wielki joe I N-te POKOLENIE

Opowiadanie
Wielki Joe i N-te pokolenie
Już dwie godziny temu zawieziono zwłoki na sekcje, a my ze śledczym
ciągle jeszcze siedzieliśmy w moim mieszkaniu i w żaden sposób
nie mogliśmy dojść do porozumienia. Głowa pękała mi z bólu. A
poza tym ciągle jeszcze widziałem te twarz o wytrzeszczonych oczach,
mysi warkoczyk podpięty kawałkiem rogowego grzebienia i kałuże
krwi na podłodze. Podszedłem do szafki i wyjąłem butelkę koniaku.
- Pozwoli pan? - zapytałem śledczego.
- Nie pozwolę. - odpowiedział śledczy.
- W takim razie niech się pan odwróci.
Nie odwrócił się, tylko z jakimś takim niedobrym uśmieszkiem patrzył,
jak dwukrotnie pociągam z butelki. Potem powiedział:
- Starczy. Niech pan odstawi butelkę na miejsce. I na trzeźwo wygaduje
pan brednie, a ja nie mam najmniejszej ochoty czekać z przesłuchaniem,
aż się pan wyśpi.
- Powiedziałem prawdę.
- Niech pan nie udaje głupiego, Jurowski. Ani pan,
ani ja nie jesteśmy dziećmi i obaj świetnie znamy
granice miedzy fantazją a rzeczywistością.
- Przecież cały czas mówię panu o tej granicy. I
jeśli pan mi nie wierzy, to znaczy, że nie potrafi
pan sobie wyobrazić, co tam może się dziać.
- Po koniaku było mi jeszcze gorzej. Usiadłem w
fotelu przy oknie i wyjrzałem na ulice. Wszystko
wyglądało jak zawsze. Był to znany mi dobrze
świat z samochodami, tramwajami, reklamami
świetlnymi. Szalona wydała mi się myśl, że kilka
godzin temu...
- No wiec jak, dalej zamierza pan milczeć?
- zapytał śledczy.
- Nie mogę już dłużej. Musze odpocząć.
- Niech pan odpoczywa.
Zasnąłem, obudził mnie dzwonek telefonu. Śledczy podniósł słuchawkę.
- Tak? To ja. Ach wiec tak?! Dobrze.
Usłyszałem, jak coś mamrocze odkładając słuchawkę, ale słów nie zrozumiałem.
Następnie śledczy zapytał:
- Jurowski, śpi pan?
- Nie śpię - odpowiedziałem nie otwierając oczu.
- Proszę opowiadać po kolei, wszystko od samego początku.
To było właśnie to, czego nie mogłem zrobić. Bo czy można przekazać
w słowach te wszystkie uczucia, których wtedy doznałem? Można opisać
chronologicznie działania, ale to tylko wzmocni podejrzenie.
- Wszystko po kolei jest zapisane na taśmie magnetycznej - powiedziałem.
Podszedł do aparatu i postukał paznokciem w defl ektor.
- To jest ekran, tak?
- Tu nie ma ekranu, jego działanie opiera się na innych zasadach.
- Niech pan to włączy.
No cóż, miało to jakiś sens. Lepiej, jak się sam przekona.
- Proszę usiąść w fotelu - powiedziałem. - Niech pan oprze głowę w
rym miejscu i stara się siedzieć nieruchomo. Dłonie trzeba zacisnąć na
poręczach.
Podłączyłem fotel do sieci i śledczy krzyknął.
- Niech pan mocniej ściska poręcze, wtedy prąd przestanie kopać
- poradziłem. - Od czego zaczynamy?
- Potrzebny mi jest przebieg morderstwa. Przysunąłem drugi fotel i
podłączyłem go równolegle.
zedłem drogą, spokojnie, z godnością, bez pośpiechu, żeby nie
...Swzbudzić podejrzeń. Prawie nie patrzyłem na przechodniów,
właściwie starałem się w ogóle nie spoglądać na ich twarze i być możliwie
jak najbardziej nijakim. I w tym momencie przypomniałem sobie o
kapeluszu. „Moj Boże, przecież miałem nawet pieniądze trzy dni temu,
dlaczego nie zamieniłem go na czapkę?”
Przypadkiem zajrzałem do sklepiku; zobaczyłem, że ścienny zegar
wskazuje już dziesięć po siódmej. Trzeba było się spieszyć, a jednocześnie
nałożyć drogi, żeby podejść do domu od drugiej strony...
Poprzednio, kiedy zdarzało mi się robić to wszystko w wyobraźni, myślałem
czasami, że będę się bardzo bał. Ale teraz właściwie nie bałem
się wcale. Przychodziły mi chwilami do głowy jakieś całkiem oderwane
myśli, tyle tylko, że nie na długo. Kiedy mijałem park Jusupowa, przez
chwile nawet zastanawiałem się nad budową wysokościowych wodotrysków
i myślałem o tym, jak wspaniale odświeżałyby one powietrze
na wszystkich miejskich placach. Z wolna doszedłem do przekonania,
ze gdyby powiększyć letni ogród o całe pole Marsowe i połączyć z
pałacowym ogrodem Michajłowskim, dałoby to wspaniały efekt, nie-
FANTASTYKA 8/83
zwykle korzystny dla miasta...
