magdalena urbaniak analiza porównawcza zawartości dioksyn i ...

DYSKUSJA
iż przemysł włókienniczy jest odpowiedzialny za znaczący wzrost sumy PCDD i PCDF
w osadach ściekowych (LEXEN I IN., 1993).
Z kolei w przypadku dl-PCB pewne ilości technicznych preparatów
zawierających chlor takich jak Aroclor, które importowano do Polski w latach 1945-
1980, mogą być przyczyną notowanych obecnie znacznych stężeń, głównie kongenerów
PCB-118 i PCB-105. Według badań ZIELIŃSKIEGO I IN. (2007) procentowy udział
indywidualnych kongenerów PCB w osadach polskich rzek odzwierciedla skład
technicznych preparatach Aroclor, głównie 1232 i 1016 (w których udział PCB-118 i
PCB-105 wahał się odpowiednio od 25 do 55% oraz od 2% do 30%). Podobnie, wyniki
prezentowane w niniejszej pracy, gdzie dominującą frakcją były kongenery PCB-118
oraz PCB-105, mogą mieć związek z wykorzystaniem w/w preparatów w przeszłości.
Dopływ ścieków bytowo-przemysłowych
Bardzo wysokie wartości stężenia sumy PCDD/PCDF dochodzące do 10592,76
ng/kg s.m. w osadach dennych zbiornika SZP, mogą wskazywać na dopływ
nieoczyszczonych ścieków. Za powyższym twierdzeniem przemawiają badania
STEVENS I IN., (2001), którzy podają, iż stężenie sumy PCDD/PCDF w ściekach
pochodzących z 14 oczyszczalni ścieków w Wielkiej Brytanii, wynosiło od 8900 do
428000 ng/kg s.m. oraz praca MOON I IN., (2008), w której stężenia PCDD/PCDF
notowane w osadach dennych na wylocie z oczyszczalni ścieków w Masan City (Korea)
wyniosły od 1320 do 12320 ng/kg s.m., natomiast wartości poziomu toksyczności
wahały się w przedziale 17,4 – 313 ng TEQ/kg s.m. Inne badania prowadzone
w różnych częściach świata również potwierdziły wysokie stężenia PCDD i PCDF
w ściekach wahające się od kilku do nawet 4100 ng TEQ/kg (HAGENMAIER I IN., 1992;
RAPPE I IN., 1994; STEWART I IN., 1995; RAPPE I IN., 1998; ELJARRAT I IN., 1999;
ELJARRAT I IN. 2003). Również polskie prace z ostatnich lat potwierdziły wysokie
stężenia PCDD/PCDF w ściekach i osadach ściekowych, z wyższym sumarycznym
stężeniem PCDD (DUDZIŃSKA, 2002AB; DUDZIŃSKA I CZERWIŃSKI, 2002; DUDZIŃSKA I
CZERWIŃSKI, 2003; DUDZIŃSKA, 2004; DUDZIŃSKA I IN., 2004; DUDZIŃSKA, 2005;
DUDZIŃSKA I IN., 2008). Stąd, wydaje się być uzasadnione wyjaśnienie wysokich
poziomów stężeń sumy PCDD/PCDF z przewagą udziału PCDD, w osadach dennych
zbiorników usytuowanych wzdłuż biegu rzeki Sokołówki, będącej odbiornikiem
nieoczyszczonych ścieków z okolicznych osiedli mieszkaniowych. Za powyższym
twierdzeniem przemawia również publikacja PAN I IN., (2008) w której autorzy podają,
- 143 -