magdalena urbaniak analiza porównawcza zawartości dioksyn i ...

magdalena urbaniak analiza porównawcza zawartości dioksyn i ... magdalena urbaniak analiza porównawcza zawartości dioksyn i ...

switchurbanwater.eu
from switchurbanwater.eu More from this publisher
05.06.2013 Views

DYSKUSJA wymywane wraz z deszczem, natomiast kongenery wyżej schlorowane dzięki adsorpcji na cząsteczkach zawieszonych w powietrzu łatwiej ulęgają wymyciu. Wykorzystywanie węgla jak materiału opałowego w domach jednorodzinnych zlokalizowanych w zlewni rzeki Sokołówki może przyczynić się do zwiększenia stężenia PCDD/PCDF w powietrzu atmosferycznym, które następnie, w wyniku depozycji suchej lub mokrej mogą dostać się do ekosystemu wodnego. Jak podaje GROCHOWALSKI, (2008) komin pieca domowego emituje ok. 100 ng PCDD/PCDF w 1 m 3 , co przy średniej emisji dobowej ok. 100 m 3 , daje emisję ok. 10 µg. Wg U.S. EPA emisja PCDD/PCDF z tego źródła w USA w latach 2002-2004 przekroczyła 600 g TEQ/rok, co stanowiło 60% całkowitej emisji omawianych związków do atmosfery. Ze względu na gwałtowny wzrost sprzedaży samochodów osobowych w ostatnich latach, które mogą generować od 1-218 pg TEQ/N m 3 PCDD/PCDF uważa się, iż to one są odpowiedzialne za część zanieczyszczeń omawianymi związkami (MARKLUND, 1990; GEUEKE I IN., 1999; RYAN I GULLET, 2000). Spaliny samochodowe mogą zawierać PCDD i PCDF w granicach od 6,5 do 14,5 pg TEQ/N m 3 , z dominującą frakcją kongenerów wysoko-schlorowanych (głównie 1,2,3,4,6,7,8-HpCDD/DF i OCDD/DF) oraz wyższym udziałem PCDF (KIM I IN., 2003). Jak podaje U.S. EPA stężenie sumy PCDD i PCDF w spalinach silnikowych samochodu jadącego z prędkością 50 km/godz. nie powinno być wyższe niż 218 pg TEQ/N m 3 (U.S. EPA, 1994) i wg badań przeprowadzonych przez HAGENMAIER I IN., (1990) oraz GEURKE I IN., (1999) limit ten nie jest przekraczany. W przypadku prób osadów dennych pobieranych z miejskich zbiorników małej retencji na rzece Sokołówce udział PCDF w ogólnym stężeniu PCDD/PCDF był niewielki, z wyjątkiem zbiornika SJG, gdzie wyniósł niecałe 60%. Przy czym tendencja do zmienności wzdłuż kaskady zbiorników od znacznego udziału kongenerów mniej schlorowanych na stanowisku SJG (głównie TeCDD i PeCDD, których udział wahał się w graniach 10-13%) na rzecz kongenerów bardziej schlorowanych (HpCDD i OCDF, których wartości wzrastały odpowiednio od 10,95 i 6,35% do 35,82% i 28,76% ogólnego stężenia PCDF) dominujących na dwóch ostatnich stanowiskach tj. SZT i SZP mogą wskazywać na dopływ zanieczyszczeń pochodzących ze spalin samochodowych. Dodatkowe analizy wody pobranej w lipcu 2008 z rzeki Sokołówki, na dwóch stanowiskach tj. powyżej zbiornika SJG i poniżej zbiornika SJD (są to stanowiska usytuowane przy ruchliwej ulicy Zgierskiej) wykazały stężenia sumy PCDD i PCDF, - 150 -

