You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
HOMAZH<br />
FORUM<br />
Kontaktoni në opinion@<strong>gazeta</strong><strong>55</strong>.net<br />
Kosiga, një president kundra hipokrizisë së<br />
të Majtëve dhe një mik i shquar i shqiptarëve<br />
Nga Lavdrim Lita<br />
Ndjesë pastë, Ish-presidenti italian<br />
Françesko Kosiga është ndarë<br />
para dy ditësh nga jeta në moshën<br />
82-vjeçare pas një ataku kardiak. Ai<br />
ndodhej i shtruar në spitalin e<br />
Romes “Gemelli”, - i njëjti spital ku<br />
u shua At Zef Pllumi, - prej 9 ditësh.<br />
Për respekt të figurës së tij lamë që<br />
të ishin të parët komentuesit italianë<br />
të portretizonin figurën e këtij burri<br />
shteti të madh fqinj. Më pas në radhë,<br />
ne, shqiptarët duke ditur nderin indirekt<br />
me ndërhyrjen në luftën e Kosovës.<br />
Ai ishte Ministër i Brendshëm në<br />
vitin 1978 kur ish-kryeministri Aldo<br />
Moro u rrëmbye dhe pastaj u vra nga<br />
Brigadat e Kuqe, grup i majtë terrorist.<br />
Kosiga, i cili i refuzoi negociatat<br />
me rrëmbyesit e Moros, dha<br />
dorëheqje pak pasi u gjet trupi i pajetë<br />
i Aldo Moros në maj 1978. Por<br />
karriera e tij politike dhe institucionale<br />
nuk mbaroi. Kurrsesi. Ai kishte<br />
një mision. Kosiga, me origjinë nga<br />
ishulli i Sardenjës - u rikthye në politikë<br />
një vit më vonë si kryeministër,<br />
dhe pastaj si kryetar i parlamentit deri<br />
në vitin 1985, e pas këtij viti u zgjodh<br />
president i Italisë deri në vitin<br />
1992. Një figurë tragjike, dhe kurrë<br />
banale. Thuhet se kur Henry Kissinger<br />
e takoi, u shpreh se “nuk duket<br />
fare si demokristian”. Dhe kjo ishte<br />
pothuajse një kompliment, pasi sekretari<br />
i Shtetit amerikan Kissinger i<br />
donte pak politikanët e italianë.<br />
Në të vërtetë gjykimi i tij ishte jo<br />
ekzakt, sepse Kosiga në deri në fund<br />
të gjallimit të tij ishte një demokristian<br />
i bindur. Dhe këtë e konfirmon<br />
besimi katolik dhe militantizmi politik<br />
demokristian. Afërmendsh ai nuk<br />
mund të ishte ndryshme në vitet e<br />
rindërtimit të Italisë dhe më pas të<br />
Luftës së Ftohtë. Megjithatë, malësori<br />
Kosiga ishte një njeri i Oksidentit,<br />
çka nuk mund të thuhet për të<br />
gjithë demokristianët. Dhe njeri i<br />
Oksidentit do të thotë të jesh mik i<br />
Amerikës dhe i Izraelit, një përkrahës<br />
i demokracive liberale dhe i sistemit<br />
të tyre të aleancave (NATO-s), një<br />
admirues i shtetarëve që bënë historinë<br />
në shekullin e XX (Çërçill, De<br />
Gasper, De Gol).<br />
Kjo nuk është e mjaftueshme për<br />
të përcaktuar kompleksitetin e njeriut,<br />
paradokset dhe kontradiktat e<br />
tij, të cilat ishin aq të mëdha sa edhe<br />
koherenca e tij. Megjithatë këtu<br />
shpjegohet se pse SHBA-ja e ka parë<br />
atë gjithmonë me miqësi, me mirënjohje.<br />
Padyshim amerikanët kishin<br />
mirënjohje të pakufizuar sepse Kosiga<br />
qe ai që vendosi pranimin në fillim<br />
të viteve ’80 të sistemit të Raketave<br />