„Tak zapewne ci, których prowadzą na kaźń, przywierają myślą do
wszystkich przedmiotów, które spotykają na swojej drodze” przeleciało
mi przez głowę szybko jak błyskawica. ...Odsapnąłem, przyciskając
dłonią trzepoczące serce, jednocześnie obmacałem i jeszcze raz
poprawiłem siekierę, potem zacząłem cicho i ostrożnie wchodzić po
schodach, nadsłuchując nieustannie. Ale schody o tej porze były puste,
wszystkie drzwi szczelnie zamknięte, nie spotkałem nikogo. Na
pierwszym piętrze, wprawdzie, jedno puste mieszkanie było rozwarte
na oścież, pracowali w nim malarze, ale na mnie nie spojrzeli. Postałem
chwile i ruszyłem dalej. „Oczywiście byłoby lepiej, gdyby ich tu wcale
nie było... ale, nad nimi są jeszcze dwa pietra”. Oto już trzecie piętro,
oto drzwi...
Brakło mi tchu. Jak błyskawica przeleciało mi przez myśl: „ A może
SUMA OSIĄGNIĘĆ (Summa
dostiżenij)
Ilia Josifowicz WARSZAWSKI
(1909-1974) byt marynarzem, potem inżynie
rem konstruktorem Jako autor SF
zadebiutował dopiero w 53 roku życia.
Preferował krótkie formy, zazwyczaj z
elementami humoru i satyry. Wydał kilka
zbiorów opowiadań, m in. „Molekularnoje
kafe” (1964), „Czełowlek, kotoryj widieł
antimir” (1965), „Trewożnych simptomow
niet” (1972). Ponadto jego opowiadania
były drukowane w wielu pismach, almanachach
i antologiach.
odejść?” Ale nie udzieliłem sobie odpowiedzi i
zacząłem nadsłuchiwać... Martwa cisza... Następnie
obejrzałem się po raz ostatni, zebrałem
sie w sobie, wypróbowałem siekierę w pętli sznura.
„Czy nie jestem blady... przesadnie?” - myślałem.
„Czy nie jestem zbyt mocno wzburzony?
Ona jest nieufna... A może jeszcze poczekać... aż
serce się uspokoi...”
tym momencie coś mnie rąbnęło jak pałką
W
przez łeb. To śledczy wyciągnął kontakt z
gniazdka. Tak nie wolno postępować, należy to
robić powoli i stopniowo. Śledczy rozpiął kołnierzyk
i otarł dłonią spocone czoło. Wyglądał całkiem
kiepsko. Dałem mu koniak i tym razem nie
protestował. Zresztą opanował się szybciej, niż
oczekiwałem.
- Jasne, Jurowski - powiedział przesiadając się za biurko - wyobraził
pan sobie, że „jest pan Rodionem Raskolnikowem i zarąbał pan siekierą
służącą, zgadza się?
- Nie - powiedziałem - to ona wyobraziła sobie, że jest tamtą staruchą.
Uśmiechnął się niewesoło.
- Znowu dokoła Wojtek? Jak długo jeszcze to będzie trwało?
- Tak długo, dopóki pan nie zrozumie. Mówił pan o granicy miedzy
fantazją a rzeczywistością. Kiedyś życie i sztuka znajdowały sie daleko
od siebie po obu stronach tej granicy. Obrazy odgradzały sie ramami
od ścian, rampa oddzielała widownie od sceny, nieme fi gurki w kinie
były podobniejsze do marionetek, niż do żywych ludzi. Potem wszystko
zaczęło się zmieniać. Na naszych ekranach oprócz dźwięku i koloru,
pojawił się trzeci wymiar, zapach i wreszcie ten właśnie „efekt uczestnictwa”.
Cała suma osiągnięć technicznych sprawiła, że domniemane
stało się rzeczywistym, iluzja przeplotła się z życiem. A czyż wszystkie
nasze uczucia nie są iluzoryczne? Teraz położył pan rękę na biurku. Odczuwa
pan jego twardość, temperaturę i nie zastanawia się pan nad tym,
że pod pańską dłonią znajduje się kompleks cząsteczek elementarnych
nieskończenie odległych od siebie, a to co pan odczuwa jako ciepło...
Nie pozwolił mi dokończyć i tak wrzasnął, że aż podskoczyłem.
- Dosyć! Mam pańskiej gadaniny wyżej uszu! Są już wyniki ekspertyzy.
Śmierć nastąpiła w wyniku uderzenia w głowę. To już nie są żadne
iluzje. Niech pan lepiej powie, gdzie pan ukrył siekierę?
- Już wyjaśniłem panu. Zostało to zaprogramowane dla dwojga ludzi.
Chciałem sprawdzić, jaka będzie reakcja człowieka postronnego. Zgodziła
się być tamtą staruchą. Na nieszczęście okazała sie zbyt reaktywna.
Czyżby pan nie wiedział, że jeśli człowiekowi w czasie snu hipnotycznego
powiedzieć, że się go przypala rozpalonym żelazem - na jego
skórze pojawią się ślady prawdziwych oparzeń? Gotów jestem ponieść
odpowiedzialność za to co się stało, ale to po prostu wypadek przy pracy,
nie do uniknięcia w każdej nowej dziedzinie.
- Gdzie pan ukrył siekierę?
Niestety, cierpiał na kompletny brak wyobraźni. Jedno co potrafi ł,
to nieustannie gadać o siekierze. Taki śledczy był mi niepotrzebny.
Skasowałem to intermedium i ponownie wprowadziłem do programu
Porfi rego Piętrowicza. Jego sposób prowadzenia śledztwa dostarczał
więcej emocji.
Musiałem się śpieszyć, ponieważ już wkrótce zaczynały się zawody w
jeździe fi gurowej na lodzie i miałem ochotę poczuć się Gabrielą Seifert,
a jeszcze przed tym - Napoleonem po zdobyciu Moskwy.
Jednakże nic nie wynikło z moich planów. Przyszedł dyżurny lekarz
i powiedział, żebym skończył zabawę, odstawił krzesła na miejsce i
poszedł spać, ponieważ jest późno.
Przełożyła Irena Lewandowska