DYSKUSJA wynoszące odpowiednio 0,88 i 12,53 pg/l, przy czym na stanowisku pierwszym otrzymana wartość była w 100% generowana przez stężenie silnie toksycznego kongeneru 2,3,7,8-TCDD, natomiast stanowisko poniżej zbiornika SJD charakteryzowało się bardziej zróżnicowanym składem, jednakże z przewagą udziału kongeneru 1,2,3,7,8,9-HxCDD (szczegóły na Rys. 39 i w Załączniku 8). Dane te dowodzą, że bezpośrednia bliskość szlaków komunikacyjnych i cieków wodnych może generować zanieczyszczenie wód związkami PCDD i PCDF, przy czym należy wziąć pod uwagę fakt, iż PCDD i PCDF analizowano w próbach przefiltrowanej uprzednio wody (szczegóły w rozdz. Materiały i metody), co oznacza, iż związki zaadsorbowane na cząsteczkach zawieszonej materii organicznej oraz zakumulowane przez organizmy wodne (np. fito- i zooplankton) nie zostały uwzględnione. Badania te będą kontynuowane i uzupełnione o stężenia PCDD i PCDF w próbach zawieszonej materii organicznej oraz fitoplanktonu. 5.1.2. Zróżnicowanie PCDD, PCDF i dl-PCB w osadach dennych wzdłuż kaskady miejskich zbiorników małej retencji na rzece Sokołówce Transport hydrauliczny Tendencja do wzrostu stężeń PCDD, PCDF i dl-PCB oraz poziomu toksyczności prób w końcowych ogniwach kaskady miejskich zbiorników małej retencji tj. zbiorniku SZT i SZP (szczegóły na Rys. 29 i 31 oraz w Załączniku 2) może być efektem transportu hydraulicznego omawianych związków wzdłuż kontinuum zbiorników a następnie ich depozycji na końcu systemu. Ze względu na fakt, iż urbanizacja prowadzi do zaburzeń hydrologicznych i geomorfologicznych wzdłuż strumieni, sprzyja w efekcie, przyspieszonemu odpływowi wody, materii oraz substancji organicznych (takich jak PCDD/PCDF i dl- PCB) w dół rzeki (WALKER I IN., 1999; FOSTER I IN., 2000; JARTUN I IN., 2008). Jak już zostało wspomniane w podrozdz. 5.1. Dyskusji, w celu spowolnienia tego procesu konstruuje się małe budowle hydrotechniczne takie jak kaskada zbiorników zaporowych (przykładem jest kaskada miejskich zbiorników małej retencji na rzece Sokołówce), które dzięki zwolnieniu przepływu oraz zwiększeniu ilości zawieszonej w wodzie materii organicznej sprzyjają sedymentacji i depozycji zanieczyszczeń w postaci osadów dennych (KRISHNAPPAN I MARSALEK, 2002). Jednakże, należy podkreślić, iż system usytuowanych wzdłuż kontinuum rzecznego zbiorników, połączonych ze sobą - 151 -

DYSKUSJA<br />

wynoszące odpowiednio 0,88 i 12,53 pg/l, przy czym na stanowisku pierwszym<br />

otrzymana wartość była w 100% generowana przez stężenie silnie toksycznego<br />

kongeneru 2,3,7,8-TCDD, natomiast stanowisko poniżej zbiornika SJD<br />

charakteryzowało się bardziej zróżnicowanym składem, jednakże z przewagą udziału<br />

kongeneru 1,2,3,7,8,9-HxCDD (szczegóły na Rys. 39 i w Załączniku 8).<br />

Dane te dowodzą, że bezpośrednia bliskość szlaków komunikacyjnych i cieków<br />

wodnych może generować zanieczyszczenie wód związkami PCDD i PCDF, przy czym<br />

należy wziąć pod uwagę fakt, iż PCDD i PCDF analizowano w próbach przefiltrowanej<br />

uprzednio wody (szczegóły w rozdz. Materiały i metody), co oznacza, iż związki<br />

zaadsorbowane na cząsteczkach zawieszonej materii organicznej oraz zakumulowane<br />

przez organizmy wodne (np. fito- i zooplankton) nie zostały uwzględnione. Badania te<br />

będą kontynuowane i uzupełnione o stężenia PCDD i PCDF w próbach zawieszonej<br />

materii organicznej oraz fitoplanktonu.<br />

5.1.2. Zróżnicowanie PCDD, PCDF i dl-PCB w osadach dennych wzdłuż<br />

kaskady miejskich zbiorników małej retencji na rzece Sokołówce<br />

Transport hydrauliczny<br />

Tendencja do wzrostu stężeń PCDD, PCDF i dl-PCB oraz poziomu toksyczności<br />

prób w końcowych ogniwach kaskady miejskich zbiorników małej retencji tj. zbiorniku<br />

SZT i SZP (szczegóły na Rys. 29 i 31 oraz w Załączniku 2) może być efektem<br />

transportu hydraulicznego omawianych związków wzdłuż kontinuum zbiorników<br />

a następnie ich depozycji na końcu systemu.<br />

Ze względu na fakt, iż urbanizacja prowadzi do zaburzeń hydrologicznych<br />

i geomorfologicznych wzdłuż strumieni, sprzyja w efekcie, przyspieszonemu<br />

odpływowi wody, materii oraz substancji organicznych (takich jak PCDD/PCDF i dl-<br />

PCB) w dół rzeki (WALKER I IN., 1999; FOSTER I IN., 2000; JARTUN I IN., 2008). Jak już<br />

zostało wspomniane w podrozdz. 5.1. Dyskusji, w celu spowolnienia tego procesu<br />

konstruuje się małe budowle hydrotechniczne takie jak kaskada zbiorników zaporowych<br />

(przykładem jest kaskada miejskich zbiorników małej retencji na rzece Sokołówce),<br />

które dzięki zwolnieniu przepływu oraz zwiększeniu ilości zawieszonej w wodzie<br />

materii organicznej sprzyjają sedymentacji i depozycji zanieczyszczeń w postaci<br />

osadów dennych (KRISHNAPPAN I MARSALEK, 2002). Jednakże, należy podkreślić, iż<br />

system usytuowanych wzdłuż kontinuum rzecznego zbiorników, połączonych ze sobą<br />

- 151 -

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!