wielki joe I N-te POKOLENIE

czeć:
- Zabij intruzów! Zetnij ich swymi mieczami!
Asir obejrzał się i zobaczył, jak dwóch kapłanów biegnie w stronę sali
z uniesionymi wysoko nad głowami włóczniami, gotując się do rzutu.
Jeśli włócznia spadnie na płytę wyzwalającą...
- Stójcie! - ryknął, odwracając się do nich twarzą.
Kapłani zatrzymali się. Nie będąc pewnym, czy nie skończy się to dla
nich nagłą i straszną śmiercią, Asir położył delikatnie dłoń na ogromnym,
stalowym ramieniu robota, po czym oparł się o, nie całym ciężarem
ciała. Patrzyły nań z góry ogromne ślepia, ale Wielki Joe nie
wykonał żadnego ruchu. Włócznicy stali przez chwile jak skamieniali,
gapiąc się w niemym podziwie na poufałość złodzieja ze straszliwą kreaturą.
Potem wycofali się wolno w głąb korytarza. Blefując dalej, Asir
spojrzał w górę na Wielkiego Joe.
- Jeśli rzucą swe włócznie albo spróbują tu wejść, zabij ich. Odwrócił
się plecami do tłoczącej się w korytarzu ciżby i ruszył ostrożnie dalej.
Jeszcze pięć płyt, cztery, trzy, dwie... Przystanął, aby zajrzeć do następnej
sali. Wypełniona była błyszczącą maszynerią i wielkimi płytami z
mnóstwem pokręteł i skal. Zrobiło mu się słabo. Jeśli to tu leżała pogrzebana
magia, która kontrolowała Płomień Wielkiego Wichru, nie ma
się nawet co łudzić, że zdoła go na nowo rozniecić.
Przekroczył próg. Dziewczyna weszła do pomieszczenia za nim i natychmiast
rozległ się grzmiący głos robota: „Tożsamość tych dwóch
technologów została potwierdzona. Od tej chwili mogą tu wchodzić
bezkarnie. Wielkiemu Joe polecono zapytać: Po co przyszli technolodzy,
skoro jeszcze nie nadszedł czas?” Obejrzawszy się, Asir dostrzegł, że
głowa robota odwróciła się i ten patrzy teraz na złodzieja i dziewczynę.
Dostrzegł również, że od pierwszych drzwi znowu ktoś się zbliżył. Tym
razem nie byli to kapłani, ale wieśniacy. Przyglądając się im uważniej,
poznał Naczelnika i ojca dziewczyny
- Welkira, trzech innych Starszych Krewnych oraz Slubila - kata, który
przybił go gwoździami do pala.
- Ojcze! Zostań tam!
Welkir, patrząc na nich, nie odezwał się. Odwrócił głowę i szepnął coś
do Naczelnika. Tamten z kolei powiedział coś cicho do Slubila. Kat
skinął ponuro głową i dobył zza pasa krótki topór. Ruszył przed siebie
i przekroczył próg sali stawiając lewą stopę na płycie zerowej. Zerknął
na Wielkiego Joe’ego i widząc, że potwór nawet nie drgnął, uśmiechnął
się do stojących za jego plecami i warknął w stronę Asira:
- Twój wyrok został zmieniony, złodzieju.
- Nie waż się przejść przez sale, Slubil - krzyknął w odpowiedzi Asir.
Slubil splunął, potrząsnął toporem i pełnym godności krokiem ruszył
przed siebie. Wielki Joe, zerwał się z miejsca niczym uosobienie furii,
a trzask jego prostowanych kolan zagrzmiał w podziemiach stukrotnym
echem. Slubil zamarł na moment, a potem bezsensownie zamachnął się
toporem.
Na widok zatrzaskujących się szponów, Asir wstrzymał oddech i odwrócił
się szybko. Wrzask Slubila urwał się nagle wraz z odgłosem dartej
skóry, po którym nastąpiła seria suchych trzasków pękających kości.
