Epistemologija

14. Feministi~ka epistemologija
radnika u odnosu na upravlja~e ili doma}ice u odnosu na stru~njake, sistematski
tretirani kao manje pouzdani od onih na vi{im polo`ajima
autoriteta. Medicinske sestre, radnici, doma}ice opisuju se kao oni koji
imaju iskustvo; lije~nici, upravitelji, stru~njaci kao oni koji imaju znanje.
To potvr|uje na~elnu distinkciju izme|u vrsta znanja i daje prednost jednoj
u ra~un druge. Code napominje: »Navodna neutralnost sudova koji
potvr|uju epistemi~ko jamstvo [tj. sudovi o tome {to vrijedi kao znanje
a {to ne] sve vi{e zvu~i kao potvrda subjektivnosti – to jest, vrijednosti
i prakse – posjednika profesionalne mo}i koji su obi~no bijeli, srednje
klase i mu{ki.« 35 Problem nije toliko u tome, ka`e Code, {to se vrednuje
mu{ka subjektivnost kao to {to »institucionalizirani objektivizam pori~e
njezinu subjektivnu dimenziju«, tj. da bi svaka subjektivnost trebala biti
maskirana kao objektivnost.
3. Ponovno promi{ljanje opravdanja
Zna~ajke spoznajnog subjekta koje su osvijetlili feministi~ki epistemolozi
zahtijevaju odre|eno ponovno promi{ljanje epistemolo{kog opravdanja.
Smje{tenost subjekata zna~i da nema prostora za transcendenciju ili nesmje{tenost,
za koje se mo`e zahtijevati epistemi~ko prvenstvo. Nadalje,
to zna~i da su vjerovanja posredovana prostornim, vremenskim, dru{tvenim
i afektivnim zna~ajkama situacija. Jedan od odgovora na smje{tenost
subjekata jeste poku{aj identificiranja epistemi~ki privilegirane ili autoritativne
situacije na taj na~in da nala`enje u takvoj situaciji bude ili nu`an
ili dovoljan element epistemi~kog opravdanja. Drugi teoreti~ari odbacuju
strategiju epistemi~kog privilegiranja u korist alternativnih pristupa epistemi~kom
opravdanju.
a) Teorija stajali{ta: privilegiranje rubova
Kao {to je jasno iz posljednjeg poglavlja, feministi~ke epistemologinje
smatraju da teku}i dru{tveni dogovori daju epistemi~ku prednost posjednicima
jednog socijalnog polo`aja ali da je to pripisivanje prednosti
maskirano retorikom stru~nosti. Feministi~ka teorija stajali{ta nastoji
obrnuti to pripisivanje i daje epistemi~ku prednost onima na podre|enom,
35 Code, What Can She Know?, str. 249.
419