrofirm 182 . Także osoby prowadzące działalność
gospodarczą niechętnie sięgają po zewnętrzne finansowanie. Jak wykazał raport Badanie rynku wybranych usług wspierających
rozwój przedsiębiorczości i innowacyjności w Polsce „aż 2/3 podmiotów mikro nigdy nie występowało o kredyt bankowy, zaś
176 J. Schumpeter, Kapitalizm, socjalizm, demokracja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995, s. 87.
177 R. Florida, Narodziny klasy kreatywnej, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2010, s. 65.
178 P. Kordel, J. Kornecki, A. Kowalczyk, K. Krawczyk, K. Pylak. J. Wiktorowicz, Inteligentne organizacje – zarządzanie wiedzą i kompetencjami pracowników,
PARP, Warszawa 2010, s. 7.
179 R. Florida, op.cit.
180 EVCA Yearbook 2011, s. 271.
181 Ibidem, s. 339.
182 Badanie rynku wybranych usług wspierających rozwój przedsiębiorczości i innowacyjności w Polsce. Obszar: Finansowanie zwrotne, PARP, Warszawa
2010, s. 4.
125