magdalena urbaniak analiza porównawcza zawartości dioksyn i ...

DYSKUSJA
5.5. WPŁYW CZASU RETENCJI WODY W ZBIORNIKU NA STĘŻENIA PCDD, PCDF
I DL-PCB ORAZ POZIOM TOKSYCZNOŚCI PRÓB OSADÓW DENNYCH
Zbiorniki zaporowe, ze względu na wyższe stężenie zawieszonej materii
organicznej w porównaniu do wód rzek, podlegają silniejszym wpływom procesu
sedymentacji (KOWALEWSKA I IN., 2003).
Proces ten jest tym szybszy im dłuższy czas wymiany wody w zbiorniku (czas
retencji wody) lub większa ilość zawieszonej materii organicznej w dopływającej
wodzie. Tym samym czas retencji jako jeden z czynników może wpływać na ilość
zdeponowanej materii organicznej w postaci osadów dennych a tym samym stężenia
zawartych w nich zanieczyszczeń.
W przypadku zależności średniego stężenia sumy PCDD, PCDF i dl-PCB
w osadach dennych pobranych ze zbiorników usytuowanych na rzece Sokołówce od
czasu retencji wody zanotowano, iż najwyższe stężenia występowały w zbiornikach
o najkrótszym czasie retencji tj. SZT (1,2 doby) i SZP (3,4 doby) wynosząc
odpowiednio 1376,16 i 11351,26 ng/kg s.m. Pozostałe miejskie zbiorniki, o nieco
wyższym czasie zatrzymania wody (od 3,9 do 8,7 doby) posiadały znacznie niższe
średnie wartości sumy PCDD, PCDF i dl-PCB (od 182,65 do 265,93 ng/kg s.m.)
(szczegóły na Rys. 72 i 73 i w Załączniku 2). Również zbiorniki: Włocławski,
Jeziorsko, Sulejowski i Barycz charakteryzowały się wyższymi wartościami zarówno
średniego stężenia sumy PCDD, PCDF i dl-PCB jak i wyższym poziomem toksyczności
prób w miarę skracania czasu zatrzymania wody w zbiorniku (szczegóły na Rys. 72
i 73).
Wytłumaczeniem otrzymanych wyników może być fakt, iż podczas wezbrań,
zwłaszcza w ich początkowej fazie, niesiona jest wyższa ilość materii pochodzącej
z gwałtownej erozji zlewni (WAGNER I ZALEWSKI, 2000). Jak podają KIEDRZYŃSKA
I JÓŹWIK, (2006) koncentracja rumowiska unoszonego w rzece Pilicy podczas
przepływu minimalnego kształtowała się na poziomie 0,60 mg/dm 3 , podczas gdy
w okresie wezbrań rzeka niosła 63,3 mg/dm 3 rumowiska unoszonego. Podczas tego
rodzaju zdarzeń hydrologicznych czas retencji wody w zbiorniku ulega skróceniu przy
czym ładunek materii wnoszony wraz z wodami rzeki ulega zwiększeniu wpływając na
wzrost miąższości osadów dennych. Potwierdzeniem tego są również badania
TOMLINSON IN., (1993), którzy oszacowali, iż do 80% materii organicznej w zbiornikach
zaporowych ulega sedymentacji podczas pierwszych 72 godzin, co sugeruje, iż na
- 177 -