Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce

120
Ponad 7 mld EUR
to łączna wartość wsparcia
bezpośredniego i pośredniego
dla przedsiębiorstw, którym
dysponuje PARP w ra-
mach funduszy europejskich
na lata 2007-2013.
Finansów oraz Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Każdy z wymienionych resortów w zakresie swoich
kompetencji jest odpowiedzialny za ramy strategiczne i programowe oraz koordynację działań
pozostałych instytucji w zakresie działań na poziomie operacyjnym. Na poziomie krajowym
w obszarze realizacji polityki przedsiębiorczości funkcjonuje szereg instytucji odpowiedzialnych za
wdrażanie instrumentarium polityki przedsiębiorczości. 159 Obok ministerstw bezpośrednio lub pośrednio
zaangażowanych we wdrażanie działań na rzecz przedsiębiorczości, funkcjonują instytucje
wyspecjalizowane w poszczególnych obszarach działalności firm, m.in.: Polska Agencja Rozwoju
Przedsiębiorczości, Bank Gospodarstwa Krajowego, Krajowy Fundusz Kapitałowy, Narodowe Cen-
trum Badań i Rozwoju, Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych. Wśród wdrażanych przez nie instrumentów wsparcia
należy wymienić te o charakterze prawno-regulacyjnym o szerokim oddziaływaniu, za które odpowiedzialne są przede wszystkim
ministerstwa i inne urzędy centralne, oraz pozostałe działania. Do tych ostatnich zalicza się instrumenty wsparcia finansowego,
doradczo-szkoleniowego i informacyjno-promocyjnego, których celem jest realizacja celów rozwoju gospodarczego, w tym rozwój
innowacyjności, działalności B+R, kapitału ludzkiego, internacjonalizacji, e-gospodarki.
Szczególną rolę we wdrażaniu polityki na rzecz MSP, w tym nowopowstających firm w Polsce odgrywają Ministerstwo Gospodarki
(otoczenie regulacyjne, określanie kierunków wsparcia) i Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. PARP realizuje programy rozwoju
przedsiębiorczości i innowacyjności 160 wspierające, m.in. działalność innowacyjną, w tym B+R, wzrost eksportu oraz rozwój regionalny
i zasobów ludzkich. Agencja udziela w tym celu wsparcia finansowego oraz prowadzi działania szkoleniowo-doradcze i informacyjno-
-promocyjne. Prowadzi także działalność badawcza w zakresie przedsiębiorczości, innowacyjności i rozwoju kapitału ludzkiego.
Na poziomie regionalnym partnerem dla administracji rządowej w zakresie strategii i programowania są samorządy województw,
które pełnią z jednej strony funkcję opiniodawczą dla działań podejmowanych na szczeblu krajowym oraz odpowiadają za formułowanie
strategii i programów, w tym regionalnych systemów innowacji, a także realizowanie działań na poziomie operacyjnym. Działania
wdrożeniowe są realizowane, albo przez same Urzędy Marszałkowskie, albo przez podległe im jednostki organizacyjne, agencje
rozwoju regionalnego, instytucje otoczenia biznesu (IOB). Na tym poziomie realizowane są też regionalne programy operacyjne.
Na poziomie lokalnym natomiast kluczowym aktorem w polityce rozwoju przedsiębiorczości w Polsce są gminy 161 . Władze gminy
dysponują różnymi narzędziami wspierania młodych firm. Najważniejszą rolę odgrywa budżet gminy. To w trakcie jego opracowania
rada gminy może zaplanować bezpośrednie wsparcie dla lokalnej przedsiębiorczości. Natomiast rola powiatów we
wspieraniu przedsiębiorczości sprowadza się głównie do przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy
z wykorzystaniem publicznych służb zatrudnienia.
Działania na rzecz rozwoju nowopowstałych przedsiębiorstw w Polsce
Omawiając system wsparcia przedsiębiorstw w Polsce należy zauważyć, że wśród instrumentów i działań skierowanych do istniejących
przedsiębiorstw funkcjonują dedykowane mechanizmy rozwoju nowo powstających firm. Należy również zauważyć,
że większość z istniejących działań adresowanych do podmiotów sektora MSP ma charakter horyzontalny i obejmuje również najmłodsze
przedsiębiorstwa. Należy w tym miejscu podkreślić, iż niniejszy artykuł nie omawia wszystkich narzędzi wsparcia nowo
powstałych przedsiębiorstw 162 , skupia się natomiast na najistotniejszych kierunkach interwencji publicznej z punktu widzenia
potrzeb młodych firm i wskazuje na przykładowe instrumenty w najważniejszych obszarach dla tych przedsiębiorców.
Wsparcie przedsiębiorczości i MSP ukierunkowane jest na podstawowe grupy docelowe, w tym na osoby rozpoczynające działalność
gospodarczą i młode start-up’y. Potencjalni przedsiębiorcy mogą korzystać ze wsparcia na otwarcie działalności gospodarczej,
przede wszystkim oferowanego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. W przypadku wsparcia rozwoju
prowadzonej działalności gospodarczej, przedsiębiorcy mogą skorzystać z dotacji na poziomie krajowym oraz na poziomie regionalnym
(w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych). Dotacje udzielane są na projekty o charakterze innowacyjnym,
działalność B+R i wdrażanie wyników prac badawczych, w zakresie wzornictwa przemysłowego, na rozwój internacjonalizacji
przedsiębiorstw, na rozwój e-biznesu, na podnoszenie kompetencji przedsiębiorców i pracowników. Ponadto ze środków krajowych
udzielane są pożyczki na realizację inwestycji innowacyjnych w ramach pożyczki na innowacje, a także wsparcie jednorazowe
w postaci bonu na innowacje 163 (instrumentu promującego nawiązanie współpracy mikro i małych firm z jednostkami
naukowymi, w tym badawczo-rozwojowymi).
159 Por. SMEs and Entrepreneurship Studies. Poland 2010: key issues and policies, OECD, Paryż 2010.
160 Na lata 2007-2013 PARP dysponuje łącznym budżetem na realizację programów operacyjnych w wysokości 8% budżetu Narodowych Strategicznych
Ram Odniesienia. W ramach tej kwoty najwięcej środków przypada na realizację działań w ramach PO IG – 3,9 mld EUR, następnie na PO
RPW – 2,67 mld EUR oraz na PO KL – 672 mln EUR.
161 J. Czapiński, T. Panek, Diagnoza Społeczna 2011, Warszawa 2011.
162 Szczegółowe informacje na temat aktualnych instrumentów wsparcia nowopowstałych przedsiębiorstw dostępne są w publikacji PARP –
Jak zostać i pozostać przedsiębiorcą, informator dla nowopowstałych firm, Warszawa 2011. Dostęp pod adresem: http://www.parp.gov.pl/files/74/107/417/477/11138.pdf
163 Więcej informacji pod adresem: http://www.parp.gov.pl/index/index/1415