Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce

i usług. 148 Ponad połowa firm sektora MSP nie podnosi jednak kwalifikacji ani swoich pracowników szeregowych ani pracowników
na stanowiskach kierowniczych 149 . Diagnozy potrzeb szkoleniowych mają bardzo standardowy, odgórny charakter, nie
poparty rzeczywistą analizą potrzeb pracowników. Towarzyszy temu nadmiernie wysoka samoocena kwalifikacji kadr MSP – i to
może być jedną z największych barier w doskonaleniu kadr. Najnowsze wyniki badań PARP pokazują, że 1/5 pracowników bierze
udział w jakiejkolwiek formie dokształcania się, jednak wskaźnik uczenia się przez całe życie (life-long learning – LLL) spada 150 .
Widocznym ograniczeniem rozwoju przedsiębiorczości jest brak zarządzania strategicznego w firmach. Z punktu widzenia kadr
menedżerskich sprowadza się ono do umiejętności wyznaczania celów i strategii rozwoju, a także motywowania pracowników
do podejmowania działań na rzecz ich realizacji. Z badań wynika jednak, że ponad połowa przedsiębiorców sektora MSP nie
posiada żadnej strategii działania, także nieformalnej (niespisanej), a działalność przedsiębiorców opiera się na bieżącym reagowaniu
na sygnały płynące z rynku w oparciu o własne doświadczenie i intuicję 151 . 65% firm MSP działa z miesiąca na miesiąc nie
planując działalności inwestycyjnej, a tylko 2% ma ponad dwuletnie plany w tym zakresie 152 . Kolejnym przejawem tego stanu
jest stosunkowo niewielki odsetek firm decydujących się na znaczące zwiększenie zatrudnienia, duże wydatki inwestycyjne czy
istotne zwiększenie zadłużenia. Głównym celem przedsiębiorstw często jest zapewnienie bezpieczeństwa i stabilizacji na znanym
sobie i pewnym rynku a nie dynamiczny rozwój. 153
Czynniki zewnętrzne – otoczenie finansowe i instytucjonalne nowo powstałych firm
Wchodząc na rynek nowo powstałe przedsiębiorstwa napotykają szereg zagrożeń wynikających z ogólnego ryzyka wynikającego
z prowadzenia działalności gospodarczej. Z punktu widzenia rozwoju najmłodszych firm podstawowym ograniczeniem jest
jednak niewystarczający dostęp do kapitału. Wynika to z ograniczonych zasobów własnych osób rozpoczynających działalność
gospodarczą i młodych przedsiębiorców, a także utrudnionego dostępu młodych firm do finansowania zewnętrznego. Wspomniane
utrudnienia to z jednej strony wysokie wymagania formalne stosowane przez instytucje finansowe, w tym banki, a z drugiej
niska zdolność kredytowa początkujących przedsiębiorców, niechęć do ryzyka związanego z zaciągnięciem zobowiązania,
czy też dodatkowy koszt, jakim jest spłata kredytu. Brak swobodnego dostępu do finansowania zewnętrznego ma szczególnie
negatywny wpływ na realizację kosztownych projektów inwestycyjnych, w szczególności badawczo – rozwojowych i innowacyjnych.
Trzech na czterech przedsiębiorców opiera swoją działalność tylko na środkach własnych, wychodząc z założenia, że po
kredyt sięga się dopiero w obliczu poważnych problemów firmy 154 .
Jednym z najistotniejszych i najczęściej wskazywanych czynników zewnętrznych hamujących rozwój przedsiębiorstw są bariery
prawne i obciążenia administracyjne. 155 66% mężczyzn oraz 77% kobiet pracujących w firmach bądź instytucjach nie decyduje się
na założenie działalności gospodarczej ze względu na zbyt wiele barier biurokratycznych do pokonania. 156
Wspieranie rozwoju nowopowstałych firm w Polsce
Działania na rzecz rozwoju młodych przedsiębiorstw w Polsce od 2004 roku prowadzone
są głównie w ramach polityki spójności Unii Europejskiej. W przypadku
Polski, nadrzędnym celem polityki państwa jest wzrost konkurencyjnej i innowacyjnej
gospodarki, 157 m.in. poprzez tworzenie stabilnych podstaw makroekonomicznych
gospodarki, kształtowanie warunków pobudzających przedsiębiorczość,
rozwój instrumentów ułatwiających finansowanie firm, szczególnie
przedsiębiorstw rozpoczynających działalność oraz wspieranie sektora usług.
Działania te w większości są skierowane do mikro, małych i średnich firm 158 .
Na poziomie krajowym głównymi aktorami polityki na rzecz MSP są ministerstwa:
Gospodarki, Rozwoju Regionalnego, Pracy i Polityki Społecznej,
Strategia Rozwoju Kraju
2007-2015
zakłada m.in.
„Rozwój przedsiębiorczości będzie kreowany poprzez
tworzenie przyjaznego otoczenia prawnego,
finansowego oraz instytucjonalnego przyczyniającego
się do powstawania i wzrostu przedsiębiorstw,
zwłaszcza małych i średnich oraz kształtowania
postaw przedsiębiorczych i innowacyjnych.”
148 Na podstawie wyników badania, Wykształcenie pracowników a pozycja konkurencyjna przedsiębiorstw, PARP 2010.
149 Ibidem.
150 Na podstawie wyników badania, Bilans Kapitału Ludzkiego, PARP 2010.
151 Na podstawie wyników badania, Strategia niszy rynkowej jako specyficzny element potencjału rozwojowego mikroprzedsiębiorstw, PARP,
2010.
152 Badanie rynku wybranych usług wspierających rozwój przedsiębiorczości i innowacyjności w Polsce - obszar “finansowanie zwrotne”, PARP, 2010.
153 Ibidem.
154 Ibidem
155 Raport Banku Światowego, Doing Business 2011. Making a difference for entrepreneurs, Waszyngton 2010.
156 Badanie rynku wybranych usług wspierających rozwój przedsiębiorczości i innowacyjności w Polsce (…), PARP, 2010.
157 Por.: Priorytet 1 Strategii Rozwoju Kraju na lata 2007-2015, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2006, s.31-40.
158 Zdecydowana większość zadań wskazanych w Strategii Rozwoju Kraju na rzecz przedsiębiorców jest finansowana w ramach funduszy strukturalnych
w obecnej perspektywie finansowej 2007-2013, głównie w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (PO IG), Programu
Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL) (komponent krajowy i regionalny), Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW) oraz
Regionalnych Programów Operacyjnych.
119