Pokaż cały numer - Farmaceutyczny Przegląd Naukowy
Pokaż cały numer - Farmaceutyczny Przegląd Naukowy
Pokaż cały numer - Farmaceutyczny Przegląd Naukowy
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Farm Przegl Nauk, 2009,2, 19-23<br />
Wstęp<br />
Wielu pacjentów stosuje różne preparaty ziołowe wychodząc<br />
z założenia, że będąc lekami naturalnymi są one<br />
bardzo bezpieczne. Takie podejście powoduje gwałtowny<br />
wzrost użycia naturalnych preparatów ziołowych. Jak podaje<br />
Eisenberg i wsp. [1] w Stanach Zjednoczonych Ameryki<br />
Północnej pomiędzy rokiem 1990 a 1998 spożycie leków<br />
ziołowych wzrosło aż o 380%. Jednocześnie uwidoczniło<br />
się wiele problemów dotyczących interakcji i efektów<br />
ubocznych skojarzonych z przyjmowaniem tych wydawałoby<br />
się bezpiecznych medykamentów.<br />
Jednymi z bardzo popularnych leków ziołowych, szeroko<br />
dostępnymi w sprzedaży bez recepty, są preparaty sporządzone<br />
z Dziurawca zwyczajnego (Hypericum perforatum).<br />
Roślina ta nazywana również ziołem św. Jana znana<br />
była już w starożytności, a pisali o niej m.in.: Dioskurides<br />
i Hipokrates. W średniowieczu dziurawiec był uważany za<br />
roślinę magiczną, która miała chronić przed złymi duchami,<br />
a w XVI w. sławny lekarz i alchemik Paracelsus nazywał<br />
go „arniką dla nerwów”, co oznaczało, iż dziurawiec jest<br />
również znakomitym lekiem na nerwy.<br />
Ziele dziurawca (Herba hyperici) do Farmakopei Polskiej<br />
zostało wprowadzone dopiero w 1970 r. do wydania<br />
IV, mimo iż znane jest w medycynie ludowej od wieków.<br />
Surowiec, który wykorzystuje się do celów leczniczych<br />
copyright © 2009 Grupa dr. A. R. Kwiecińskiego ISSN 1425-5073<br />
Interakcje Dziurawca zwyczajnego (Hypericum perforatum)<br />
Interactions of St. John’s wort (Hypericum perforatum)<br />
daniel wolny, Agnieszka nowakowska-wolna, ewa chodurek, zofia dzierżewicz<br />
katedra i zakład biofarmacji, wydział farmaceutyczny z oddziałem Medycyny laboratoryjnej,<br />
śląski uniwersytet Medyczny,<br />
41-200 sosnowiec, ul. narcyzów 1<br />
kierownik katedry i zakładu biofarmacji: prof. dr hab. zofia dzierżewicz<br />
Streszczenie<br />
Jednymi z bardzo popularnych leków ziołowych, szeroko<br />
dostępnymi w sprzedaży bez recepty, są preparaty<br />
sporządzone z Dziurawca zwyczajnego (Hypericum<br />
perforatum). Leczenie dziurawcem jest uważne za<br />
bezpieczne, choć niestety nie wolne od ryzyka różnorakich<br />
objawów ubocznych i licznych interakcji z innymi<br />
lekami. W związku z tym, że producent specyfików<br />
ziołowych nie jest zobowiązany do prowadzenia badań<br />
dotyczących interakcji oraz zamieszczania stosownych<br />
informacji na opakowaniu lub ulotce swojego produktu,<br />
ciężar informowania o potencjalnych skutkach ubocznych<br />
czy możliwości wystąpienia interakcji z innymi<br />
lekami zażywanymi przez pacjenta spoczywa na farmaceutach.<br />
Słowa kluczowe: Dziurawiec zwyczajny, Hypericum<br />
perforatum, interakcje<br />
Abstract<br />
Preparations made of St. John’s wort (Hypericum perforatum)<br />
are very popular and very accessible by other<br />
the counter sale. The treatment by St. John’s wort is<br />
considered to be safe, but unfortunately is not devoid of<br />
adverse effects and interactions with drugs. Pharmacists<br />
have duty to inform patients about potential adverse effects<br />
or possibilities of drug interactions especially in<br />
the case of herbal remedy, because producers of this<br />
kind of products are not obligated to conduct clinical<br />
trials and to place proper information on the leaflet.<br />
Key words: St. John’s wort, Hypericum perforatum,<br />
interactions<br />
stanowią szczyty pędów, zbierane w początkowym okresie<br />
kwitnienia (maj, czerwiec) i wysuszone w warunkach naturalnych<br />
w miejscach przewiewnych i zacienionych [2].<br />
Farmakopea Polska VI określa dla ziela dziurawca wymagania<br />
zawartości flawonoidów w przeliczeniu na hiperozyd<br />
(nie mniej niż 1,8%), natomiast Farmakopea Europejska 5.0<br />
przewiduje zawartości sumy hiperycyn, w przeliczeniu na<br />
hiperycynę (nie mniej niż 0.08%). Farmakopea Polska VI<br />
określa również zwykle stosowane dawki. Doustnie w odwarach<br />
i nalewkach oraz w preparatach psychotonizujących<br />
jednorazowa, a także dobowa dawka wynosi od 2g do 4g.<br />
W zastosowaniu zewnętrznym do okładów i przemywań<br />
stosuje się 5% do 10% odwar. Z surowca tego wytwarzane<br />
są różnego rodzaju postacie: napary, odwary, oleje, roztwory,<br />
wyciągi alkoholowe, tabletki, jak również stosuje się go<br />
do wyrobu mieszanek ziołowych. Jest on rośliną leczniczą,<br />
której aktywność farmakologiczna zależy od postaci leku.<br />
Wyciągi wodne z ziela dziurawca w postaci naparów (infusa)<br />
i odwarów (decocta) nie zawierają hiperforyny i hiperycyny,<br />
które są nierozpuszczalne w wodzie, lecz składniki<br />
hydrofilne, takie jak glikozydy flawonoidowe, fenolokwasy,<br />
garbniki. Dlatego też wykazują one głównie działanie ściągające,<br />
żółciopędne i spazmolityczne. Z kolei wyciągi olejowe<br />
(olea) działają przeciwzapalnie i są wykorzystywane do<br />
sporządzania okładów na trudno gojące się rany, owrzodzenia,<br />
oparzenia, stłuczenia i wybroczyny. Natomiast wyciągi<br />
19
Change language