Mara krzyknęła i mocno zacisnęła powieki. Głuchy łomot, potem drugi,
powiedziały im, że Wielki Joe odrzucił od siebie szczątki Slubila.
Kapłani i wieśniacy - wszyscy z wyjątkiem Welkira - umknęli w popłochu
z korytarza i wspinali się już po schodach, Welkir klęczał w progu,
zakrywając dłońmi twarz.
- Mara! - jęczał. - Córeczko moja.
- Wracaj, ojcze - zawołała.
Oszołomiony starzec dźwignął się z trudem na nogi i przytrzymując się
ściany poczłapał korytarzem w kierunku klatki schodowej. Kiedy mijał
miejsce, w którym rozległ się pierwszy ostrzegający głos, robot poruszył
się znowu - wstał wolno i odwrócił się przodem do Asira i Mary.
Wycofali się szybko w głąb pomieszczenia wypełnionego dziwnymi
maszynami. Wielki Joe, stąpając ciężko, ruszył powoli za nimi.
Asir szukał gorączkowo drogi ucieczki, ale potwór przystanął w progu,
blokując swoim tułowiem przejście. Przemówił monotonnym, mechanicznym
głosem, recytując jak gdyby zapamiętany rytuał.:
„Wielkiemu Joe polecono wyjawić inteligencji technologów funkcje,
jakie zostały mu powierzone. Funkcją pierwszą jest niedopuszczenie
jakichkolwiek organizmów destrukcyjnych do krypt, w których znajduje
się aparatura sterująca reakcją termojądrową odnawiającą okresowo
tlen w atmosferze. Drugą jego funkcją jest skierowanie technologów
do archiwum zawierającego takie informacje, jakich mogą oni potrzebować.
Jego trzecią funkcją jest wypełnianie prostych poleceń technologów,
jeśli tylko wypełnienie takich poleceń nie będzie przekraczało
możliwości jego prostej konstrukcji”.
Asir wpatrywał się w zwalistego stwora i dopiero teraz zdał sobie sprawę,
że nie jest to żywa istota, a maszyna zbudowana przez Starożytnych
do spełniania określonych zadań. Pomimo świeżej czerwieni na dłoniach
i szczekach, Wielki Joe nie był winien śmierci Slubila bardziej,
niż byłby jej winien młyn, gdyby ten krepy sadysta wspiął się na niego
nie zważając, iż obracają go zaprzężone do młyńskiego kamienia marsjańskie
woły. Być może Starożytni przesadzili w okrucieństwie budując
takiego strażnika, ale przynajmniej zbudowali go tak, aby wyglądał
na nieubłaganego niszczyciela i z nawiązką wystraszył intruza. Przypa-
Walter M. Miller, Jr.
trując się otaczającej go zewsząd maszynerii zaczął pojmować powód,
dla którego stworzono Wielkiego Joe. Metale, które tu zgromadzono
oznaczały bogactwo dla płatnerzy, kowali i szabrowników wszelkiej
maści. Asir rozprostował ramiona i zwrócił się do maszyny:
- Naucz nas, jak rozniecić Płomień Wielkiego Wichru. „Nauczenie nie
należy do funkcji, jakie powierzono Wielkiemu Joe. Polecono mi powiedzieć:
reakcji odświeżającej nie należy inicjować przed Marsrokiem
6000, według rachuby czasu konstruktorów”.
Asir zmarszczył brwi. Nie liczono już lat. Były one nazywane na cześć
Naczelników sprawujących władze w wioskach.
- Jak daleko jeszcze do roku 6000? - zapytał. Wielki Joe szczeknął jak
maszyna sumująca. „Dwanaście Marslat, technologu”.
Asir gapił się na skomplikowaną maszynerie. Czy przez dwanaście lat
nauczy się ją obsługiwać? Wydawało mu się to niemożliwe.
- Jak możemy rozpocząć naukę? - spytał robota.
„To jest właśnie sala instruktażowa, w której możesz zapoznać sie z dokumentacją.
Same mechanizmy sterujące zainstalowane są w najgłębiej
położonych kryptach”.
