Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce

118
2. Pośrednie wsparcie inwestycyjne dla przedsiębiorstw bez ograniczania limitu ich wielkości, z którego w większości korzystają
podmioty sektora MSP. W tym przypadku wsparcie jest udzielane w formie zaawansowanych usług finansowych
i instrumentów zwrotnych. Przykładem jest inicjatywa wspólnotowa JEREMIE. Budżet w tym obszarze stanowi kolejne 28
mld EUR (8,1% całkowitej alokacji funduszy europejskich).
3. Pozostałe wsparcie dla przedsiębiorstw i pracowników w celu przeciwdziałania zmianom strukturalnym w gospodarce,
poprawie zarządzania strategicznego w firmach poprzez: usprawnienie procesów restrukturyzacyjnych, opracowanie
bardziej wydajnych form organizacji pracy lub promowanie edukacji i doskonalenia zawodowego przez całe życie. Celem
innych form wsparcia jest stworzenie bardziej elastycznych kadr gospodarki. Łączny udział w alokacji funduszy europejskich
wynosi ok. 4%.
Szanse i zagrożenia w funkcjonowaniu młodych firm
Nowo powstałe firmy to szczególna grupa przedsiębiorstw. Początkujący przedsiębiorcy w Polsce to z jednej strony osoby przedsiębiorcze,
o czym świadczy wysoki odsetek chętnych do prowadzenia własnej działalności gospodarczej 143 , z drugiej strony to
grupa przedsiębiorstw najbardziej zagrożonych upadłością 144 . Szansą dla nowo powstałych przedsiębiorstw jest członkostwo
Polski w Unii Europejskiej i możliwość funkcjonowania na jednolitym rynku europejskim. Jednak zarówno nowopowstałe, jak
i znajdujące się w początkowej fazie rozwoju przedsiębiorstwa zmagają się z podobnymi problemami jak większość małych
i średnich przedsiębiorstw.
Wśród czynników wpływających na rozwój firm, także tych najmłodszych, możemy wyróżnić uwarunkowania o charakterze wewnętrznym
– wynikające z charakteru ich organizacji i kompetencji kadr oraz zewnętrznym, odnoszące się do bezpośredniego
i pośredniego otoczenia firmy.
Początkowa faza prowadzenia działalności gospodarczej to moment, w którym decydujące znaczenie dla dalszego powodzenia
firmy mają: predyspozycje osobowościowe i kompetencje przedsiębiorcy oraz funkcjonowanie otoczenia finansowego i instytucjonalnego
firmy. Szczegółowo czynniki te możemy scharakteryzować w następujących kategoriach:
Czynniki wewnętrzne – świadomość, postawy i kompetencje
Bardzo istotnym czynnikiem wpływającym na potencjał młodych firm są postawy pro przedsiębiorcze w społeczeństwie. Wobec
deklarowanej – wysokiej przedsiębiorczości wśród młodych osób 145 , Polacy jednak mniej chętnie zakładają własną firmę
w stosunku do obywateli innych państw UE. Polska plasuje się poniżej średniej UE-25, biorąc pod uwagę działalność w obszarze
przedsiębiorczości (entrepreneurial activity index) oraz klimat dla przedsiębiorczości (entrepreneurial climate index) 146 . W Polsce
przedsiębiorcy i ich pracownicy stosunkowo rzadko decydują się na podejmowanie działalności innowacyjnej w firmach,
w których pracują, lub którymi zarządzają. Niemniej wspomniane wcześniej deklarowane postawy świadczą o dużym potencjale
polskiego społeczeństwa do rozpoczynania działalności gospodarczej.
Kluczowe znaczenie dla zachowań przedsiębiorczych mają czynniki ekonomiczne, społeczne i kulturowe, w tym postawy i wzorce
zachowań. Badania wskazują, że uwrażliwienie na przedsiębiorczość, czyli kształtowanie korzystnych społecznie postaw
i wzorców zachowań, przynosi największe efekty na wczesnych etapach rozwoju osobowego i edukacji. Dotyczy ono kształtowania
w społeczeństwie skłonności do stawiania sobie celów, wytrwałości i motywacji w dążeniu do nich, samodzielności,
niezależności, inicjatywy, kreatywności, adaptacyjności i mobilności, skłonności do podejmowania ryzyka, jego oceny i zarządzania
nim, otwartości do współpracy i pracy zespołowej, opanowania algorytmów rozwiązywania problemów, organizacji pracy,
planowania, zarządzania czasem, gromadzenia, selekcji i wartościowania informacji, permanentnego uczenia się i zdobywania
nowej wiedzy i umiejętności, uczciwości i zaufania, oraz kultury prawnej, szacunku dla własności i wiedzy, czy poszanowania dla
środowiska naturalnego. 147
Wyniki badań wskazują na istnienie silnej pozytywnej zależności pomiędzy wiedzą i umiejętnościami przedsiębiorców i pra-
cowników a efektami działalności gospodarczej, mierzonymi zyskiem czy pozycją konkurencyjną. Kształcenie pozwala zdobyć
wiedzę, która zwiększa skuteczność funkcjonowania przedsiębiorstw, a także sprzyja adaptacyjności, która jest niezbędna
w warunkach zmiennego otoczenia. Przedsiębiorstwa posiadające menedżerów z wyższym wykształceniem są bardziej otwarte
na nowe rozwiązania technologiczne i organizacyjne oraz współpracę z innymi podmiotami w zakresie rozwoju wyrobów
143 Zob.: Entrepreneurship in the EU and beyond. A survey in the EU, EFTA countries, Croatia, Turkey, the US, Japan, South Korea and China, EURO-
BAROMETER May 2010; http://ec.europa.eu/public_opinion/flash/fl_283_en.pdf.
144 Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce w latach 2008-2009, PARP 2010.
145 K. Szafraniec, Młodzi 2011, Raport Zespołu Doradców Premiera, KPRM, Warszawa 2011.
146 Entrepreunership Survey of the EU25, Secondary analysis, Poland, Flash Eurobarometr 192 - The Gallup Organisation, 2007.
147 J. van der Sluis, M. van Praag, W. Vijverberg, Education and Entrepreneurship in Industrialized Countries: A Meta-analysis, TI 2003-046/3, Tinbergen
Institute Discussion Paper, 2003, za: D. Węcławska, P. Zadura-Lichota, Wpływ edukacji na postawy przedsiębiorcze i przygotowanie młodych
Polaków do prowadzenia działalności gospodarczej w: Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce w latach 2008-2009,
PARP Warszawa 2010.