Pokaż cały numer - Farmaceutyczny Przegląd Naukowy

Farm Przegl Nauk, 2009,2
torzy [9]. Zjawisko to może być uzasadnione dobra skutecznością,
tolerancją i bezpieczeństwem tych leków i ,przede
wszystkim, stanem klinicznym pacjenta.
W grupie 7-65 dominują penicyliny o szerokim spektrum
działania, a makrolidy stosowane są na równi z cefalosporynami.
Na dominację tej grupy penicylin mogły
mieć wpływ również dzieci i młodzież w wieku 7 -18 lat.
Niezależnie jednak od czynników wpływających na przedstawione
nawyki preskrypcyjne w tej grupie chorych uderza
fakt niezgodności z obowiązującymi rekomendacjami,
zwraca uwagę minimalny udział penicylin o wąskim spektrum
działania i znacząca obecność makrolidów. Związek
pomiędzy narastaniem oporności bakterii a nadmiernym
stosowaniem antybiotyków jest dobrze udokumentowany
[3,4,5,6,8,9]. Wiąże się to zjawisko z selekcją opornych
szczepów bakteryjnych, co prowadzi do rozprzestrzenienia
genów opornych poprzez przenoszenie na inne bakterie
i redukuje skuteczność antybiotykoterapii [5]. Narastanie
oporności bakterii stało się wyzwaniem dla zdrowia
publicznego na całym świecie [8]. Należy podkreślić,
że oporność na antybiotyki narasta w alarmującym stopniu
zarówno w lecznictwie szpitalnym jak i otwartym. Badania
amerykańskie wskazują, że wrażliwość na penicyliny w latach
1994 -2000 zmalała z 76% do 66%, na erytromycynę
z 90% na 74%, a 1/3 izolatów pneumokoków jest niewrażliwa
na penicyliny [6].
Analiza nawyków preskrypcyjnych powinna również
uwzględnić miejsce funkcjonowania lekarza POZ.
Znaczenie dla podjęcia decyzji terapeutycznej i zastosowania
antybiotyku może mieć różny dostęp w środowisku
miejskim i pozamiejskim do ośrodków referencyjnych,
nocnej i świątecznej ambulatoryjnej i wyjazdowej
opieki lekarskiej, dostęp do placówek POZ jak również
dostępność do różnego rodzaju zdarzeń edukacyjnych.
W badanym materiale stwierdzono znamiennie częstsze
przepisywanie antybiotyków przez lekarzy pracujących
w ośrodkach pozamiejskich w porównaniu do lekarzy zatrudnionych
na terenie miasta.
Podsumowując, zaletą przedstawianej analizy była możliwość
korzystania z kompletnej, elektronicznej bazy obejmującej
wszystkie zrealizowane zlecenia na antybiotyki
w aptekach województwa opolskiego. Ponadto możliwe było
zidentyfikowanie miejsca działalności świadczeniodawcy
– powiat, środowisko miejskie i pozamiejskie. Ograniczeniem
był brak dostępu do danych klinicznych pacjenta, stosunkowo
szeroki podział grup wiekowych determinowany
systemem finansowania.
Niezależnie od kampanii prowadzonych przez media
medyczne, jak i instytucje publiczne, na rzecz ograniczania
stosowania antybiotyków lekarze POZ nadal nie dysponują
odpowiednimi narzędziami sprzyjającymi racjonalizacji leczenia
stanów zapalnych. Przede wszystkim, konieczny jest
szybki i szeroki dostęp do systematycznie aktualizowanych
rekomendacji, umożliwienie stosowania szybkich testów
bakteryjnych oraz łatwiejszego korzystania z szerokiej diagnostyki
mikrobiologicznej. Ważne jest szkolenie w zakresie
zasad antybiotykoterapii lekarzy i pielęgniarek, jak również
wdrażanie strategii polegającej na podnoszeniu świadomości
zdrowotnej pacjentów, zachęcanie ich do współuczestniczenia
w procesie podejmowania decyzji terapeutycznej. Szczegól-
12
nie ważnym dla lekarza POZ jest poświęcenie odpowiedniej
ilości czasu podczas konsultacji lekarskiej na przekonanie
pacjenta o nieskuteczności stosowania terapii antybiotykowej
w przypadku infekcji wirusowej. Kluczową rolę
w odwróceniu trendu nadkonsumpcji antybiotyków powinni
spełnić lekarze POZ a przede wszystkim lekarze
rodzinni.
WNIOSKI
1. W obserwowanym okresie 2005-2006 stwierdzono w województwie
opolskim istotny wzrost ilości przepisywanych
opakowań antybiotyków przypadających na jednego
mieszkańca.
2. Stwierdzono znamiennie większą przepisywalność antybiotyków
w populacji osób powyżej 65. r.ż. w porównaniu
do pacjentów z grupy 7-65. r.ż..
3. Obserwowano odmienność profilu stosowanych antybiotyków
z dominacją pochodnych nitrofuranu, w grupie
powyżej 65. r.ż. w porównaniu do grupy 7-65. r.ż..
Piśmiennictwo
1. Wood F., Simpson S., Butler C.C.:Socially responsible
antibiotic choices in primary care: a qualitative study
of GPs’ decisions to prescribe broad-spectrum and
fluroquinolone antibiotics. Family Practice 2007;24,
427-434.
2. Wise R, Hart T, Cars O et al. Antimicrobial resistance: is
a major threat to public health. BMJ 1998 17:609-610
3. Whitney CG, Farley MM, Hadler J, et al. Increasing
prevalence of multidrug-resistant Streptococcus
pneumonia in the United States.N Engl J Med.
2000,343,1917-1924.
4. Hyde TB, Gay K, Stephens DS, et al. Macrolide resistance
among invasive Streptococcus isolates. JAMA.
2001,286,1857-1862.
5. Jackson C. i wsp.: Promoting adherence to antibiotics: A
test of implementation intentions. Patient Education and
Counseling 2006;61, 212-218.
6. Kelley M. Feasibility of a Primary Care Intervention to
Decrease Oral Antibiotics for Acute Upper Respiratory
Tract Infections: A Pilot Study.NC Med J 2006;67,4,
249-254.
7. Veyssier P. Antibiotic therapy in the elderly [Antibiotherapie
chez le sujet age].Rev Prat 2003;53(14)
1566-71.
8. Crigger N.J. I wsp.: Development of the choices and
acquisition of antibiotics model from a descriptive study
of a lay Honduran population. Int J Nurs Stud 2004;41,
745-53.
9. Mazzaglia G., Caputi A.P., Rossi A., Bettoncelli G.,
Stefanini G., Ventriglia G., Nardi R., Brignoli O., Cridelli
C.: Exploring patient- and doctor-related variables
associated with antibiotic prescribing for respiratory
infections in primare care.Eur J Clin Pharmacol
2003;59,651-657.
10. Bradley CP, Decision making and prescribing pattern-a
literature review. Fam Pract 1991;8:276-287.