magdalena urbaniak analiza porównawcza zawartości dioksyn i ...

DYSKUSJA
silnie zależne od procentowego pokrycia zlewni terenami zurbanizowanymi,
przemysłowymi i rezydencjalnymi (SCHINDLER I IN., 1995; COMELEO I IN., 1996).
Wg powyższych badań, najwyższe stężenia PCB zanotowano w próbach pobranych
z silnie zurbanizowanej i uprzemysłowionej zlewni (zlewnia rzeki Upper Patapsco,
USA). Jednocześnie, próby pochodzące ze zlewni charakteryzującej się znacznie
niższym stopniem urbanizacji oraz wyższym stopniem lesistości (zlewnia rzeki Back,
Kanada), posiadały najniższy poziom zanieczyszczeń, co pozwala stwierdzić, iż
środowiskowa i ekologiczna kondycja ekosystemu jest silnie zależna od form
użytkowania oraz pokrycia terenu zlewni. Późniejsze badania BLACK I IN., (2000)
potwierdziły tezę o korelacji pomiędzy zagospodarowaniem zlewni a poziomem
zanieczyszczenia rzek.
Również w badaniach prezentowanych w niniejszej rozprawie doktorskiej,
można stwierdzić, iż najwyższe stężenia i poziomy toksyczności prób notowano
w zbiornikach o silnych wpływach antropogenicznych. Dotyczy to głównie zbiorników
na rzece Sokołówce (w których średnie stężenie sumy PCDD, PCDF i dl-PCB oraz
średni poziom toksyczności prób wynoszą 1376,16 ng/kg s.m. dla i 2,38 ng TEQ/kg
s.m. dla SZT oraz 11351,26 ng/kg s.m. i 18,89 ng TEQ/kg s.m. dla SZP) położonych
w zlewni o najwyższym wskaźniku pokrycia terenu obszarami zurbanizowanymi (od
47% w środkowej części zlewni do 60% w górnej części zlewni). Również w Zbiorniku
Włocławskim położonym w zlewni rolniczej (65%), jednak z dużym wpływem silnie
uprzemysłowionych terenów Górnego Śląska, aglomeracji warszawskiej, Płocka
i innych, które stanowią prawie 12500 km 2 powierzchni zlewni (szczegóły na Rys. 68
i 69 i w Załącznikach 2 i 9) zanotowano wysokie średnie stężenie sumy PCDD, PCDF
i dl-PCB i poziomu toksyczności wynoszące odpowiednio 1011,60 ng/kg s.m i 10,20 ng
TEQ/kg s.m.). Dodatkowo należy podkreślić iż, Zbiornik Włocławski jest jedynym
zbiornikiem spiętrzającym wody Wisły od ujścia Soły i Przemszy, stąd znaczna cześć
zanieczyszczeń niesionych wodami tej rzeki zostaje zatrzymana dopiero w tym
zbiorniku.
Najniższe wartości PCDD, PCDF i dl-PCB zanotowano w próbach pobranych ze
Zbiornika Sulejowskiego (średnie stężenie sumy PCDD, PCDF i dl-PCB i średni
poziomu toksyczności wynoszące odpowiednio 282,25 ng/kg s.m. oraz 1,73 ng TEQ/kg
s.m.) charakteryzującego się przewagą terenów rolniczych (64%, co daje ponad 3000
km 2 ) i leśnych (27%), oraz brakiem dużych ośrodków przemysłowych w zlewni Pilicy
- 173 -