GROT 05/2013

na Płaszówce. Przejścia z tamtej strony obozu pilnowała chorągiew
dowodzona przez wojewodę bracławskiego Stanisława Lancko-
rońskiego. Widząc biegnącą chmarę kozaków Lanckoroński pomyślał,
że jest atakowany. Mając mniejsze siły nakazał odwrót, aby
ocalić chorągiew. Wtedy z obozu polskiego nadeszły znaczne
posiłki. Rozpoczęła się straszna rzeź kozaków. Zginęło ich w walce,
lub potopiło się w bagnie ponad 30 tysięcy. Trzon kozackiej armii
uniknął jednak zagłady dzięki atamanowi Bohunowi, który
wyprowadził niedobitki wojska z pogromu. Polacy zdobyli cały obóz
kozacki, a w nim tabor, ogromne ilości sprzętu wojskowego,
zrabowane dobra, insygnia hetmańskie Chmielnickiego oraz całą
jego korespondencję jaką prowadził z chanem, sułtanem, carem i
księciem siedmiogrodzkim Rakoczym. Armia Chmielnickiego była
całkowicie rozbita. Szacuje się, że na polach i bagnach beresteckich
zginęło ok. 70 tysięcy żołnierzy armii kozacko-tatarskiej, a około
15 tysięcy dostało się do niewoli.
Skutki batalii beresteckiej
Bitwa zakończyła się wygraną wojsk Rzeczpospolitej, lecz nie
wykorzystano świetnego zwycięstwa z winy skonfliktowanej
z królem szlachty. Zaraz po zwycięstwie rozjechała się ona do
domów a w ślad za nią ruszył sam król niewidzący sensu prowadzenia
dalszej ofensywy. Pozostałe wojska dowodzone przez hetmanów
udały się w głąb Ukrainy i już 23 września 1651 roku pod Białą
KALENDARIUM RADZYŃSKIE - MAJ
25 maja 1779 rok - w wyniku podziału dóbr po Mariannie i Eustachym
Potockich właścicielem Radzynia został ich syn hrabia Jan Nepomucen Eryk
Potocki (zm. po 1815 roku)
14 maja 1799 rok - urodził się Jan Kaliński - unicki Biskup Nominat chełmski i
bełski. Zmarł ( prawdopodobnie otruty) na zesłaniu w Witace 19 października
1866 roku.
2 maja 1864 rok - za udział w powstaniu styczniowym zostali rozstrzelani w
Radzyniu powstańcy: Balcer Tyślicz, Paweł Triofimow, Franciszek Patek
(dowódca batalionu powstańczego), Grzegorz Iwanow, Leopold Dąbrowski
(dowódca kompanii).
13 maja 1875 rok - likwidacja unickiej Diecezji Chełmskiej. Kościoły unickie
zostały zamienione na cerkwie prawosławne. Taki sam los spotkał parafię
unicką w Radzyniu.
14 maja 1909 rok - w Warszawie zmarł Józef Buchbinder, artysta malarz,
autor większości obrazów w kościele Trójcy Świętej w Radzyniu Podlaskim.
Urodził się 17 grudnia 1839 roku w Mordach.
27 maja 1934 rok - odbyły się wybory do rady miejskiej Radzynia.
18 maja 1935 rok - na dziedzińcu pałacu Potockich w Radzyniu miały
miejsce główne uroczystości żałobne po śmierci marszałka Józefa
Piłsudskiego.
30 maja 1940 rok - na żwirowni w lesie Planta zostało rozstrzelanych 50
mężczyzn ze wsi Rudno wraz z proboszczem Romanem Ryczkowskim. Był to
odwet za zabicie Niemca.
2 maja 1942 rok - w wieku 83 lat zmarł w Radzyniu ks. infułat Tadeusz
Mateusz Osiński, proboszcz i dziekan parafii radzyńskiej. Urodził się we wsi
Szawły 16 listopada 1858 roku.
Cerkwią stoczyły kolejną nierozstrzygniętą bitwę z odnowionymi
wojskami kozackimi. Po walce zawarto ugodę ograniczającą rejestr
kozacki do 20 tysięcy osób i prawo do przebywania Kozaków
rejestrowych tylko na terenie województwa kijowskiego. Bitwa pod
Beresteczkiem ocaliła Rzeczpospolitą przed rozbiorem, do którego
szykowali się Chmielnicki, Moskwa, Szwecja, Turcja i Siedmiogród.
Jej tragicznym skutkiem była rzeź 3,5 tysiąca polskich jeńców
wziętych do niewoli po pogromie wojsk Rzeczpospolitej w bitwie
pod Batohem (stoczonej z wojskami kozacko-tatarskimi, 1-2
czerwca 1652 roku.) Ze względu na to, że wymordowano wtedy
kwiat polskiego rycerstwa, rzeź ta współcześnie nazywana jest
„sarmackim Katyniem” . Rozkaz do rzezi wydał Chmielnicki
prawdopodobnie po to, żeby zemścić się za berestecki pogrom
swoich wojsk.
Arkadiusz Kulpa
Przypisy:
Dzieje narodu i państwa polskiego. Zeszyt II — 27. Zbigniew Wójcik
„Wojny kozackie w dawnej Polsce” .
Jó zef Andrzej Gierowski „Historia Polski 1505 — 1764” Warszawa,
PWN 1984.
4 maja 1942 rok - w obozie koncentracyjnym Dachau został zamordowany
ks. Franciszek Drelowiec, wikary parafii radzynskiej. Urodził się 1 listopada
1904 roku we wsi Manie.
14 maja 1942 rok - w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu został
zamordowany ks. Jan Michałowski, magister prawa kanonicznego. Urodził
się 25 sierpnia 1906 roku w Radzyniu Podlaskim.
10 maja 1955 rok - likwidacja domu Zgromadzenia Sióstr Albertynek w
Radzyniu Podlaskim.
3 maja 1991 rok - z okazji dwusetnej rocznicy uchwalenia Konstytucji 3
Maja w Radzyniu Podlaskim na Placu Ignacego Potockiego odsłonięto
pomnik upamiętniający to wielkie wydarzenie.
C^OT 5 (235) 33