Europiane, i njëjti vendim me Gjermaninë<br />
e Helmut Schmidt-it. Dhe po<br />
aq mirënjohje, në kohët e fundit, pas<br />
operacionit politik që e vuri Italinë në<br />
ballë të luftës së Kosovës, me<br />
Lidhja e ish-presidentit italian Francesco<br />
Cosiga me Institutin e<br />
Kërkimeve Politike “Alcide de Gasperi”<br />
Që në themelimin e tij, ish-presidenti italian e ka<br />
përshëndetur përzemërsisht punën e Institutit të Kërkimeve<br />
Politike, “Alcide de Gasperi”, themeluar nga publicisti<br />
Fahri Balliu. Pas marrjes së publikimit periodik<br />
të institutit, më 19 maj 2004, ai jep këtë vlerësim për<br />
punën e tij. “Nëpërmjet relacioneve të konferencës së<br />
zhvilluar me 25 mars 2004, kam patur mundësinë të<br />
njoh aktivitetin që Instituti Alcide de Gasperi zhvillon<br />
me shumë përkushtim, duke u frymëzuar nga figura e<br />
shtetarit të madh italian, parimet e tij, shembulli i tij<br />
dhe veprat e tij, që përbëjnë një pikë të sigurtë referimi”,<br />
thuhet në përshëndetjen e ish-presidentit italian,<br />
drejtuar moderatorit të aktivitetit të dytë të institutit,<br />
D’Alemën si kryeministër, në fund<br />
të viteve ‘90. Puna ishte e madhe,<br />
duke e ditur se Masimo D’Alema<br />
vinte nga radhë e Partisë Komuniste<br />
Italiane, e cila pas skandaleve të korrupsionit<br />
“Tangentopoli” u konvertua<br />
në partinë Demokracia e Majtë.<br />
Në të paktën dy raste, i ndjeri<br />
Kosiga demaskoi hipokrizinë e së<br />
majtës post-komuniste: së pari kur<br />
takoi pjesëtarët e organizatës<br />
klandestine “Gladio” (të krijuar nga<br />
NATO e CIA, që aktivizohej vetiu<br />
nëse komunistët e financuar nga<br />
Moska do kërkonin pushtetin), të<br />
Divizionit “Ossopo” që komandohej<br />
nga një partizan “i bardhë”, që kishte<br />
luftuar si nazifashistët po ashtu edhe<br />
partizanët e Marshallit Tito; dhe rasti<br />
i dytë ishte kur bindi mendjen e<br />
D’Alemës të intervenonte kundra<br />
Serbisë, në krah të NATO-s e pro<br />
Kosovës.<br />
Gjithsesi pengu i jetës së tij politike<br />
ishte rrëmbimi i ish-kryeministrit<br />
Aldo Moro, drejtues i Demokracisë<br />
Kristiane dhe vendimi i fortë e i<br />
drejtë për të mos negociuar me terroristët.<br />
Ai doli i shkatërruar, njerëzisht,<br />
nga eksperienca e rrëmbimit sepse<br />
ai drejtonte strukturat e rendit, paçka<br />
se Çështja Moro është konsideruar më<br />
shumë si një çështje politike, sesa<br />
gjyqësore. Një çështje që gjithsesi<br />
mbetet ende e hapur... Dokumentet,<br />
dëshmitë, <strong>55</strong> ditët e Aldo Moros në të<br />
ashtuquajturin “Burgu i Popullit”,<br />
tregohen nga burgosësit e tij, anëtarët<br />
me temë “Alcide de Gasperi, formulë e suksesit politik”,<br />
që u mbajt 29 majin e të njëjtit vit. Letërkëmbimi<br />
i drejtuesve të Institutit “Alcide de Gasperi” me<br />
ish-presidentin italian Cosiga ka vijuar edhe më tej<br />
në vite, prandaj me humbjen e tij, kontributorët e<br />
këtij instituti ndjejnë humbjen e një bashkëpunëtori<br />
