magdalena urbaniak analiza porównawcza zawartości dioksyn i ...

DYSKUSJA
Jak wynika z powyższych danych, zanieczyszczenie osadów dennych w różnych
częściach świata jest zróżnicowane i zależne od wielu lokalnych czynników, np. stopnia
zurbanizowania/uprzemysłowienia danego obszaru czy też wielkości zlewni i zbiornika.
W przypadku osadów pobieranych ze zbiorników usytuowanych wzdłuż biegu rzeki
Sokołówki, zwłaszcza na stanowisku SZP, najbardziej adekwatne do porównań, ze
względu na bliskość geograficzną oraz typ i wielość zlewni i zbiornika jak również
zbieżność skali zanieczyszczenia, wydają się być przedstawione wyżej badania
prowadzone na terenie Wielkiej Brytanii oraz Niemiec (ROSE I MCKAY, 1996; KOH
I IN., 2004).
Wysokie zróżnicowanie uzyskanych wyników PCDD, PCDF i dl-PCB wskazuje
na wielorakość źródeł ich pochodzenia. U.S. EPA podaje, iż do najważniejszych
niekontrolowanych źródeł uwalniania PCDD, PCDF i dl-PCB do środowiska wodnego
należą: dopływ ścieków bytowo-przemysłowych, dopływ wód i ścieków deszczowych
wraz ze spływem powierzchniowym, depozycja atmosferyczna oraz spływ
z powierzchni przemysłowych (U.S. EPA, 1994). Jednocześnie stężenia ogólne sumy
PCDD/PCDF oraz udział procentowy poszczególnych kongenerów PCDD i PCDF
w ogólnym stężeniu tych związków może być indykatorem źródeł zanieczyszczenia
(PAN I IN., 2008). Podobnie, stężenie i profil kongenerów dl-PCB może być
wykorzystywany do określania źródeł ich pochodzenia.
Źródła historyczne
Łódź, jest miastem, w którym główną gałęzią przemysłu począwszy od lat 30-
tych XIX wieku do lat 80-tych XX wieku był przemysł tekstylny. Skłania to do
zastanowienia się nad rolą tego rodzaju działalności na obecnie notowane poziomy
PCDD i PCDF oraz dl-PCB w osadach dennych łódzkich rzek. Barwniki takie jak
chloranil i substancje powstałe na jego bazie, wykorzystywane do barwienia tekstyliów
mogą zawierać od 300-2900 µg TEQ/kg dla chloranilu, od 2 do 200 µg TEQ/kg dla
barwników produkowanych na bazie chloranilu oraz od 9 do 7638 ng/kg PCDD/PCDF
(5-50 ng TEQ/kg) dla barwników azowych, z dominującą frakcją kongeneru OCDD.
Stąd wydaje się być uzasadnione stwierdzenie, iż przemysł włókienniczy mógł stanowić
źródło PCDD i PCDF na obszarze Łodzi (ALLOCK I JONES, 1997; BOSTIAN I IN., 2004).
Potwierdzeniem tego mogą być symulacje stworzone dla Niemiec, gdzie wykazano, że
przemysł tekstylny i skórzany mogą wprowadzać do ścieków ok. 6,5 kg sumy PCDD
i PCDF rocznie (GIHR I IN., 1991), a badania prowadzone w Szwecji dowiodły,
- 142 -