magdalena urbaniak analiza porównawcza zawartości dioksyn i ...

DYSKUSJA
powodzi w roku 1997. Badania te wykazały, iż przepływ wody w rzece zwiększył się
wówczas 6-krotnie, co drastycznie zredukowało jakość wody poprzez zwiększenie
ilości zawieszonej materii organicznej oraz mikro-zanieczyszczeń.
Wpływ filtratorów bentosowych na sezonową zmienność stężenia PCDD,
PCDF i dl-PCB w osadach dennych zbiorników o rolniczo-leśnym
charakterze zlewni
Pewną rolę w sezonowej zmienności PCDD, PCDF i dl-PCB mogą odgrywać
filtratory bentosowe, takie jak racicznica zmienna (Dreissena polymprpha), które
wpływają na redystrybucję zanieczyszczeń pomiędzy wodą a osadami (proces ten został
opisany w rozdziale 5.2.1. Dyskusji). Duże zagęszczenie koloni racicznic obserwuje się
w Zbiorniku Sulejowskim, zwłaszcza na stanowisku S2 (Bronisławów) i S3 (Tresta)
(WOJTAL, 1999). Sezonowe zmiany zawartości lipidów oraz wielkości kolonii racicznic
mogą wpływać na zmiany alokacji omawianych związków. Jak podaje BURNER, (1994)
zawartość lipidów w tkankach racicznic determinuje tempo bioakumulacji substancji
hydrofobowych, do których należą PCDD, PCDF i dl-PCB. Zawartość lipidów
u racicznic może spaść o ok. 50% w sezonie wiosennym, co sprzyja zwiększonej
depozycji omawianych związków w osadach (w postaci fekaliów). Z kolei podczas
miesięcy letnich, gdy rośnie zawartość lipidów związana z intensywnym żerowaniem
tych organizmów, podnosi się również tempo bioakumulacji. W efekcie w sezonie
letnim organizmy te zdolne są do zakumulowania nawet 30% mikro-zanieczyszczeń
z pożywienia (THOMPSON I IN., 1999; CHO I IN., 2004).
Ponadto, większy stopień zanieczyszczenia osadów Zbiornika Sulejowskiego na
stanowisku S3 (przy tamie) w okresie jesieni może być efektem letniej aktywności
ośrodków rekreacyjno-wypoczynkowych, a także adsorpcji i akumulacji związków
PCDD, PCDF i dl-PCB przez komórki fitoplanktonu i w konsekwencji ich depozycji
w osadach dennych (szczegóły podrozdz. 5.2.1. Dyskusji) (KOWALEWSKA, 1999;
KOWALEWSKA I IN., 2003).
Także osady Zbiornika Jeziorsko charakteryzowały się wyższym stopniem
zanieczyszczenia w okresie jesiennym (szczegóły na Rys. 54 i w Załączniku 1).
Wytłumaczeniem tego może być wykorzystanie turystyczne i rekreacyjne zbiornika
w okresie lata.
Z kolei w przypadku Zbiornika Barycz zanotowano wyższe wartości PCDD,
PCDF i dl-PCB oraz poziomu toksyczności prób w okresie wiosny. Przyczyną tego
może być redukcja stężenia omawianych związków przez makrofity porastające górny
- 170 -