magdalena urbaniak analiza porównawcza zawartości dioksyn i ...

DYSKUSJA
5.2.2. Sezonowa zmienność stężenia PCDD, PCDF i dl-PCB w osadach
dennych zbiorników o rolniczo-leśnym charakterze zlewni
Jak już zostało wspomniane w podrozdziale 5.1.3. Dyskusji, sezonowa
zmienność PCDD, PCDF i dl-PCB jest zależna od wielu czynników. Duże zbiorniki
zaporowe są bardziej odporne na zmiany parametrów fizycznych tj. zmiany
temperatury, pH czy przewodności elektrolitycznej, również zmiany dostępności
światła słonecznego nie są tak gwałtowne jak w przypadku małych i płytkich
zbiorników miejskich. W efekcie jednym z najważniejszych czynników
determinujących sezonową zmienność PCDD, PCDF i dl-PCB w osadach dennych
takich zbiorników jest dopływ zanieczyszczeń ze zlewni oraz warunki hydrologiczne
w rzece i zbiorniku.
Wpływ intensywności spływu powierzchniowego i depozycji atmosferycznej
na sezonową zmienność stężenia PCDD, PCDF i dl-PCB w osadach dennych
zbiorników o rolniczo-leśnym charakterze zlewni
W przypadku badanych zbiorników Włocławskiego, Jeziorsko, Sulejowskiego
i Baryczy wyższe stężenia sumy PCDD, PCDF i dl-PCB (łącznie 69% prób) oraz
poziomu toksyczności (łącznie 61% prób) zanotowano w próbach pobieranych
w okresie wiosennym. Przyczyną takiego stanu, jak już wspomniano w podrozdz. 5.2.1.
Dyskusji, może być zwiększony transport zanieczyszczeń obszarowych ze zlewni rzeki
powyżej zbiornika w okresie zimowo-wiosennym. Potwierdzeniem tego jest praca
WAGNER I ZALEWSKI, (2000) w której autorzy podają, iż zwiększony spływ
powierzchniowy wywołany topnieniem pokrywy śnieżnej oraz niskim tempem
ewapotranspiracji powoduje wyższą dostawę nutrientów do zbiornika zaporowego
w okresie wiosennym. Z kolei wykorzystanie zlewni w głównym stopniu rolniczo (np.
grunty orne) sprzyja spłukiwaniu zdeponowanych w glebie środków ochrony roślin
będących prekursorami PCDD, PCDF i dl-PCB bądź też zawierających pewne ilości
tych związków (WASIELA I IN., 1999). Proces ten zachodzi intensywniej w glebach
nieporośniętych roślinnością, stąd zimowo-wiosenna stagnacja sprzyja
intensywniejszemu spłukiwaniu zanieczyszczeń. W efekcie (jak już wspomniano
w podrozdz. 5.2.1. Dyskusji) intensyfikacja spływu powierzchniowego oraz
zwiększenie przepływu wody w rzece wydaje się być jednym z czynników
warunkujących sezonowe różnice zanieczyszczenia osadów dennych. Potwierdzeniem
tego są badania KOWALEWSKIEJ I IN., (2003) prowadzone na rzece Odrze przed i po
- 169 -