magdalena urbaniak analiza porównawcza zawartości dioksyn i ...

DYSKUSJA
beztlenowe (anaerobowe) i tlenowe (aerobowe). Przy czym należy podkreślić, iż
biodegradacji anaerobowej podlegają głównie związki wysoko schlorowane, natomiast
aerobowej nisko schlorowane. Stąd, całkowitą eliminację danego związku ze
środowiska można osiągnąć poprzez sekwencyjne wykorzystanie obu procesów
(BEURKNES I IN., 1995; BORJA I IN., 2005).
Transformacja anaerobowa (beztlenowa)
Transformacja anaerobowa zachodzi w warunkach zmniejszonej zawartości
tlenu, przez co mikroorganizmy bytujące w tym środowisku wykorzystują proces
dehalogenacji redukcyjnej, podczas którego związki PCDD, PCDF oraz dl-PCB służą
jako akceptory elektronów. W czasie tego procesu atom chloru w cząsteczce PCDD,
PCDF oraz dl-PCB zastępowany jest atomem wodoru. Tempo tego procesu zależne jest
przede wszystkim od dostępności węgla, obecności i ilości donorów elektronowych
oraz obecności konkurencyjnych akceptorów elektronowych.
Pierwszym przykładem biotransformacji anaerobowej w środowisku naturalnym
była degradacja związków PCB w osadach dennych rzeki Hudson i Jeziora Silver
w USA. Zauważono wówczas wzrost udziału mniej schlorowanych kongenerów PCB
kosztem zmniejszenia zawartości kongenerów wysoko schlorowanych (BROWN I IN.,
1987AB). Potwierdziły to późniejsze badania MASTER I IN., (2002), którzy wykazali, że
wiele technicznych preparatów PCB może być efektywnie degradowanych
w warunkach limitacji tlenowej, np. Aroclor był degradowany w tempie 3 µg Cl/g
osadu dennego w ciągu tygodnia. BOYLE I IN., (1992) wykazali, że degradacja Arocloru
1242 przez rodzaje bakterii: Comomonas testosteroni, Rhodococus rhodococus
i Psudomonas putica spowodowała ubytek PCB odpowiednio o 13,8%, 19,1% i 24,6%.
Również w przypadku PCDD/PCDF istnieją dane literaturowe potwierdzające
wykorzystanie procesu redukcyjnej dehalogenacji w celu usunięcia bardziej
schlorowanych kongenerów 1,2,3,4,6,7,8-HpCDD, 1,2,3,4,6,7,8-HpCDF, 1,2,3,4,7,8-
HxCDD i 1,2,4,6,7PeCDF ze środowiska, przy czym produktami procesu dehalogenacji
były kongenery TCDD i TCDF (ADRIAENES I GRBIC-GALIC, 1994), a do głównych
mikroorganizmów zdolnych do efektywnej degradacji tych zwiazków należały przede
wszystkim bakterie z rodzaju Dehalococcoides (BUNGIE I IN., 2001; 2003; FENNELL I IN.,
2004). Również eksperymenty z wykorzystaniem OCDD (8 atomów chloru) o stężeniu
5,3 ml/l zaaplikowanego na próbę osadu, wykazały, iż po 7 miesiącach kongener ten
został rozłożony do form zawierających zaledwie od 1 do 3 atomów chloru
- 158 -