Asir nachmurzył czoło i poszedł na koniec sali, skąd drugie drzwi prowadziły
do... drugiej sali z drugim Wielkim Joe! Gdy Asir otworzył je,
drugi robot przemówił:
Jeśli intruz nie posiadł stosownej wiedzy, Wielki Oswald zabije!”
Jak rażony piorunem, Asir odskoczył od drzwi i zatoczywszy sie uderzył
ramieniem o czołową płytę jakiegoś przyrządu. Płyta rozświetliła
się i miły głos zaczął czytać coś o „Roli prezydenta Snella w ósmej
wojnie światowej”. Odskoczył jak oparzony od płyty i potykając się
podbiegł do Mary, która siedziała z ponurą miną na płycie fundamentowej
jakiejś masywnej maszyny.
- Z czego się śmiejesz? mruknęła.
- Jesteśmy wciąż na pierwszym poziomie! - jęknął, wyobrażając sobie
szereg podobnych sal. - Zanim przejdziemy na następny, musimy nauczyć
się magii Starożytnych.
- Starożytni nie byli tacy znowu potężni - powiedziała mrukliwie.
- Popatrz na ten rysunek na ścianie.
Asir spojrzał we wskazanym przez dziewczynę kierunku i zobaczył tam
dziwny wzór, na który składały się koncentryczne koła wyrysowane
wokół jasnej, żółtej plamy wyobrażającej chyba Słońce.
- Widzę, no i co?
- Ojciec uczył mnie o planetach - odparła. - Tą są pewnie drogi, po
których okrążają one Słońce.
- I co ci się w tym nie podoba?
- Tu jest o jedną planetę za dużo - powiedziała. - Każdy wic, że miedzy
Marsem a Wenus jest tylko pas asteroidów, a na rysunku zaznaczono w
tym miejscu planetę.
Asir wzruszył obojętnie ramionami pochłonięty w tej chwili jedynie
maszynami.
- Można im chyba darować jeden mały błąd.
- Chyba tak... - urwała, spoglądając z przygnębieniem w stronę, w którą
odszedł jej ojciec. - Co robimy dalej?
Asir zastanawiał się długo, po czym przemówił do Wielkiego Joe:
- Pójdziesz z nami do wioski.
Maszyna nie odezwała się przez chwile, a potem powiedziała: „Istnieje
wyraźna sprzeczność miedzy funkcjami pierwszą i trzecią. Piorytet polecenia
zależy od decyzji technologa”. Asir nie zrozumiał. Powtórzył
polecenie. Robot odwrócił się powoli i przekroczył próg. Tam przystanął
i czekał. Asir uśmiechnął się.
- Wracajmy na górę - powiedział do dziewczyny.
Wstała skwapliwie. Przeszli przez sale na korytarz i weszli na schody.
Wielki Joe człapał za nimi.
- Co z twoją banicją, Asir? - spytała ponuro.
- Poczekamy, zobaczymy. - Wyobraził sobie piekło, jakie się rozszaleje,
gdy dziewczyna, mężczyzna i robot przemaszerują przez wieś kierując
się w stronę domu rady i zachichotał. - Coś mi sie zdaje, że zostanę
nowym Naczelnikiem - powiedział. - A wszyscy członkowie mojej rady
będą złodziejami.
- Złodziejami! - wykrztusiła. - Dlaczego?
- Będą złodziejami, którzy nie boją się kraść wiedzy bogów - i staną się
technologami, aby rozniecić Płomień Wichrów.
- Co to jest „technolog”, Asirze? - spytała z szacunkiem.
Asir zaczerwienił się w myślach, przyłapując się na używaniu słów,
których nie rozumiał, ale nie dał tego po sobie poznać uwieszonej u
jego ramienia Marze.
- Wydaje mi się - powiedział - że technolog to złodziej, który mówi
bogom, co mają robić.
- Pocałuj mnie, Technologu - szepnęła cicho.
Wielki Joe szczeknął i stanął, aby na nich zaczekać. Czekał długo.
Przełożył Jacek Manicki
FANTASTYKA 8/83