të vyer. Me humbjen e tij, drejtori ekzekutiv i Institutit,<br />
publicisti Fahri Balliu, shpreh pikëllimin e<br />
thellë, për largimin nga kjo jetë të njeriut që shenjoi<br />
një pjesë të rëndësishme të historisë së re të Italisë,<br />
si një personalitet që forcoi shumë lidhjet me SHBAtë<br />
dhe luftoi që shteti italian të fitonte vendin që<br />
meriton në skakierën ndërkombëtare.<br />
e “Brigadave të Kuqe”. Ai mendonte<br />
se po sakrifikonte një mik për hir të<br />
interesit të shtetit, sigurisht kishte<br />
rënë pre e diktatit të Partisë Komuniste<br />
Italiane, e cila mohonte çdo lloj<br />
negociate. Pastaj zbuloi se gjithçka<br />
ishte një lojë e ndyrë. Në biografinë e<br />
tij shkruan “Nëse kam flokat e thinjura<br />
dhe njolla në lëkurë është për këtë<br />
gjë. Sepse ishim duke lënë që të vdiste<br />
Moro-n, paçka se unë po e kuptoja.<br />
Sepse dhimbja jonë ishte në sintoni<br />
më atë çfarë po pësonte Moro.<br />
Sidoqoftë Françesko Kosiga ishte<br />
një njeri i drejtë e i fortë dhe i<br />
rifitoi energjitë e hodhi shpejt në<br />
arenën politike: Kryeministër në<br />
1979, pastaj President i Senatit gjer<br />
më 1983, më në fund, në 1985 Pres-<br />
E enjte, 19 gusht 2010<br />
identi i Republikës (me votë unanime<br />
të Parlamentit, e para herë), gjatë<br />
ushtrimit të mandatit të tij presidencial,<br />
dëshmoi vlera dhe devotshmëri<br />
ndaj shtetit dhe popullit italian,<br />
duke dhënë kështu një kontribut<br />
të pazëvendësueshëm në jetën<br />
politike të Republikës Italiane.<br />
Në fillim të këtij shkrimi thamë<br />
se ai kishte një mision. Dhe misioni<br />
ishte të zbulonte të fshehtat e Italisë<br />
republike, dhe për këtë u quajt<br />
nga media “il piccanatore”, njeriu me<br />
kazmë, që shembi murin e heshtjes<br />
pikërisht me zbulimin e organizatës<br />
sekrete “Gladio” dhe planin e koduar<br />
“Stay behin” që parashikohej, në<br />
rast se komunistët merrnin pushtetin<br />
me dhunë. Hera e fundit që ai i<br />
futi stërkëmbëshin jetës politike italiane<br />
ishte në vjeshtën e 1998-s, kur<br />
me një grup të vogël parlamentar të<br />
krijuar prej tij, të ashtuquajturit<br />
“rreckamanët e Valmy-s”, votuan - pas<br />
rënies së qeverisë Prodi nga ana e<br />
komunistit Bertinoti, aleat i tyre pro<br />
serb dhe kundër NATO-s - qeverinë<br />
D’Alema, që zhdoganoi kryesimin e<br />
Këshillit të Ministrave Italianë për<br />
herë të parë nga një ish-komunist.<br />
Kosiga ka vuajtur dramën e historisë<br />
republikane italiane, sepse ka parë<br />
anët e errëta të pushtetit e fytyrën<br />
demoniake të saj. Dikush thotë me<br />
të drejtë dhe pa të drejtë se ai mbante<br />
“sekretet e Shtetit”, që shpesh<br />
herë kur dilnin skandalizonin publikun<br />
italian. Por a ishte kështu?<br />
Sigurisht, ai dinte shumë gjera, por<br />
mbi të gjitha ishte njeri i Institucioneve.<br />
Një njeri që jetoi me intensitet<br />
zgjedhjen e tij liberale, besimin<br />
në një Perëndim që di të rinovohet<br />
pikërisht pse themelohet mbi lirinë.<br />
<strong>55</strong> 7